Navi Voice

Κάποιοι ποδοσφαιριστές μένουν στην ιστορία ως καλοί, κάποιοι ως σπουδαίοι. Για ελάχιστους όμως μπορεί να αποδοθεί με μία λέξη, η αξία τους. Ο Τζορτζ Μπεστ δεν υπήρξε απλά «καλός» ή «κορυφαίος» ή «σπουδαίος», ή «εξαιρετικός». Ήταν μοναδικός. Οπως έγραφε και το τηλεγράφημα του σκάουτερ Μπομπ Μπίσοπ στον αείμνηστο Ματ Μπάσμπι μόλις είδε τον πιτσιρικά Τζορτζ σε ένα ματς στο Μπέλφαστ «βρήκα μία αληθινή ιδιοφυία».

Οι υπερθετικοί βαθμοί των σκάουτερς για τα διάφορα ταλέντα που βλέπουν συνήθως είναι υπερβολικοί. Στην προκειμένη περίπτωση απλά αποτύπωναν την πραγματικότητα!Οταν είχε μπει στο νοσοκομείο, για την τελευταία μάχη με τον θάνατο, σκέφτηκα πως στην ζωή του είχε τελικά τα πάντα. Τα πάντα; Όχι ακριβώς.

Του έλειπε ένα πράγμα, η αυτοσυγκράτηση, ωστόσο ποιος είπε πως οι ήρωες μας οφείλουν να είναι ατσαλάκωτοι; Χωρίς αδυναμίες, χωρίς λάθη, χωρίς τα ανθρώπινα εκείνα συναισθήματα που γεννούν τα πάθη. Απλόχερα πάντως οι μοίρες του έδωσαν ταλέντο και ο ίδιος το εκμεταλλεύτηκε όταν έγινε ο πρώτος σούπερσταρ στην ιστορία του αθλήματος. Ποτέ όμως δεν έφτασε τον εαυτό του στα άκρα. Ολα τα έκανε τόσο απλά. Ή τουλάχιστον έμοιαζαν έτσι κάθε φορά που τον έβλεπες στο γήπεδο!Ως ποδοσφαιριστής ήταν από εκείνη την -προς εξαφάνιση πλέον- σπάνια ράτσα που παίζει με το κεφάλι ψηλά!

Η εικόνα του την ώρα που κοντρόλαρε τη μπάλα, έργο τέχνης. Η τελευταία πινελιά που έμπαινε από έναν αρτίστα πάνω στον καλύτερο έργο του ήταν η ικανότητα του να κάνει το απρόβλεπτο. Στην εποχή της ασπρόμαυρης τηλεόρασης ο Μπέστ ξεχώριζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Προσέδιδε χρώμα σε αυτό που έβλεπες με την ανεξάντλητη παλέτα του. Οι καλλιτέχνες στο ποδόσφαιρο είναι λίγοι. Αυτός ήταν ένας από αυτούς.Τον έμαθα, παιδάκι ακόμη, μέσα από τις μεταδόσεις της κρατικής τηλεόρασης κάθε Σάββατο απόγευμα. Μερικές φορές νόμιζες πως βαριόταν μέσα στο γήπεδο.

Και επάνω που πίστευες πως δεν έπαιζε πια, έπαιρνε την μπάλα και έκανε το απίστευτο. Το αδιανόητο. Αυτό που χρειαζόσουν τρία ριπλέι για να αντιληφθείς.Ο Μπεστ όμως αδίκησε τον εαυτό του. Γιατί ουσιαστικά ότι έκανε και για αυτά τον θυμόμαστε τα πέτυχε έως τα 26 του χρόνια! Αν το συνειδητοποιήσει κανείς μένει άλαλος! Από το 1974 ουσιαστικά η καριέρα του είχε τελειώσει.

Το πικρό αντίο στο «Ολντ Τράφορντ» λίγο μετά την Πρωτοχρονιά συνοδεύτηκε από τον υποβιβασμό της ομάδας μόλις έξι χρόνια μετά τη μαγική νύχτα στο Γουέμπλει. Τότε που ο Μπεστ πήρε τημπάλα και περασε και τον τερματοφύλακα στην παράταση, βάζοντας τις βάσεις για να πάρει (με αντίπαλο τη Μπενφίκα) η ομάδα του το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών για αγγλικό σύλλογο. Ο Μπεστ σε ηλικία 16 ετών έκανε ήδη πράγματα και θάματα με τη φανέλα των «κόκκινων διαβόλων».

Μέχρι την μέρα που πέταξε μαύρη πέτρα στο Μάνστεστερ κανείς δεν αμφισβητούσε πως ήταν ο μόνος Βρετανός που το όνομα του έμπαινε δίπλα στον Πελέ, τον Κρόιφ, τον Μπεκενμπαουερ. Αλλά πιθανότατα του έλειπε αυτό που κάνει κάποιους ηγέτες: η ικανότητα να βάζει τη λογική πάνω από το συναίσθημα. Αυτό δεν ταίριαζε με την ιδιοσυγκρασία του Μπεστ. Έξω από το γήπεδο άλλωστε ήτα εξίσου ασυγκράτητος. Μοντέλο, επιχειρηματίας, με ακριβά αμάξια, με τις ωραιότερες γυναίκες πάντα δίπλα του.

Τέσσερις Μις Κόσμος πέρασαν από το πλευρό του, με μία εξ αυτών να παραιτείται ακόμη και του τίτλου της για να μείνει κοντά του! Μόνιμα τον έβλεπες με μία σαμπάνια, μία μπίρα, ένα ποτήρι κρασί στο χέρι και αυτό του έφαγε και το κεφάλι!Κάποτε σε ένα εκρηκτικό μίγμα αλλαζονείας και χιούμορ υποστήριξε πως αν είχε γεννηθεί άσχημος κανείς δεν θα μιλούσε για τον Πελέ. Υπερβολικό; Μπορεί. Αλλά στα αλήθεια πιο ολοκληρωμένο παίκτη με τα δύο πόδια, μήπως δεν είδαμε τελικά ξανά;

Είχε φανατικούς φίλους όπως και εχθρούς για την προσωπικότητα του αλλά κανέναν που να μην παραδεχόταν την τεράστια αξία του με την μπάλα στα πόδια.Σήμερα δεν θα ήταν απλά σούπερσταρ αν έπαιζε. Θα ήταν αληθινός Θεός! Το 1996 όταν στον ΣΠΟΡ FM έκανα μία εκπομπή για τα 40 χρόνια της Χρυσής Μπάλας, τον έψαχνα σχεδόν μία εβδομάδα μέχρι να μιλήσουμε. Το παράπονο του έκδηλο για το πόσο εύκολα κάποιος γίνεται σταρ στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. «Μία ντρίμπλα και όλοι τους προσκυνάνε.

Αυτά τα έκανα εγώ κάθε εβδομάδα!» ήταν τα λόγια του. Ποιός διαφωνεί αλήθεια; Όταν ο Μπεστ ντρίμπλαρε έμοιαζε σαν να μην είχε γόνατα! Οι απότομες αλλαγές την κίνηση με στροφή…180 μοιρών που άφηναν τους δύσμοιρους αμυντικούς στήλη άλατος, η εκπληκτική επιτάχυνση με τη μπάλα, ήταν στοιχεία που τον έκαναν ξεχωριστό!

Τον γνώρισα πρώτη φορά το 1990 στο Λονδίνο. Είχα μάλιστα την ευκαιρία να είμαι ο μόνος Ελληνας δημοσιογράφος που παραχώρησε δύο συνεντεύξεις. Στην πρώτη που δημοσιεύτηκε τότε στην «ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ», η κουβέντα μαζί του μου έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό. Και θυμάμαι την ατάκα «Είμαι ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου όταν είμαι ξεμέθυστος. Αλλα επειδή όταν πίνω δεν θυμάμαι τίποτα είμαι βέβαιος πως γίνομαι ο χειρότερος μπάσταρδος!».

Όταν πέθανε σαν σήμερα πριν έξι χρόνια, έγραφα στη SPORTDAY πως το να αναλύσεις με λέξεις αυτά που έβγαζε πάνω στο χορτάρι είναι ουτοπικό γιατί είναι φτωχό το λεξιλόγιο για να περιγράψει την χορευτική αρτιότητα του Κορτές, τη μαγική φωνή του Καρέρας, την ερμηνευτική ικανότητα του Σερ Αλεκ Γκίνες, την ιδιοφυή εικαστική αντίληψη της αρχιτεκτονικής του Γκαουντί. Αυτά δεν τα εξηγείς. Απλά τα απολαμβάνεις.

Ο Μπεστ υπήρξε ο έκπτωτος Άγγελος του ποδοσφαίρου και η φλόγα του θρύλου που θα συνοδεύει για πάντα το όνομα του θα παραμείνει ασβεστη στο περασμα του χρόνου!

Οι New York Times πριν λίγο καιρό δημοσίευσαν την επιστολή μιας γιαγιάς 96 ετών (!) που απευθυνόταν στον διευθυντή της τράπεζας με την οποία συνεργαζόταν. Θα διαπιστώσετε ότι η Αμερικάνα γιαγιά και χιούμορ διαθέτει και εξυπνάδα και αν μη τι άλλο μας βάζει ...ιδέες: «Αγαπητέ κύριε, Σας ευχαριστώ που σφραγίσατε την επιταγή μου με την οποία σκόπευα να πληρώσω τον υδραυλικό τον περασμένο μήνα.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου, δεν πρέπει να πέρασαν ούτε 3 νανοδευτερόλεπτα μεταξύ του σφραγίσματος της επιταγής μου και της αυτόματης κατάθεσης της σύνταξής μου από το δημόσιο! Θα πρέπει να σας ευχαριστήσω και για το πρόστιμο των 30 δολαρίων που χρεώσατε το λογαριασμό μου ως πέναλτι για την ταλαιπωρία που προκάλεσα στην Τράπεζά σας. Η ευγνωμοσύνη μου ξεχειλίζει κυρίως γιατί με κάνατε να ξανασκεφτώ τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζω τα οικονομικά μου.

Έχω προσέξει πως κάθε φορά που προσπαθώ να επικοινωνήσω μαζί σας η μόνη μου παρηγοριά είναι η απρόσωπη και ασύμφορη οντότητα που έχει γίνει η Τράπεζά σας. Από εδώ και στο εξής, όπως ακριβώς κάνετε κι εσείς, θα κάνω τις συνδιαλλαγές μου μαζί σας προσωπικώς. Οι πληρωμές της υποθήκης και του δανείου μου δε θα γίνονται αυτόματα, αλλά θα φτάνουν στην Τράπεζά σας με επιταγή στο όνομα ενός υπαλλήλου, που θα ορίσετε εσείς. Να θυμάστε πως είναι αδίκημα να ανοιχτεί η αλληλογραφία που θα περιέχει την επιταγή από κάποιον άλλον και όχι από τον παραλήπτη.

Σας επισυνάπτω την αίτηση που θα πρέπει να συμπληρώσει ο υπάλληλος που θα ορίσετε. Σας ζητώ συγγνώμη για το 8σελιδο μέγεθός της, αλλά θα πρέπει να γνωρίζω γι' αυτόν όσα γνωρίζει η Τράπεζά σας για μένα. Σημειώστε πως όλες οι πληροφορίες που αφορούν το ιατρικό ιστορικό του θα πρέπει να υπογραφούν από το αρμόδιο Υγειονομικό τμήμα, ενώ και οι πληροφορίες για τα οικονομικά του θα πρέπει να συνοδεύονται από τα κατάλληλα θεωρημένα αντίγραφα-ντοκουμέντα.

