Απόστολος Βακάκης:Ο κύριος jumbo

Πάμε Jumbo Tώρα. Φράση που γνωρίζουν πολύ καλά οι «Μικροί Θησαυροί» της κάθε οικογένειας, γιατί όπως υποστηρίζει ο κ. Απόστολος Βακάκης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας Jumbo, είναι οι μόνοι που ξέρουν να ζουν πραγματικά τη χαρά που προσφέρει ένα παιχνίδι ακόμη και αν αυτό δεν αντέξει παρά μόνο λίγα λεπτά. Αν και ευαίσθητος με τους μικρούς του φίλους, δεν διστάζει να κατακευραυνώσει την κυβέρνηση και τα κακώς κείμενά της. Όπως η φετινή παγκόσμια πρωτοτυπία της ελληνικής Πολιτείας να κρατήσει κλειστά τα μαγαζιά την τελευταία Κυριακή του χρόνου, που στην περίπτωση της δικής του αλυσίδας θα μπορούσε να αποφέρει και τα έσοδα ενός μήνα. Κατά τα άλλα, υποστηρίζει ο ίδιος, όλοι οι «αρχηγοί» μιλούν για αύξηση της παραγωγικότητας, για συγκράτηση των ανατιμήσεων κ.λ.π. Πώς; Αναρωτιέται. Το μόνο που καταφέρνει η Πολιτεία με την τελευταία της απόφαση είναι να αφαιρεί από τον καταναλωτή το δικαίωμα να κάνει τα ψώνια του όποτε θέλει, εν ηρεμία, και όταν θα έχει ολοκληρώσει την πατροπαράδοτη έρευνα αγοράς.

Το ξεκίνημα

Έλληνας της διασποράς, ο Απόστολος Βακάκης γεννήθηκε το 1954 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο πατέρας του, βιομήχανος στην Αίγυπτο, παρήγαγε διογκωμένη πολυστερίνη, που αποτελούσε το βασικό μονωτικό υλικό της εποχής εκείνης για ψυγεία αλλά και για κτίρια.

Το μυστικό της επιτυχίας του Γεωργίου Βακάκη ήταν απλό: Χρησιμοποιούσε ενέργεια από τον δωρεάν ατμό που προκαλούσε η επεξεργασία κρεμμυδιών. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Αίγυπτο υποχρέωσαν την οικογένεια Βακάκη το 1962 να έρθει στην Ελλάδα. Όμως η οικονομική κατάσταση δεν είναι καλύτερη ούτε εδώ και έτσι ο Γεώργιος Βακάκης ξενιτεύεται στη γειτονική Ιταλία, όπου πιάνει δουλειά σε μια μικρή οικοτεχνία κατασκευής λούτρινων ζώων και κουκλών.

Τα κοσμήματα που πρόλαβε να πάρει μαζί της, φεύγοντας από την Αίγυπτο, η μητέρα του η Σοφία Βακάκη τα πούλησε στον μεγαλοβιομήχανο της εποχής εκείνης Μποδοσάκη. Αυτό ήταν το πρώτο κεφάλαιο κίνησης για τη δημιουργία της ελληνικής βιομηχανίας παιχνιδιών, της El Greco.

Μετά τα 20, ο Απ. Βακάκης φεύγει για σπουδές Λογιστικής και Finance στο Warwick της Βρετανίας με όνειρο να καταλήξει στο Berkeley. Τότε δέχτηκε το πρώτο χτύπημα. Μια μεγάλη πυρκαγιά στο εργοστάσιο της El Greco στην Άνω Γλυφάδα υποχρέωσε τον 23χρονο Απόστολο να επιστρέψει στην Ελλάδα και να προσπαθήσει να ανασυγκροτήσει τη βιομηχανία από τα αποκαΐδια με τη βοήθεια της παραγωγικής μονάδας στο νησί της Ζακύνθου.

«Η επαγγελματική μου σταδιοδρομία», ομολογεί ο ίδιος, «ξεκίνησε ως γνήσιου υιού του μπαμπά». Με γλέντια, εύκολη ζωή και αδιαφορία για το μέλλον. «Η έλευση της πρώτης σοσιαλιστικής κυβέρνησης στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την ένταξη της χώρας στη μεγάλη Ευρωπαϊκή Οικογένεια, το 1981, ήταν τα γεγονότα που με προσγείωσαν στην επιχειρηματική πραγματικότητα». Εν τω μεταξύ είχε ήδη αναλάβει τη διεύθυνση παραγωγής στο εργοστάσιο της El Greco στη Ζάκυνθο. Εκεί ξεκίνησαν και οι πρώτες συγκρούσεις με τον πατέρα του, τον ιδρυτή της επιχείρησης.

