Ανδόρρα

Το Πριγκηπάτο της Ανδόρρας (καταλανικά: Principat d'Andorra, γαλλικά: Principauté d'Andorre, ισπανικά: Principado de Andorra) είναι ένα πολύ μικρό κράτος, αποκλεισμένο από τη θάλασσα. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική Ευρώπη, στα ανατολικά Πυρηναία, μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας. Έχει έκταση 468 τετρ. χλμ. και πληθυσμό 84.825 (εκτ. 2011). Το συνολικό μήκος της χώρας είναι 40 χλμ. Εκτός της Πρωτεύουσας περιλαμβάνει 7 χωριά. Πρωτεύουσα είναι η Ανδόρρα λα Βέγια (στα καταλανικά, λα Βιέχα στα ισπανικά). Το κράτος ονομάζεται και Πριγκιπάτο των Κοιλάδων της Ανδόρρας.

Η Πολιτεία της Ανδόρρας δημιουργήθηκε το 1278 όταν η περιοχή περιήλθε στον Κόμη ντε Φουά (Comte de Foix) και στον επίσκοπο του Urgel. Τα δικαιώματα όμως της Κομητείας αυτής πέρασαν μετά από γάμο του Ερρίκου του Δ' στο Γαλλικό Στέμμα. Έτσι συνέχισε να βρίσκεται αυτοτελές μεν αλλά υπό την προστασία του εκάστοτε Βασιλέως, και σήμερα (κατά κληρονομικό δικαίωμα) Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η χώρα παραλείφθηκε από την συνθήκη του 1919, με αποτέλεσμα να παραμείνει σε εμπόλεμη κατάσταση με την Γερμανία ως το 1958. Το 1982 ανέλαβε πρώτος πρωθυπουργός ο Όσκαρ Ρίμπας Ρέιγκ και στις 14 Μαρτίου του 1993 εγκρίθηκε Σύνταγμα με δημοψήφισμα. Σύμφωνα με το ίδιο το Σύνταγμα, τέθηκε σε ισχύ την ημέρα που δημοσιεύτηκε στην Butlletí Oficial del Principat d'Andorra, στις 28 Απριλίου του 1993. Μερικούς μήνες αργότερα, στις 28 Ιουλίου του 1993, η Ανδόρρα έγινε μέλος του ΟΗΕ.

Έπειτα από τις γενικές εκλογές του 2009, οι Σοσιαλδημοκράτες του Τζάουμε Μπαρτουμέου κέρδισαν συνολικά 14 έδρες στο 28μελές Γενικό Συμβούλιο έναντι 11 για το συνασπισμό του απερχόμενου πρωθυπουργού, Αλμπέρτ Πιντάτ. Ο Μπαρτουμέου σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού από κοινού με το Ανδορρανό Κόμμα για την Αλλαγή (ApC), το οποίο κατέλαβε 3 έδρες.Ο Μπαρτουμέου εξελέγη πρωθυπουργός τον Ιούνιο του 2009 και ανέλαβε καθήκοντα στις 5 Ιουνίου του ιδίου έτους.
Ο πληθυσμός της χώρας είναι 83.888 (195η στον κόσμο). Στο κρατίδιο ζουν Ισπανοί, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Βρετανοί και Ιταλοί, σε ποσοστό 67,7%. Οι Ανδορρανοί αποτελούν μειονότητα στην ίδια τους τη χώρα, με 33% του συνολικού πληθυσμού. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,33% (εκτίμηση 2011) με τον ρυθμό γεννήσεων να είναι 9,66 γεννήσεις/1000 κατοίκους και θανάτων 6,35 θάνατοι/1000 κατοίκους πληθυσμού (εκτίμηση 2011)
Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα του 2007, η Ανδόρα κατέχει το ρεκόρ μακροζωίας διεθνώς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2011, το μέσο προσδόκιμο ζωής στη χώρα είναι 82,43 χρόνια (στους άνδρες 80,35 και στις γυναίκες 84,64)

Το κρατίδιο διαιρείται σε 7 ενορίες. Αυτές είναι: Ανδόρρα Λα ΒέγιαΚανίγιο (Canillo)Ενκάμπ (Encamp)Εσκάλδες-Ενχορδανί (Escaldes-Engordany)Λα Μασσάνα (La Massana)Ορδίνο (Ordino)Σαντ Χούλια ντε Λόρια (Sant Julià de Lòria)

Η οικονομία της βασίζεται κυρίως στον τουρισμό και αποτελεί οικονομικό κέντρο χάρη στις φορολογικές απαλλαγές. Το 1982 το Πριγκιπάτο επισκέφθηκαν, διερχόμενοι, περισσότεροι από 6 εκατομ. τουρίστες, αριθμός που ανέρχεται σε περισσότερο από 11,5 εκατομμύρια(εκτ. 2009). Επίσης οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια πατάτας και καπνού. Καλλιεργούνται ακόμα κριθάρι και σίκαλη. Παράγεται επίσης ξυλεία και μόλυβδος. Οι εξαγωγές περιλαμβάνουν τσιγάρα, πούρα, έπιπλα, μεταλλικό νερό και γραμματόσημα. Η παραγωγή ηλεκτρισμού το 1984 ήταν 140 εκατομμύρια kwh και εισήγαγε ακόμη 200 εκατομμύρια kwh. Νόμισμα της χώρας είναι το ευρώ

Αρχηγός Κράτους είναι από κοινού, ο εκάστοτε Πρόεδρος της Γαλλίας και ο επίσκοπος του Ουρχέλ. Έτσι, Αρχηγοί Κράτους (συνηγεμόνες) είναι σήμερα ο Νικολά Σαρκοζί (από το Μάιο του 2007) και ο επίσκοπος του Ουρχέλ, Ζουάν Ενρίκ Βίβες Σισίλια. Ο Πρόεδρος της Γαλλίας εκπροσωπείται διά του προσωπικού του αντιπροσώπου στη συνηγεμονία. Στο αξίωμα αυτό υπηρετεί από τις 24 Σεπτεμβρίου του 2008 ο Κριστιάν Φρεμόν (γενν. το 1942). Αντιπρόσωπος του επισκόπου είναι ο Νεμέσι Μαρκές ι Όστε, από το 1993. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί ο αρχηγός της κυβέρνησης, Πρωθυπουργός Αντονί Μαρτί (από το 2011). Το τελευταίο Σύνταγμα της χώρας εγκρίθηκε σε δημοψήφισμα, το 1993. Το Κοινοβούλιο (Γενικό Συμβούλιο) αποτελείται από 28 μέλη, των οποίων η θητεία διαρκεί 4 έτη και ο Πρόεδρός του (σήμερα ο Χοάν Γκαμπριέλ Εστάνι, γενν. το 1963, ανέλαβε καθήκοντα στις 17 Μαΐου του 2005) καλείται syndic. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Οι αναλογικές τηλεοπτικές μεταδόσεις σταμάτησαν στις 25 Σεπτεμβρίου του 2007 και έκτοτε όλες οι τηλεοπτικές υπηρεσίες παρέχονται από την Επίγεια Ψηφιακή Τηλεόραση (Televisió Digital Terrestre ή TDT),η οποία μεταδίδει εκτός από τον μοναδικό τηλεοπτικό σταθμό της Ανδόρας και ισπανικά και γαλλικά κανάλια. Η κρατική ραδιοφωνία (Radio Nacional d’Andorra) ευθύνεται για τη λειτουργία του Radio Andorra και του μουσικού σταθμού Andorra Música