Άρτι αφιχθείς από τις οικογενειακές διακοπές στην πανέμορφη Σαντορίνη και στη Βίλλα Μεγαλοχώρι της Γιάννας και του Λουκά, και δεν έβλεπα την ώρα να καθήσω στον υπολογιστή για να γράψω για την ιστορία του νησιού. Όχι αυτή που (δεν) διδάσκουν στα σχολεία, αλλά για την πραγματική ιστορία της ευλογημένης αυτής γωνιάς του πλανήτη που λέγεται Ελλάδα. Στις 10 ημέρες που βρεθήκαμε στο μοναδικό αυτό νησί του κόσμου, εκτός από το υπέροχο μπάνιο και το φαγητό, δεν σταμάτησα να μιλάω και να ρωτάω τους ντόπιους για την ιστορία του νησιού τους.
Έμαθα πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα κυρίως από ηλικιωμένους ανθρώπους με τους οποίους μίλησα.Μου είπαν για τις ανασκαφές Μαρινάτου στο Ακρωτήρι το 1967. Δυστυχώς δεν το επισκεφτήκαμε γιατί ήταν κλειστό. Ευτυχώς όμως στο τοπικό κανάλι της Σαντορίνης είδα το ντοκυμαντέρ αφιερωμένο στο νησί και εστίασα την προσοχή μου κυρίως στο κομμάτι που αφορούσε τον προϊστορικό οικισμό στο Ακρωτήρι.
Όλες αυτές τις ημέρες μελετούσα πολύ προσεκτικά το ανάγλυφο της Σαντορίνης και κρατούσα σημειώσεις. Την γυρίσα απ’άκρη σε άκρη. Σκέφτηκα να κάνω κάτι που ίσως κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει. Με την βοήθεια της σημερινής τεχνολογίας των δορυφορικών χαρτών και των προγραμμάτων σχεδίασης ( Google Earth, AutoCad 2007, Adobe Photoshop 10) θα επιχειρήσω για πρώτη φορά να αποκαταστήσω το χαμένο κομμάτι του νησιού και να το παρουσιάσω όπως ακριβώς ήταν!!!
Εισάγοντας τον χάρτη της Σαντορίνης 1:50.000 της ΓΥΣ, με την εντολή align θα έχω την Σαντορίνη στον υπολογιστή μου υπό κλίμακα!!!
Με την εντολή polyline θα σχηματίσω το περίγραμμα ολόκληρου του νησιού ακολουθώντας τις ακτογραμμές του εναπομείναντος κομματιού και συνδέοντας τη Σαντορίνη με τη Θηρασιά. Με την εντολή area είναι πανεύκολο να υπολογιστεί πόσο ήταν το νησί πριν την έκρηξη. Το σχήμα του νησιού σύμφωνα με το αρχαίο του όνομα, δηλαδή πριν την έκρηξη του ηφαιστείου, ήταν Στρογγύλη. Άρα με την εντολή polyline θα σχηματίσω ένα κλειστό πολύγωνο κατά το δυνατόν στρογγυλού σχήματος.
Η αρχαία Στρογγύλη. Με κόκκινη γραμμή το περίγραμμα του αρχαίου νησιού που σχεδίασα στο AutoCad .
Αυτό βέβαια είναι πανεύκολο για τους τοπογράφους μηχανικούς αφού η μεθοδολογία αυτή αποτελεί μέρος του γνωστικού μας αντικειμένου Βρήκα λοιπόν (με την εντολή list του AutoCad) ότι η polyline με την οποία περιέγραψα το αρχαίο νησί, έχει εμβαδόν 156 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περίμετρο 50 χιλιόμετρα. Τόσο δηλαδή ήταν αντίστοιχα -με πολύ καλή προσέγγιση- το εμβαδόν της αρχαίας Στρογγύλης και το μήκος των ακτογραμμών της.
Το δύσκολο εγχείρημα στη συγκεκριμμένη περίπτωση ήταν άλλο. Πως θα φαινόταν το νησί όχι σε κάτοψη όπως στους χάρτες, αλλά πως θα ήταν το νησί τριδιάστατο, δηλαδή κάποιος που θα το έβλεπε από μακριά ή θα στεκόταν πάνω σε αυτό τι θα έβλεπε!!!
