Navi Voice

Στις όχθες της λίμνης Λεμάν, ακριβώς απέναντι από τη Γενεύη, υπάρχει ένα γαλλικό χωριό που... αντιστέκεται ακόμη: όλα εδώ είναι φροντισμένα, η εξαιρετική αρχιτεκτονική είναι απείραχτη και οι (πολλοί) επισκέπτες δεν έχουν αλλοιώσει τον χαρακτήρα του
Το δημοφιλές ιστορικό χωριό της Γαλλίας κατέχει τον τίτλο του «ομορφότερα διακοσμημένου χωριού της χώρας». Από το 1950 και για 20 συνεχή έτη κέρδιζε το πρώτο βραβείο σε εθνικό διαγωνισμό, στον οποίο έπαψε να συμμετέχει! Το 2002 εκπροσώπησε τη Γαλλία σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό και έλαβε το πρώτο διεθνές βραβείο για τη διατήρηση της πολιτιστικής του κληρονομιάς και για την αισθητική του περιβάλλοντος. Κτισμένο στις ειδυλλιακές όχθες της λίμνης Λεμάν, το Ιβουάρ φαντάζει σαν σκηνικό που ξεπήδησε από τον μακρινό Μεσαίωνα. Τα σοκάκια του, περίφημα αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα, αποπνέουν ιστορία και προκαλούν την περιέργεια να εξερευνήσεις τον τόπο.

Μόλις 25 λεπτά με το καράβι από την ελβετική Γενεύη και γύρω στα 40 χλμ. οδικώς, το μεσαιωνικό παραλίμνιο γαλλικό χωριό, που ανήκει στην Ανω Σαβοΐα, γειτονεύει με τις γνωστές πόλεις Τονόν (Thonon) και Εβιάν (Evian). Νοτίως, απλώνονται οι γαλλικές Αλπεις, ενώ βόρεια βρίσκεται η Γενεύη. Οι μόνιμοι κάτοικοί του δεν ξεπερνούν τους 750, ο τουρισμός ωστόσο που δέχεται ετησίως το Ιβουάρ ξεπερνά τους 500.000. Καθετί σ' αυτό τον τόπο είναι δημιούργημα των κατοίκων του, που κρατούν αυστηρά την ποιότητα και την αισθητική στον περιβάλλοντα χώρο. Αφήνοντας το βλέμμα να τρέξει στα κάλλη των πέτρινων αρχοντικών, στα μονίμως πολύβουα από κόσμο καλντερίμια, στα πολύχρωμα μπαλκόνια και τους κήπους που αναδίνουν τα ευωδιαστά αρώματα των λουλουδιών, στο επιβλητικό κάστρο, και τέλος, στη γαλαζοπράσινη λίμνη, η οποία φέρει και αυτή τη δική της ιστορία. Με μια έκταση 528 χλμ. (348 χλμ. στην Ελβετία και 234 στη Γαλλία) και βάθος 310 μ., τρέφεται από τον Ροδανό ποταμό. Είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Δυτικής Ευρώπης, με τους κατοίκους των ακτών της να αναπτύσσουν δραστηριότητες σε αυτήν, οι οποίοι ωστόσο δεν αμελούν να την τιμούν με φαντασμαγορικές γιορτές, αλλά και να την εκμεταλλεύονται για τον αλιευτικό πλούτο της.
Η ιστορία του τόπου ξεκινάει από το 500 π.Χ., όταν στις όχθες της λίμνης Λεμάν κατοικούσαν Κέλτες, οι οποίοι κατέλυαν μέχρι το βορειοδυτικό τμήμα της Ελβετίας, από την κοιλάδα του Ρήνου και γύρω από τη λίμνη.

Οι Κέλτες κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους το 50 π.Χ., ωστόσο τα σημάδια τους στην αρχιτεκτονική παρέμειναν μέσα στους αιώνες. Τα κυριότερα γεγονότα που στιγμάτισαν την εποχή της παρακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν η μαζική μετανάστευση των Γερμανικών φυλών και ο ερχομός του Χριστιανισμού. Μεταξύ 443 - 534 από την περιοχή πέρασαν και οι Βουργουνδοί, από τη Νορβηγία, ο πολιτισμός των οποίων όμως δεν άφησε τα σημάδια του μέσα στο χρόνο.Μετά την πτώση τους ακολούθησαν πέντε αιώνες κυριαρχίας από τους Μεροβίγκιους, τους Καρολίνιους και τους Ροδόλφιους. Αρχές του 11ου αιώνα η περιοχή βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του Humbert aux Blanches Mains, κόμη της πόλης Maurienne και ιδρυτή του οίκου της Σαβοΐας. Ο επόμενος κόμης ωστόσο, ο Amed?e ο 5ος, ήταν εκείνος που διέκρινε τη στρατηγική σημασία της γεωγραφικής θέσης του Ιβουάρ. Κάτοχος του χωριού υπήρξε η οικογένεια Compay, η οποία το 1306 αντάλλαξε το Ιβουάρ με το κάστρο του Marin, καθώς και με 60 ικανούς άντρες και τον τίτλο «mentral de Thonon», τίτλο διοικητικό και δικαστικό.

Το μέρος οχυρώθηκε, ανοικοδομήθηκε και ξαναγύρισε στους αρχικούς του κατόχους μετά από 60 χρόνια. Κατά τη Γαλλική Επανάσταση η Σαβοΐα αποτελούσε μέρος του βασιλείου του Πιεμόντε και της Σαρδηνίας. Το 1798 εισέβαλαν γαλλικά στρατεύματα και η Σαβοΐα προσαρτήθηκε μέχρι το 1815. Η ζωή των κατοίκων του Ιβουάρ έγινε δύσκολη με την επιβολή της στρατιωτικής θητείας. Οι παντρεμένοι άντρες εξαιρούνταν από τη στράτευση και για αυτό το λόγο άρχισαν να γίνονται όλο και περισσότεροι γάμοι, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του Ιβουάρ να αγγίξει τους 600 μέχρι το 1840. Το 1860, το Ιβουάρ και η υπόλοιπη Σαβοΐα παραχωρήθηκαν στη Γαλλία κατόπιν συμφωνίας με τον Ναπολέοντα ΙΙΙ και την Ιταλία. Με την είσοδο του τουρισμού στον τόπο το 1950, οι κάτοικοί του κατάλαβαν πόση αξία είχε το χωριό τους για τους ξένους, συνεπώς και για αυτούς. Το καλό είναι ότι ουδέποτε το Ιβουάρ μετατράπηκε σε μουσείο ή «θεματικό πάρκο». Παρέμεινε ένα αυθεντικό χωριό.