Στη συνέχεια θα πρέπει να εκδώσω ένα PIN, τον οποίο θα χρησιμοποιεί ο υπάλληλός σας στις συναλλαγές μαζί μου. Λυπάμαι, αλλά δε θα είναι μικρότερο από 28 νούμερα - τόσα είναι και τα νούμερα που πληκτρολογώ κάθε φορά που καλώ το telephone banking και πρέπει να συνδεθώ με το λογαριασμό μου. Κι επειδή, όπως λένε, η μίμηση είναι η υπέρτατη κολακεία, επιτρέψτε μου να σας αντιγράψω!

Επιτρέψτε μου επίσης να σας γνωστοποιήσω και τα ακόλουθα. Όταν θα μου τηλεφωνείτε, θα πατάτε τα ακόλουθα κουμπιά:

1: Για να κλείσετε ραντεβού να με δείτε.

2: Για να με ρωτήσετε για μια πληρωμή που δεν έγινε.

3: Για να μεταφέρετε το τηλεφώνημα στο σαλόνι σε περίπτωση που είμαι εκεί.

4: Για να μεταφέρετε το τηλεφώνημα στην κρεβατοκάμαρα σε περίπτωση που κοιμάμαι.

5: Για να μεταφέρετε το τηλεφώνημα στην τουαλέτα σε περίπτωση που με καλεί η φύση..

6: Για να μεταφέρετε το τηλεφώνημα στο κινητό μου σε περίπτωση που λείπω από το σπίτι.

7: Για να στείλετε e-mail στον υπολογιστή μου, απαιτείται ένας μυστικός κωδικός, ο οποίος και θα σας αποσταλεί εν ευθέτω χρόνω.

8: Για να επιστρέψετε στο κύριο μενού και να ξανακούσετε τις επιλογές 1-7.

9: Για να διατυπώσετε κάποιο αίτημα ή παράπονο. Κατόπιν θα μπείτε σε αναμονή ανάλογα με την πληρότητα του αυτόματου τηλεφωνητή μου. Καθ' όλη τη διάρκεια του τηλεφωνήματος θα παίζει χαλαρωτική μουσική.

Αν, ωστόσο, χρειαστεί να περιμένετε πολύ, λυπάμαι, αλλά ακολουθώντας και πάλι το παράδειγμά σας, θα πρέπει να σας χρεώσω με ένα ποσό για τη διαδικασία. Κλείνοντας, σας εύχομαι ένα ευτυχισμένο και λιγότερο κερδοφόρο νέο έτος.

Όλοι μέχρι σήμερα όταν ακούγαμε «graffiti» μας ερχόταν στο μυαλό η εικόνα ζωγραφιών με σπρέι στους τοίχους. Πλέον ξεχάστε αυτά που ξέρατε, καθώς ήρθαν τα graffiti με φως, από τους Marc Cameron και Mark Brow στους δρόμους του Λονδίνου, στα οποία απεικονίζονται πολυτελή αυτοκίνητα. Οι δύο καλλιτέχνες εμφανίζονται μυστικοπαθείς όσο αφορά τον τρόπο δουλειάς τους. Αυτό που αποκαλύπτουν, πάντως, είναι ότι χρησιμοποιούν φώτα LED και πως η όλη διαδικασία για να βγει το αποτέλεσμα που πιθυμούν μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 4 ώρες!

Δεκαετίες πριν εφευρεθεί το Photoshop, η Αμερικανίδα καλλιτέχνις Sandy Skoglund άρχισε να δημιουργεί σουρεαλιστικές εικόνες στήνοντας απίστευτα περίτεχνα σετ, μια διαδικασία που έπαιρνε μήνες για να ολοκληρωθεί. Τα έργα της χαρακτηρίζονται από έναν υπέρογκο αριθμό ενός συγκεκριμένου κάθε φορά αντικειμένου, σε συνδυασμό με είτε φωτεινά, αντιπαραβαλλόμενα χρώματα ή με ένα μονοχρωματικό μοτίβο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόλο που τα έργα της μοιάζουν ως αποτέλεσμα επεξεργασίας με το Photoshop, κάτι τέτοιο φυσικά δεν ισχύει αφού τα περισσότερα εξ αυτών δημιουργήθηκαν πολύ πριν εμφανιστεί το δημοφιλές εργαλείο επεξεργασίας εικόνας.Η Skoglund γεννήθηκε στο Quincy της Μασαχουσέτης το 1946, σπούδασε studio art και Ιστορία της Τέχνης στο Smith College στο Νορθάμπτον της Μασαχουσέτης την περίοδο 1964 – 1968.

Στη συνέχεια μετακόμισε στη Νέα Υόρκη το 1972 και ξεκίνησε να εργάζεται ως εννοιολογική καλλιτέχνις. Διετέλεσε καθηγήτρια τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Hartford μεταξύ 1973-1976 και αυτή την περίοδο μεταξύ άλλων διδάσκει φωτογραφία και art installation/multimedia στο Πανεπιστήμιο Rutgers στο Νιου Τζέρσεϊ.

Το Τουρνουά του Γουίμπλεντον είναι το πιο παλιό στην ιστορία του τένις και αναμφισβήτητα αυτό με τη μεγαλύτερη αίγλη. Διεξάγεται κάθε χρόνο στο ομώνυμο προάστιο του Λονδίνου στα τέλη Ιουνίου και διαρκεί δύο εβδομάδες. Είναι το τρίτο κατά σειρά της σειράς του γκραντ-σλάμ (Αυστραλιανό, Ρολάν Γκαρός, Γουίμπλεντον και Αμερικανικό), που περιλαμβάνει τα τέσσερα πιο διακεκριμένα τουρνουά τένις του κόσμου και το μόνο που γίνεται σε χόρτο. Διεξήχθη για πρώτη φορά το 1877, με διοργανωτή τον Παναγγλικό Σύλλογο Τένις και Κρόκετ, σ' ένα χώρο που βρισκόταν δίπλα στην οδό Γουόρπλ του Γουίμπλεντον.

Τη χρονιά εκείνη έγινε μόνο το τουρνουά των ανδρών, στο οποίο συμμετείχαν 22 παίκτες. Ο πρώτος γύρος ξεκίνησε στις 9 Ιουλίου και ο τελικός έγινε στις 16 Ιουλίου, με αντιπάλους τον Σπένσερ Γκορ και τον Γουίλιαμ Μάρσαλ. Έπειτα από αγώνα, που διήρκεσε μόλις 48 λεπτά, ο Γκορ επιβλήθηκε άνετα του Μάρσαλ με 3-0 σετ (6-1, 6-2, 6-4), ενώπιον 300 θεατών. Το 1884 προστέθηκαν τα τουρνουά γυναικών, διπλού ανδρών και γυναικών, και από το 1913 το τουρνουά του μικτού.

Το 1905 έγινε διεθνές, ενώ από το 1922 οι εγκαταστάσεις του μεταφέρθηκαν δίπλα στην οδό Τσερτς του Γουίμπλεντον, όπου παραμένουν έως σήμερα. Μέχρι το 1967 στο Γουίμπλεντον συμμετείχαν μόνο ερασιτέχνες τενίστες, ενώ από τον επόμενο χρόνο άνοιξε και στους επαγγελματίες. Οι Άγγλοι υπερηφανεύονται για το τουρνουά τους, όχι όμως και για τις επιδόσεις των αθλητών τους, καθώς από την εποχή του Φρεντ Πέρι, το 1936, κανείς βρετανός δεν έχει κατακτήσει το Γουίμπλεντον και καμία βρετανίδα από το 1966, όταν είχε σηκώσει το βαρύτιμο έπαθλο η Βιρτζίνια Γουέιντ.

Το Τουρνουά Τένις του Γουίμπλεντον διεξάγεται κάθε χρόνο τη Δευτέρα μεταξύ της 20ης και 26ης Ιουνίου, έξι εβδομάδες πριν από την πρώτη Δευτέρα του Αυγούστου. Συμμετέχουν 128 τενίστριες και 128 τενίστες, κατά τεκμήριο οι καλύτεροι του κόσμου. Για τους λοιπούς που θα γίνει δεκτή η συμμετοχή τους υπάρχει ένα προκαταρκτικό τουρνουά, μία εβδομάδα πριν από την κύρια διοργάνωση, για να διεκδικήσουν την πρόκρισή τους στο κυρίως ταμπλό.

Οι αγώνες γίνονται σε 19 γήπεδα, που όλα έχουν επιφάνεια από γρασίδι. Το Γουίμπλεντον αγωνιστικά ευνοεί τους παίχτες με δυνατό σερβίς και βολέ, εξαιτίας της ταχύτητας και της χαμηλής αναπήδησης της μπάλας. Το Κεντρικό Γήπεδο, όπου διεξάγεται και ο τελικός, είναι χωρητικότητας 14.000 θεατών, το Νο1 11.000, ενώ 3.000 θεατές χωρά το Νο2 το τρίτο μεγαλύτερο γήπεδο, το επονομαζόμενο Νεκροταφείο των Πρωταθλητών για τις πολλές και μεγάλες εκπλήξεις που έχουν γίνει με θύματα μεγάλους τενίστες και τενίστριες.

Τις περισσότερες κατακτήσεις στους άνδρες έχουν ο άγγλος Γουίλιαμ Ρένσοου και ο ελληνοαμερικανός Πιτ Σάμπρας από 7. Στις γυναίκες, η τσεχοσλοβάκα και κατόπιν αμερικανίδα Μαρτίνα Ναβρατίλοβα έχει 9 κατακτήσεις. Από ελληνικής πλευράς, ο κύπριος Μάρκος Παγδατής έχει επιτύχει την καλύτερη εμφάνιση, φτάνοντας ως τον ημιτελικό της διοργάνωσης το 2006. Από πλευράς γυναικών, η χανιώτισσα Ελένη Δανιηλίδου έφθασε μέχρι τον τέταρτο γύρο (στις 16 καλύτερες της διοργάνωσης) το 2002.

Από τους ομογενείς αθλητές μας, εκτός του μοναδικού Σάμπρα, αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του ελληνοαυστραλού Μαρκ Φιλιππούση, που έφθασε στον τελικό το 2003. Για τους θεατές που γεμίζουν κάθε χρόνο τα γήπεδα του Γουίμπλεντον, αγαπημένο σνακ εδώ χρόνια αποτελούν οι φράουλες με κρέμα. 28 τόνοι φράουλας και 7 τόνοι κρέμας καταναλώθηκαν στη διοργάνωση του 2005.

Η αποκληθείσα «νύχτα των κρυστάλλων» αποτελεί το πρώτο μαζικό πογκρόμ εναντίον των Εβραίων στη Γερμανία. Συνέβη τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου 1938 ως τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης μέρας και ήταν η πρώτη ένδειξη για το τι θα ακολουθούσε αργότερα με το εβραϊκό ολοκαύτωμα.

Ονομάστηκε «νύχτα των κρυστάλλων», επειδή οι Ναζί ξέσπασαν πάνω στις ιδιοκτησίες των Εβραίων, σπάζοντας τις βιτρίνες πολλών καταστημάτων τους. Όλα ξεκίνησαν δύο μέρες νωρίτερα, όταν ένας γερμανοεβραίος, ο Χέρσελ Γκρίσπαν, σκότωσε στο Παρίσι τον γραμματέα της γερμανικής πρεσβείας Ερνστ Φον Ρατ.

Ο φόνος του γερμανού διπλωμάτη χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για τις επιθέσεις που εκδηλώθηκαν εναντίον των Εβραίων σε όλη τη Γερμανία. Φαινομενικά, οι επιθέσεις αυτές ήταν αυθόρμητες, αλλά στην πραγματικότητα «ενορχηστρώθηκαν» από τη ναζιστική κυβέρνηση. Κατά τη νύχτα των κρυστάλλων, καταστράφηκαν 1.574 συναγωγές, πάνω από 7.000 εβραϊκά καταστήματα και 29 πολυκαταστήματα, ενώ 30.000 Εβραίοι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ο αριθμός των γερμανοεβραίων που σκοτώθηκαν είναι ασαφής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, κυμαίνεται από 36 έως 200, ενώ μεταξύ των νεκρών περιλαμβάνονται και αρκετοί μη Εβραίοι, που είχαν την ατυχία να μοιάζουν. Το γεγονός προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, οι ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Γερμανία.