Έσπασα το μυαλό μου για το πως θα το κατάφερνα αυτό και τότε μιά φαϊνή ιδέα πέρασε από το μυαλό μου και με οδήγησε στη λύση ενός μυστήριου 3600 χρόνων.Στο βιβλίο μου ΟΡΦΕΑΣ & ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ που θα κυκλοφορήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο, είχα μελετήσει το ηφαιστειογενές νησί των Καναρίων, τη νήσο Τενερίφη που μοιάζει εκπληκτικά με την Σαντορίνη και που φιλοξενεί το τρομερό ηφαίστειο TEIDE ύψους 3800μ.
Η φωτό που κατέβασα από το διαδίκτυο με το ηφαιστειο Teide της Τενερίφης, ύψους 3718 μ. Το ψηλότερο βουνό της Ισπανίας βρίσκεται στο μικρό νησί των Καναρίων. Η ομοιότητά του νησιού με την αρχαία Στρογγύλη και το ηφαίστειό της είναι εκπληκτική. Μόνο που αυτός ο γίγαντας κοιμάται ακόμη, ενώ το «θηρίο» της Στρογγύλης σκόρπισε τον όλεθρο πριν από 3622 χρόνια!!!
Η αρχαία Στρογγύλη είχε λοιπόν και αυτή ένα τρομερό ηφαίστειο, ανάλογο με το TEIDE της Τενερίφης!!!Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί η μεγαλύτερη έκρηξη ηφαιστείου της παγκόσμιας ιστορίας.Ένα τεράστιο ηφαίστειο δέσποζε στη μέση ακριβώς της αρχαίας Στρογγύλης!!!
Τεράστιες ποσότητες λάβας, σκόνης και καπνού εκτινάχτηκαν σε ύψος τουλάχιστον 10-15 χιλιομέτρων. Ο ήλιος κρύφτηκε για πολλές ημέρες και ένα είδος πυρηνικού χειμώνα χτύπησε τη γη. Οι ηφαιστειακές στάχτες έκαναν με την βοήθεια των ανέμων το γύρo της γης και κάθισαν στους πάγους της Γροιλανδίας για να αποτελέσουν έτσι και την επίσημη απόδειξη του τρομερού αυτού φαινομένου. Η θεωρία αυτή υποστηρίχτηκε για πρώτη φορά το 1987, όταν ομάδα Δανών ερευνητών που μελετούσαν τμήματα των πάγων της Γροιλανδίας, απεφάνθη ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξερράγη 200 χρόνια νωρίτερα απ’ ότι ήταν μέχρι τότε αποδεκτό, δηλαδή το 1654 π.X. και όχι το 1450 π.Χ.
Όμως η ηφαιστειακή αυτή στάχτη μπορεί να κατέπεσε στη Γροιλανδία μετά από αρκετά χρόνια αιώρησής της στην ατμόσφαιρα. Άρα κατά τη γνώμη μου η ημερομηνία 1654 π.Χ. είναι το άνω χρονικό όριο της έκρηξης. Μπορεί κάλλιστα η στάχτη να μεταφέρθηκε στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας -αφού η έκρηξη ήταν κολοσσιαία- και να περιφέρθ ηκε για αρκετά χρόνια καθώς η απόσταση Σαντορίνης-Γροιλανδίας δεν είναι τόξο 5.000 χλμ. αλλά 50.000 χιλιομέτρων, αφού η γη περιστρέφεται εκ δυσμών προς ανατολάς και συνεπώς η τέφρα δεν κινήθηκε προς τα δυτικά, αλλά προς τα ανατολικά διαγράφοντας μια αργή πορεία στα όρια της τροπόσφαιρας, ώσπου συναντήθηκε με τις ψυχρές μάζες του Βόρειου πόλου που την έριξαν στους παγετώνες της Γροιλανδίας και την εγκλώβισαν μια για πάντα.
Πίστευα πάντοτε με αφορμή τη μελέτη των Δανών ερευνητών, ότι η έκρηξη της Στρογγύλης είχε γίνει 20 με 30 χρόνια πιο νωρίς.
