Οι 40ρηδες αστροναύτες επιστρέφουν 80ρηδες

Παρά την καθημερινή εξάσκηση σε ειδικά μηχανήματα, οι αστροναύτες που περνούν ένα εξάμηνο σε τροχιά χρειάζονται φυσικοθεραπεία όταν επιστρέφουν και, λόγω προβλημάτων ισορροπίας, δεν μπορούν να οδηγούν αυτοκίνητο για δύο με τέσσερις εβδομάδες. Οι μύες επιστρέφουν πάντως στην αρχική τους κατάσταση έπειτα από μερικούς μήνες.

Οι σαραντάρηδες αστροναύτες που περνούν έξι μήνες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό επιστρέφουν στη Γη με παροδική αλλά σοβαρή μυική ατροφία που θυμίζει ογδοντάρηδες, δείχνει νέα μελέτη, η οποία εγείρει ανησυχίες για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές σε.. αστεροειδείς ή στον Αρη.

Το φαινόμενο της απώλειας μυικής μάζας ήταν γνωστό εδώ και χρόνια, ωστόσο η τελευταία μελέτη είναι η πρώτη που το επιβεβαιώνει με βιοψίες των μυών πριν και μετά το πολύμηνο ταξίδι.H έρευνα του Πανεπιστημίου Μαρκέτ στο Μίσιγκαν εγείρει ερωτηματικά για τις μελλοντικές αποστολές στον Αρη που θα διαρκούσαν το λιγότερο τρία χρόνια. Θα μπορούσε το πλήρωμα να αντεπεξέλθει σε έκτακτες καταστάσεις;

«Εγώ θα ανησυχούσα», σχολίασε ο βιολόγος Ρόμπερτ Φιτς, επικεφαλής της μελέτης που χρηματοδοτήθηκε από τη NASA. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο Journal of Physiology.Ο μηχανισμός του φαινομένου παραμένει ασαφής, πιθανότατα όμως σχετίζεται με τις μειωμένες απαιτήσεις της διαβίωσης σε μηδενική βαρύτητα.

Το περίεργο είναι ότι αστροναύτες χάνουν μυική μάζα παρόλο που εξασκούνται για μία έως δύο ώρες κάθε μέρα σε ειδικά μηχανήματα -διαδρόμους, στατικά ποδήλατα και μηχανήματα αντίστασης.

Η NASA περιμένει τώρα τα αποτελέσματα των δοκιμών για ένα νέο σύστημα άσκησης που έφτασε στον ISS πέρυσι.

Η μελέτη εξέτασε εννέα Αμερικανούς αστροναύτες και Ρώσους κοσμοναύτες που ταξίδεψαν στο σταθμό το διάστημα 2002-2005. Βιοψίες στους μύες της γάμπας πριν και μετά το ταξίδι έδειξαν μείωση 40% στη δύναμη των μυικών ινών βραδείας σύσπασης. Οι ίνες αυτές παίζουν κεντρικό ρόλο στην ισορροπία και τη στάση του σώματος και φαίνεται ότι πλήττονται περισσότερο από ό,τι οι ίνες ταχείας σύσπασης.

Προηγούμενες μελέτες στη Γη έχουν δείξει ότι οι εθελοντές που παραμένουν καθηλωμένοι στο κρεβάτι για μεγάλα χρονικά διαστήματα, προσομοιώνοντας τη διαβίωση σε μηδενική βαρύτητα, πρέπει να καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες για να ωφεληθούν από την άσκηση.

«Όλα τα μέλη πληρώματος που εξετάστηκαν στη μελέτη [...] δεν έτρωγαν αρκετά» επισήμανε ο Φιτς.

Το ίδιο είχε παρατηρηθεί στο ρωσικό σταθμό Mir, στον οποίο οι κοσμοναύτες κατανάλωναν λιγότερες θερμίδες από ό,τι χρειάζονταν και συχνά επέστρεφαν στη Γη πιο αδύνατοι.

Το φαινόμενο ίσως συνδέεται με το φορτωμένο πρόγραμμα του πληρώματος, που δεν αφήνει πολύ χρόνο για τα γεύματα, αλλά και με τις διαταραχές της γεύσης και της όσφρησης που αναφέρουν ορισμένοι αστροναύτες.

Για τη διατήρηση της μυικής μάζας, τονίζει ο Φιτς, οι αστροναύτες πρέπει να τρώνε αμέσως μετά την άσκηση στα ειδικά μηχανήματα.

Επιφυλακτικός ως προς τα συμπεράσματα της νέας μελέτης εμφανίστηκε πάντως ο Γκρέγκορι Άνταμς, φυσιολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια ο οποίος συνεργάζεται με τη NASA. Επισήμανε ότι οι μύες της γάμπας είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην ατροφία και δύσκολα γυμνάζονται στο διάστημα, οπότε τα αποτελέσματα της έρευνας ίσως δεν είναι ενδεικτικά για όλο το σώμα.

Παραδέχεται πάντως ότι η μυική ατροφία είναι πρόβλημα που συχνά είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί με την άσκηση.

Η παραμονή σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας προκαλεί και άλλες διαταραχές, όπως για παράδειγμα μετακίνηση του αίματος από τα πόδια στον κορμό και διόγκωση της καρδιάς.

Εκτός από τη μυική ατροφία, το πλήρωμα μιας μελλοντικής αποστολής στον Αρη θα είχε να αντιμετωπίσει και την παρατεταμένη έκθεση στη φονική κοσμική ακτινοβολία.