Τα μικρά και χαριτωμένα εμπορικά μαγαζάκια κατά μήκος των σοκακιών πωλούν παραδοσιακά εδέσματα, τυριά, αλλαντικά, ενώ άλλα καταστήματα έχουν να επιδείξουν πανέμορφα χειροποίητα διακοσμητικά αντικείμενα σαβοϊκής τέχνης. Δεν λείπουν φυσικά και οι μπουτίκ με τα πανάκριβα ρούχα σε διάφορες φίρμες. Αν κανείς σκοπεύει να κάνει ψώνια, σίγουρα θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, γιατί τίποτε σ' αυτό το μέρος δεν είναι φθηνό.
Μεγάλος πόλος έλξης είναι το κάστρο του Ιβουάρ. Δυστυχώς όμως, μονάχα από μακριά μπορεί κάποιος να το θαυμάσει και να φανταστεί το παρελθόν του. Σήμερα του δίνει νέα πνοή ζωής η οικογένεια που το κατοικεί. Ο κήπος του όμως, που βρίσκεται εκτός κάστρου, αποτελεί το μεγάλο αξιοθέατο του Ιβουάρ. Ενας λαβυρινθώδης παραδεισένιος κήπος, πλούσιος σε θεραπευτικά βότανα, με τα αιωνόβια δέντρα και με τα άνθη του, είναι ειδικά μελετημένος ώστε να αφυπνίζει τις πέντε αισθήσεις του ανθρώπου. Ο αέρας είναι μια συμφωνία εύθυμων ευωδιών και οι χώροι διαλογισμού και ανάπαυσης στον κήπο ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε άλλες διαστάσεις. Ποιος επιθυμεί να βρει την έξοδο από έναν τέτοιο λαβύρινθο;

Σαν πέσει ο ήλιος, τα τουριστικά μικρομάγαζα κλείνουν και την προσοχή του ταξιδιώτη διεκδικούν τα πολυτελή εστιατόρια. Κρυμμένα σχεδόν στα ισόγεια των αρχοντικών κατοικιών αναδίδουν μυρωδιές σαβοϊκής γαστρονομίας. Σ' αυτό τον τόπο, τα λιμνίσια ψάρια είναι το ζητούμενο, τα οποία μαγειρεύονται με ποικίλους τρόπους. Από τα μπαράκια αρχίζουν να ακούγονται οι μουσικοί που ζεσταίνουν τις κιθάρες και τα σαξόφωνα, ενώ ολόκληρο το χωριό σύντομα «πήζει» από τον κόσμο που δημιουργεί το αδιαχώρητο στα στενά. Η εκκλησία του St Pancras, του 11ου αιώνα, με τον ανοξείδωτο τρούλο του εξέχει πάνω από τα πετρόκτιστα σπίτια, φωτισμένος, σπάζοντας τη μονοτονία των γήινων χρωμάτων.

Κάποιοι επιθυμούν να απέχουν από την οχλοβοή της κοσμικότητας και καταφεύγουν στις όχθες της λίμνης. Εκεί, απολαμβάνουν την ηρεμία τους πίνοντας το κρασί που κουβαλούν μαζί τους. Το Ιβουάρ, καλά προστατευμένο από τους κατοίκους του, συνεχίζει να αποπνέει χάρη και μεγαλοπρέπεια. Φροντίζει να διατηρεί τόσο ζωηρή την ιστορία και την αισθητική του όσο και το ενδιαφέρον των επισκεπτών του για τον τόπο.

Το όνομα του Τολέδο (από το λατινικό Toletum «χτισμένο σε ύψος») είναι συνδεδεμένο με την ουσία της μεσαιωνικής Ισπανίας. Είναι μια πόλη που έχει δει να ξετυλίγονται μπροστά της αιώνες ιστορίας, χωρίς να υποστεί αλλοίωση η όψη της. Γιατί από αρχιτεκτονικής σκοπιάς με μια επιφανειακή ματιά βλέπουμε ότι οι αλλαγές υπήρξαν ελάχιστες (αυτό γίνεται αντιληπτό από τις πασίγνωστες ζωγραφιές του El Greco που απεικονίζουν την πανοραμική άποψη της πόλης.) Ίσως να είναι αυτή η μεσαιωνική αύρα που προσελκύει τη σταθερή ροή τουριστών. Είναι δύσκολο να μη μείνει κανείς άναυδος από την πανοραμική θέα της πόλης, να μη δει τα τείχη της που διασώζονται, τους λιθόστρωτους δρόμους της, τα μαγαζιά με τα σπαθιά, τους θυρεούς, τα κτήριά της που στέκουν ορθά στο πέρασμα των αιώνων...

Αυτό είναι, πάντως, ένα χαρακτηριστικό των χωριών της κεντρικής Ισπανίας το οποίο είναι γνωστό σε πολλούς: τα χωριά της Μάντσας δεν αλλάζουν με τον ίδιο ρυθμό όπως οι πόλεις που βρέχονται από ποτάμια ή θάλασσες... το νερό φέρνει αλλαγή, εμπόριο, κίνηση και άνοιγμα. Και μετά από αυτό, αξίζει να αναφέρουμε ότι το Τολέδο προσωποποιεί όπως κανένα άλλο μέρος της Ισπανίας το πνεύμα της μεσαιωνικής εποχής, τη γνησιότητα, τη μεγαλοπρέπεια, τη σταθερότητα, την κλάση. Είναι μια πόλη μυστηριώδης και κλειστή, με ανηφοριές και κατηφοριές, με έναν επιβλητικό καθεδρικό ναό, όμως αυτό που περισσότερο συναρπάζει τον τουρίστα, κατά τη γνώμη μου, είναι αυτή η αίσθηση ότι σ’ αυτόν τον τόπο σταμάτησε ο χρόνος εδώ και αρκετούς αιώνες. Το Τολέδο είναι επίσης γνωστό ως η πόλη των τριών πολιτισμών, επειδή κατοικήθηκε από Εβραίους, χριστιανούς και Άραβες, και επίσης είχε την προσωνυμία Αυτοκρατορική Πόλη επειδή ήταν η κύρια έδρα του Καρόλου Α’ της Ισπανίας και Ε’ της Γερμανίας.

