Η νίκη του αποτσίγαρου

Το γεμάτο τασάκι θα γίνει το σύμβολο της ελληνικής ανυπακοής. Ποιος θα πάρει στα σοβαρά ένα κράτος που δεν μπορεί να επιβάλλει έναν απλό, απλούστατο νόμο; Ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος, υπουργός Υγείας, αναγνωρίζει ότι στους επτά μήνες της καθολικής απαγόρευσης καπνίσματος δεν περιορίστηκε το συνήθειο στους δημόσιους χώρους. Και δεν αναφερόμαστε στους χώρους νυχτερινής αμαρτίας ούτε στους ναούς της καφεΐνης. Το κάπνισμα συνεχίζεται σε δημόσιες υπηρεσίες, σε εταιρείες ακόμη και σε νοσοκομεία. Γίνονται καταγγελίες καθημερινά. Από τον Σεπτέμβριο έχουν αναφερθεί περισσότερες από 20.000 περιπτώσεις παράβασης_ αριθμός που ακούγεται τεράστιος αλλά δεν είναι: αντιστοιχεί σε περίπου εκατό κλήσεις τη ημέρα. Αν το καλοσκεφτούμε εκατό τσιγάρα ανάβουν το ίδιο λεπτό, σε ένα μόνο οικοδομικό τετράγωνο στο μεταμεσονύκτιο Γκάζι.

Το υπουργείο Υγείας ένιωσε την ανάγκη να γίνει ευρηματικό: συζητήθηκε να επιτραπεί το κάπνισμα μετά τις δέκα το βράδυ. Δεν είναι μύθευμα είναι κανονικότατη πρόταση που προσέκρουσε στον πρωθυπουργό. Μια άλλη πρόταση αφορά οικονομική επιβράβευση στους δημοτικούς υπαλλήλους οι οποίοι θα κόβουν τα περισσότερα πρόστιμα. Αυτό θα προσκρούσει στον σωματότυπο των κοριτσιών που δουλεύουν στην δημοτική αστυνομία: είναι δυο κεφάλια κοντύτερες από τους πορτιέρηδες στα νυχτερινά κέντρα. Τούτο δεν αποτελεί σενάριο αντικαπνιστικής φαντασίας καθώς ήδη καταγράφεται το πρώτο σοβαρό κρούσμα χειροδικίας και μάλιστα εντός του υπουργείου. Την επίθεση δέχτηκε ο γενικός γραμματέας από καταστηματάρχες που είχαν δεχτεί τέσσερις επιπλήξεις. Η επόμενη θα ήταν η φαρμακερή, θα γινόταν αφαίρεση της άδειας. Τι πιο λογικό από το να κάνουν μια επίσκεψη στον αρμόδιο; Επειδή ακούγεται ακραίο και ορισμένοι θα αμφισβητήσουν του λόγου το αληθές, αντιγράφουμε δήλωση του κ. Λοβέρδου: «Μπήκαν στο γραφείο του και πήγαν να τον δείρουν».

Οι έλεγχοι στα καταστήματα είναι ελάχιστοι και έχουν μάλλον έναν κοινωνικό χαρακτήρα. Σαν φιλική συνάντηση. Σε διάστηµα µίας εβδοµάδας του Μαρτίου έγιναν 2.189 έλεγχοι, διαπιστώθηκαν 148 παραβάσεις και επιβλήθηκαν 128 πρόστιμα. Μιλάμε για όλη την επικράτεια. Εδώ υπάρχει ένα μικρό μυστικό. Πολλοί δήμαρχοι είναι απρόθυμοι. Δεν θέλουν να κάνουν ζημιά στους μαγαζάτορες ούτε να κακοκαρδίσουν τους καπνιστές που αποτελούν το 35,8% του πληθυσμού. Πολλοί δήμαρχοι θα προτιμούσαν να καθαρίσουν ιδίαις χερσίν τα τασάκια παρά να θέσουν ζητήματα νομιμότητας στους ψηφοφόρους τους. Αν από όλα αυτά προκύπτει ένας προβληματισμός, δεν αφορά τις καθόλου συνέπειες του καπνίσματος στο οργανισμό, τα σάπια πνευμόνια και τα κίτρινα δάχτυλα. Αφορά την αδυναμία επιβολής ενός νόμου. Δεν ξέρουμε αν είναι καλός ή κακός νόμος, σίγουρα όμως έχει ψηφιστεί.

Η απόλυτη περιφρόνηση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας είναι απολύτως ταιριαστή με άλλα ήθη και έθιμα του τόπου, όπως η παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη, η ανέγερση αυθαιρέτων στα δάση, η φοροδιαφυγή. Αυτές οι παραδόσεις συντηρούνται από την ατιμωρησία. Θα μπορούσαμε να προτείνουμε έναν ατομικό ελεγκτή για κάθε κάτοικο της χώρας: να ελέγχονται οι καθημερινές παραβάσεις στα μικρά και μεγάλα ατοπήματα. Να αποκτήσουν όλοι έναν ολοήμερο επιθεωρητή. Θα το προτείναμε αν δεν είχαμε τη βεβαιότητα ότι ο ατομικός ελεγκτής δεν θα τα έκανε πλακάκια με τον ελεγχόμενο.