Οι αδελφοί Πάρκερ από τη Μ. Βρετανία ήταν οι πρώτοι που κυκλοφόρησαν ευρέως τη Monopoly στην παγκόσμια αγορά. Η πρώτη εμφάνισή της στα ράφια των καταστημάτων έγινε στις 5 Νοεμβρίου του 1935. Ωστόσο, η ιστορία της είναι πολύ παλιότερη. Σχεδιάστηκε από την αμερικανίδα οικονομολόγο Λάιζι Μάτζι, η οποία έλαβε και το σχετικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1904.

Η αρχική ονομασία του ήταν «Το παιχνίδι του σπιτονοικοκύρη» και στόχος του να αποδείξει με απλό τρόπο πώς τα μισθώματα πλουτίζουν τους ιδιοκτήτες ακινήτων και κάνουν φτωχότερους τους ενοικιαστές. Αν και διασκεδαστικό, σ' αυτή την αρχική του μορφή το παιχνίδι δεν βγήκε στην παραγωγή πριν από το 1910 στις ΗΠΑ, ενώ στη Βρετανία κυκλοφόρησε τρία χρόνια αργότερα. Παράλληλα, διάφορες αυτοσχέδιες εκδοχές του άρχισαν να διαδίδονται και με το πέρασμα των χρόνων οι κανόνες άλλαξαν.

Το παιχνίδι μετονομάστηκε σε «Monopoly Δημοπρασιών» και οι ονομασίες δρόμων και πάρκων προσαρμόστηκαν ανάλογα με την περιοχή όπου παιζόταν. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, το παιχνίδι ήταν πλέον γνωστό απλώς ως Monopoly. Μία εκδοχή -πολύ κοντά στη σημερινή- που παιζόταν τότε στη Φιλαδέλφεια, πωλήθηκε από τον Τσαρλς Ντάροου στους αδελφούς Πάρκερ, που αποφάσισαν να αγοράσουν τα δικαιώματα και απ' όλους όσοι είχαν κατοχυρώσει τη δική τους εμπορική εκδοχή του παιχνιδιού.

Έναν αιώνα μετά την αρχική έμπνευση της Μάτζι, η Monopoly εξακολουθεί να συγκαταλέγεται μεταξύ των δημοφιλέστερων επιτραπέζιων παιχνιδιών. Υπολογίζεται πως έως σήμερα έχει παιχτεί από 500 εκατομμύρια ανθρώπους σ' όλο τον κόσμο, γεγονός που έχει καταγραφεί και ως ρεκόρ στο βιβλίο Γκίνες.

Μία από τις γνήσιες λαϊκές φωνές, η Ρίτα Σακελλαρίου γεννήθηκε στη Σητεία της Κρήτης, στις 22 Νοεμβρίου του 1934. Έχασε τον πατέρα της στον εμφύλιο και παντρεύτηκε από ανάγκη, σε ηλικία 14 ετών. Από αυτό το γάμο απέκτησε δύο παιδιά και όταν χώρισε έπιασε δουλειά ως εργάτρια στα Λιπάσματα, στου Παπαστράτου, ακόμα και στη χωματερή. Ως τραγουδίστρια πρωτοεμφανίστηκε στο Μύλο, στο Πέραμα.

Εκεί την ανακάλυψε ο Στέλιος Χρυσίνης που της έδωσε τα πρώτα της τραγούδια. Έπειτα βρέθηκε στο Φαληρικό, στις Τζιτζιφιές, να κάνει σεγκόντα στον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Γιάννη Παπαϊωάννου, με τους οποίους συνεργάστηκε οχτώ χρόνια και λίγο αργότερα έγινε «πρώτο όνομα» στην «Τριάνα» του Χειλά με το τραγούδι «Ιστορία μου, αμαρτία μου». Στο μεταξύ, είχε γνωρίσει το δεύτερο σύζυγό της, τον παλαιστή Σιδηρόπουλο, με τον οποίο άνοιξαν το κέντρο «Κουίν Αν» στην εθνική οδό.

Από τα τραπέζια του πέρασαν ορισμένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της εποχής, όπως ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Σπύρος Άγκνιου, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο Αντονι Κουίν και η Μελίνα Μερκούρη, για να απολαύσουν τα σουξέ της Ρίτας: «Παράνομή μου αγάπη», «Κάθε ηλιοβασίλεμα», «Αν κάνω άτακτη ζωή». Πιστός θαυμαστής της ήταν βέβαια και ο Ανδρέας Παπανδρέου, που ήθελε πάντα να του τραγουδά και να χορεύει το «Αυτός ο άνθρωπος, αυτός». Η χρυσή εποχή του «Κουίν Αν» κράτησε πέντε χρόνια, όσο και ο δεύτερος γάμος της, από τον οποίο απέκτησε ακόμα τρία παιδιά.

Όταν πήγε στη «Νεράιδα», μαζί με την Άννα Βίσση, ο κόσμος την αναγνώρισε μόνο από τη φωνή. Είχε αδυνατίσει πολύ κι είχε βαφτεί ξανθιά. Τότε, το 1986, ο Νίκος Καρβέλας της πρότεινε να κάνουν δίσκο. Η «Γάτα» («Είναι γάτα ο κοντός με τη γραβάτα») ήταν το σουξέ που δεν περίμενε από το δίσκο «Αρέσω». Ακολούθησαν «Οι σαραντάρες=δύο εικοσάρες», «Αυτός ο έρωτας, αυτό το αγόρι», αλλά και το «Εγώ δεν πάω Μέγαρο». Η Ρίτα Σακελλαρίου πέθανε στις 6 Αυγούστου του 1999, χτυπημένη από την επάρατο νόσο.

Δημοφιλές μουσικό έργο του γάλλου συνθέτη Μορίς Ραβέλ (1875-1937). Γράφτηκε για μπαλέτο το 1928, κατόπιν παραγγελίας της ρωσίδας μπαλαρίνας Ίντα Ρουμπινστάιν, αλλά έγινε γνωστό από τις ορχηστρικές του εκτελέσεις. Αρχικά, η Ρουμπινστάιν ζήτησε από τον Ραβέλ να ενορχηστρώσει 6 κομμάτια από την πιανιστική σύνθεση του Αλμπένιθ «Ιμπέρια». Τον πρόλαβε, όμως, ο ισπανός μαέστρος Ενρίκε Αρμπός, που απέκτησε και τα σχετικά πνευματικά δικαιώματα.

Τότε, ο Ραβέλ αποφάσισε να ενορχηστρώσει μια δικιά του παλιά σύνθεση. Άλλαξε γνώμη και αποφάσισε να γράψει μια νέα σύνθεση. Η έμπνευση του ήρθε το καλοκαίρι του 1928, καθώς βρισκόταν σε διακοπές στο παραλιακό θέρετρο του Σεν Ζαν ντε Λιζ. Με το ένα χέρι άρχισε να παίζει μια μελωδία στο πιάνο για τον φίλο του Γκιστάβ Σαμαζέιγ. Σε μια στιγμή του είπε: «Δεν νομίζεις ότι το θέμα αυτό έχει μια επίμονη ποιότητα; Σκοπεύω να το επαναλάβω μερικές φορές χωρίς καμία εξέλιξη, αυξάνοντας βαθμιαία την ορχήστρα, όσο μπορώ».

Η σύνθεση είχε αρχικά τον τίτλο «Φαντάνγκο» και στη συνέχεια «Μπολέρο» (γαλλιστί «Μπολερό»). Και οι δύο αυτές ονομασίες παραπέμπουν σε ισπανικούς λαϊκούς χορούς του 18ου αιώνα. Η πρεμιέρα του «Μπολερό» δόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1928 στη Όπερα των Παρισίων, σε χορογραφία της Μπρονισλάβα Νιζίσκα και σκηνογραφία του Αλεξάντρ Μπενουά. Την Ορχήστρα της Όπερας των Παρισίων διηύθυνε ο Βάλτερ Στάραμ.

Η υπόθεση του μπαλέτου, σύμφωνα με το πρόγραμμα της παράστασης: Μέσα σ' ένα καπηλειό, άνθρωποι χορεύουν κάτω από μια λάμπα, που κρέμεται από το ταβάνι. Σε απάντηση της πρόσκλησής τους, μια κοπέλα ανεβαίνει πάνω στο τραπέζι και χορεύει όλο και πιο ζωηρά. Το έργο γνώρισε αμέσως μεγάλη επιτυχία προς μεγάλη έκπληξη του Ραβέλ, που πίστευε ότι δεν θα γινόταν αποδεκτό από τους μουσικούς. Έγραφε στον κουβανό συνάδελφό του Χοακίν Ντιν: «Δεν έχει καλά - καλά μορφή, δεν έχει ανάπτυξη και μετά βίας έχει μετατροπίες».

Η αμερικανική του πρεμιέρα έγινε δεκτή με ουρανομήκεις ζητωκραυγές από το μουσικόφιλο κοινό της Νέας Υόρκης, όταν παρουσιάσθηκε από τον Αρτούρο Τοσκανίνι και τη Φιλαρμονική της αμερικανικής μεγαλούπολης στις 14 Νοεμβρίου 1929. Στην επιτυχία του έργου συνέβαλε αφάνταστα και η διάδοσή του μέσω του γραμμοφώνου.

Η πρώτη ηχογράφηση του «Μπολερό» έγινε στις 8 Ιανουαρίου του 1930. Το «Μπολερό» δεν είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα του Ραβέλ, αλλά είναι το πιο δημοφιλές. Αποτελεί μια αληθινή ενορχηστρωτική πραγματεία. Ο συνθέτης εισάγει ένα - ένα τα διαφορετικά όργανα της ορχήστρας, βασιζόμενος απλώς και μόνο στην επανάληψη ενός κυρίου θέματος, που χωρίζεται σε δύο μουσικές φράσεις. Το έργο αρχίζει με τον ρυθμό του μπολερό, που παίζεται από το ταμπούρο, ενώ οι βιόλες και τα βιολοντσέλα υποστηρίζουν τον ρυθμό.

Ο Ραβέλ κατάφερε να αναδείξει τον ανοιχτά ερωτικό χαρακτήρα του ήρεμου, απλού και λικνιστικού σπανιόλικου θέματος, το οποίο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, σταδιακά μεταβάλλοντας τις αποχρώσεις των μουσικών οργάνων και οδηγώντας τελικά σε μια οργασμική κορύφωση.

Έγχορδο μουσικό όργανο με δοξάρι, που μοιάζει με το βιολοντσέλο (Baryton). Το συναντάμε και με τις ονομασίες Μπάριντον (Parydon), Πάραντον (Paradon), βιόλα πάραντον (Viola Paradon) και βιόλα ντι μπορντόνε (Viola di Bordone). Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε ως βαρύτονο, αρκεί να μη το συγχέουμε με τα βαρύτονα πνευστά. Το μπάριτον είναι καθαρά σολιστικό όργανο.

Το συναντάμε στις εποχές της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, κυρίως στην Αυστρία και τη Γερμανία. Κατά μία εκδοχή είναι δημιουργία του άγγλου Ντάνιελ Φάραντ στα τέλη του 16ου αιώνα. Από τις αρχές του 19ου αιώνα περιέπεσε στην αφάνεια, επειδή ήταν ένα ιδιαίτερα απαιτητικό όργανο. Σήμερα, ελάχιστοι είναι οι μουσικοί που ασχολούνται με το μπάριτον. Το μπάριτον έχει φαρδύ μπράτσο, με έξι ή επτά εντέρινες κύριες χορδές και από 20 έως 40 συμπαθητικές (βοηθητικές).