Το Ισπανικό Υπουργείο Πολιτισμού ανοίγει και πάλι το μουσείο του ζωγράφου στο Τολέδο μετά από πέντε χρόνια επισκευών. Αυτό που ήταν μέχρι σήμερα γνωστό ως το σπίτι-μουσείο του El Greco στο Τολέδο, το οποίο είχε ανοίξει για το κοινό το 1911, χάρη στη γενναιοδωρία του Marqués de la Vega-Inclán, ανοίγει και πάλι τις πόρτες του σήμερα στο κοινό, μετά από πέντε χρόνια επιφυλάσσοντάς μας πολλές εκπλήξεις. Η πρώτη είναι ότι, προς κατάπληξη πολλών, ο ζωγράφος δεν έζησε ποτέ σ' αυτό το παλατάκι που βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο του Τολέδο. Μαζί με την γυναίκα του Χερόνιμα ντε λας Κουέβας (δεν παντρεύτηκαν ποτέ) και τον μοναδικό του γιο, Χόρχε Μανουέλ, έμενε σε ένα σπίτι που βρισκόταν περίπου 200 μέτρα από την κατοικία του Μαρκήσιου.

Μια τρομερή πυρκαγιά κατέστρεψε εντελώς το σπίτι του Γκρέκο. Αφού ξεκαθαρίστηκε αυτό το ιστορικό λάθος, η ανακαίνιση του μουσείου, που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το Υπουργείου Πολιτισμού με 6.200.000 ευρώ, έχει μετατρέψει το κτίριο σε μια εκθαμβωτική ''στάση'' όπου μπορεί το κοινό να θαυμάσει τα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στη μέγιστη λαμπρότητά τους. Οι χώροι που είναι αφιερωμένοι στους Αποστόλους κι ο πίνακας Άποψη και πλάνο του Τολέδο δεν θα μπορούσαν να τύχουν καλύτερης έκθεσης.

Τα μπλε, κόκκινα, πράσινα και καφέ του κάθε πίνακα των Αποστόλων μπορεί ο θεατής να τα θαυμάσει με κάθε λεπτομέρεια χάρη στο νέο φωτισμό. Ο ριζικός νεωτερισμός του Ελ Γκρέκο μπορεί να ειδωθεί πια χωρίς οπτικά όρια και με έναν καινούργιο σχεδιασμό από την Κονσολαθιόν Παστόρ, που είναι η διευθύντρια του μουσείου από το 1990.

Στην Ουρουγουάη συμβαίνει το παράδοξο φαινόμενο να υπάρχουν πάνω από 3.000 Έλληνες μετανάστες αλλά και διπλάσιος αριθμός Ουρουγουανών που μιλούν ελληνικά. Σε αυτή τη μικρή χώρα της Λατινικής Αμερικής οι πολίτες της δεν είναι απλά φιλέλληνες, είναι ελληνολάτρες. Σε πρόσφατη έρευνα της Eurostat το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων ουρουγουανών απάντησε ότι πολιτιστικά ταυτίζονται με την Ευρώπη και στην δεύτερη ερώτηση για το ποια χώρα από την Ευρώπη έρχεται πρώτη στο μυαλό τους, η πλειοψηφία απάντησε: Η Ελλάδα. Η εκπαίδευση στην Ουρουγουάη είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο και από μικρά παιδιά μαθαίνουν για την Ελλάδα. Μάλιστα στο Μοντεβιδέο έρχονται χιλιάδες φοιτητές από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής τόσο για την ποιότητα των σπουδών όσο γιατί η Παιδεία εδώ είναι δωρεάν με πολλές παροχές και κίνητρα για τους φοιτητές. Έτσι εξηγείται κατά ένα μέρος η ελληνολατρία.

Λέξη που την πρωτοάκουσα στην Ουρουγουάη έναν από τους σταθμούς της περιπλάνησής μου στον κόσμο. Οι περισσότεροι Ουρουγουανοί που συνάντησα ήξεραν και κάποιες ελληνικές λέξεις. Κάποιοι μάλιστα αντί να μάθουν αγγλικά επέλεξαν τα ελληνικά. Όπως ο Λουίς, η Ταμπάρε, ο Βαλεντίν. Ο Valentin Abitante και πολλοί άλλοι δεν γνωρίζουν άλλες γλώσσες. Μόνο τη μητρική τους και ελληνικά. Η Μαργκαρίτα μιλά άπταιστα ελληνικά. Σπίτι της θα ακούσεις πολύ ελληνική μουσική. Ακόμη και βιντεοκασέτες από τις “Τρεις Χάριτες” και τους “Απαράδεκτους”. Από το ίντερνετ παρακολουθεί ελληνική τηλεόραση. «Χιλιάδες Ουρουγουανοί, ανάμεσά τους κι εγώ, μάθαμε να μιλάμε την Ελληνική Γλώσσα. Μάθαμε να λατρεύουμε την Ελλάδα και τον Ελληνικό Πολιτισμό. Είχαμε την τύχη να νιώσουμε την ουσία του. Πιστεύω αυτό που είπε ο Νίτσε ότι ο κόσμος μπορεί να είναι όσο θέλει σκοτεινός, όμως αρκεί να παρεμβάλουμε σε αυτόν ένα κομμάτι ελληνικής ζωής για να φωτιστεί αμέσως άπλετα». Κουβέντες της Margarita Larriera. Η Margarita Larriera είναι σήμερα διευθύντρια του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» που ιδρύθηκε το 1978 από τον καπετάν Παναγιώτη Ν. Τσάκο με σκοπό τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού. Όσοι Ουρουγουανοί είχαν την τύχη να έρθουν στην χώρα μας και αντίκρισαν τον Παρθενώνα, δάκρυσαν. «Εσείς οι Ελληνες υποτιμάτε αυτό που έχετε. Όταν πρωτοείδα τον Παρθενώνα στα 50 μου χρόνια, εγώ και ο άντρας μου βάλαμε τα κλάματα.

