Υδροηλεκτρικό Φράγμα του Itaipu

Το υδροηλεκτρικό φράγμα του Itaipu, στα σύνορα Βραζιλίας και Παραγουάης, είναι ένα από τα 7 σύγχρονα κατασκευαστικά θαύματα του κόσμου. Παράγει ηλεκτρική ενέργεια που τροφοδοτεί σε γεωγραφική έκταση όσες 19 Ελλάδες μαζί.

Είναι τόσο μεγάλο που όταν το κοιτάς χάνεις το μέτρο σύγκρισης... Το σίδερο που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του ισούται με 380 Πύργους του Αϊφελ. Είναι 15 φορές μεγαλύτερο σε όγκο τσιμέντου απ' ό,τι απαιτήθηκε για το Ευρωτούνελ που ενώνει Αγγλία με Γαλλία. Συγκριτικά,με τα υλικά του θα μπορούσαν να κατασκευασθούν 219 ποδοσφαιρικά γήπεδα στο μέγεθος του Μαρακανά στο Ρίο ντε Τζανέιρο, που θεωρείται από τα μεγαλύτερα σε χωρητικότητα στάδια στον κόσμο. Δώδεκα εκατομμύρια λίτρα νερού περνούν κάθε δευτερόλεπτο από το φράγμα. Εχει μήκος 8 χλμ. και ύψος έως και 195 μέτρα. Αρχισε να κατασκευάζεται το 1977.

Το 1984 ξεκίνησαν να λειτουργούν οι πρώτες γεννήτριες. Σήμερα, λειτουργούν 18 τουρμπίνες και άλλες δύο είναι ήδη έτοιμες για να παράγουν ενέργεια μέχρι το τέλος του χρόνου. Κάθε τουρμπίνα ενεργοποιείται από ποσότητα νερού που φτάνει τα 700 λίτρα το δευτερόλεπτο με ταχύτητα 90 χλμ. την ώρα. Παράγει 700 μεγαβάτ που είναι αρκετά για να τροφοδοτήσουν με ρεύμα περίπου 1,5 εκατ. πολίτες. Οι 18 τουρμπίνες λειτουργούν ασταμάτητα όλο το 24ωρο. Παράλληλα είναι και μια απόδειξη για το τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος σε καιρό ειρήνης. Το φράγμα κατασκεύασαν από κοινού η Βραζιλία και η Παραγουάη. Δυο χώρες ένωσαν τις δυνάμεις τους και έκαναν το θαύμα. Το μισό συγκρότημα ανήκει στη μια χώρα και το άλλο στην άλλη. Οι μισοί από τους 3.000 εργαζόμενους είναι Βραζιλιάνοι και οι άλλοι μισοί από την Παραγουάη.

Στο συμβόλαιο αναφέρεται ότι σε περίπτωση πολέμου, η περιοχή θα ανήκει διοικητικά στη Γαλλία.Σήμερα αποτελεί ουδέτερη ζώνη και τα σύνορα συμβολικά βρίσκονται στη μέση του φράγματος όπου βρίσκεται και το control room. Μια γραμμή στο κέντρο της αίθουσας, όπου αρμονικά πολίτες κι από τις δύο χώρες συνεργάζονται μαζί για την εύρυθμη λειτουργία του φράγματος.Συνολικά για την κατασκευή του απασχολήθηκαν περίπου 50.000 εξειδικευμένοι εργάτες από τους οποίους οι 137 έχασαν τη ζωή τους. Φήμες λένε ότι αν βάλεις το αφτί σου στον 10 μέτρων πάχους κεντρικό τοίχο που κρατά τα νερά της λίμνης, θα ακούσεις τις φωνές των νεκρών. Πολλοί ντόπιοι έχουν να πουν αρκετές ιστορίες με φαντάσματα.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν ακουμπήσεις το χέρι σου στον κεντρικό τοίχο, θα νιώσεις τους κραδασμούς από τη δύναμη του ορμητικού νερού που κατευθύνεται στις τουρμπίνες. Το 2000 σημειώθηκε το παγκόσμιο ρεκόρ των 93.427.598 μεγαβάτ ετήσιας παραγωγής ρεύματος. Ρεκόρ που οι άνθρωποι της εταιρείας δεν πιστεύουν ότι μπορεί πλέον να καταρριφθεί, ούτε και από το μεγάλο υδροηλεκτρικό φράγμα που κατασκευάζεται αυτές τις μέρες στην Κίνα και που σε μέγεθος θα είναι μεγαλύτερο από αυτό του Itaipu. Ειδικοί λένε ότι η υψομετρική διαφορά της λίμνης από το φράγμα είναι τέτοια που όλο το χρόνο μπορεί να δίνει την απόλυτη δυνατή ενέργεια, κάτι που στην περίπτωση της Κίνας δεν είναι δυνατό να γίνει.

Το έργο χρηματοδοτήθηκε κατά 60% από τη Βραζιλία και το 40% από ιδιωτικά κεφάλαια. Η Παραγουάη παραχώρησε την έκταση αλλά δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να συνδράμει στην κατασκευή του φράγματος. Σήμερα οι δύο χώρες μοιράζονται κατά 50% την ενέργεια που παράγεται. Η Βραζιλία καλύπτει έτσι το 25% των αναγκών της σε ρεύμα. Από την πλευρά της η Παραγουάη χρειάζεται μόλις το 5% της ενέργειας που της αναλογεί από το φράγμα και το υπόλοιπο 95% το δίνει πίσω στη Βραζιλία. Με αυτό τον τρόπο και μέχρι το 2023 η Παραγουάη θα αποπληρώνει το επιπλέον κόστος που είχε επωμισθεί η Βραζιλία για την κατασκευή του φράγματος.

Το φράγμα απέχει περίπου 15 λεπτά από το κέντρο της βραζιλιάνικης πόλης Foz do Iguasu, που φημίζεται και για τους καταρράκτες του Ιγκουασού στα σύνορα με την Αργεντινή. Στα ανατολικά της πόλης υπάρχουν οι καταρράκτες και στα δυτικά το φράγμα. Από το Foz do Iguasu κάθε μισή ώρα αναχωρούν αστικά για τις εγκαταστάσεις του Itaipu. Εκεί προγραμματίζονται καθημερινά εκτός Κυριακής, τέσσερις δωρεάν ξεναγήσεις με ειδικά διώροφα λεωφορεία που αν τα δεις από μακριά να διασχίζουν την "κορυφογραμμή" του κεντρικού φράγματος, μοιάζουν με μικρά κινούμενα σπιρτόκουτα.

Από το 1977 μέχρι σήμερα το συγκρότημα έχουν επισκεφθεί 5.500 Ελληνες και 170 Κύπριοι τουρίστες. Συνολικά έχουν καταγραφεί 13 εκατομμύρια τουρίστες από συνολικά 185 χώρες. Ισως ο πιο κατάλληλος τρόπος για να αντιληφθεί κάποιος το τεράστιο μέγεθος του έργου...