Ο εκτελεστής παίζει, όπως και στο βιολοντσέλο, ενώ με τον αριστερό του αντίχειρα νύσσει τις βοηθητικές χορδές, ώστε να εμπλουτίζεται το συνολικό ηχητικό αποτέλεσμα. Ο ήχος του είναι πιο δυνατός και πιο ζωηρός από τη βιόλα ντα γκάμπα, από την οποία προέρχεται. Λάτρης του οργάνου ήταν ο πρίγκιπας Μίκλος (Νικόλαος) Α' Εστερχάζι (1714-1790), στον οποίο οφείλεται το μεγαλύτερο μέρος της φιλολογίας του οργάνου. Μόνο ο Χάυδν συνέθεσε για τον εργοδότη του 175 έργα για μπάριτον, από τα οποία τα 126 ήταν τρίο για βιόλα, τσέλο και μπάριτον. Ο πρίγκηπας τις ελεύθερες ώρες του συνήθιζε να παίζει μπάριτον, με τη συνοδεία του Χάυδν στη βιόλα και του εκάστοτε τσελίστα της Αυλής.

Ο Μίκλος ήταν καθαρά ερασιτέχνης μουσικός και ο Χάυδν φρόντιζε να του γράφει εύκολα μέρη για το όργανο, δεδομένης και της δυσκολίας στην εκτέλεσή του. Έργα για μπάριτον έχουν γράψει και οι συνθέτες Λουίτζι Τομαζίνι, Γιόζεφ Πουκστάινερ, Άντον Κραφτ και Άντον Νόιμαν, που διετέλεσαν μουσικοί στην Αυλή των Εστερχάζι.

Από τους σύγχρονους συνθέτες, ο ελβετός Κλάους Χούμπερ έχει γράψει έργα για το όργανο, τα οποία δεν έχουν ηχογραφηθεί. Μεγάλο όνομα του μπάριτον θεωρείται ο αμερικανός Τζον Χσου, ενώ το όργανο υπηρετούν και τα μουσικά σχήματα «The Esterhazy Ensemble», «Trio Baryton de Madrid», «Τhe Haydn Baryton Trio», στο οποίο συμμετέχει και ο Χσου, και «The Haydn Baryton Trio-Budapest».

Στο «τελευταίο τετράδιο» του Ζοζέ Σαραμάγκου, (κοστίζει μόλις 11 ευρώ, αλλά η διαχρονική αξία της πνευματικής τροφής που θα σας δώσει – πιστέψτε με – είναι ανεκτίμητη), ο πολυβραβευμένος και μακαρίτης πλέον Πορτογάλος φιλόσοφος λέει σε κάποιο από τα κείμενά του: «Δεν είναι αλήθεια πως έχει ανακαλυφθεί όλος ο κόσμος. Ο κόσμος δεν είναι μόνο η γεωγραφία με τα βουνά, τις θάλασσες, τους δρόμους και τις ερήμους που βλέπουν να περνά ο χρόνος. Ο χρόνος που μας βλέπει όλους να περνούμε.

Ο κόσμος είναι και οι ανθρώπινες φωνές. Το θαύμα αυτό που επαναλαμβάνεται καθημερινά. Σαν μια κορώνα ήχων που ταξιδεύουν στο διάστημα. Πολλές απ’ αυτές τις φωνές τραγουδούν. Κάποιες τραγουδούν πραγματικά».Είχα την τύχη να ακούω από παιδί τη μητέρα και τον πατέρα μου να τραγουδάνε. Στο σπίτι, στο δρόμο, στην εκδρομή. Είχα την τύχη, επίσης, η αδελφή μου να είναι μανιώδης συλλέκτρια δίσκων.

Έτσι, αγάπησα με πάθος τη μουσική. Τη μουσική του κόσμου.Και η μουσική, που πάντα γαλήνευε την ψυχή μου, στάθηκε δίπλα μου – μέσα μου σαν «όπλο» σε έναν απίστευτο «πόλεμο», στο κέντρο του οποίου βρέθηκα χωρίς να το καταλάβω. Συνειδητοποίησα πριν από οκτώ χρόνια ότι τη δουλειά μου (να γράφω και να παρουσιάζω ειδήσεις στο ραδιόφωνο), ναι μεν την αγαπώ πραγματικά, ταυτοχρόνως όμως νιώθω ότι με «δηλητηριάζει».

Δεν είναι εύκολο κάθε μέρα να πολιορκείς την καρδιά σου μαθαίνοντας ό,τι κακό συμβαίνει στον κόσμο. Γιατί, δυστυχώς, η συντριπτική πλειονότητα των ειδήσεων είναι δραματική.Έτσι, εμπνεύστηκα, για να σωθώ από την κινούμενη άμμο που με καταπίνει καθημερινά, μια εκπομπή για την ελληνική μουσική.

Έτσι, μία ώρα την εβδομάδα βουτούσα στα αχαρτογράφητα νερά της καρδιάς μου. Για να ξεφεύγω. Στο βυθό αντίκρισα έναν μαγικό κόσμο και έμενα να τον εξερευνήσω. Γιατί εκεί κρυβόταν ένα σεντούκι με θησαυρό. Λαϊκά διαμάντια, ρεμπέτικα ρουμπίνια, χρυσά δαχτυλίδια από την ποπ δεκαετία του ‘60 και μουσικά νομίσματα αμύθητης αξίας από το 1930 έως τις αρχές του 21ου αιώνα. Τα άγγιξα όλα, αλλά τα σεβάστηκα.

Έτσι, δημιούργησα 125 συλλεκτικά ραδιοφωνικά αφιερώματα σε όλους τους μεγάλους του ελληνικού τραγουδιού. Και, μάλιστα, σε έναν ιδιωτικό ραδιοφωνικό σταθμό ο οποίος απαγόρευε (!) εκείνη την εποχή τα ελληνικά τραγούδια, επειδή δεν άρεσαν στη διεύθυνση.Ρίσκαρα, έκανα την προσωπική μου επανάσταση και νίκησα, γιατί οι ακροατές λάτρεψαν την εκπομπή. Και είμαι υπερήφανος γι αυτή τη Συνάντηση.

Για τους σπουδαίους ανθρώπους που «γνώρισα». Από το Βαμβακάρη και τον Τσιτσάνη μέχρι τον Στράτο Διονυσίου και τη Μπέλλου. Από το Μανόλη Αγγελόπουλο και το Μπιθικώτση μέχρι τον Ξυλούρη και το Χριστοδουλόπουλο. Από τον Γιώργο Καμπουρίδη και το Χρηστάκη μέχρι τους Idols και το Δάκη. Από το Μυτιληναίο και το Γαβαλά μέχρι τους αδελφούς Κατσιμίχα και τον Κηλαϊδόνη. Όλα τα ταξίδια, όμως, έχουν ένα τέλος.

Αλλά και κάθε τέλος είναι και μία νέα αρχή.Αφού εξάντλησα, λοιπόν, το ελληνικό πεντάγραμμο, ξεκίνησα κάθε Σαββατόβραδο εδώ και ένα μήνα ένα νέο κύκλο, αυτή τη φορά στη διεθνή μουσική σκηνή. Μου προκαλεί δέος το εύρος της ξένης μουσικής. Νομίζω ότι θα χρειαστώ πέντε ραδιοφωνικές σαιζόν για να φτάσω στο τέλος αυτού του φωτεινού δρόμου. Φανταστείτε πως ήδη έχω μπροστά μου τον κατάλογο με 200 τραγουδιστές και συγκροτήματα, αλλά και ταξίδια στην όπερα, την ινδιάνικη μουσική και τη ντίσκο δεκαετία του ‘80.

Λησμόνησα, βέβαια, να αναφέρω πως είναι συναρπαστική και η δημοσιογραφική έρευνα, γιατί μαθαίνεις εκτός από τη ζωή των καλλιτεχνών και κάτι σημαντικότερο. Την ιστορία των τραγουδιών. Πώς και γιατί γράφτηκαν. Πώς έγιναν γνωστά, από τύχη καμιά φορά, και δεν έμειναν θαμμένα σε συρτάρια.

Η Άννα Ιωαννίδου, 29 ετών, ζει και δουλεύει στο Ελσίνκι εδώ και επτά χρόνια. «Η αγορά εργασίας στην Φινλανδία είναι μικρή» λέει. «Το γεγονός ότι είναι μία χώρα μικρή και απομακρυσμένη, με πληθυσμό πέντε εκατομμυρίων, έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι τόσο προσβάσιμη και «ανοιχτή» στους μετανάστες. Αν και οι περισσότεροι Φιλανδοί μιλάνε πολύ καλά Αγγλικά, η αναζήτηση εργασίας στην Φινλανδία προϋποθέτει τη γνώση της Φιλανδικής γλώσσας.

«Και εδώ υπάρχει ανεργία», συνεχίζει, «και η αναζήτηση εργασίας είναι πολύ δύσκολη και για τους ίδιους τους Φιλανδούς. Νέοι που αναζητούν εργασία μπορούν να βρουν απασχόληση χωρίς τη γνώση των Φινλανδικών μόνο σε ειδικούς τομείς, όπως στον τομέα της Πληροφορικής. Πριν από μερικά χρόνια η επιχείρηση που απασχολούσε τους περισσότερους αλλοεθνείς στην Φινλανδία ήταν η Nokia, η οποία όμως τα τελευταία χρόνια περνάει κρίση και έχει προβεί σε μεγάλες περικοπές».

Φόροι vs. κοινωνικές παροχές

«Η φορολογία είναι υψηλή. Οι Φιλανδοί πληρώνουν μηνιαίως περίπου το 30% του μισθού τους στην εφορία» εξηγεί η Άννα. «Τους παρέχονται, όμως, σημαντικές διευκολύνσεις. Το δημόσιο σύστημα υγείας είναι αποτελεσματικό και αξιόπιστο. Δικαιούνται 2 ημέρες το μήνα άδεια για τον πρώτο χρόνο εργασίας (24 ημέρες) και 2,5 μέρες το μήνα από το δεύτερο χρόνο και μετά (30 ημέρες)» ξεκινά να απαριθμεί τις κοινωνικές παροχές.

«Γενικά παρέχονται διαφόρων ειδών επιδόματα. Για παράδειγμα, όλοι οι Φιλανδοί φοιτητές λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη για τις πανεπιστημιακές σπουδές τους, περί τα 400-500 ευρώ το μήνα. Έτσι παρέχεται ένα συγκεκριμένο ποσό σε κάθε Φιλανδό φοιτητή, το οποίο όμως έχει τη μορφή δανείου και όλοι οι Φιλανδοί υπήκοοι έχουν την υποχρέωση να το επιστρέψουν στο κράτος μετά από την αποφοίτησή τους και την εύρεση εργασίας.

«Οι νέοι γονείς έχουν πολλές διευκολύνσεις, από ρουχαλάκια δεύτερης χρήσης μέχρι παροχή παιδικού σταθμού ήδη από τους 3 μήνες ζωής του παιδιού. Η γυναίκα μπορεί να πάρει άδεια μητρότητας μέχρι και 3 χρόνια. Τον πρώτο χρόνο πληρώνεται κανονικά όλο το ποσό του μισθού της, τον δεύτερο χρόνο πληρώνεται περίπου το 60-70% και τον τρίτο χρόνο το 30% του μισθού της» επισημαίνει.