Οι Έλληνες φίλοι μας που ήταν μαζί μας μάς κοίταξαν περίεργα. Δεν μπόρεσαν να καταλάβουν γιατί. Ούτε εμείς περιμέναμε να αντιδράσουμε έτσι. Τα δάκρυα ίσως ήταν ένας τρόπος για να εκφράσουμε όσα αισθανόμασταν και δεν μπορούσαμε να τα εξηγήσουμε με λόγια. Και πίστεψέ με Δημήτρη, ακόμα και σήμερα θεωρώ μεγάλη τιμή μου που είδα με τα μάτια μου και άγγιξα με τα χέρια μου τον Παρθενώνα και όλα όσα συμβολίζει για την Ελλάδα αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο». Λόγια της Σίλβιας, μιας ακόμη Ουρουγουανής που συνάντησα στο Μοντεβιδέο. Ο Κάρλος είναι 28 χρόνων. Όταν βρέθηκε στην Ελλάδα του είπαν ότι αυτό που βλέπει είναι η Ακρόπολη, απομακρύνθηκε από την παρέα του και κάθισε σε μια γωνιά του δρόμου. Δεν ήθελε να τον δουν να κλαίει. Ο Sergio William Carzolio είναι βέρος Ουρουγουανός. Έμαθε ελληνικά γιατί δούλευε σε ελληνικά καράβια και έκανε πολλούς Ελληνες φίλους. «Οι καλύτεροι μου φίλοι ήταν Ελληνες.

Φανταστικοί άνθρωποι. Αρχισα να κάνω μαθήματα στην ελληνική κοινότητα του Μοντεβιδέο και μετά από το 1978 άρχισα να παρακολουθώ τα μαθήματα στο Ιδρυμα Τσάκος. Σιγά σιγά όταν ήμουν στα βαπόρια άρχισα να καταλαβαίνω τα ελληνικά τραγούδια. Ενδιαφέρθηκα για την ελληνική ποίηση. Ηθελα να μιλώ σωστά ελληνικά. Στα πλοία η γλώσσα των ελλήνων ήταν φτωχή. Ήθελα περισσότερα. Έμαθα περισσότερα. Αυτές τις μέρες ξανάπιασα το Μαραμπού του Νίκου Καββαδία. Μια φορά την εβδομάδα, είμαστε μια παρέα Ουρουγουανών που συναντιόμαστε και μιλάμε ελληνικά για να κάνουμε πρακτική». Ο Sergio αν και καθολικός εδώ και 30 χρόνια πηγαίνει στην ελληνική ορθόδοξη εκκλησία. Στην ατζέντα του από τη μια πλευρά έχει τα στοιχεία του και τα τηλέφωνα ανάγκης και στην άλλη το Πάτερ Ημών. «Αισθάνομαι πια σαν Ελληνας. Έζησα πολλά χρόνια στα βαπόρια με Έλληνες.

Πλέον σκέφτομαι σαν Έλληνας». «Βλέπω τους Έλληνες σαν να είμαστε αδέλφια. Να ξέρουν ότι σε αυτή τη χώρα υπάρχουν φιλέλληνες που στην ανάγκη είναι έτοιμοι να βοηθήσουν και να τους υπερασπιστούν». Φεύγοντας μου έδωσε σε ένα κομμάτι χαρτί μια παράγραφο από σημειώσεις του Νίκου Καζαντζάκη. «Πρέπει αλήθεια να είμαστε περήφανοι για τη σύμπτωση αυτή να γεννηθούμε Ελληνες. Και συνάμα να νιώθουμε κάθε στιγμή, σε κάθε μας λόγο, σε κάθε γραμμή και στοίχο που γράφουμε πως έχουμε μεγάλη ευθύνη». Η Circe Maia, πολύ γνωστή ποιήτρια στην Ουρουγουάη, άκουσε πριν χρόνια την ελληνική εκπομπή του Αλέξανδρου Πανταζόγλου, στο Radio Continente 730 AM όπου εδώ και 35 χρόνια εμπλουτίζει τα ερτζιανά της Ουρουγουάης με ελληνικό λόγο και μουσική. Ακουσε τον Πανταζόγλου να μεταφράζει στοίχους του Ρίτσου. Γοητεύτηκε. Άρχισε να μαθαίνει ελληνικά. Πρόσφατα δημοσίευσε μια εργασία της με τίτλο «Προσεγγίζοντας τον Ρίτσο». Ένα δημόσιο σχολείο στην Ουρουγουάη ονομάζεται Grecia (Ελλάδα). Οι μαθητές είναι όλοι τους παιδιά Ουρουγουανών. Το ίδιο και οι δάσκαλοί τους. Όμως κάθε 25η Μαρτίου και 28η Οκτωβρίου γιορτάζουν σαν Έλληνες. Τραγούδια, θεατρικά, ποιήματα. Να ακούς από αυτά τα μικρά παιδιά τον εθνικό μας ύμνο. Μάλιστα επειδή ο εθνικός ύμνος της Ουρουγουάης διαρκεί περίπου 6 λεπτά και ο δικός μας ούτε ένα, τα παιδιά αυτά λένε περισσότερους στίχους του Δ. Σολωμού, έτσι ώστε να υπάρχει μια... ισορροπία. Ακόμη και η σημαία είναι σχεδόν ίδια με την ελληνική.

Αν δεν κυματίζουν τις μπερδεύεις. Απλά αντί για σταυρό, έχει έναν κίτρινο χαρούμενο ήλιο. Έξω από τη Εθνική Βιβλιοθήκη του Μοντεβιδέο, δίπλα στην είσοδο, βρίσκεται το άγαλμα του Σωκράτη. Στην παραλιακή ένα πάρκο ονομάζεται Αθήνα και έχει την προτομή του Ομήρου. Ο κεντρικότερος δρόμος της παλιάς πόλης κάτω από το λόφο ονομάζεται Grecia. Ένα από τα ομορφότερα νεοκλασικά κτήρια στο κέντρο της πόλης στην πρόσοψή του γράφει: Αθηναίος. Σε όλα τα βιβλιοπωλεία θα βρεις βιβλία ελλήνων συγγραφέων και ποιητών. Ακόμη και στα πολύ μικρά. Η ελληνική κοινότητα έχει συνδράμει πολλά για να στηριχτεί ο φιλελληνισμός. Είναι από τις παλαιότερες ελληνικές κοινότητες στη Λατινική Αμερική. Στην αυλή της υπάρχει η μοναδική ελληνική ορθόδοξη εκκλησία της Ουρουγουάης. Πάρα πολλά έχει προσφέρει και το Ίδρυμα Μαρία Τσάκος το οποίο εδώ και σχεδόν 30 χρόνια παρέχει δωρεάν μαθήματα σε όσους θέλουν να μάθουν ελληνικά. Μέχρι σήμερα από τις αίθουσές του έχουν περάσει περισσότεροι από 4.000 μαθητές. Πολλοί από αυτούς κατέχουν υψηλές θέσεις.

Όπως ο διοικητής της Τράπεζας της Ουρουγουάης, συνεργάτες υπουργείων, διπλωμάτες, διευθυντές δημόσιων υπηρεσιών. Στην Ουρουγουάη είδα για πρώτη φορά ένα πραγματικό δέντρο, καρπό της απλόχερης διασποράς του ελληνικού πολιτισμού. Γνώρισα Ελληνες συγγενείς εκ πνεύματος.

