Navi Voice

Ο αρχαίος Μινωικός πολιτισμός, ένας από τους πρώτους της Ευρώπης, είχε ισχυρές πολεμικές παραδόσεις και δεν ήταν τόσο ειρηνικός, όσο γενικά θεωρείται μέχρι σήμερα. Αυτό ισχυρίζεται ο Βρετανός ερευνητής δρ Μπάρι Μολόι του Τμήματος Αρχαιολογίας του βρετανικού πανεπιστημίου Σέφιλντ, που εξέδωσε και σχετική ανακοίνωση.

Ο Βρετανός αρχαιολόγος, που εδώ και χρόνια έχει συμμετάσχει σε ανασκαφές και μελετά τους ανθρώπους της Εποχής του Χαλκού στην Κρήτη, θεωρεί ότι ο πόλεμος αποτελούσε καθοριστικό γνώρισμα της Μινωικής κοινωνίας και βασικό συστατικό της ταυτότητας των Μινωιτών ανδρών.

Ο Μολόι -που έκανε και σχετική δημοσίευση στο ετήσιο περιοδικό της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών- πιστεύει ότι έχει εντοπίσει ένα εντυπωσιακό αριθμό ενδείξεων βίας στα σύμβολα και στα ευρήματα της προϊστορικής Κρήτης. Όπως αναφέρει, τα όπλα και η πολεμική κουλτούρα έβρισκαν την έκφρασή τους ποικιλοτρόπως στα ιερά των Μινωιτών, στους τάφους τους, στους οικισμούς και στις αποθηκευτικές κρύπτες τους, καθώς επίσης στα διάφορα είδη που φορούσαν στο σώμα τους κατά την εκτέλεση των διοικητικών καθηκόντων τους, στις γιορτές τους και για την προσωπική διακόσμησή τους.

«Πολύ λίγες ήσαν οι σφαίρες κοινωνικών σχέσεων στην Κρήτη που δεν είχαν μια πολεμική συνιστώσα, μέχρι και τα σύμβολα που χρησιμοποιούσαν στη γραφή τους», κατά τον Βρετανό ερευνητή. Όπως επισημαίνει, όταν ανακαλύφθηκε ο Μινωικός πολιτισμός πριν από περίπου ένα αιώνα, θεωρήθηκε τότε μια ειρηνική κοινωνία, όπου οι πολεμιστές και η βία δεν έπαιζαν σημαντικό ρόλο.

Όπως, τονίζει, «αν και αυτή η ουτοπική αντίληψη δεν έχει επιβιώσει μετά τις σύγχρονες έρευνες, συνεχίζει παρόλα αυτά να παραμένει στο υπόβαθρο και να αναδύεται στα σύγχρονα κείμενα και στη λαϊκή κουλτούρα με απρόσμενη συχνότητα».

Θα ήταν περίεργο, πρόσθεσε, μια πολύπλοκή κοινωνία, όπως η Μινωική, που έλεγχε τόσους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και εμπορευόταν με ισχυρές δυνάμεις όπως η Αίγυπτος, να είχε εξελιχθεί σε ένα πλαίσιο ειρηνικής ισότητας και συνεργασίας.

Η μελέτη του Μινωικού Πολιτισμού (περίπου 2700 έως 1420 π.Χ.) υπό το φως των πρόσφατων επιστημονικών αναλύσεων για το πολεμικό στοιχείο στις προϊστορικές κοινωνίες γενικότερα, αποκαλύπτει, κατά τον Μολόι, ότι στην πραγματικότητα «οι ιδεολογίες του πολέμου είχαν διαποτίσει τη θρησκεία, την τέχνη, τη βιοτεχνία, την πολιτική και το εμπόριο, και οι κοινωνικές πρακτικές που αφορούσαν τις πολεμικές παραδόσεις, ήσαν καταφανώς ένα δομικό συστατικό του τρόπου που η (Μινωική) κοινωνία εξελίχθηκε και έβλεπε τον εαυτό της».

