Η Πυραμίδα του Μπέρνι Μάντοφ - Ο Βασιλιάς της Wall Street

Ακόμη οι αναλυτές δεν μπορούν να πιστέψουν πώς ο 70χρονος Μπέρνι Μάντοφ, ένα ζωντανό σύμβολο της Wall Street, κατάφερε να στήσει ένα απίστευτο κόλπο τύπου πυραμίδας με θύματα εκπροσώπους της αφρόκρεμας των ΗΠΑ, μεγάλες επενδυτικές εταιρείες, ακόμη και παγκόσμιους τραπεζικούς κολοσσούς.

ΠΩΣ ΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΑΠΑΤΗ

Οι αμερικανικές αρχές μόλις άρχισαν να ξετυλίγουν το κουβάρι ενός σκανδάλου που είναι βέβαιο ότι θα μας απασχολήσει για πολλά χρόνια, σύμφωνα όμως με τις πρώτες ενδείξεις η υπόθεση έχει ως εξής: Ο Μάντοφ, εκμεταλλευόμενος της γνωριμίες του στην καλή κοινωνία των ΗΠΑ, είχε δημιουργήσει ένα κλειστό κλαμπ, όπου για να μπεις και να γευτείς τις υπεραποδόσεις του επενδυτικού του “δαιμονίου” δεν αρκούσε να είσαι (έστω και πολύ) πλούσιος. Έπρεπε να είσαι ένας από τους εκλεκτούς.

Από το πελατολόγιο του Μάντοφ πέρασαν κατά καιρούς πλούσιοι Εβραίοι που τον γνώριζαν από τα γιοτ κλαμπ και τις λέσχες γκολφ των πανάκριβων θέρετρων, όπου ξεκουράζονται τα μέλη της αμερικανικής ελίτ, ιδιοκτήτες ομάδων ράγκμπι, χρηματοπιστωτικοί γίγαντες όπως η HSBC και η Banco Santander, η ελληνικών συμφερόντων Fix Asset Management, ακόμη και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Υποτίθεται ότι τα χρήματα που διαχειριζόταν (περίπου 17 δισ. δολ.) επενδύονταν σε μετοχές εταιρειών, με περίπλοκες δικλείδες ασφαλείας για προσυμφωνημένες αγοραπωλησίες τίτλων στο μέλλον. Μια δουλειά που απαιτεί πολλά λεφτά, μεγάλη τύχη και τεράστιο ρίσκο. Υποτίθεται επίσης ότι ο Μάντοφ ήταν τόσο καλός στη δουλειά του, που σταθερά επί χρόνια κατάφερνε να προσφέρει στους πελάτες του τις αποδόσεις των ονείρων τους.

Κάπου εδώ θα έπρεπε να είχαν αρχίσει να προβληματίζονται οι πελάτες του. Κανείς τους όμως δεν φάνηκε να αναρωτιέται γιατί ο Μάντοφ είχε το κοκαλάκι της νυχτερίδας, και γιατί, αφού το είχε, δεν το κρατούσε αποκλειστικά για τον εαυτό του, για να γίνει ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου. Όταν τα πράγματα πηγαίνουν καλά όμως, κανείς δεν κάνει τέτοιες ενοχλητικές ερωτήσεις.

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ

Στην πραγματικότητα ο Μάντοφ απλώς είχε στήσει μία πολυτελή εκδοχή του κόλπου της πυραμίδας. Χρησιμοποιούσε δηλαδή τα χρήματα των νέων πελατών του, για να ξεπληρώνει τους παλαιότερους. Όσο για τις αποδόσεις που εμφάνιζε το επενδυτικό του κεφάλαιο -η νόμιμη βιτρίνα των δραστηριοτήτων του- φαίνεται ότι ήταν κι αυτές εικονικές με την υποβολή ψευδών δηλώσεων στις αρχές.

