Παιδικοί χάρτινοι φίλοι

Λιγότερο επιτυχημένος ο Σεραφίνο, δημιούργημα του Ιταλού Egidio Gherlizza, πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1969 από τον εκδοτικό οίκο Καμπάνα και παρόλο που μέχρι την δεκαετία του ’70 πούλαγε χιλιάδες αντίτυπα κάθε εβδομάδα, από το 1980 οι πωλήσεις του έπεσαν πολύ, μέχρι το 1992 που η κυκλοφορία του διακόπηκε εντελώς. Κάποιοι το αποδίδουν στον θάνατο του δημιουργού του. Άλλοι στο γεγονός ότι δεν ήταν αρκετά ποιοτικό και ενδιαφέρον θεματικά. Όπως και να’χει, το ανθρωπόμορφο καγκουρό, ο φτωχός αλλά καλόκαρδος Σεραφίνο, μας χάρισε και αυτός το δικό του χαμόγελο.


Τι να πρωτοπεί κανείς για τα Μανίνα, Κατερίνα και Πάττυ, που συνόδευσαν χιλιάδες κορίτσια από την παιδικότητα στην ενηλικίωση; Το μεν Μανίνα εμφανίσθηκε στα μέσα του 1972 και απευθυνόταν σε ηλικίες 8 έως 15 ετών. Αρχικά περιλάμβανε κόμιξ από ξένους εκδοτικούς αλλά με τα χρόνια στην ύλη του προστέθηκαν διάφορα ένθετα, αφιερώματα σε σταρς της εποχής και κοινωνικά άρθα, ενώ από τα γραφεία της εκδοτικής πέρασαν ονόματα όπως Νίκος Μουρατίδης, Βίκη Βανίτα και Λιάνα Κανέλη. Η κυκλοφορία του έληξε στα τέλη του 1992. Το Πάττυ -αρχικά μέρος του Μανίνα και μετά αυτόνομο- περιλάμβανε ασπρόμαυρες ιστορίες της αιωνίως ερωτευμένης και αδικημένης νεαρής, ενώ το Κατερίνα (εκδόσεων «Ανεμοδούρα») κυκλοφορεί μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 1973. Βασικός συντελεστής του η Κατερίνα Ρώσσιου-Ανεμοδούρα, «γέννησε» το Κατερίνα ως το θηλυκό ανάλογο του Μπλεκ και το εμπλούτισε με θέματα που απασχολούσαν (και απασχολούν ακόμα) τις έφηβες. Το 1979, άλλωστε, κυκλοφόρησε και στην μηνιαία «Σούπερ» εκδοχή του, που διαφοροποιήθηκε από το Κατερίνα στο γεγονός ότι ασχολείται περισσότερο με τις σχέσεις των εφήβων. Χρονιές σταθμοί στο περιοδικό αυτό ήταν το 1980 που η Σούπερ Κατερίνα βγάζει για πρώτη φορά τα σιδερότυπα και το 1989 που γίνεται έγχρωμη.

Το Άρτσι, από την άλλη, «γεννήθηκε» στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Ο κοκκινομάλης δάνδης με την υπέροχη ζωή, ζει σε ένα φαινομενικά αθώο σύμπαν κολλεγιόπαιδων με μιλκ σέικ και ανοιχτά αυτοκίνητα, και αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο όμορφα κορίτσια που είναι παράφορα ερωτευμένα μαζί του: την Μπέτυ και τη Βερόνικα. Στην Ελλάδα απέκτησε φανατικό κοριτσίστικο κοινό, ίσως επειδή ήταν το μόνο το οποίο αφηγούνταν «ερωτικές» ιστοριούλες εκείνη την εποχή.

Αντιστοίχως με τα κοριτσίστικα φυσικά, υπήρχαν και τα «αγορίστικα» περιοδικά. Το δημοφιλέστατο (ιταλικής προέλευσης) Μπλεκ, για παράδειγμα, που τα τελευταία χρόνια κυκλοφορεί σε μηνιαία «συλλεκτική» μορφή εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά περίπτερα το 1969, εμπνευσμένο από τον «ξανθό γίγαντα», έναν κυνηγό που διακρίθηκε στον αγώνα για την αμερικανική ανεξαρτησία από τους Βρετανούς, τον 18ο αιώνα. Περιλάμβανε, πέρα από τις κύριες περιπέτειες του Ρίνγκο, και αυτές του Τόμ αλλά και το ανάγνωσμα Παιδί-Φάντασμα, ενώ με τα χρόνια η ύλη του πολλαπλασιάστηκε. Άνηκε και αυτό στις εκδόσεις Ανεμοδούρα έως το 1994 όταν διακόπηκε η έκδοσή του. Παρομοίως και το Αγόρι (αρχικά Δυναμικό Αγόρι), σημαντική παρουσία στον χώρο των νεανικών εκδόσεων, πρωτοεμφανίστηκε το 1975 και κυκλοφόρησε για σχεδόν μία εικοσαετία. Οι ιστορίες του περιλάμβαναν τις περιπέτειες του «Ελ Ζαμπάτο», του «Δικαστή Ντρεντ» και του «Roy of the Rovers», ενώ συνοδευόταν και αυτό από αφίσες και σιδερότυπα.

Αργότερα, μέσα στο 1983, εμφανίστηκε και το αγορίστικο κόμικ Περιπέτεια (επανέκδοση του παλαιότερου Όμπραξ) από τον εκδοτικό οίκο Ανεμοδούρα (νυν Περιοδικός Τύπος) και αυτό. Ενώ στην αρχή κυκλοφορούσε εβδομαδιαία μέχρι το 1989, στην συνέχεια έβγαινε σε τόμους ή οποίοι συνεχίζουν, με τις ιστορίες του Μαρκ και το Όμπραξ μέχρι σήμερα. Το περασμένο καλοκαίρι, μάλιστα, εκδόθηκε το πολύ ενδιαφέρον «Συλλεκτικό τεύχος Μαρκ» με επιχρωματισμένες εικόνες παλαιότερων ιστοριών του αγαπημένου λοχαγού.