Όσον αφορά το επίδομα ανεργίας, «για να έχει κανείς δικαίωμα σε αυτό, πρέπει να είναι εγγεγραμμένος σε κάποιο σωματείο εργαζομένων και να έχει εργασθεί τουλάχιστον 11 μήνες στον συγκεκριμένο επαγγελματικό τομέα. Έπειτα από απόλυση μπορεί να λάβει το 70% του μισθού του για τον πρώτο χρόνο. Το ποσοστό αυτό μειώνεται σταδιακά τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα όμως το κράτος βοηθά τους ανέργους με ειδικά σεμινάρια/προγράμματα ανεύρεσης εργασίας, προετοιμασίας βιογραφικών σημειωμάτων και διοργανώνει επίσης συνεντεύξεις σε πιθανές θέσεις εργασίας για τους ανέργους».

Το κόστος ζωής: Θα βγαίνω με τον βασικό μισθό;

«Το κόστος ζωής στην Φινλανδία είναι υψηλό» λέει η Άννα. «Τα βασικά μηνιαία έξοδα, όπως το ενοίκιο ή τα τρόφιμα από το σούπερ μάρκετ, είναι υψηλά. Όπως σε όλες τις χώρες η πρωτεύουσα είναι πιο ακριβή από την επαρχία. Για παράδειγμα, στο Ελσίνκι όπου μένω, η ενοικίαση ενός διαμερίσματος-στούντιο 26 τετραγωνικών σε κοντινή απόσταση από το κέντρο, περί τα 15 λεπτά με το λεωφορείο, κοστίζει 450 ευρώ. Η ενοικίαση ενός μεγαλύτερου διαμερίσματος 60 π.χ. τετραγωνικών μέτρων και σε απόσταση μισής ώρας από το κέντρο της πόλης κοστίζει περίπου 850 ευρώ.

«Το ψωμί για το τοστ στο σούπερ μάρκετ κάνει 2-2,50 ευρώ. Από την άλλη πλευρά, ο καφές φίλτρου ή το τσάι στην καφετέρια κάνει επίσης 2 ή 2,50 ευρώ και υπάρχει η δυνατότητα να γεμίσει κανείς το ποτήρι του για δεύτερη φορά χωρίς να χρεωθεί επιπλέον (στη Φινλανδία κυριαρχεί το σύστημα του self-service). Εννοείται πως υπάρχουν και ακριβές καφετέριες όπου το τσάι και ο καφές μπορούν να φτάσουν και τα 4 ή 4,50 ευρώ αλλά σίγουρα τότε προσφέρονται περισσότερες ανέσεις (σερβιτόρος, ωραίο περιβάλλον κ.τ.λ.). Επίσης, πολλά εστιατόρια διαθέτουν ειδικό μεσημεριανό μενού με 8,90 ευρώ, το οποίο περιέχει ατομική σαλάτα, σούπα, φαγητό (κρέας και υδατάνθρακες) και καφές ή τσάι».

Όσα φέρνει η παγκόσμια οικονομική ύφεση…

Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει, σύμφωνα πάντα με την Άννα, τόσο στην καθημερινότητα όσο και στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. «Η Φινλανδία πέρασε οικονομική ύφεση το 2008-2009. Πολλά εργοστάσια και επιχειρήσεις έκλεισαν στην επαρχία αλλά και στην πρωτεύουσα και γίνονταν πολύ μεγάλες περικοπές προσωπικού. Η παγκοσμίως γνωστή εταιρεία τηλεφωνίας Nokia, εκτός από περικοπές χρησιμοποίησε και το μέτρο της εθελουσίας εξόδου για πολλούς υπαλλήλους της. Κατά το 2008 και για περίπου ένα χρόνο υπήρχε περιορισμένη κίνηση στα οικοδομικά επαγγέλματα και στασιμότητα στην αγορά των ακινήτων. Οι τιμές των ακινήτων έπεσαν, αλλά μετά από κάποια οικονομικά μέτρα που πήρε η τότε ομοσπονδιακή κυβέρνηση της χώρας, η αγορά επανήλθε σιγά-σιγά στα παλιά επίπεδα».

Τι σχέση έχει ο Μάρκος Βαμβακάρης με τους Ρόλινγκ Στόουνς και ο Μπόμπ Ντίλαν με τον Άκη Πάνου; Αυτό ήταν το θέμα της ομιλίας στο 2ο Λύκειο Δάφνης, μπροστά σε διακόσια πενήντα κορίτσια κι αγόρια, που αποτελούν το φετινό δυναμικό του. Μαζί με τους καθηγητές και τον Λυκειάρχη, τον Στέλιο Μενεξή. Ο πρώτος συνδετικός κρίκος ήταν η κυριακάτικη εκπομπή μου Στο Κόκκινο 105,5. Ο δεύτερος, οι ομιλίες στο «@Ρουφ» για το ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι. Έτσι γνωρίστηκα με τους καθηγητές που πήραν την πρωτοβουλία για την πρόσκληση στο Λύκειο. Σχεδόν δύο ώρες κράτησε η εκδήλωση στο αμφιθέατρο του σχολείου, με την ομιλία και τις ερωταπαντήσεις που ακολούθησαν.

Στο τέλος, σαν να μην έφτανε αυτό, αρκετοί μαθητές μαζεύτηκαν μπροστά στη σκηνή και ζητούσαν να υπάρξει μία συνέχεια. Τα παιδιά με μάγεψαν με την ευγένεια και τη συμμετοχή τους. Και οι δάσκαλοι με το ενδιαφέρον τους για τα παιδιά και την ανοιχτόμυαλη προσέγγισή τους. Μία πραγματικότητα εντελώς διαφορετική, ανατρεπτική, της γνωστής εικόνας που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ για τα σχολεία. Αλλά και της μίζερης αναπαράστασης που ίσως άθελά τους κάνουν ορισμένοι συνδικαλιστές στα τηλεπαράθυρα μιλώντας μόνο με μελανά χρώματα για την κατάσταση στην παιδεία προκειμένου να διασφαλίσουν τα εργασιακά δικαιώματα και να αυξήσουν τις πενιχρές αμοιβές των εκπαιδευτικών.

Ήταν τόσο όμορφο αυτό που ένιωθα, που φοβήθηκα μην είναι μια παραίσθηση, μια πρώτη εξωτερική εντύπωση που κρύβει μια άλλη πραγματικότητα. Γι’ αυτό, ξαναπήγα, για να βεβαιωθώ ότι δεν ήταν επιφανειακή και παραπλανητική η εντύπωση που σχημάτισα, και για να δοθεί συνέχεια σ’ αυτή τη φρέσκια σχέση. Η δεύτερη αφορμή ήταν, λίγες μέρες αργότερα, μία θεατρική παράσταση που είχαν ετοιμάσει, με δουλειά ενός χρόνου, οι μαθητές σε συνεργασία με δύο καθηγήτριές τους.

Καμιά δεκαπενταριά «ηθοποιοί» μετέφεραν στη σχολική σκηνή το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Οδυσσέα, γύρισε πίσω», με αυτοσχέδια σκηνικά, νεανικά κοστούμια και ανάλογες μουσικές μπροστά σε μπαμπάδες και κυρίως μαμάδες, μαζί με συμμαθητές, φίλους και δασκάλους. Ηλεκτρικές κιθάρες και κρητική λύρα Η τρίτη πρόσκληση αφορούσε τη μουσική ομάδα. Γιατί, εκτός από τη θεατρική, κάθε Παρασκευή μεσημέρι μαζεύονται 20-25 μαθητές, μετά τη λήξη των μαθημάτων, για να συζητήσουν περί μουσικής και τραγουδιών. Ήδη αισθανόμουν πολύ άνετα ανάμεσά τους.

Ένας ένας σηκωνόταν στον πίνακα, έγραφε τα στοιχεία τού τραγουδιού που είχε επιλέξει, μοίραζε φωτοτυπίες με τους στίχους, έδινε πληροφορίες για το τραγούδι και τον καλλιτέχνη και η παρουσίαση έκλεινε με την ακρόαση του τραγουδιού από ένα φορητό μηχανάκι. Εντύπωση μού έκανε η άνεση με την οποία τα παιδιά δέχονται τη διαφορετικότητα του άλλου. Υπήρχε μεγάλη ποικιλία ακουσμάτων, από σκληρό ροκ μέχρι γαλλικές μπαλάντες και Πλούταρχο.

Αρκετά από τα παιδιά παίζουν μουσικά όργανα, κυρίως ηλεκτρική κιθάρα. Μάλιστα, η έκπληξη ήταν οι τρεις νέοι που έπαιξαν ζωντανά δικές τους διασκευές με ντραμς, κιθάρα και κρητική λύρα!
Στη συνέχεια, πρότεινα στην ομάδα να έρθει σύσσωμη στο ραδιόφωνο, να κάνουμε μαζί μία εκπομπή, με τραγούδια που θα έχουν διαλέξει και θα τα παρουσιάσουν οι ίδιοι.

Η ιδέα τούς άρεσε πολύ και ένα κυριακάτικο μεσημέρι, είκοσι παιδιά πλημμύρισαν τους μικρούς χώρους του σταθμού, στου Ψυρρή. Με μεγάλη άνεση, οι μαθητές πήραν την εκπομπή πάνω τους, έπαιξαν μουσική και έκαναν σχόλια, όχι μόνο για τα τραγούδια, αφού ακόμα και τα κορίτσια είχαν άποψη για την πορεία της Μπαρτσελόνα!

Μέσα από τις επαφές μας, φάνηκε ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν μετά το σχολείο, αλλά αισιοδοξούν ότι θα τα καταφέρουν παρ’ όλο που ανήκουν σε μικρομεσαίες οικογένειες, χωρίς να έχουν τίποτα εξασφαλισμένο.

Παιδιά με ποιότητα, παιδιά με ανησυχίες, παιδιά με σχέδια και όρεξη για δημιουργία. Ωραία παιδιά. Αλλά, κάποια στιγμή αναρωτήθηκα, γιατί να είναι υποχρεωμένα αυτά τα παιδιά να περνούν καθημερινά τόσες ώρες επί τόσα χρόνια μέσα σε ένα σχολείο καθαρό μεν, αλλά καγκελόφραχτο από παντού; Ακόμα και οι πόρτες των τάξεων είναι σιδερένιες, χειρότερες κι από φυλακής, αφού δεν διαθέτουν ούτε ένα μικρό παραθυράκι!

Τα παιδιά δεν φαίνεται να το συνειδητοποιούν, μη έχοντας γνωρίσει κάτι άλλο, και δυστυχώς το συνηθίζουν. Δηλαδή, μάθε παιδί μου γράμματα και φτιάξε χαρακτήρα σε ένα κτηριακό περιβάλλον που δεν διαφέρει σε τίποτα από μία φυλακή ανηλίκων.

Δεν είναι τερατώδες;
Συντρώγοντας με τους καθηγητές, διαπίστωσα ότι αυτές οι αποφάσεις που εφαρμόζονται σχεδόν σε όλα τα σχολεία, παίρνονται έξω από τα σχολεία, με πρόσχημα κάποιες ζημιές που γίνονται κατά καιρούς. Αντί, λοιπόν, να υπάρξει μία ήπια αντιμετώπιση του προβλήματος, η αντιπαιδαγωγική εξουσία μετατρέπει το κτήριο του σχολείου στα πρότυπα μιας φυλακής, στην οποία ο μαθητής είναι υποχρεωτικά εγκλεισμένος μέχρι να γίνει δεκαοκτώ ετών.