Πολεμικά αθλήματα, όπως άλματα πάνω από τους ταύρους, οι διαγωνισμοί πυγμαχίας, και πάλης, το κυνήγι και οι μονομαχίες είναι μερικές από αυτές τις ενδείξεις, όπως αναφέρει. Επίσης επισημαίνει την εύρεση σπαθιών και άλλων όπλων μέσα σε ιερά, τάφους και σπίτια, τις σκηνές κυνηγιού όπου οι άνδρες φέρουν ασπίδες και κράνη, την ανακάλυψη σφραγίδων που φέρουν πάνω τους το σχήμα διαφόρων όπλων και πολεμιστών, την χρησιμοποίηση ποικίλων συμβόλων όπλων στη Μινωική γραφή που δεν έχει ακόμα αποκωδικοποιηθεί κ.α.

Κατά τον Μολόι, μάλιστα, οι Μυκηναίοι υιοθέτησαν τον Μινωικό τρόπο πολέμου, όσον αφορά τον οπλισμό, τις τεχνικές της μάχης και τις σχετικές νοοτροπίες - ιδεολογίες. «Στην πραγματικότητα, στην Κρήτη είναι που πρέπει να αναζητήσουμε την καταγωγή εκείνων των όπλων, τα οποία επρόκειτο να κυριαρχήσουν στην Ευρώπη έως τον Μεσαίωνα, όπως των σπαθιών, των μεταλλικών τσεκουριών, των ασπίδων, των δοράτων και πιθανώς ακόμα και των πανοπλιών».

Όσον αφορά την ανακάλυψη λίγων οχυρωμένων τοποθεσιών στην προϊστορική Κρήτη (κάτι που έχει ενισχύσει την αντίληψη περί ειρηνικής Μινωικής κοινωνίας), σύμφωνα με τον Βρετανό αρχαιολόγο μάλλον η κακοτράχαλη μορφολογία του εδάφους του νησιού θεωρήθηκε συνήθως επαρκής για την άμυνά της, γι’ αυτό, άλλωστε, όπως αναφέρει, έχουν βρεθεί λίγες μόνο ενδείξεις αρχαίων μαχών.

Η ιστορία του Σκραμπλ, ενός από τα δημοφιλέστερα παιχνίδια στον κόσμο, ξεκίνησε πριν από πολλές δεκαετίες. Το εφηύρε ένας αμερικανός αρχιτέκτονας, ο Άλφρεντ Μόσερ Μπατς, ο οποίος όταν απολύθηκε το 1931 σκέφτηκε να ασχοληθεί με τη μεγάλη του αγάπη, τα επιτραπέζια παιχνίδια. Παρατήρησε πως όλα τα παιχνίδια δεξιοτήτων, όπως τον σκάκι, είναι αρκετά απαιτητικά για τον μέσο παίκτη.

Έτσι αποφάσισε να εφεύρει ένα καινούριο, που θα βασίζεται στις γνώσεις αλλά και στην τύχη. Προς το τέλος του 1931 είχε συλλάβει την κεντρική ιδέα του παιχνιδιού που ονόμασε Λέξικο. Μία συλλογή γραμμάτων, με τα οποία οι παίκτες έπρεπε να σχηματίζουν λέξεις. Η αξία του κάθε γράμματος προέκυψε με βάση τη συχνότητα εμφάνισής του στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας New York Times. Το 1933 η αίτηση του Μπατς για την κατοχύρωση της εφεύρεσής του απορρίφθηκε, ενώ και οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές παιχνιδιών της εποχής αρνήθηκαν την υλοποίηση της ιδέας.

