Ρωμαϊκό Στάδιο Πάτρας

Ένα μοναδικό αρχαιολογικό μνημείο αποκαλύπτεται σιγά σιγά στο κέντρο της Πάτρας, στην κεντρική οδό Ηφαίστου. Πρόκειται για το ρωμαϊκό στάδιο που, ανάλογα, με διπλή αψίδα, υπάρχουν ακόμα δύο στον κόσμο, το ένα στη Ρώμη και το άλλο στη Μικρά Ασία.

Ύστερα από προσπάθεια τριάντα ετών, άρχισαν οι κατεδαφίσεις και η σταδιακή αποκάλυψη του σταδίου κοντά στο Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας.

Σπουδαίο κτίσμα του 1ου μ.Χ. αιώνα, μερικά όμως ανασκαμμένο. Ένα τμήμα του, ωστόσο, είναι ορατό και βρίσκεται στην οδό Ηφαίστου, κάτω από την πλατεία Αγ. Γεωργίου και πλησίον του Ωδείου.
Στα δημόσια οικοδομήματα της ρωμαϊκής Πάτρας συγκαταλέγεται και μεγάλο αμφιθεατρικό κτίσμα, που αποκαλύπτεται τα τελευταία χρόνια στην καρδιά της σύγχρονης πόλης. Συγκεκριμένα, το κτίριο καταλαμβάνει την πλαγιά και την επίπεδη έκταση κάτωθεν της πλατείας Αγίου Γεωργίου, σε χώρο δηλαδή γειτονικό προς το ρωμαϊκό Ωδείο, θα μπορούσαμε να πούμε στην περιοχή των θεαμάτων της αρχαίας πόλης.

Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του αμφιθεατρικού κτίσματος αποκαλύπτονται σταδιακά, καθώς η περιοχή πάνω από αυτό είναι δομημένη. Πρόκειται για ένα μακρόστενο οικοδόμημα, με υπολογιζόμενες διαστάσεις 200 Χ 90μ., που στις στενές πλευρές έχει πέταλα ή σφενδόνες. Η βόρεια, που έχει αποκαλυφθεί, φέρει πυλίδα εισόδου, ενώ η νότια πρέπει να βρίσκεται κάτω από την εκκλησία της Παντάνασσας και θα πρέπει επίσης να είχε άνοιγμα εισόδου.

Η κεντρική είσοδος έχει μνημειώδη όψη και εντοπίστηκε κατά τη δυτική μακρά πλευρά. Το καλύτερα και ψηλότερα διατηρημένο τμήμα του αμφιθεάτρου βρίσκεται στην ανατολική μακριά πλευρά, που είναι κτισμένη στην πλαγιά φυσικού ανδήρου. Εδώ υπήρχαν δύο ή τρία διαζώματα, αλλά τα λίθινα εδώλια έχουν αφαιρεθεί. Κάτω από τα διαζώματα διατηρούνται υπόγειοι διάδρομοι και δώματα, που χρησίμευαν ως βοηθητικοί χώροι. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο ενιαίο τμήμα του αμφιθεάτρου που έχει αποκαλυφθεί και είναι ορατό.

Το παραπάνω συγκρότημα βρίσκεται στην περιοχή που ο Παυσανίας αναφέρει ότι συνάντησε θέατρο, γεγονός που έχει προκαλέσει προβληματισμό σχετικά με την ταύτισή του. Φαίνεται πάντως ότι πρόκειται για το αρχαίο ρωμαϊκό στάδιο της πόλης, έργο πιθανώς της εποχής του Δομητιανού και μάλιστα δώρο του αυτοκράτορα προς την πόλη για την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της αποικίας. Εάν η υπόθεση αυτή είναι σωστή, τότε η κατασκευή του θα πρέπει να έγινε ανάμεσα στα χρόνια 80 και 90 μ.Χ. Η αναφορά του Παυσανία στον χώρο με τη λέξη θέατρο δεν είναι η μόνη από την αρχαιότητα που αποδίδεται σε στάδιο, καθώς με τη λέξη αυτή εννοείται ο χώρος των καθισμάτων των θεατών.

Στην αρένα του σταδίου θα πρέπει να γίνονταν αθλητικοί, μουσικοί και θεατρικοί αγώνες, αλλά και οι γνωστές ρωμαϊκές θηριομαχίες και μονομαχίες. Από την πόλη της Πάτρας σώζονται ανάγλυφα και επιτύμβιες στήλες με παραστάσεις μονομάχων, ενώ ένα μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο από ρωμαϊκή έπαυλη στα Ψηλαλώνια φέρει παραστάσεις αθλητικών, ποιητικών, μουσικών και θεατρικών αγώνων.