Έλληνες στην Ουρουγουάη

Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες ο πρώτος Έλληνας έποικος που εγκαταστάθηκε στην Ουρουγουάη ήταν το 1687. Ήταν ο Χειμαριώτης Δημητρίου, γνωστός με τη λαϊκή προσωνυμία Μητρόπουλος, όνομα το οποίο με τα χρόνια άλλαξε και έγινε Mitre*. (από το βιβλίο Έλληνες της Λατινικής Αμερικής του καθηγητή Αναστάσιου Τσάμη). Επίσης το 1825, ο Δωδεκανήσιος Αντώνης Βαρκάς, σύμφωνα με την εφημερίδα El Día είχε πάρει μέρος στην εκστρατεία 33 Ουρουγουανών για να απελευθερώσουν τη χώρα από τη βραζιλιάνικη κατοχή. Η βοήθειά του και οι γνώσεις του αποδείχθηκαν καθοριστικές για την επιτυχία της προσπάθειας των 33 ηρώων όπως τους αποκαλούν σήμερα στην Ουρουγουάη. Πολλοί Έλληνες πήραν μέρος στους αγώνες για την ανεξαρτησία της Ουρουγουάης. Το 1849 ο Γεώργιος Καρδάσης (El Griego) ήταν κυβερνήτης πλοίου σε πολλές μάχες. Στην Ουρουγουάη έζησε ακόμη και ο περίφημος Παναγής Κουταλιανός. Ο θρυλικός Ηρακλής από την Κούταλη της Προποντίδας.

Αυτός που μασάει σίδερα στο γνωστό τραγούδι. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, οι Σμυρνιοί Αριστοτέλης Ωνάσης και Νικόλαος Κονιαλίδης εγκαταστάθηκαν στο Μπουένος Αιρες και λίγο αργότερα ο μικρότερος αδελφός του Κονιαλίδη, Κωνσταντίνος, εγκαταστάθηκε στο Μοντεβιδέο. Εκεί δημιούργησε τη μεγαλύτερη προπολεμική επιχείρηση της Ουρουγουάης. Η παρουσία του Κωνσταντίνου Κονιαλίδη στην Ουρουγουάη, υπήρξε αποφασιστικής σημασίας για την ελληνική κοινότητα και αποδείχθηκε ο κυριότερος ευεργέτης της. Ακόμη και σήμερα η οικογένειά του συνεχίζει να βοηθά την ελληνική κοινότητα. Οι περισσότεροι Έλληνες δούλευαν στα σφαγεία του Μοντεβιδέο ή στην Κολόνια όπου εργάζονταν σε εργοστάσιο κατασκευής πέτρας. Σκληρές και δύσκολες δουλειές. Σύντομα όμως οι περισσότεροι δημιούργησαν μικροεπιχειρήσεις με επαγγέλματα που είχαν μάθει στην πατρίδα.

Επιχειρήσεις που αναπτύχθηκαν σε όλες τις πόλεις της χώρας. Σύμφωνα με την απογραφή του 1932, ο αριθμός των Ελλήνων εποίκων της Ουρουγουάης ανέρχονταν σε 3.300 άνδρες, χωρίς να έχει καταμετρηθεί επισήμως ο αριθμός των γυναικών. Σήμερα οι Έλληνες υπολογίζονται περίπου στους 3.000. Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία καθώς είναι αδύνατο πλέον να εντοπιστούν όσοι κατάγονται από ελληνικές οικογένειες. Οι μεικτοί γάμοι, η πάροδος πολλών γενιών, το ότι άλλοι δεν δηλώνουν τα στοιχεία τους στην ελληνική πρεσβεία, καθιστούν το έργο της καταγραφής τους πολύ δύσκολο. Οι περισσότεροι Έλληνες παραμένουν χριστιανοί ορθόδοξοι. Στην αυλή της κοινότητας υπάρχει μια πολύ όμορφη εκκλησία. Οι εγκαταστάσεις της ελληνικής κοινότητας είναι εντυπωσιακές. Μεγάλοι δωρητές είναι ο Ωνάσης και ο Κονιαλίδης που αγόρασαν το οικόπεδο και βοήθησαν οικονομικά να χτιστούν οι εγκαταστάσεις.

Το 1978 ο καπετάν Παναγιώτης Ν. Τσάκος εντυπωσιάστηκε από την ελληνολατρία των Ουρουγουανών και ίδρυσε το ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» (www.tsakos.net). Η πρωτοβουλία του έτυχε θερμής υποδοχής από τους Ουρουγουανούς και έτσι το Ίδρυμα συνεχίζει με τεράστια επιτυχία το έργο της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και της διάδοσης στοιχείων του αρχαίου αλλά και του νεώτερου ελληνικού πολιτισμού. Το έργο αυτό έχει συνεισφέρει στην εδραίωση της εκτίμησης της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας της Ουρουγουάης, καθώς και στον θαυμασμό των Ουρουγουανών για την Ελλάδα. Επιπλέον η παρουσία του Ιδρύματος ενδυναμώνει τους πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και των ισπανόφωνων λαών της Λατινικής Αμερικής. Μάλιστα αυτή την περίοδο αναζητείται νέο, ακόμη μεγαλύτερο κτίριο, για να στεγάσει το Ιδρυμα και τις δραστηριότητές του.

Το µήκους 31 µέτρων και πλάτους 15 µέτρων καταµαράν τροφοδοτείται αποκλειστικά από πίνακες φωτοβολταϊκών συστοιχιών . Τόσο πολλούς, που καλύπτουν µια συνολική έκταση 537 τετραγωνικών µέτρων.
Σύμφωνα με την εφημερίδα "Τα Νέα" το σκάφος που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο Μονακό, σχεδίασαν και κατασκεύασαν Γερμανοί.

Φιλοδοξούν να γίνει το πρώτο ηλιακό καταµαράν που κάνει τον περίπλου του κόσµου, για τον οποίο θα χρειαστούν κάπου 160 ηµέρες.

Κι όταν με το καλό ολοκληρώσει αυτή του τη µεγαλόπνοη αποστολή, το «Τuranor Ρlanetsolar» όπως ονομάζεται, θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται, ως γιοτ πολυτελείας..