Ένα καθεστώς που ασφαλώς δεν υφίσταται σε κανένα ιδιωτικό σχολείο, ούτε στα δημόσια σχολεία που βρίσκονται σε πιο εύπορες περιοχές. Στη Δάφνη, η μόνη ελπίδα απεικονιζόταν στα λουλούδια που βρίσκονται περιποιημένα στο προαύλιο, σαν όαση μέσα στο σίδερο και το μπετόν. Εκπαιδευτικοί άλλης κοπής Τι θα γίνουν, λοιπόν, όλα αυτά τα παιδιά, που έχουν τόση αθωότητα, τόση όρεξη και τόσο ενθουσιασμό;

Ποιος νοιάζεται για το μέλλον τους; Για την αξιοποίησή τους και όχι για τη χειραγώγηση και απονεύρωσή τους;
Οι πιο ευαίσθητοι δάσκαλοι είναι φανερό ότι νοιάζονται και προσπαθούν. Το είδα στο σχολείο, το άκουσα από τους μαθητές και το βίωσα κάνοντας παρέα με τους φιλόξενους καθηγητές στη Δάφνη. Κι απ’ αυτή την άποψη, ίσως τα πράγματα να είναι καλύτερα από παλιότερες εποχές. Ποιος εκπαιδευτικός θα βοηθούσε τους πιο αδύνατους μαθητές εκτός ωραρίου χωρίς πρόσθετη αμοιβή (κι αυτό γίνεται!) και ποιος θα ανησυχούσε για τα παιδιά που έχουν σοβαρά προβλήματα στο σπίτι; Αλλά και ποιος λυκειάρχης, στα χρόνια μου, θα καλούσε κάποιο διανοούμενο στο σχολείο να μιλήσει για το ροκ και το ρεμπέτικο!

Γι’ αυτό, ένιωσα τεράστια ανακούφιση και αγαλλίαση όταν βεβαιώθηκα ότι αυτή η εμπειρία δεν ήταν εικονική, κι απ’ την άλλη βλαστήμησα το σύστημα και τους αρμόδιους γραφειοκράτες που πιστεύουν περισσότερο στην παιδαγωγική δύναμη της σιδερένιας πόρτας παρά στην αγωγή της ψυχής που επιλέγουν οι καθηγητές και τα παιδιά της θεατρικής και της μουσικής ομάδας στο 2ο Λύκειο της Δάφνης.

Μπορεί τα παιδιά να μην ασχολούνται πολύ με την πολιτική, αλλά σίγουρα καταλαβαίνουν ήδη αρκετά ώστε στην ερώτησή μου για τους πολιτικούς, να απαντήσουν ομόφωνα, στον αέρα, με επιφωνήματα και εκφράσεις όχι και τόσο κολακευτικά για τους διαχειριστές της εξουσίας.
Ένας άλλος κόσμος είναι πράγματι εφικτός!

Στέλιος Ελληνιάδης

Η ιστορία αυτής της μητέρας που ζει σ’ ένα μικρό διαμέρισμα στην Αθήνα δεν ενδιαφέρει κανέναν.Η γυναίκα αυτή δε θα γίνει ποτέ τραπεζίτης, στέλεχος και υπουργός. Δε θα κάνει ποτέ υψηλές γνωριμίες, δε θα κινηθεί στο παρασκήνιο, δε θα μπλέξει με μετοχές, ψεύτικα λογιστικά στοιχεία και προμήθειες. Ποτέ δε θα πει «Σκάσε, ανοίγει το Τόκιο!», ποτέ δε θα τηλεφωνήσει σε δημοσιογράφους και δε θα διαρρεύσει πληροφορίες.

Κανείς δε θα την κολακέψει ως εξέχουσα προσωπικότητα, καμία υπηρέτρια δε θα της στρώσει το κρεβάτι (στο όνομα της Δημοκρατίας), καμία οπλισμένη διμοιρία δε θα την προστατέψει από την αγάπη του λαού.Είναι μια μητέρα που ζει σ’ ένα δυάρι και πια τα βράδια δεν μπορεί να κοιμηθεί. Ξαπλώνει αποκαμωμένη, χωρίς να μπορεί καν να ορίσει το κουρασμένο σώμα της και προσπαθεί να κλείσει για λίγο τα μάτια, να ηρεμήσει. Είναι, όμως, μάταιο. Αμέσως καρφώνονται οι σκέψεις στο μυαλό της. Σκέψεις επίμονες.«Τι να κάνει άραγε το γλυκό μου το παιδί; Πως περνάει εκεί μακριά μας; Τρώει καλά, τον στεναχωρεί κανείς, χαμογελάει ποτέ; Με ποιους κουβεντιάζει; Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Είναι ευχαριστημένο με τα μαθήματά του; Γιατί δε μου μιλάει τόσο συχνά στο τηλέφωνο; Το ‘χω παράπονο αυτό.

Αλλά ξέρω πως είναι αγχωμένο. Γιατί να είναι αγχωμένο; Σα να μην άκουσα χθες καλά τη φωνή του. Μήπως είναι αδιάθετο; Μήπως κρύωσε και δε μου το λέει για να μην ανησυχήσω; Είναι άρρωστο το αγόρι μου και δε μου το λέει..; Του ‘πα να πάρει ένα πουλόβερ ακόμα, έχει κρύο εκεί πάνω. Μου λείπει. Μου λείπει.»Η μητέρα σηκώνεται. Είναι τέσσερις το πρωί. Ανοίγει την τηλεόραση. Πλημμυρίζει τηλε-μάρκετινγκ το μικρό σαλόνι. Σε λίγο θ’ ακούσει και το σκουπιδιάρικο να περνά έξω από το σπίτι.

Κάθε βράδυ σκέφτεται το παιδί της που λείπει μακριά. Και μετά τη βρίσκει το ξημέρωμα ν’ ανησυχεί για το πώς θα τα βγάλει πέρα.«Θα με διώξουν. Δεν είναι απλώς ένας φόβος. Τώρα το ξέρω πως σίγουρα θα με διώξουν από τη δουλειά. Δεν πάμε καλά, χθες είδα την είσπραξη. Δεν είχαμε τίποτα. Και το βλέπω το πρόσωπο του διευθυντή. Είναι διαρκώς κακόκεφος. Θέλει να μας απολύσει, σκέφτεται πότε να μας το πει. Γι’ αυτό είναι έτσι τις τελευταίες μέρες. Ίσως, βέβαια, ίσως και να με κρατήσουν μέχρι τις γιορτές. Ναι. ίσως να με κρατήσουν μέχρι και τον Δεκέμβρη, δε θα με διώξουν τώρα, δεν τους συμφέρει.

Μπορεί να μείνω και μέχρι τον Γενάρη μέχρι να… όχι… τον Γενάρη θα με διώξουν. Θα με διώξουν. Μια Παρασκευή θα μου το πει. Μπορεί, όμως, να διώξουν και την Αλεξάνδρα πρώτα ή εμένα. Ίσως με χρειάζονται περισσότερο – ή μήπως όχι δεν ξέρω, δεν ξέρω.»Τα βράδια περνούν με υπολογισμούς και λογαριασμούς. Με μαύρα σενάρια, με φανταστικές στιχομυθίες, με υποθετικές απαντήσεις κι αντιδράσεις. Με μολύβι και χαρτί, κομπιουτεράκι και βαριές μελαγχολικές ανάσες.«Άλλο η φτώχεια και άλλο η μιζέρια.

Άλλο η φτώχεια και άλλο η μιζέρια», θυμόταν τα λόγια του παππού της κι έπαιρνε λίγο θάρρος μέχρι να ξαναβουτήξει στην σκοτεινιά της.Μα ειδικά εκείνο το βράδυ της χειμωνιάτικης Τρίτης, το ήξερε πως δεν είχε καμία απολύτως ελπίδα να κοιμηθεί. Δε θα μπορούσε να αφεθεί μετά απ’ ότι είχε συμβεί το πρωί.«Μήπως μπορείτε να μου δώσετε λίγο ψωμί, σας παρακαλώ πολύ», της είπε.Εκείνη, με την άκρη του ματιού της, είδε πως η τρεμάμενη φωνή ερχόταν από έναν ρυτιδιασμένο ρακένδυτο άνδρα που στηριζόταν πάνω στον τοίχο.

Ενστικτωδώς έσφιξε προστατευτικά την τσάντα της κι επιτάχυνε το βήμα. Σκέφτηκε για πολύ λίγο να σταματήσει και να τον κοιτάξει, αλλά γρήγορα συνέχισε τον δρόμο της- κρατώντας και την πλαστική σακούλα με τον καφέ, τις ντομάτες και το ψωμί- και κατευθύνθηκε προς το ΚΕΠ της πλατείας που θα έκλεινε σε μισή ώρα και ίσα-ίσα το προλάβαινε. Δεν ξανάκουσε τη φωνή του και γρήγορα πίστεψε πως θα την ξεχνούσε. Αλλά δεν έγινε έτσι.«Τι έκανα;», αναρωτιόταν στο μικρό της σαλόνι. «Θεέ μου, τι έκανα..;». «Ένας άνθρωπος μου ζήτησε ψωμί, ένας άνθρωπος που ζήτησε ψωμί κι εγώ δεν του έδωσα, δεν του έδωσα. ΔΕΝ ΤΟΥ ΕΔΩΣΑ!

»Προσπαθούσε να δικαιολογήσει τον εαυτό της. Βρήκε χίλιες δυο λογικοφανείς δικαιολογίες. Θα μπορούσε ν’ απαλύνει την έντασή της με την σκέψη πως σίγουρα κάποιος άλλος θα του είχε δώσει, τελικά, να φάει. Δε μπορεί. Κάποιος άλλος θα είχε βρεθεί. Δεν είναι δυνατόν.Όμως, τίποτα δεν την ηρεμούσε πια. Δεν ήταν ένας ζητιάνος της γειτονιάς, από εκείνους που κάποτε τους έδινε κάποιο κέρμα και ο άντρας της την μάλωνε πως «αυτοί είναι επαγγελματίες, μην του δίνες τίποτα, κακό κάνεις. Βιομηχανία είναι. Σταμάτα να δίνεις!» Ήταν ένας άνθρωπος που ζήτησε μόνο λίγο, ψωμί.

Μόνο λίγο ψωμί για να ζήσει.«Λίγο ψωμί.»Οι άνθρωποι σοκάρονται κάθε μέρα από τη βία των εικόνων και τη βία των καιρών. Φτάνει, όμως, και μια μέρα- ή μια νύχτα- που οι άνθρωποι σοκάρονται από τον ίδιο τους τον εαυτό.Εκείνο το βράδυ δεν συνέβη τίποτα σημαντικό, για να το πουν οι Ειδήσεις. Δεν άλλαξε η ιστορία, δεν άλλαξε το σύμπαν, δεν επηρεάστηκαν οι δείκτες του χρηματιστηρίου, οι Αγορές, τα ποσοστά των κομμάτων και τα χρέη των κρατών.

Εκείνο το βράδυ, μια γυναίκα κάπου στην Αθήνα, έκανε την προσευχή της. Και δεν ήταν η προσευχή του τραπεζίτη, δεν ζητούσε ανταλλάγματα. «Εγώ θα κάνω αυτό, θα κάνω το άλλο κι εσύ θα μου δώσεις αυτά που θα σου ζητήσω». Στη δική της προσευχή, δίπλα στην οικογένειά της, βρισκόταν κι ένα ρυτιδιασμένο πρόσωπο που δεν είχε καν ξεκάθαρη μορφή, αλλά το αγαπούσε όσο και τον εαυτό της.Κι εκείνο το βράδυ- χωρίς να το ξέρει- η ζωή της άλλαξε για πάντα.

Πέτρος Κουμπλής

Η κυβέρνηση Παπαδήμου φαίνεται υπονομευμένη από την αρχή. Πρώτον, διότι οι δυο βασικοί συνεταίροι, ο Παπανδρέου και ο Σαμαράς, δεν θέλουν να πετύχει, για τους δικούς τους ιδιοτελείς λόγους ο καθένας. Δεύτερον, διότι τα προβλήματα που της έχουν φορτώσει είναι τέτοια που είναι ανθρωπίνως αδύνατον ο νέος πρωθυπουργός να τα βγάλει πέρα.Ωστόσο, αυτή η απαισιόδοξη διαπίστωση μπορεί να αλλάξει.