Δεν αποκλείεται καθόλου το κόλπο να συνεχιζόταν, αν δεν μεσολαβούσε η χρηματοπιστωτική κρίση. Πελάτες του Μάντοφ άρχισαν να ζητούν την πρόωρη εξόφλησή τους, με το Μάντοφ να συγκεντρώνει απαιτήσεις πληρωμών ύψους 7 δισ. δολ. όμως τα ταμεία ήταν άδεια. Λόγω της κρίσης, ήταν αδύνατον να βρει νέους πελάτες για να ξεπληρώσει τους παλιούς, κι έτσι η υπόθεση ξεσκεπάστηκε, προκαλώντας τεράστια ζημιά σε υποτίθεται “καπάτσους” μεγαλοεπενδυτές και ιδρύματα που πιάστηκαν στα δίχτυα. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου, ορισμένοι “σούπερ πλούσιοι” Αμερικανοί είχαν τοποθετήσει ολόκληρη την περιουσία τους στην πυραμίδα του Μάντοφ, με αποτέλεσμα σήμερα να μην τους έχει απομείνει τίποτα εκτός από τα ρούχα και τα σπίτια τους.

Ακόμη και στο εσωτερικό της δικής του εταιρείας ουδείς φαίνεται ότι γνώριζε τι έκανε ο Μάντοφ. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι θεσμικοί επενδυτές έμεναν μακριά, καθώς δεν καταλάβαιναν πού οφειλόταν το υποτιθέμενο “άγγιγμα του Μίδα” και δεν ενθουσιάζονταν καθόλου από το γεγονός ότι τα βιβλία του ελέγχονταν από μία μικροσκοπική εταιρεία ορκωτών λογιστών.

Όσο για την αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς, δεν την ξεπλένει… ούτε ο Σηκουάνας. Ουδέποτε μπήκε στον κόπο να ελέγξει με τη δέουσα επιμέλεια τα βιβλία του Μάντοφ, ο οποίος κατάφερε ακόμη ένα χτύπημα στο ήδη καταρρακωμένο λόγω… δομημένων κύρος της.


ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΑΝΤΟΦ

Γεννημένος σε εβραϊκή οικογένεια της Νέας Υόρκης το 1938, ο Μπέρνι Μάντοφ ήταν ένας θρύλος της Γουόλ Στριτ πριν από τη σύλληψή του την περασμένη Πέμπτη, όταν δύο πράκτορες του FBI έφτασαν στο αξίας 5 εκατ. δολ. διαμέρισμά του στο Μανχάταν. Στα 22 του χρόνια ο Μάντοφ επένδυσε τα 5.000 δολάρια που είχε βγάλει δουλεύοντας το καλοκαίρι ως ναυαγοσώστης στη δημιουργία επενδυτικής εταιρείας. Μέσα σε μία δεκαετία κατάφερε να προσελκύσει εκλεκτούς πελάτες. Επεκτάθηκε στην επενδυτική τραπεζική και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η φήμη του είχε φτάσει σε τέτοια επίπεδα, που έγινε πρόεδρος του χρηματιστηρίου Nasdaq.

Ο Μάντοφ διέθετε εξοχικές κατοικίες στο Χάμπτονς της Νέας Υόρκης και στο Παλμ Μπιτς της Φλόριντας, από τις λέσχες των οποίων στράτευε πολλούς από τους πελάτες του. Ο ίδιος και η σύζυγός του Ρουθ ήταν εξέχοντα μέλη της εβραϊκής κοινότητας της Νέας Υόρκης και της Φλόριντας, φημίζονταν για το φιλανθρωπικό τους έργο και είχαν δώσει εκατομμύρια δολάρια στις τέχνες και την εκπαίδευση. Συμμετείχαν επίσης στα συμβούλια πολλών ιδρυμάτων, θεάτρων και πανεπιστημίων. Έχει δύο γιους, τον Μαρκ και τον Άντριου, οι οποίο εργάζονταν στην εταιρεία, όπως και ο αδερφός του Πίτερ και άλλα συγγενικά του πρόσωπα, που λέγεται ότι αγνοούσαν το κόλπο.