Το αρχαίο θέατρο Φιλίππων είναι ένα αξιόλογο και σημαντικό μνημείο. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου της ακροπόλεως και στηρίζεται στο ανατολικό τείχος της πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πέρασε από διάφορες φάσεις και το θέατρο έχει υποστεί πολλές αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων. Η πρώτη φάση του θεάτρου είναι την εποχή του Φιλίππου Β’ το 356π.Χ. Την εποχή αυτή η ορχήστρα είχε σχήμα πετάλου.

Την εποχή της ρωμαϊκής αποίκισης γίνονται αλλαγές στο θέατρο ώστε να προσαρμοστεί με τις απαιτήσεις των νέων θεαμάτων. Η ορχήστρα στρώνεται με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες και κτίζεται ψηλό τείχος για την προστασία των θεατών κατά τις θηριομαχίες. Τελικά τον 3ομ.Χ. αιώνα το θέατρο μετατρέπεται σε αρένα για τις θηριομαχίες. Κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια οι συνήθειες και τα ήθη του κόσμου για ακόμη μια φορά αλλάζουν και το θέατρο εγκαταλείπεται. Σήμερα σώζονται πολλά στοιχεία από το θέατρο. Έχει δεχθεί όμως διάφορες επεμβάσεις για να μπορέσει να φιλοξενήσει το φεστιβάλ Φιλίππων.

Το φεστιβάλ Φιλίππων

Είναι ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ της Ελλάδας. Λαμβάνει χώρα κάθε καλοκαίρι στο χώρο του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων και φιλοξενεί θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Το φεστιβάλ ξεκίνησε το 1957 και η πρώτη παράσταση που φιλοξενήθηκε ήταν η «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη με πρωταγωνιστές την Μαλαίνα Ανουσάκη και τον Κώστα Λειβαδά. Το φεστιβάλ γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και το θέατρο παρουσιάζει μεγάλη επισκεψιμότητα όλο το χρόνο και όχι μόνο κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Απέχει από την πόλη της Καβάλας περίπου 16 χλμ. και η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη για όποιον θέλει να επισκεφτεί το αρχαίο αυτό μνημείο.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων

Απέναντι από το αρχαίο θέατρο βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πήρε το όνομά της το 356 π.χ. από τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππο Β’. Ο περίβολος των τειχών της πόλης ξεκινούσε από την κορυφή του λόφου και καθώς προχωρούσε στη νότια πλαγιά περιέκλειε στους πρόποδες του λόφου ένα τμήμα της πεδιάδας. Η αρχαιότερη φάση του περιβόλου ανάγεται στην εποχή του Φιλίππου Β΄ και η νεότερη στα χρόνια του Ιουστινιανού Α΄(527-565 μ.Χ.). Το συνολικό μήκος της περιμέτρου των τειχών φτάνει τα 3,5χλμ. Το τείχος ενισχύεται από ισχυρούς πύργους. Από πύργους πλαισιώνονται επίσης και οι τρεις πύλες που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές. Στους επισκέπτες είναι προσιτή μόνο η τελευταία η οποία ονομάζεται από τους ανασκαφείς πύλη της Νεάπολης, γιατί από αυτήν ξεκινά ο δρόμος που οδηγεί στο λιμάνι της Νεάπολης(σημερινής Καβάλας).

Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη μια ανάμεικτη περιήγηση, αφού οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Το οκτάγωνο, η ρωμαϊκή αγορά, οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές, τμήματα των τειχών της πόλης, είναι τα πιο γνωστά από αυτά. Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου είναι το βαπτιστήριο της Αγ. Λυδίας, στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού, στο σημείο όπου βαπτίστηκε η πρώτη Ευρωπαία χριστιανή από τον Απόστολο Παύλο.

Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες στη Συρία δείχνουν ότι στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας π.X. το βασίλειο της Κάτνα στη Συρία διέθετε ένα δίκτυο κατασκόπων οι οποίοι ήταν διασκορπισμένοι στα γειτονικά κράτη και έργο τους ήταν να ενημερώνουν τον ηγεμόνα τους για τις κινήσεις των εχθρικών στρατευμάτων και τις συνήθως επιθετικές προθέσεις ορισμένων γειτονικών κρατών όπως εκείνο των Χετταίων. Πινακίδες με σφηνοειδή γραφή που προέρχονται από το αρχείο του ανακτόρου της Κάτνα μάς δείχνουν ότι η CIA, το FBI και η Intelligence Service δεν διαθέτουν και τόση πρωτοτυπία. Τουλάχιστον όση εμείς τους αποδίδουμε... Στις αρχές του καλοκαιριού στο Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο δόθηκε μια διάλεξη για την ανασκαφή στο ανάκτορο της Κάτνα, που υπήρξε το μεγαλύτερο και ισχυρότερο βασίλειο της Συρίας κατά τη δεύτερη χιλιετία π.X. Αν και γνώριζαν ελάχιστα για την Κάτνα και τον πολιτισμό της, οι αρχαιολόγοι και όσοι άλλοι παρακολούθησαν τη διάλεξη του γερμανού καθηγητή Peter Phalzner εντυπωσιάστηκαν από τα ευρήματα και την ιστορία αυτής της αρχαιολογικής έρευνας.

Λίγο αργότερα ο καθηγητής Πφέλτσνερ αφηγήθηκε στο «Βήμα» την ανασκαφική περιπέτεια μιας ομάδας γερμανών, ιταλών και σύρων αρχαιολόγων οι οποίοι άρχισαν το 1999 να ερευνούν μια παλιά εγκαταλελειμμένη ανασκαφή που εθεωρείτο από όλους τελειωμένη. Ο πολιτισμός της Κάτνα στη Συρία αποκαλύφθηκε το 1924, όταν ο γάλλος αρχαιολόγος Mesnil du Buisson άρχισε να ερευνά έναν λόφο με αρχαία κατάλοιπα μερικά χιλιόμετρα δυτικώς της Παλμύρας και αρκετά χιλιόμετρα βορείως της Δαμασκού, στην Κεντρική Συρία. H ανασκαφή κράτησε ως το 1929 και αυτό το διάστημα ήρθε στο φως το ανάκτορο. Μετά η ανασκαφή έκλεισε καθώς θεωρήθηκε ότι δεν υπήρχε τίποτε άλλο να ερευνηθεί. Στα 70 χρόνια που ακολούθησαν στον λόφο χτίστηκε ένας οικισμός αυθαιρέτων... Τη δεκαετία του '80 το υπουργείο Πολιτισμού της Συρίας εκκένωσε το χωριό, κατεδάφισε τα σπίτια και παρέδωσε την περιοχή στους αρχαιολόγους.