Από τη Ζάκυνθο

Στο νησί έμεινε 3 χρόνια. Το 1985 απομακρύνει εντελώς τον πατέρα του από την επιχείρηση και αναλαμβάνει τη θέση του προέδρου της El Greco. Αναπολώντας εκείνες τις συγκρούσεις αναγνωρίζει πια ότι τα αποθέματα αγάπης του γονιού απέτρεψαν τα χειρότερα και τον βοήθησαν να μάθει το μυστικό της επιτυχίας: σταθερές αρχές και εμμονή στην απλοποίηση των διαδικασιών.

Το 1990 αποφασίζει να πουλήσει την El Greco στην πολυεθνική Hasbro, ενώ συνεχίζει να διευθύνει την εταιρεία και ταυτόχρονα συμμετέχει στη διοικούσα επιτροπή της Hasbro Europe. Το 1994 πήρε την οριστική απόφαση: το επιχειρηματικό μέλλον στην Ελλάδα βρίσκεται στη λιανική πώληση. Έτσι ξεκινά και η ιστορία των καταστημάτων Jumbo με τη λειτουργία του πρώτου καταστήματος στη Γλυφάδα το 1986. Εκείνη την περίοδο ο Απόστολος Βακάκης αισθάνεται έτοιμος να περάσει το κατώφλι της Σοφοκλέους. Όπερ και εγένετο, αντλώντας 2 εκατ. ευρώ. Το 1998 ήταν πλέον φανερό ότι χρειαζόταν μεγαλύτερους αποθηκευτικούς χώρους και γι’ αυτό μισθώνει μια αποθήκη στα Οινόφυτα σχεδόν διπλάσιου μεγέθους από την πρώτη αποθήκη στη Νίκαια. Το 1999, την εποχή που όλη η Ελλάδα αγοράζει μετοχές, ο ίδιος επενδύει στη γη και στη δουλειά του. Όμως η κακοτυχία του κτυπά την πόρτα ακόμη μία φορά το 2000. Μια καταστροφική πυρκαγιά κάνει στάχτη τις αποθήκες και τα κεντρικά γραφεία της διοίκησης. Χωρίς να το βάλει κάτω άλλωστε, όπως αναφέρει, δεν είναι και γνώρισμά του- αναζητά στέγη, την οποία και βρίσκει σε ένα διατηρητέο ακίνητο στο Μοσχάτο. Τα χρόνια που ακολουθούν βρίσκουν την εταιρεία σταθερά στην κορυφή της επιτυχίας με κορύφωση το 2004, όταν αναλαμβάνει ύστερα από πλειοδοτικό διαγωνισμό το δικαίωμα αποκλειστικής παραγωγής και εμπορίας της Μασκότ του 2004 για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Παρά το σημαντικό αυτό γεγονός, ο Α. Βακάκης βάζει τους επόμενους στόχους. Και οι επόμενοι στόχοι του ακούν στο όνομα σούπερ μάρκετ παιχνιδιών. Και όπως εξηγεί, «στην Ελλάδα δεν χρειάζεται ακόμη να ‘σκέφτεσαι’, χάνεις πολύτιμο χρόνο. Σε πρώτη φάση δεν έχεις παρά να μελετάς και να ακολουθείς τα βήματα της εξέλιξης στις αναπτυγμένες αγορές του εξωτερικού. Εγώ απλώς ακολούθησα την κυρίαρχη διεθνή τάση».

Παιδικά χαμόγελα

ΤΙΠΟΤΑ όμως και κανένας δεν μπορεί να χαλάσει στον κ. Α. Βακάκη τη χριστουγεννιάτικη διάθεση που βιώνει και που αναβλύζει από τα χαμόγελα των παιδιών, όταν τα βλέπει να σφίγγουν τα αστραφτερά παιχνίδια του Άη Βασίλη. Εικόνα απόλυτης ευτυχίας που έχει επιλέξει να τη βλέπει συχνά πυκνά, μοιράζοντας τη ζωή του ανάμεσα στο «αρχηγείο» του και στα καταστήματά του. Τίποτα δεν τον εμποδίζει -ούτε ο χρόνος ούτε και το κόστος- να επιβιβάζεται στο ελικόπτερο και να επισκέπτεται τα καταστήματα της επαρχίας. Δηλώνει μάχιμος και πάντα στην πρώτη γραμμή, όπως αρμόζει σε ένα στρατηγό που πρέπει να κερδίζει καθημερινώς μια δύσκολη μάχη, αυτή του παιδικού χαμόγελου. Χαμόγελα που όπως θυμάται ο ίδιος δεν τα είχε γνωρίσει επί εποχής Εl Creco, που ήταν δημιούργημα του πατέρα του. Τότε, αναπολεί, η Εl Creco αν και είχε καταφέρει να κλέψει πολλά παιδικά χαμόγελα, τα παιχνίδια της λόγω κόστους ήταν μακρινό όνειρο για τους περισσότερους ακόμη και για τους εργαζόμενους της εταιρείας. Και αυτό επιθυμούσε διακαώς να το αλλάξει! Και το άλλαξε, όπως πιστεύει, καθώς σήμερα ακόμη και ο μετανάστης μπορεί διαθέτοντας 35 ευρώ να γεμίσει μια σακούλα παιχνίδια.

