Όλα λάθος-Όλα σωστά

Ο Π. εχει κρεµάσει πίσω από το γραφείο του έναν παγκόσµιο χάρτη. Ανάποδο. Δείχνει δηλαδή πώς θα ήταν ο πλανήτης εάν οι χώρες του Νότου βρίσκονταν στον Βορρά και τούµπαλιν. Για παράδειγµα, η Νότια Αφρική δεσπόζει εκεί ψηλά, δεξιά όπως κοιτάς τον χάρτη, ενώ η Αυστραλία βρίσκεται στο κέντρο πάνω, µε τη χιλιανή Γη του Πυρός να ξεχωρίζει ψηλά στα αριστερά. Η Ρωσία και η Αλάσκα βρίσκονται στο κάτω µέρος του χάρτη, όσο για την Ελλάδα είναι χαµένη κάπου στο νότιο ηµισφαίριο, στα δεξιά.

ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΧΑΡΤ ΗΣ που όταν τον κοιτάς αισθάνεσαι το µυαλό σου να ζορίζεται. Τίποτα από όσα είναι γνώριµα έπειτα από τόσα χρόνια µαθησιακής γνώσης και γεωγραφικής βεβαιότητας, δεν είναι στη θέση του. Ολα βρίσκονται κάπου αλλού. Και η σκέψη δεν µπορεί παρά να περνά από το µυαλό σου: ο κόσµος θα µπορούσε να είναι κι έτσι. Εντελώς ανάποδα απ’ ό,τι τον γνωρίζουµε σήµερα. Να λες «εκεί πάνω» και να εννοείς τις σαβάνες της Αφρικής. Να λες «εκεί κάτω» και να εννοείς τον Καναδά. Να λες Δύση και να αναφέρεσαι στην Κίνα ή Ανατολή και να εννοείς τη Γερµανία. Ο κόσµος θα µπορούσε να είναι κι έτσι. Οµως για τώρα, αυτός ο χάρτης είναι απλώς «λάθος».

ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ότι όχι µόνο ο χάρτης, όλα θα µπορούσαν να είναι αλλιώς. Ολα µπορεί να είναι λάθος. Και ταυτόχρονα σωστά. Το λάθος υπάρχει παντού, σε κάθε σηµείο αυτού που λέµε αλήθεια. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι λάθος δεν υπάρχει, ότι όλα τα πράγµατα εντάσσονται κάπου, παίζουν τον ρόλο τους και το λάθος το ίδιο αναιρείται όπως και η αλήθεια η ίδια συντρίβεται.

ΑΛΛΩΣΤΕ ΠΟΙΟΣ µιλάει πια για βεβαιότητες; Σε µια χώρα όπου όλα ήταν όπως πρέπει µέχρι που αποδείχθηκαν εντελώς αντίθετα. Σε µια κοινωνία που φάνταζε ανοιχτή όσο ήταν κλειστή και τώρα πια, που υποτίθεται ότι άνοιξε, δείχνει όλο και πιο ξενοφοβική. Σε έναν λαό που ατένιζε το µέλλον µε καβάτζες και µαγκιά µέχρι που συνειδητοποίησε ότι παλιά το µέλλον ήταν πολύ καλύτερο. Ο Ζορζ Μπατάιγ, αυτός ο αποστάτης του σουρεαλισµού, το είχε διαπιστώσει πολύ νωρίτερα: η αλήθεια δεν είναι το σταθερό έδαφος αλλά η αδιάκοπη κίνηση που καταστρέφει όλα όσα είµαστε και όλα όσα βλέπουµε. ΕΝΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ Αργεντινός στο Μπουένος Αϊρες πριν από κάποια χρόνια έπινε το «µάτε» του µε στοχαστική διάθεση και διηγούνταν τις περιπέτειές του στις ζούγκλες του Αµαζονίου. «Χρειάσθηκαν χιλιάδες χρόνια για να φτάσουµε στη στιγµή του χρόνου που βρισκόµαστε τώρα», µας είπε. «Χιλιάδες χρόνια βρίσκονται µπροστά µας. Οποια κι αν είναι η θέση σου, οι φιλοδοξίες ή οι φόβοι σου τώρα είναι ο χρόνος, ο µόνος χρόνος πάνω στον οποίο έχεις έλεγχο. Μην πιστεύεις στα λάθη, είναι µια άχρηστη έννοια. Βυθίσου στον εαυτό σου, καθάρισε τις σκέψεις σου και αποφάσισε τι θα κάνεις µε αυτή την παλιοσυνήθεια να ζεις...».

ΑΥΤΟ ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ καλούµαστε να διορθώσουµε «λάθη του παρελθόντος» χωρίς να ξέρουµε εάν τα καινούργια είναι «σωστά». Να περάσουµε βράδια κλεισµένοι στο σπίτι λέγοντας στην τηλεόραση τον πόνο µας για τα οικονοµικά µας. Να ζήσουµε ζωές άλλων, διαφορετικών από αυτών που είµαστε µέχρι τώρα. Να διαχειρισθούµε τον φόβο που έχει κάτσει σαν ενοχλητική σκόνη παντού. Ή να φτιάξουµε ένα καινούργιο µονοπάτι, δικό µας, έστω «ανάποδο», αναπάντεχο, γεµάτο «λάθη» και ακριβώς γι’ αυτό εντελώς σωστό. Στους δρόµους του Καµινίτο, είχαµε µάθει για έναν παλιό αργεντίνικο µύθο, που ήθελε πάνω στις επιτύµβιες πλάκες των νεκρών να αναγράφεται όχι η ηλικία τους, αλλά το σύνολο του χρόνου που έζησαν ευτυχισµένοι...