Ετσι βρέθηκε εκεί η ομάδα των σύρων αρχαιολόγων, οι οποίοι με τη συνεργασία γερμανών και ιταλών συναδέλφων τους άρχισαν το 1999 την έρευνα. «Από την αρχή πίστευα ότι η παλιά ανασκαφή του ανακτόρου δεν ήταν ολοκληρωμένη» λέει στο «Βήμα» ο καθηγητής Πφέλτσνερ «και ότι το παλάτι θα πρέπει να κρύβει ακόμη πολλά μυστικά καθώς τα παλιά ευρήματα δεν έπειθαν ότι αυτό ήταν όλο κι όλο». Τώρα φαίνεται ότι ο γερμανός αρχαιολόγος είχε δίκιο καθώς μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα οι έρευνες που έγιναν κάτω από το δάπεδο του ανακτόρου έφεραν στο φως εντυπωσιακά ευρήματα. Στους υπόγειους χώρους αποκαλύφθηκαν τοιχογραφίες και στη συνέχεια βρέθηκαν τα αρχεία των βασιλέων της Κάτνα με τα ονόματα του βασιλικού γένους που διοικούσε και πολλά ντοκουμέντα που αφορούν παραγγελίες σε όπλα, εμπόριο αλλά και στοιχεία που έστελναν πληροφοριοδότες των βασιλέων σχετικά με τις κινήσεις του στρατού των Χετταίων και άλλων λαών που βρίσκονταν στην περιφέρεια του μεγάλου βασιλείου της Κάτνα.

Βρέθηκε επίσης άθικτος ο βασιλικός τάφος σε βάθος 12 μέτρων κάτω από το δάπεδο του ανακτόρου. Ο λόγος που ο τάφος διατηρήθηκε χωρίς να καταστραφεί είτε από εχθρούς είτε από αρχαιοκαπήλους είναι ότι, όταν οι Χετταίοι κατέλαβαν την Κάτνα τον 14ο αι. π.X., κατέστρεψαν τελείως το ανάκτορο, του οποίου οι κολόνες έπεσαν στο δάπεδο και το σκέπασαν σφραγίζοντας την είσοδο προς τα υπόγεια όπου βρίσκονταν οι νεκροί. Από τότε κανένας δεν κατόρθωσε να εισχωρήσει σε αυτούς τους χώρους που διατηρήθηκαν επί 3.500 χρόνια ανέπαφοι.

Ο χαμένος πολιτισμός

Οι Χετταίοι κατέλαβαν τη Συρία γύρω στο 1340 π.X., αλλά αρκετές φορές προηγουμένως είχαν εισβάλει στη χώρα των Κάτνα χωρίς να την καταλάβουν. Μόνο κατά την περίοδο της νέας αυτοκρατορίας, όταν στον θρόνο είχε ανεβεί ο βασιλέας Σουπιλουλιούμα (Shuppiluliuma Ι), γύρω στα 1340 δηλαδή, οι Χετταίοι κατέλαβαν τη χώρα και κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το βασίλειο της Κάτνα. Ετσι η αρχαιολογική αποκάλυψη στις ημέρες μας φέρνει στη μνήμη μας τον πολιτισμό ενός λαού που εθεωρείτο χαμένος για πάντα και τα ευρήματα του αρχείου και του βασιλικού τάφου συμπληρώνουν τις ελάχιστες ως πρόσφατα πληροφορίες μας για το δράμα που παίχθηκε στον λόφο του ανακτόρου της Κάτνα στα χρόνια που στη Μεσοποταμία βασίλευαν οι Σουμέριοι, οι Ασσύριοι, οι Ακκάδιοι, οι Χετταίοι, οι Βαβυλώνιοι και άλλοι λαοί που ζούσαν σε αυτή την περιοχή.

«Στο ανάκτορο κάτω από τις κολόνες βρήκαμε μια πόρτα» λέει ο κ. Πφέλτσνερ «και έναν διάδρομο που βρίσκεται κάπου επτά μέτρα κάτω από το έδαφος. Μετά βρέθηκε μια τρύπα που πήγαινε κάτω άλλα τέσσερα ή πέντε μέτρα και έτσι φθάσαμε σε τελικό βάθος περίπου 12 μέτρων. H τρύπα ήταν ανοιχτή επάνω και έτσι μπορέσαμε εύκολα να κατεβούμε στον προθάλαμο του βασιλικού τάφου που ήταν σκαλισμένος στον βράχο. Ο κυρίως τάφος δίπλα έχει ύψος 2,5 μέτρων και διαστάσεις 9X7 μέτρων. Στον προθάλαμο υπήρχαν δύο αγάλματα βασιλέων που ήταν οι πρόγονοι του νεκρού. Από ό,τι είμαστε σε θέση να ξέρουμε, δεν τους λάτρευαν ως θεούς αλλά ως προγόνους και παλαιούς βασιλείς. Βρέθηκαν δύο σαρκοφάγοι με τα οστά διαφόρων ατόμων και επίσης πάγκοι ώστε να μπορούν να κάθονται οι επισκέπτες των τάφων στους οποίους παρετίθεντο νεκρόδειπνα».

Το ξύλινο ανάκλιντρο

Στην Κάτνα δεν υπήρχε η παράδοση της καύσης των νεκρών ούτε της μουμιοποίησής τους, όπως στην Αίγυπτο. Τους έβαζαν επάνω σε κρεβάτια μαρμάρινα ή από αλάβαστρο. Μετά τους έβαζαν σε σαρκοφάγους, όπου φαίνεται ότι έμεναν για ορισμένο χρονικό διάστημα, και τέλος έριχναν τα οστά ανάκατα σε ένα μικρό δωμάτιο δίπλα στον κυρίως τάφο που το χρησιμοποιούσαν ως οστεοφυλάκιο για τα μέλη της δυναστείας. Εκεί οι αρχαιολόγοι βρήκαν έναν σωρό οστών γυναικών, ανδρών και παιδιών, χωρίς καμία ένδειξη σε ποιους ανήκαν. Στον νεκρικό θάλαμο υπήρχε και ένα ξύλινο ανάκλιντρο. Παρ' όλο που βρέθηκε κονιορτοποιημένο στο δάπεδο, οι αρχαιολόγοι μπορούν να διακρίνουν το μέγεθός του και μερικά μικρά τμήματα ξύλου.