Ο Ρενέ Γκοσινί, γεννηθείς το 1926 στο Παρίσι, είναι ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς και συντάκτες όλων των εποχών. Το όνομά του, όμως, έγινε περισσότερο γνωστό στους λάτρεις των κόμιξ, πάρα όποιου άλλου είδους, αφού υπήρξε ο συγγραφέας και σκιτσογράφος, μεταξύ άλλων, των Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, Ιζνογκούντ και Mad. Οι περιπέτειες του φτωχού και μόνου κάου-μπόι πρωτοκυκλοφόρησαν από τους Γκοσινί και Μορίς στην Γαλλία το 1955, ενώ στην Ελλάδα ο Λούκυ Λουκ ήρθε το 1968. Από το 1984, ωστόσο, η εκδοτική Μαμούθ Κόμιξ πήρε τα δικαιώματα και εκδίδει τις ιστορίες σε τεύχη. Περισσότερες πληροφορίες για τον Λούκυ Λουκ θα βρείτε εδώ και εδώ. Μαζί με τον Τεν Τεν και το Αστερίξ αποτελούν τα εμπορικότερα και πιο διάσημα κόμικ που κυκλοφόρησαν ποτέ στην Ευρώπη.

Η αλήθεια, όμως, είναι πως από τα τρία περισσότερο αγαπήθηκε ο Αστερίξ. Σε σενάριο Ρενέ Γκοσινί και αυτό και σκίτσο Αλμπέρ Ουντερζό, η σειρά ξεκίνησε το 1959 στα γαλλικά, ενώ μέχρι σήμερα (μετά τον θάνατο του Γκοσινί) ο Ουντερζό συνεχίζει τις ιστορίες με τους κατοίκους του Γαλατικού Χωριού να αντιστέκονται στους Ρωμαίους. Στην Ελλάδα ήρθε στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ενώ και αυτή η σειρά κυκλοφορεί από το 1989 σε τεύχη από την Μαμούθ. Για την ιστορία, το Αστερίξ έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 100 γλώσσες (μεταξύ των οποίων στην Κρητική, την Κυπριακή και την Ποντιακή), αλλά και στα Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, ενώ οι πωλήσεις του έχουν ξεπεράσει τα 280 εκατομμύρια στον κόσμο, κάνοντάς το κόμικ το δημοφιλέστερο, αν όχι στον πλανήτη, σίγουρα στην Ευρώπη.

Τέλος, αρκετά μεγάλη επιτυχία είχαν και δύο ακόμα κόμικ της εποχής, και του ίδιου συγγραφέα. Ο μεν Ιζνογκούντ, από τη Βαγδάτη, που θέλει πάση θυσία να γίνει χαλίφης στην θέση του χαλίφη, υπήρξε σχέδιο του Ζαν Ταμπαρί και ξεκίνησε να εκδίδεται το 1962. Στην Ελλάδα, μάλιστα, η σειρά συνεχίζεται να εκδίδεται ακόμα σε τεύχη και σε τόμους. Αξίζει, για την ιστορία, να αναφέρουμε ότι το όνομα Ιζνογκούντ είναι λογοπαίγνιο του αγγλικού «He’s no good». Το δε περίφημο και πιο underground Mad, με λιγότερη επιτυχία στην Ελλάδα αλλά περισσότερη στην Αμερική, δημιουργήθηκε το 1952 από τους Ρενέ Γκοσινί, Γουίλ Έλντερ, Τζακ Ντέιβις, Τζον Σέβεριν και Χάρβει Κούρτζμαν και επιβιώνει μέχρι σήμερα στην Αμερική με περισσότερο πολιτικό περιεχόμενο.

Αργότερα στα περίπτερα κυκλοφόρησαν πιο «ψαγμένα» περιοδικά για εφήβους. Το Βαβούρα, για παράδειγμα, με υπότιτλο το «εβδομαδιαίο περιοδικό της πλάκας» υπήρξε ένα πολυθεματικό κόμικ της δεκαετίας του ’80, με πλήθος χιουμοριστικών ιστοριών (αγγλικής προέλευσης) συνήθως σε ασπρόμαυρα δισέλιδα. Η κυκλοφορία του, με εκδότη τον Νικόλαο Δεληγιώργη, έφτασε περίπου τα 400 τεύχη, οπότε και διακόπηκε. Μακροβιότερα το Παρά Πέντε και το Βαβέλ, με τις δικές τους ομώνυμες εκδόσεις πλέον, έχουν γράψει την δική τους σημαντική ιστορία στον χώρο των κόμιξ τα τελευταία 20-25 χρόνια και έχουν δεχθεί τιμητικές διακρίσεις και βραβεία από αντίστοιχα φεστιβάλ. Τίμια και αληθινά, συχνά προκλητικά και καυστικά αλλά με ενδιαφέροντα σχόλια και παρεμβάσεις για πολιτικοκοινωνικά ζητήματα της χώρας, το Παρά Πέντε και το Βαβέλ, έχοντας καταφέρει να αποκτήσουν το δικό τους φανατικό κοινό που μεγάλωσε με αυτά, έχουν πλέον κάθε δικαίωμα να καυχιόνται για την διαφορετικότητα και την ευφυή (κωμική πάντα) προσέγγισή τους στην επικαιρότητα.