ΔΝΤ: Ένας οργανισμός, «απόρροια της οικονομικής κρίσης»

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ιδρύθηκε στη Συνδιάσκεψη του Μπρέτον Γουντς, στις 22 Ιουλίου του 1944.

Αρχιτέκτονες της δημιουργίας του ήταν ο διεθνούς φήμης Άγγλος οικονομολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς, υπέρμαχος της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία, και ο βοηθός υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Χάρι Γουάιτ.

Ως αιτία για την δημιουργία του παρουσιάστηκε η «ανάγκη για τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση του κόσμου». Στις 27 Δεκεμβρίου του 1945 εγκρίθηκε το καταστατικό του και σαν σήμερα, την 1η Μαρτίου του 1947, άρχισε η λειτουργία του, με πρώτο διευθυντή τον Βέλγο Καμίγ Γκιτ.

Αποτελεί ένα διεθνή οργανισμό ο οποίος επιβλέπει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα παρακολουθώντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα ισοζύγια πληρωμών. Μέρος της αποστολής του είναι επίσης η «ενίσχυση των χωρών που αντιμετωπίζουν δυσεπίλυτα δημοσιονομικά προβλήματα». Σε αντάλλαγμα, οι χώρες αυτές είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν σε μία σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων, όπως η ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων και η εφαρμογή σκληρών μέτρων λιτότητας, το βάρος των οποίων φέρουν οι πολίτες.

Ξεκίνησε τις δραστηριότητές του το 1947, με βασικό και κύριο στόχο την προώθηση της νομισματικής συνεργασίας, την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, την προώθηση της συναλλαγματικής σταθερότητας, την καθιέρωση πολυμερούς συστήματος πληρωμής για τις τρέχουσες συναλλαγές και τη σταδιακή κατάργηση των περιορισμών στις εξωτερικές συναλλαγές. Σήμερα το ΔΝΤ ασκεί και συμβουλευτικό ρόλο στην οικονομική και χρηματοδοτική πολιτική και παρέχει υποστήριξη σε κεντρικές τράπεζες των χωρών-μελών του.

Οι πόροι του ΔΝΤ προέρχονται από τα ποσά που καταβάλλουν τα μέλη του, τα οποία υπολογίζονται ανάλογα με τις επιδόσεις των οικονομιών τους και τη θέση τους στην παγκόσμια οικονομία.

Με βάση αυτή την αναλογία προσδιορίζονται και τα αντίστοιχα ποσά που μπορεί να αντλήσει κάθε χώρα όποτε το επιθυμεί. Επιπλέον, η αναλογία αυτή καθορίζει τη δύναμη ψήφου που διαθέτει κάθε μέλος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Έτσι, οι ΗΠΑ που αποτελούν την κορυφαία οικονομική δύναμη διαθέτουν τη μεγαλύτερη αναλογία (18%), η οποία μεταφράζεται και σε ανάλογο ποσοστό ψήφων. Για την ΕΕ η αναλογία αυτή είναι περίπου 30%. Σήμερα αριθμεί 187 μέλη.

Από τη δεκαετία του 1970 το ΔΝΤ άρχισε να λειτουργεί και ως ταμείο δανεισμού για τα μέλη του που βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική κατάσταση, υπό ορισμένους αυστηρούς όρους που αφορούν την εσωτερική οικονομική πολιτική της χώρας και συνήθως συνίστανται στην επιβολή εκτεταμένων μέτρων λιτότητας.

Το ΔΝΤ ελέγχεται ως επί το πλείστον από τις μεγάλες δυνάμεις της Δύσης, με το βάρος της ψήφου στο Εκτελεστικό Συμβούλιο να καθορίζεται από την οικονομική συνεισφορά της κάθε χώρας στον οργανισμό. Σπάνια το Συμβούλιο υπερψηφίζει αποφάσεις που συγκρούονται με τα συμφέροντα των ΗΠΑ ή των ευρωπαϊκών χωρών...