Γύρω από αυτό το νεκρικό κρεβάτι υπήρχαν οι μαρμάρινοι πάγκοι άδειοι και στο δάπεδο κόκαλα ζώων και κατάλοιπα φαγητού. Σε όλους τους θαλάμους του υπογείου καθώς και στο δωμάτιο όπου βρέθηκαν πολλές πινακίδες με σφηνοειδή γραφή από το βασιλικό αρχείο δεν υπήρχε ίχνος σκόνης. Τόσο καλά σφραγισμένη ήταν η είσοδος στους χώρους κάτω από το παλάτι.

Συγκρίσεις με άλλους λαούς

H αποκάλυψη των τάφων και των τελετουργιών που διαδραματίζονταν γύρω από τους νεκρούς είχε ενδιαφέρον κυρίως για να γίνουν συγκρίσεις με ανάλογα δρώμενα σε άλλους λαούς της Μεσοποταμίας και ακόμη και της αρχαίας Ελλάδας. Εκείνο ωστόσο που είχε ξεχωριστό ενδιαφέρον για την έρευνα του πολιτισμού της Κάτνα ήταν το περιεχόμενο του βασιλικού αρχείου. Βρέθηκαν πινακίδες με σφηνοειδή γραφή με στοιχεία της ακκαδικής, που ήταν η γλώσσα των Βαβυλωνίων, και της γλώσσας των Χούριαν, που ήταν οι άνθρωποι που ζούσαν στη Συρία κατά την 3η χιλιετία π.X.

Από αυτές τις δύο γλώσσες πήραν στοιχεία οι κάτοικοι της Κάτνα και δημιούργησαν μια νέα γλώσσα στην οποία ήταν γραμμένα τα αρχεία τους. Πέρυσι αποκαλύφθηκαν κάπου 65 πινακίδες με αυτή τη γραφή σε έναν χώρο κοντά στον διάδρομο και οι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι θα πρέπει να προέρχονται από κάποιο μεγάλο δωμάτιο στον επάνω όροφο το οποίο κατέρρευσε. Οι πινακίδες έπεσαν τότε στο υπόγειο μαζί με μεγάλα δοκάρια κέδρου από τη στέγη. Τα ξύλινα δοκάρια ήταν καμένα. Ο εξωτερικός τους φλοιός ήταν καρβουνιασμένος και διατήρησε το εσωτερικό ξύλο. Σε ένα από αυτά βρέθηκε γραμμένο το όνομα του βασιλέα Ιντάντα, που ήταν ο τελευταίος της δυναστείας. Εζησε στα μέσα του 14ου αι. π.X. Από τα πιο συγκλονιστικά ευρήματα είναι το περιεχόμενο πέντε επιστολών χαραγμένων σε πινακίδες που απευθύνονται στον βασιλέα. Πρέπει να γράφηκαν από ανθρώπους που ο ηγεμόνας είχε στείλει πέρα από τα σύνορα της Κάτνα για να μαζέψουν πληροφορίες.

Ετσι οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν να διαβάσουν ότι αυτοί οι κατάσκοποι που έζησαν στα μέσα του 14ου αι. π.X. ενημέρωναν τον βασιλιά για τις μάχες που γίνονταν στη Βόρεια Συρία, για τα στρατεύματα των Χετταίων και επίσης για την εισβολή και την καταστροφή σημαντικών πόλεων όπως η Αλέπω και συνιστούσαν στον βασιλιά να οχυρώσει την Κάτνα γιατί οι εισβολείς προτίθενται να κατεβούν προς Νότο. Από το περιεχόμενο μιας άλλης πινακίδας οι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι ο Ιντάντα αμέσως παρήγγειλε 18.600 ξίφη, τα οποία όμως τώρα ξέρουμε ότι... δεν τον βοήθησαν και ιδιαίτερα. Σε μια άλλη πινακίδα της ίδιας περιόδου, η οποία βρέθηκε όμως στην Τουρκία, αναφέρεται το όνομα εκείνου που την έγραψε: «Είμαι ο Χανούτι» γράφει, χωρίς να λέει σε ποιον τόπο βρίσκεται, και περιγράφει την εισβολή στη Συρία και την κατάληψη και καταστροφή της Κάτνα.

Ζωγραφική και κοσμήματα

Και οι τοιχογραφίες όμως έχουν την ιστορία τους. Αυτές βρέθηκαν σε ένα δωμάτιο με κίονες που ήταν δίπλα σε μια στέρνα. Οταν γκρεμίστηκε το ανάκτορο, οι τοιχογραφίες αποτοιχίστηκαν και έπεσαν στο δάπεδο. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν πάνω από 3.500 θραύσματα. Σχεδόν όλα δείχνουν στενή σχέση με μινωικές τοιχογραφίες. Υπάρχουν πολλά θέματα με άνθη, που είναι όμως ελεύθερα ζωγραφισμένα, σαν να τα παίρνει ο άνεμος, και στυλιστικά θυμίζουν περισσότερο υστερομινωική ζωγραφική. H χρονολόγησή τους πάντως είναι δύσκολη γιατί το ανάκτορο χρησιμοποιήθηκε για μακρό χρονικό διάστημα και οι απόψεις διίστανται καθώς ορισμένοι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι είναι του 17ου και άλλοι του 16ου ή και του 15ου αι. π.X. Ο κ. Πφέλτσνερ τις τοποθετεί στα 1660. Πολλά κοσμήματα δεν βρέθηκαν στον βασιλικό τάφο της Κάτνα.

Δεν βρέθηκε π.χ. διάδημα ενώ βρέθηκε μια χρυσή ταινία με ένα κόσμημα στη μέση με πολλούς ημιπολύτιμους λίθους. Βρέθηκε επίσης μια χρυσή πάπια, που ίσως ήταν προσαρμοσμένη σε κάποιο βραχιόλι. Ενώ η ανασύνθεση ορισμένων θραυσμάτων τοιχογραφιών δείχνει ένα τοπίο με έναν ποταμό που θυμίζει πολύ τη μεγάλη τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Θήρας με τη θάλασσα, τα καράβια και τα ψάρια. Μόνο που στην Κάτνα δεν υπάρχουν διαφορετικά ζώα αλλά μερικές χελώνες που είναι σαν να περπατάνε στη σειρά και σε μια ιδιαίτερα ρεαλιστική σκηνή μια χελώνα έχει ανεβεί στο κέλυφος της άλλης. H ανασκαφή δεν έχει τελειώσει και σίγουρα σύντομα νέα ευρήματα θα αποκαλύψουν περισσότερα από τον χαμένο πολιτισμό των Κάτνα.