Ιστορίες τοπίου

Από την παράδοση στην αειφορία Έκθεση στο Λουτρό των Αέρηδων

Κυρρήστου 8, Πλάκα, 2 Σεπτ.-10 Οκτ. 2009

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Η Έκθεση «Ιστορίες Τοπίου: από την παράδοση στην αειφορία» φέρνει στο προσκήνιο σημαντικές πτυχές της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που συνδέονται άμεσα με το αγροτικό τοπίο. Μέσα από ένα οδοιπορικό στο χρόνο και στο χώρο, η Έκθεση επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη λειτουργική και αξιακή σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με το τοπίο. Με την προσοχή στραμμένη στο παρόν, «ξαναδιαβάζουμε» την παράδοση και προβάλλουμε στο μέλλον τις υποθήκες αειφορίας που αυτή μας κληρονόμησε.

Το οδοιπορικό που ακολουθεί ο επισκέπτης στην Έκθεση αποκαλύπτει μια αλληλουχία από «ιστορίες τοπίου» με επίκεντρο τον άνθρωπο και τους τρόπους που αυτός χρησιμοποίησε για την κατάκτηση και τη μορφοποίηση του τοπίου. Το αγροτικό τοπίο καθρεφτίζει πιστά τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση στη διάρκεια της εξέλιξης και διαμόρφωσης του υλικού πολιτισμού του. Οι ανθρώπινες επεμβάσεις για καλλιέργεια, εξόρυξη, αξιοποίηση των τρεχούμενων νερών και του ανέμου, κατοίκηση, επικοινωνία κ.λπ. επέφεραν καθοριστικές αλλαγές στο τοπίο δημιουργώντας σταδιακά αλλεπάλληλες «όψεις».

Κάθε «όψη» του τοπίου έχει και την ιστορία της: φανερώνει το δέος και το σεβασμό του ανθρώπου προς τη φύση -που του εξασφαλίζει την επιβίωση- τους τρόπους που επέλεξε για να την κατακτήσει –ώστε να επιβιώσει ευκολότερα και ασφαλέστερα- και τέλος την άλογη και ολοκληρωτική επιβολή του –για να πετύχει τη μέγιστη εκμετάλλευση της φύσης τον παρόντα χρόνο, χωρίς συναίσθηση του τι αυτό σημαίνει για το αύριο και τις επόμενες γενιές.

Η έκθεση διοργανώνεται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έργου «CULT RURAL: Ανάδειξη ενός κοινού πολιτισμικού χώρου των Ευρωπαϊκών Αγροτικών Κοινωνιών», το οποίο υλοποιείται με τη συμμετοχή των εξής φορέων-συνδιοργανωτών: Σουηδική Συνομοσπονδία Λαϊκής Κληρονομιάς, PRISMA-Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών, Ευρωπαϊκή Ακαδημία για τη Βιώσιμη Αγροτική Ανάπτυξη (Euracademy Association), Μουσείο Kresow-Lubaczow, Ουγγρικό Μουσείο Υπαίθρου (Skansen), Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών της Ιταλίας-ΙΒΙΜΕΤ, Εθνικό ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας, Γαλλική Συνομοσπονδία Μουσείων Αγροτικής Ζωής και Παράδοσης (ΑFΜΑ), Μουσείο Μεσογειακού Πολιτισμού (MuCEM), και τη στήριξη των: Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρακοβίας, Ακαδημία Βαλκανικού Πολιτισμού, Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας, Λαογραφικό Μουσείο Κομοτηνής, www.cultrural.netΗ έκθεση περιέχει πλούσιο οπτικο-ακουστικό υλικό –φωτογραφίες και βίντεο- και έργα τέχνης από 40 περίπου καταξιωμένους καλλιτέχνες από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γαλλία, καθώς και εκτενές τεκμηριωτικό υλικό.

Η έκθεση αποτελείται από 5 θεματικές ενότητες, 4 από τις οποίες αντανακλούν τα στάδια ή πτυχές της σχέσης ανθρώπου και τοπίου:

α) το τοπίο του δέους,

β) το τοπίο της ήπιας εκμετάλλευσης της φύσης,

γ) το τοπίο της έντονης κυριαρχίας του ανθρώπου στη φύση,

δ) η καταστροφή του τοπίου.

Η πέμπτη ενότητα θέτει το ερώτημα της ουτοπικής ή αειφορικής αντιμετώπισης της σχέσης αυτής στο μέλλον. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται ένα διαδραστικό παιχνίδι «ανακάλυψης» του τοπίου μέσα από τα στοιχεία που συνθέτουν την αειφορία του και προκαλεί τον επισκέπτη να αναγνωρίσει τα κομμάτια του παζλ μιας αγροτικής ανάπτυξης που θέλουμε να γίνει βιώσιμη.

Φωτογραφίες και βίντεο παριστούν υπαρκτά τοπία στην Ελλάδα και την Ιταλία, χαρακτηριστικά τους στοιχεία και παρεμβάσεις του ανθρώπου πάνω σε αυτά, σε όλα τα στάδια της σχέσης ανθρώπου-τοπίου. Σύγχρονα εικαστικά έργα –ζωγραφικής, γλυπτικής, art video- αναδιαρθρώνουν και ερμηνεύουν τη σχέση ανθρώπου-τοπίου μέσα από τη ματιά των καλλιτεχνών, μια ματιά διεισδυτική, σκληρή ή νοσταλγική στο χθες, το σήμερα, το αύριο. Το τεκμηριωτικό υλικό πληροφορεί για την ιστορική εξέλιξη του τοπίου και των στοιχείων του, επισημαίνει τις αλλαγές, ήπιες ή καταστροφικές, και προβάλλει μέσα από τους στίχους ποιητών τα συναισθήματα που αυτό δημιουργεί.

Το εποπτικό υλικό της έκθεσης προέρχεται, όσον αφορά την Ιταλία, από την ευρύτερη περιοχή των Απεννίνων ορέων και ιδιαίτερα από την επαρχία Βenevento με τη χαρακτηριστική Σαμνιτική παράδοση, ενώ όσον αφορά στην Ελλάδα, από το σύνολο της χώρας, με ιδιαίτερη έμφαση στην ορεινή ενδοχώρα (Ήπειρος) αφ’ ενός και στο νησιωτικό χώρο (Αιγαίο, Κρήτη) αφ’ ετέρου.

Ώρες λειτουργίας:

κάθε μέρα εκτός Τρίτης, 9.00πμ - 2.30μμ