Τα επόμενα πέντε χρόνια, κατασκεύασε μόνος του περίπου 200 αντίγραφα, τα οποία πούλησε σε συγγενείς και φίλους. Το 1938 σκέφτηκε να προσθέσει στο παιχνίδι έναν πίνακα, πάνω στον οποίο θα τοποθετούνταν τα γράμματα με τη λογική ενός σταυρόλεξου, μετονομάζοντας το «Λέξικο» σε «Criss-Crosswords» (διαγωνο-σταυρόλεξο στα ελληνικά). Και αυτή η παραλλαγή, όμως, δεν είχε καλύτερη τύχη. Μετά τις απανωτές απορρίψεις, ο Μπατς αποφάσισε να ξαναγίνει αρχιτέκτονας.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το Σκραμπλ παρέμεινε στο συρτάρι του, ως το 1948, οπότε τον πλησίασε ο Τζέιμς Μπρούνοτ. Ήταν ένας από τους πρώτους παίχτες του Criss-Crosswords και πίστευε στην εμπορική αξία του παιχνιδιού. Ανέλαβε, λοιπόν, τη μαζική παραγωγή του, δίνοντας στον Μπατς ένα ποσό από κάθε πώληση. Κάποιες τελευταίες παρεμβάσεις κρίθηκαν απαραίτητες από τον Μπρούνοτ. Ξανασχεδίασε τον πίνακα των τετραγώνων, απλούστευσε τους κανόνες, του έδωσε νέο όνομα και την 1η Δεκεμβρίου του 1948 έλαβε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το Σκραμπλ.

Το εμπορικό σήμα κατοχυρώθηκε 15 μέρες αργότερα. Το πρώτο εργαστήριο του Μπρουνότ στήθηκε στο σαλόνι του σπιτιού του στο Νιούταουν του Κονέκτικατ. Προμηθεύονταν τα επιμέρους κομμάτια από διάφορους κατασκευαστές και τα συναρμολογούσαν οι ίδιοι. Αρχικώς παρήγαγαν 18 παιχνίδια την ημέρα, τυπώνοντας ένα - ένα τα γράμματα στα ξύλινα τετράγωνα. Κατά τη διάρκεια του 1949 πούλησαν 2.251 παιχνίδια, χάνοντας 450 δολάρια στην παραγωγική διαδικασία. Με αυτό τον τρόπο συνέχισαν και τα επόμενα χρόνια, χάνοντας σημαντικούς οικονομικούς πόρους.

Το 1952 ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν την προσπάθεια. Εκείνη τη χρονιά, ο Τζακ Στράους, πρόεδρος του «Macy», ενός από τα μεγαλύτερα πολυκαταστήματα στον κόσμο, γνώρισε στις διακοπές του το Σκραμπλ κι ενθουσιάστηκε. Αποφάσισε να το προωθήσει και μέσα σ' ένα χρόνο το Σκραμπλ άρχισε να πουλά 6.000 κομμάτια την εβδομάδα.

Μη μπορώντας να ανταποκριθεί στη ζήτηση, ο Μπρουνότ πούλησε τα δικαιώματα στην κατασκευάστρια εταιρία «Selchow and Righter», μία απ' αυτές που είχαν απορρίψει παλαιότερα το παιχνίδι. Το 1953 η τρέλα του Σκραμπλ «κυρίευσε» την Αυστραλία, όπου το λάνσαρε η J.W. Spear & Sons. Το 1968 η αυστραλιανή εταιρία αγόρασε τα δικαιώματα για όλο τον κόσμο, τα οποία από το 1994 βρίσκονται στην κατοχή της Mattel Inc..

Το πρώτο Πρωτάθλημα Σκραμπλ διοργανώθηκε το 1991 στο Λονδίνο. Ο Τζέιμς Μπρουνότ δεν ζούσε για να πάρει αυτή την ικανοποίηση. Πέθανε τον Οκτώβριο του 1984, σε αντίθεση με τον Άλφρεντ Μπατς, που έφυγε από τη ζωή τον Απρίλιο του 1993, απολαμβάνοντας ως τα βαθιά του γεράματα το παιχνίδι που ο ίδιος είχε εφεύρει.