Η μαγική συνταγή της επιτυχίας

Η ΔΙΚΗ του «βιομηχανία της χαράς», όπως αποκαλεί την επιχείρησή του, έπρεπε επίσης να αντιμετωπίσει ένα επιπλέον στοιχείο δυσκολίας, τη σταδιακή «μετανάστευση» των πιτσιρικάδων από τα παραδοσιακά παιχνίδια στις πιο περίπλοκες τεχνολογικά επιλογές δώρων όπως για παράδειγμα τα κινητά, τα iΡod, τα videogames, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές κ.λπ. Βρήκε αμέσως τη λύση: η «βιομηχανία της χαράς» δεν έπρεπε να απευθύνεται στους μικρούς καταναλωτές, αλλά στους ενήλικους αγοραστές. Οργάνωσε τη στρατηγική επικοινωνίας και διαφήμισης επιλέγοντας μέσα και μηνύματα που απευθύνονταν πρώτα στον ενήλικο και κατόπιν στο παιδί. Δεν επένδυσε πολλά στην τηλεόραση αλλά στο κατ’ εξοχήν μέσο ενημέρωσης των μεγάλων που δεν έχουν χρόνο, το ραδιόφωνο. Με διαφημίσεις προκλητικές, σκαμπρόζικες αλλά και δυναμικές στήριξε την εμπορική του πολιτική στους στενούς οικογενειακούς δεσμούς που επικρατούν στην ελληνική κοινωνία. Με 38 καταστήματα σήμερα στην ελληνική αγορά, δύο στην Κύπρο, και ένα στη Βουλγαρία, η αλυσίδα Jumbo δικαίως κρατά τα ηνία στον κλάδο του παιχνιδιού με μερίδιο που φτάνει τα 35%. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Jumbo θεωρεί ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα της εταιρείας του κρύβεται στο δόγμα ότι η επιτυχία στο λιανικό εμπόριο εξαρτάται καθοριστικά από την προσοχή στη λεπτομέρεια. Γι’ αυτό ξοδεύει πολύ μεγάλο μέρος των διακοπών του μαζί με τα στελέχη του σε μια διαρκή «σύσκεψη χαράς», με στόχο την ανακάλυψη των καλύτερων προϊόντων στη χαμηλότερη δυνατή τιμή. Με τον τρόπο αυτό έχει πετύχει ώστε η μέση τιμή πώλησης των προϊόντων που πωλούνται στα καταστήματα Jumbo να μην ξεπερνά τα πέντε ευρώ! Όλοι όσοι έχουν γνωρίσει προσωπικά τον κ. Βακάκη συμφωνούν σ’ ένα πράγμα: ότι είναι ερωτευμένος με τη δουλειά του! Δουλεύει τουλάχιστον 12 ώρες την ημέρα και αναζητά διαρκώς νέους τρόπους και νέες μεθόδους για να ανακαλύπτει «το συγκριτικό πλεονέκτημα» που θα του επιτρέψει να βρεθεί ένα βήμα μπροστά από τον ανταγωνισμό. Όσοι δε έχουν επισκεφθεί το γραφείο του κ. Βακάκη εύκολα καταλαβαίνουν ότι ο άνθρωπος αυτός παθιάζεται με την ποιότητα, την αισθητική, την «ανοικτή αρχιτεκτονική» των πραγμάτων…

Σταθερή άνοδος

AΓΑΠΗΜΕΝΗ των μικρών της φίλων, η Jumbo έχει εξελιχθεί και σε αγαπημένο παιδί των επενδυτών που δύσκολα την αποχωρίζονται. Τους έχει μαγέψει με τα θεμελιώδη της που βρίσκονται σταθερά όλο και υψηλότερα. Στη χρήση που ολοκληρώθηκε στις 30/6/2007 ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 21,83% στα 342,7 εκατ. ευρώ παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των καταστημάτων κατά τη διάρκεια του έτους αρχικά μειώθηκε κατά 4 και κατόπιν δημιουργήθηκε 1 υπερκατάστημα (το πρώτο μητροπολιτικό κατάστημα στο Λιμάνι του Πειραιά). Παρά την ανατίμηση του κινεζικού γουάν και των κινέζικων επιτοκίων, το μεικτό περιθώριο κέρδους βελτιώθηκε, για μια ακόμα χρονιά, κατά 60 μονάδες βάσης στο 53,2%. Πολύ ικανοποιητικό είναι το τελικό αποτέλεσμα σε επίπεδο EBITDA, το οποίο εμφανίζει σταθερή άνοδο καθ’ όλη τη διάρκεια της χρήσης (+29,45%). Τα περιθώρια καθαρής κερδοφορίας (19,8%) ενισχύθηκαν για μια ακόμη χρήση παρά την ένταση του ανταγωνισμού και την αντίστοιχη δραματική μείωση των κινέζικων επιδοτήσεων προς τους εξαγωγείς.