Οι δυο συνεταίροι είναι, πλέον, αποδυναμωμένοι. Περισσότερο ο Παπανδρέου, ο οποίος «κανονικά» πρέπει να πάει στο σπίτι του, αν δεν θέλει να γίνει ο μοιραίος άνθρωπος και για το κόμμα που ίδρυσε ο πατέρας του. Βάζουμε εισαγωγικά στη λέξη «κανονικά», διότι ο τέως πρωθυπουργός- αν και μας είχε φλομώσει με τις διακηρύξεις για νεωτερισμό και αντιεξουσιασμό- τις τελευταίες ημέρες συμπεριφέρθηκε σαν πολιτευτής, που θέλει να διασώσει την καρέκλα του.

Και η «παιδική χαρά» που τον περιβάλλει είναι ικανή να τον πείσει να προσπαθήσει να επανέλθει. Ελπίζουμε όλοι οι άλλοι να τον πείσουν για το αντίθετο.Ο Σαμαράς, από την άλλη, με την πρεμούρα που έχει να γίνουν γρήγορα εκλογές, θα κάνει το παν ώστε η κυβέρνηση Παπαδήμου να αποτύχει. Δεν θα το κάνει ευθέως ο ίδιος, δεν τον παίρνει, αλλά έχει γύρω του πλήθος «μουτζαχεντίν», που έχουν ήδη αναλάβει αυτό το «θεάρεστο» έργο.

Πώς, λοιπόν, μπορεί να επιβιώσει μια κυβέρνηση υπό αυτούς τους όρους;Πρώτον, αν στα δυο κόμματα που την στηρίζουν υπάρχουν δυνάμεις ικανές να αντισταθούν στους άλλους, οι οποίοι έχουν ήδη αρχίσει το πριόνισμα.Δεύτερον, αν ο νέος πρωθυπουργός καταφέρει, έστω με τόσες αντιξοότητες, να τα φέρει βόλτα στους τρεις και κάτι μήνες που του απομένουν. Και αυτό θα το πετύχει υπό δυο απαράβατους όρους:- Οτι δεν θα επιβάλει κανένα νέο φόρο. Και- Οτι θα πείσει την Μέρκελ και τον Σαρκοζί να χαλαρώσουν κάπως την πίεση, ώστε να μπορέσει ο ίδιος να δημιουργήσει ένα σημαντικό απόθεμα εμπιστοσύνης μεταξύ των κυβερνώντων και της κοινής γνώμης.

Προς τούτο πρέπει να τους εξηγήσει ότι αν, υπό τη δική τους ασφυκτική πίεση, η κυβέρνησή του αποτύχει, στην Ελλάδα θα χαθεί εντελώς ο έλεγχος. Διότι δεν θα υπάρχει ελπίδα.Αν αποτύχει αυτή η κυβέρνηση συνεργασίας, ποια άλλη θα πετύχει μετα τις εκλογές; Τα σημερινά μεγάλα κόμματα θα είναι αποδυναμωμένα και αναξιόπιστα.

Τα κόμματα της Αριστεράς, που μπορεί να βγουν ενισχυμένα, έχουν εντελώς διαφορετικές επιδιώξεις και δεν μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική κυβερνητική λύση. Ακόμη, όμως, κι αν μπορέσουν, η λύση αυτή θα είναι δραστική και δραματική ταυτόχρονα, καθώς η χώρα θα αποχωρήσει (είτε εθελοντικά είτε θα την αναγκάσουν) από την Ευρωζώνη.Για τους λόγους αυτούς η επιτυχία της κυβέρνησης Παπαδήμου είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Ακόμη και οι αντίπαλοί της, που θέλουν η χώρα να έχει ομαλές εξελίξεις, πρέπει να εύχονται να τα καταφέρει.Η σωτηρία της ψυχής (και της καρέκλας) ορισμένων μπορεί να είναι «μεγάλο πράγμα», που λέει και το τραγούδι. Όμως, η σωτηρία της χώρας είναι απείρως μεγαλύτερο.

Στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή αν δεν σωθεί η ψυχή (και η καρέκλα) ορισμένων, λίγο το κακό. Θα πάνε πρώτα σε ψυχίατρο και μετά στο σπίτι τους. Στη δεύτερη, όμως, δηλαδή αν δεν σωθεί η χώρα, θα ανοίξει, για τους συντριπτικά περισσότερους, η πόρτα του φρενοκομείου.

Η παλαιότερη διεθνής ποδοσφαιρική διοργάνωση του κόσμου. Πρόκειται για το Κύπελλο Εθνών της Νοτίου Αμερικής, το αντίστοιχο του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου. Η πρώτη διοργάνωση έγινε από τις 2 έως τις 17 Ιουλίου 1916 στο Μπουένος Άιρες, με αφορμή τα εκατό χρόνια από την ανεξαρτησία της Αργεντινής. Πήραν μέρος τέσσερις ομάδες (Βραζιλία, Αργεντινή, Χιλή, Ουρουγουάη) και τον τίτλο κατέκτησε η Ουρουγουάη.

Στις 9 Ιουλίου 1916 ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Συνομοσπονδία της Νοτίου Αμερικής (CONMEBOL), η οποία έθεσε αμέσως υπό την αιγίδα της τη διοργάνωση. Έως το 1975 έφερε την ονομασία Πρωτάθλημα Εθνικών Ομάδων Νοτίου Αμερικής (Campeonato Sudamericano de Selecciones), οπότε μετονομάσθηκε σε Κύπελλο Αμερικής (Copa America).

Η διοργάνωση διεξαγόταν σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση το 1959, όταν έγιναν δύο πρωταθλήματα. Μόλις το 2007 αποφασίστηκε να διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια. Στο Κόπα Αμέρικα συμμετέχουν απευθείας στην τελική φάση τα δέκα κράτη - μέλη της CONMEBOL: Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Χιλή, Περού, Κολομβία, Βολιβία, Παραγουάη, Ισημερινός και Βενεζουέλα. Η Γουινέα και το Σουρινάμ, που υπάγονται γεωγραφικά στη Νότιο Αμερική, δεν ανήκουν στη δύναμή της. Σε κάθε διοργάνωση προσκαλούνται 2 ή 3 ομάδες από τη ζώνη της Κεντρικής και Βόρειας Αμερικής (CONCACAF), συνήθως το Μεξικό και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μία χρονιά, το 1999, είχε προσκληθεί και έλαβε μέρος η εθνική ομάδα της Ιαπωνίας.

Τις περισσότερες κατακτήσεις του Κόπα Αμέρικα έχουν η Ουρουγουάη και η Αργεντινή (από 14).

Νικητές
1916 Ουρουγουάη
1917 Ουρουγουάη
1919 Βραζιλία
1920 Ουρουγουάη
1921 Αργεντινή
1922 Βραζιλία
1923 Ουρουγουάη
1924 Ουρουγουάη
1925 Αργεντινή
1926 Ουρουγουάη
1927 Αργεντινή
1929 Αργεντινή
1935 Ουρουγουάη
1937 Αργεντινή
1939 Περού
1941 Αργεντινή
1942 Ουρουγουάη
1945 Αργεντινή
1946 Αργεντινή
1947 Αργεντινή
1949 Βραζιλία
1953 Παραγουάη
1955 Αργεντινή
1956 Ουρουγουάη
1957 Αργεντινή
1959 Αργεντινή
1959 Ουρουγουάη
1963 Βολιβία
1967 Ουρουγουάη
1975 Περού
1979 Παραγουάη
1983 Ουρουγουάη
1987 Ουρουγουάη
1989 Βραζιλία
1991 Αργεντινή
1993 Αργεντινή
1995 Ουρουγουάη
1997 Βραζιλία
1999 Βραζιλία
2001 Κολομβία
2004 Βραζιλία
2007 Βραζιλία

Κατακτήσεις
14 Αργεντινή
14 Ουρουγουάη
8 Βραζιλία
2 Παραγουάη
2 Περού
1 Κολομβία
1 Βολιβία

Το ποδοσφαιρικό καμάρι των Βάσκων κι ένας σύλλογος στενά δεμένος με τον βασκικό εθνικισμό. Η Αθλέτικ είναι μία από τις κορυφαίες ομάδες της Ισπανίας, με 8 πρωταθλήματα και 24 κύπελλα, αλλά χωρίς διακρίσεις στην Ευρώπη. Δεν έχει λείψει ποτέ από κανένα πρωτάθλημα της Πριμέρα Ντιβιζιόν, μαζί με τη Ρεάλ Μαδρίτης και την Μπαρτσελόνα.

Η Αθλέτικ Μπιλμπάο ιδρύθηκε ως Αθλέτικ Κλαμπ στις 20 Ιανουαρίου 1898 από βάσκους φοιτητές που σπούδαζαν στην Αγγλία. Στο Μπιλμπάο υπήρχε και μια άλλη ποδοσφαιρική ομάδα, η Μπιλμπάο Φουτμπολ Κλαμπ, που είχε ιδρυθεί το 1890 από άγγλους εργαζόμενους στα ναυπηγεία της περιοχής. Οι δύο αυτές ομάδες συνενώθηκαν το 1903 και σχημάτισαν την Αθλέτικ Ντε Μπιλμπάο. Οι αγγλικές ρίζες της ομάδας φαίνονται άλλωστε και από την υιοθέτηση του πρώτου συνθετικού του ονόματός της, Αθλέτικ (Athletic) και όχι του ισπανικού Ατλέτικο (Atletico). Ατλέτικο ονομάστηκε η Μπιλμπάο μόνο επί Φράνκο, όταν ο δικτάτορας απαγόρευσε τη χρήση ξένων λέξεων.

Τα χρώματα της Αθλέτικ είναι το κόκκινο και το άσπρο, εξου και το προσωνύμιο Ροχιμπλάνκος (Ερυθρόλευκοι). Το πώς προέκυψε η εμφάνιση της ομάδας έχει ενδιαφέρον, καθώς χάνεται στην αχλή του μύθου. Τρεις είναι οι επικρατέστερες θεωρίες. Η πρώτη και επικρατέστερη ότι το ύφασμα με τις άσπρες και κόκκινες ρίγες ήταν φτηνό επειδή εχρησιμοποιείτο για την επένδυση στρωμάτων.

Η δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι τα αρχικά χρώματα ήταν το μπλε και το άσπρο, αλλά όταν οι εκπρόσωποι της ομάδας πήγαν στην Αγγλία για να αγοράσουν φανέλες δεν βρήκαν στο χρώμα αυτό και επέλεξαν τις ερυθρόλευκες. Και η τρίτη ότι προτιμήθηκαν τα χρώματα των αγγλικών ομάδων Σάντερλαντ και Σαουθάμπτον, καθώς από αυτές τις περιοχές κατάγονταν οι άγγλοι ιδρυτές της μίας από τις δύο συνιστώσες της ομάδας.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της Αθλέτικ είναι η απουσία ξένων παικτών από τη σύνθεσή της, ήδη, από το 1912. Η πολιτική της «Καντέρα», όπως ονομάζεται, δηλαδή της Αλάνας, είναι συνειδητή επιλογή των ανθρώπων της, οι οποίοι επενδύουν στην αξιοποίηση των ταλέντων από τις ακαδημίες του συλλόγου. Το σύνθημα που κυριαρχεί είναι: «Δεν χρειαζόμαστε τους εισαγόμενους, έχουμε τους δικούς μας παίκτες και οπαδούς» («Con cantera y aficion, no hace falta importacion»).

