Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μακελαριάς

Στη δεξιά όχθη του ποταμού Σελινούντα, απέναντι από το χωριό Λαπαναγοί του Δήμου Καλαβρύτων και σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την πόλη των Καλαβρύτων ορθώνεται το μοναστήρι της Μακελλαριάς, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Χτίστηκε από το στρατηγό του Ιουστινιανού Βελισσάριο το 532 μ.Χ., όπως φαίνεται από επιγραφή που σώζεται μέχρι σήμερα, ώστε να εξιλεωθεί από τη σφαγή κατά την περίφημη «Στάση του Νίκα» στην Κωνσταντινούπολη. Στο μέσο του μοναστηριού είναι χτισμένος ο ναός της Παναγίας, βυζαντινού ρυθμού, σταυροειδής με ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο, πάνω στο οποίο βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Είναι έργο βυζαντινής εποχής που θαυμάζεται από όλους, γιατί όπου κι αν σταθεί ο προσκυνητής τα μάτια Της είναι γυρισμένα προς αυτόν.Το μοναστήρι καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1458, και ανακαινίστηκε από τον ιερομόναχο Νεόφυτο.

Το αρχικό όνομα του μοναστηριού ήταν Παναγία η Λιθοστρωτιώτισα, επειδή είναι χτισμένο πάνω σε βράχο. Το όνομα «Μακελλαριά» το μοναστήρι το πήρε από το μακελειό που έγινε, όταν πήγαν να το κατακτήσουν οι Τούρκοι το 1458. Μετά από πολλές ημέρες πολιορκίας κατάφεραν να καταλάβουν το μοναστήρι και να σκοτώσουν τους μοναχούς και τους υποτακτικούς που βρίσκονταν εκεί. Μετά την καταστροφή οι πατέρες αποφάσισαν να χτίσουν το μοναστήρι χαμηλότερα σε μια σπηλιά για να προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες. Οι άνθρωποι του συνεργείου που ανέλαβε την κατασκευή του έβρισκαν κάθε πρωί τα κτίρια τους χαλασμένα και τα εργαλεία τους πάνω στο βράχο που είναι το σημερινό μοναστήρι. Μετά από συζητήσεις και διαφωνίες αποφάσισαν να χτίσουν εκεί που ήταν τα υλικά και τα εργαλεία τους. Ανοίγοντας τα θεμέλια βρήκαν ένα χωμάτινο κιούπι με λάδι, το οποίο σώζεται μέχρι και σήμερα, και την εικόνα της Παναγίας.Σε επόμενη επίθεση των Τούρκων, η παράδοση θέλει τους Τούρκους να απωθούνται από τους μοναχούς και τους υποτακτικούς που βρίσκονταν εκεί και τον ηγούμενο της μονής να κάνει συμφωνία με το στρατηγό των Τούρκων, πως αν σπάσει το καντήλι που θα πετάξουν στο βράχο, τότε θα παραδοθούν, αν όμως δεν σπάσει, θα γυρίσουν να φύγουν χωρίς να κάψουν το μοναστήρι.

Έτσι κι έγινε, πέταξε ο ηγούμενος το καντήλι της Παναγίας στο βράχο, κατέβηκαν δυο Τούρκοι στρατιώτες και το βρήκαν να κρέμεται από ένα κλαδί ενός δέντρου. Το ανέβασαν στο στρατηγό τους και εκείνος με τη σειρά του τήρησε τη συμφωνία που είχε κάνει με τον ηγούμενο και έφυγαν χωρίς να κάψουν το μοναστήρι. Αργότερα έγινε ένα ακόμα μακελειό μεταξύ των Τούρκων γιατί δεν έκαψαν το μοναστήρι, αφού αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο πήγαν εκεί.Ο πολυτιμότερος θησαυρός είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και το κιούπι με το θαυματουργό λάδι. Επίσης καρυοφύλλια, γιαταγάνια, κουμπούρες των οπλαρχηγών και παλικαριών της ξακουστής μάχης της Καυκαριάς, με τα οποία κατατρόπωσαν τον Ιμπραήμ το 1827 και στολές των αγωνιστών του 1821

.Σημαντικά κειμήλια του μοναστηριού έχουν κλαπεί από τη ληστεία που έγινε το Σεπτέμβριο του 1980, τα οποία αποτελούνταν από:

• Τ’ Άχραντα Πάθη που περιλάμβανε ένα κιτίο χειροποίητο από σύρμα χρυσό πλεγμένο στη Ρωσία, για φτιαχτεί το κιτίο πέρασαν 7 χρόνια. Βυζαντινής τέχνης, που εντός του φυλάσσονταν τεμάχιο από το ακάνθινο στεφάνι, τεμάχιο της χλαμύδας και κομμάτια τιμίου ξύλου και σπόγγου.

• Επίχρυσες και χρυσές λειψανοθήκες με ιερά λείψανα 150 Αγίων.

• Ιερά Ευαγγέλια επίχρυσα και αργυρά του 15ου και 16ου αιώνα.

• Εικόνες φορητές του 16ου και 17ου αιώνα.

• Στολές χειροποίητες χρυσοκέντητες από την Ρωσία.Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε μικρή απόσταση από τη Μονή, ακολουθώντας ένα μικρό «φιδίσιο» μονοπάτι οδηγείτε ο επισκέπτης στο μικρό εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Είναι φτιαγμένο μέσα σε ένα μικρό σπήλαιο λίγο πιο χαμηλά από το σημερινό μοναστήρι. Όλο το χρόνο ρέει αστείρευτα από το βράχο «αγίασμα».