Οι μόνοι ξένοι που έχουν θέση στην ομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των υπόλοιπων Ισπανών, είναι οι προπονητές, αλλά και οι βάσκοι ποδοσφαιριστές της διασποράς. Με αυτό τον τρόπο τονώνεται όχι μόνο η αφοσίωση στην ομάδα, αλλά και ο βασκικός εθνικισμός. Άλλωστε, πολλοί παράγοντες της Αθλέτικ υπήρξαν ηγετικά στελέχη του εθνικιστικού κόμματος EAJ-PNV. Με την πάροδο του χρόνου οι παράγοντες της ομάδας έβαλαν νερό στο κρασί τους και σήμερα κάθε νεαρός μη Βάσκος που μαθαίνει μπάλα στην περιοχή έχει θέση στην ομάδα. Η Αθλέτικ, μαζί με τη Μπαρτσελόνα, είναι οι μοναδικές ομάδες στην Ισπανία που δεν έχουν βάλει ποτέ διαφήμιση στη φανέλα τους.

Η πρώτη επιτυχημένη περίοδος της Αθλέτικ ήταν τη δεκαετία του '30, με προπονητή τον άγγλο Φρεντ Πέντλαντ, όταν κατέκτησε 4 πρωταθλήματα και ισάριθμα κύπελλα. Γεμάτες τίτλους ήταν και οι δεκαετίες του '40 και του '50. Σ' αυτό βοήθησε και ο περιορισμός στη χρησιμοποίηση ξένων παικτών από τον Φράνκο.

Όταν άνοιξε η αγορά, η πτώση της Αθλέτικ ήταν αναμενόμενη. Μόλις δύο πρωταθλήματα και τρία κύπελλα έχει κατακτήσει η ομάδα μετά το 1958. Από τις τάξεις της Αθλέτικ πέρασαν σπουδαίοι ποδοσφαιριστές, όπως οι: Αλεξάνκο, Ντάνι, Ετσεμπερία, Γκαίνθα, Γκοϊγκοετσέα, Ιρίμπαρ, Ιρουρέτα, Καράνκα, Αλκόρτα, Λιζαραζού, Πανίθο, Χούλιο Σαλίνας, Θάρα και Θουμπιθαρέτα. Η Αθλέτικ Μπιλπάο αγωνίζεται στο «καυτό» Σαν Μαμές, χωρητικότητας 40.000 θεατών. Το γήπεδο πήρε το όνομά του από τη διπλανή εκκλησία, που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μάμα (Σαν Μαμές), που μαρτύρησε νεώτατατος για την πίστη του, ριφθείς στα λιοντάρια από τους Ρωμαίους.

Εξού και το δεύτερο προσωνύμιο της ομάδας Τα Λιοντάρια.

Τίτλοι Πρωταθλήματα Ισπανίας (8): 1930, 1931, 1934, 1936, 1943, 1956, 1983, 1984.

Κύπελλα Ισπανίας (24): 1902, 1903, 1904, 1910, 1911, 1914, 1915, 1916, 1921, 1923, 1930, 1931, 1932, 1933, 1943, 1944, 1945, 1950, 1955, 1956, 1958, 1969, 1973, 1984.

Σουπερκάπ Ισπανίας (1): 1985.

Σουηδική αυτοκινητοβιομηχανία, από τους πυλώνες του σουηδικού οικονομικού θαύματος. Ιδρύθηκε στις 10 Αυγούστου 1926 από την επίσης σουηδική εταιρεία SKF, τη γνωστή και σήμερα κατασκευάστρια ρουλεμάν. Οκτώ μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 14 Απριλίου 1927 άρχισε την κατασκευαστική και εμπορική της δραστηριότητα, με το πρώτο αυτοκίνητο να βγαίνει από τη γραμμή παραγωγής του εργοστασίου της στο Γκέτεμποργκ.

Αφορμή για την ίδρυση της Volvo στάθηκε ο θάνατος της γυναίκας του διευθυντή πωλήσεων της SKF σε αυτοκινητικό δυστύχημα. Ο Ασάρ Γκαμπρίελσον ορκίστηκε ότι θα κατασκευάσει ένα αυτοκίνητο με έμφαση στην ασφάλεια και μαζί με τον μηχανικό Γκούσταβ Λάρσον δημιούργησαν τη Volvo, ως θυγατρική της SKF. Η νέα εταιρεία ονομάστηκε Volvo, που στα λατινικά σημαίνει ρολλάρω, κυλώ. Το 1935 η Volvo εισήλθε στο χρηματιστήριο και η SKF αποφάσισε να πουλήσει τις μετοχές της.

Η Volvo έγινε πολυμετοχική εταιρεία και πιστή στο δόγμα του ιδρυτή της είναι γνωστή εδώ και χρόνια για τα ποιοτικά, ακριβά και ασφαλή αυτοκίνητα που κατασκευάζει. Με τα χρόνια επεκτάθηκε και σε παρεμφερείς τομείς και σήμερα μεγάλο μέρος των εσόδων της προέρχεται από την παραγωγή λεωφορείων, φορτηγών, εκσκαπτικών μηχανημάτων, πολεμικού υλικού, εξαρτημάτων και μηχανών για πλοία και αεροπλάνα.

Το 1999 ο κλάδος των αυτοκινήτων της Volvo εξαγοράσθηκε από την αμερικανική Ford, επειδή λόγω του μεσαίου μεγέθους της δεν μπορούσε να αντέξει τον ανταγωνισμό. Ο όμιλος της Volvo απασχολεί 100.000 εργαζόμενους (2007), με παραγωγική βάση σε 25 χώρες και παρουσία σε 185.

Οι πωλήσεις της εταιρείας το 2007 ανήλθαν σε 30 τρισεκατομμύρια ευρώ. Μεγαλύτερος μέτοχος της Volvo είναι η Renault, με μερίδιο 22%, ενώ σημαντικά πακέτα μετοχών της κατέχουν διάφορα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία.

Η περιπέτεια της κινητής τηλεφωνίας ξεκίνησε αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με τις πρώτες προσπάθειες των Σουηδών, Φιλανδών και Αμερικανών. Όμως, ως ληξιαρχική πράξη γέννησής της θεωρείται η 3η Απριλίου 1973. Ήταν ένα μουντό ανοιξιάτικο πρωινό στη Νέα Υόρκη. Ο δόκτωρ Μάρτιν Κούπερ της Motorola, περπατώντας σ' ένα δρόμο της αμερικάνικης μεγαλούπολης ήξερε ότι έγραφε ιστορία.

Στα δυο του χέρια κρατούσε μια συσκευή που έμοιαζε με φορητό ασύρματο. Είχε ύψος 25 εκατοστά και βάρος 900 γραμμάρια. Ήταν το πρώτο σύγχρονο κινητό τηλέφωνο με τον κωδικό MotorolaDynaTAC. Σχημάτισε τον αριθμό του βασικού ανταγωνιστή του, Τζόελ ΄Ενγκελ, που δούλευε για λογαριασμό της Bell Labs. «Γεια σου Τζο, σου μιλάω από ένα αληθινό κινητό τηλέφωνο» του είπε. «Παρότι δεν είχαμε τις καλύτερες των σχέσεων, μου συμπεριφέρθηκε πολύ ευγενικά», δήλωσε χρόνια αργότερα ο Κούπερ σε μια συνέντευξή του.

Η Bell πήρε τη ρεβάνς το 1978, κατασκευάζοντας το πρώτο δοκιμαστικό δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, που ήταν αναγκαίο για την εξέλιξη και την εμπορική εκμετάλλευση του κινητού. Το πρώτο αυτοματοποιημένο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας λειτούργησε στις αρχές της δεκαετίας του '80 στη Σκανδιναβία. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '80 τα κινητά τηλέφωνα ήταν ογκώδη για να μεταφέρονται στην τσέπη κι έτσι ήταν εγκατεστημένα κυρίως σε αυτοκίνητα.

Το πρώτο κινητό που έλαβε άδεια έγκρισης ήταν το μοντέλο της Μοτορόλα DynaTAC8000X. Υπήρξε η ναυαρχίδα των λεγόμενων κινητών πρώτης γενιάς (1G).
Στην αρχή της δεκαετίας του '90 άρχισε η απογείωση των κινητών τηλεφώνων, με την ψηφιοποίηση δικτύων (GSM) και συσκευών. Τα κινητά έγιναν μικρότερα (100-200 γραμμάρια), χωρούσαν στην παλάμη και έμπαιναν έστω και με δυσκολία στην τσέπη του χρήστη τους.

Περάσαμε έτσι στα κινητά της δεύτερης γενιάς (2G), που παρείχαν και άλλες ευκολίες, όπως την αποστολή σύντομων γραπτών μηνυμάτων (SMS) και τη λήψη φωτογραφιών. Στις αρχές του 21ου αιώνα ήλθαν τα κινητά τρίτης γενιάς (3G), με τις απεριόριστες δυνατότητες των πολυμέσων.

Σήμερα, η διείσδυση του κινητού τηλεφώνου στον πλανήτη ξεπερνά το 30%, με αλματώδη άνοδο στις φτωχές χώρες του πλανήτη και κυρίως στην Αφρική. Η φιλανδική εταιρεία Nokia, με μερίδιο αγοράς 36%, κατέχει την πρώτη θέση στις πωλήσεις κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως. Στην Ελλάδα η κινητή τηλεφωνία έκανε την εμφάνισή της το 1992, με την προκήρυξη διαγωνισμού από την κυβέρνηση Μητσοτάκη για τη χορήγηση δύο αδειών.

Ο αποκλεισμός του ΟΤΕ από τη διαδικασία αδειοδότησης προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών κατά της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση αντέτεινε την αφερεγγυότητα του οργανισμού (καθυστερήσεις στις συνδέσεις σταθερών τηλεφώνων που έφθανε και τα 15 χρόνια, Υπόθεση Τόμπρα κ.ά.), αλλά και τα οικονομικά οφέλη, που θα είχε από τη χορήγηση των αδειών σε ιδιωτικές εταιρείες. Τελικά, οι δύο άδειες κατακυρώθηκαν στην Panafon (νυν Vodafone), πολυμετοχική εταιρεία με επικεφαλής την αγγλική Vodafone, και στην ιταλική Telestet (μετέπειτα TIM και νυν WIND). H Telestet ξεκίνησε την εμπορική της εκμετάλλευση στις 29 Ιουνίου 1993 και η Panafon την 1η Ιουλίου του ίδιου χρόνου.

Η Cosmote, συμφερόντων ΟΤΕ, ήταν o τρίτος παίκτης της αγοράς (Ιανουάριος 1998) και η Q, εταιρεία του ομίλου Φέσσα, ο τέταρτος (19 Ιουνίου 2002). H Q στη συνέχεια εξαγοράσθηκε από την TIM (Ιανουάριος 2006) κι έτσι σήμερα δραστηριοποιούνται τρεις εταιρείες, WIND, Vodafone και Cosmote, που είναι η ηγέτιδα στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας. Τους πρώτους μήνες του 1993 τα κινητά τηλέφωνα λειτουργούσαν μόνο στην Αττική και τα νησιά του Σαρωνικού. Το κόστος ήταν απαγορευτικό για τους πολλούς.

Οι συσκευές στοίχιζαν από 700-1400€, το τέλος ενεργοποίησης 85€, το μηνιαίο πάγιο 40€ και το λεπτό ομιλίας 0,25€. Έτσι, μόνο 1000 ήταν οι συνδρομητές τις πρώτες μέρες του Ιουλίου. Οι εκτιμήσεις των «ειδικών» έκαναν λόγο για 200.000 συνδρομητές μέσα σε μια δεκαετία. Απέτυχαν παταγωδώς στις προβλέψεις τους. 13 χρόνια μετά, λειτουργούσαν στη χώρα μας 13.551.000 συσκευές (Δεκέμβριος 2006), που καλύπτουν το 120,5% του ελληνικού πληθυσμού, γεγονός που κατατάσσει την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως σε αναλογία πληθυσμού και κινητών τηλεφώνων.