Αυτή μου η πεποίθηση επιβεβαιώθηκε πρόσφατα, όταν έγινε χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα C14 –σαφώς πολύ πιο ακριβής μέθοδος- ενός κλαδιού ελιάς που θάφτηκε από την τέφρα της έκρηξης. Η νέα χρονολόγηση της έκρηξης τοποθετεί την ημερομηνία μεταξύ 1627 και 1600 π.Χ. με πιο πιθανό το διάστημα μεταξύ 1613 με 1614 π.Χ. ανατρέποντας για δεύτερη φορά την αρχική άποψη που είχαν υιοθετήσει οι αρχαιολόγοι ότι η έκρηξη είχε συμβεί το 1450 π.Χ.
Τεράστια κύματα έπληξαν τη νησιωτική και τα παράλια της ηπειρωτικής Ελλάδας, εξαφανίζοντας όχι μόνο τον Μινωϊκό πολιτισμό, αλλά και τους άλλους δύο συνακμάζοντες πολιτισμούς της Πανάρχαιας πατρίδας μας:Του Μυκηναϊκού με πρωτεύουσα τις Μυκήνες αλλά και του Μηνυακού με πρωτεύουσα την Ιωλκό.
Φυσικά το μέγεθός του δεν είναι καταγεγραμμένο σε κάποιο αρχαίο κείμενο, όμως τα αποτελέσματα της έκρηξης το φανερώνουν έμμεσα. Η προσεκτική μελέτη των εναπομείναντων κοματιών της αρχικής νήσου (η αυτοψία κατά κάποιο τρόπο) αλλά και η επεξεργασία των πληροφοριών που άντλησα από τους λεπτομερείς τοπογραφικούς χάρτες (με τις ισουψείς καμπύλες του νησιού και τις ισοβαθείς της υφαλοκρηπίδας που το περιβάλλει) με οδήγησαν σε μερικά εκπληκτικά συμπεράσματα.Αν θεωρήσουμε τα πρανή του ηφαιστείου ότι είχαν μέση κλίση 45ο, τότε η βάση του ηφαιστείου είχε διάμετρο περίπου 10 χιλιόμετρα (όσο δηλαδή κομμάτι ξηράς λείπει σήμερα) και άρα το τρομερό ηφαίστειο της Στρογγύλης είχε ύψος ~4.500-5000 μέτρα!!!
Το τεράστιο λοιπόν ηφαίστειο των ~4.500 μέτρων ύψους, δέσποζε στη μέση σχεδόν της αρχαίας Στρογγύλης. Αν το Teide της Τενερίφης (που βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος 28ο Ν ενώ η Σαντορίνη σε γεωγραφικό πλάτος 35ο Ν) είναι πιο κοντά στο τροπικό κλίμα της Αφρικής, είχε χιόνια και παγετώνες, μπορεί κανείς να φανταστεί το Ηφαίστειο της Στρογγύλης με ύψος περίπου 4.500 μέτρα πόσο χιόνι είχε, αφού ήταν τουλάχιστον 800μ. πιο ψηλό!!!! Πιθανότατα ή ο κρατήρας του ηφαιστείου στην κορυφή ήταν πολύ μικρής διαμέτρου, ή ο πόρος του ηφαιστείου από τη συνεχή ρύση λάβας είχε στενέψει πολύ και για αυτό οι τεράστιες ποσότητες ηφαιστειακής ενέργειας που εκλύθηκαν, δεν βρήκαν διέξοδο μέσω του πόρου του ηφαιστείου, αλλά στην κυριολεξία τίναξαν τον κώνο του ηφαιστείου στον αέρα αλλά και μέρος του υποθαλάσσιου φλοιού.
Έτσι το ηφαίστειο δεν καταστράφηκε ολοσχερώς μόνο στον κώνο του, αλλά στην κυριολεξία «ξεκόλλησε» και από τον πυθμένα της θάλασσας, με συνέπεια τη δημιουργία της καλδέρας με μέσο βάθος 300μ. ενώ η υφαλοκρηπίδα του νησιού που έμεινε ανέπαφη στην ανατολική κυρίως πλευρά δεν έχει βάθος πάνω από 30-40 μ. Να βυθίστηκε το νησί το αποκλείω γιατί τότε λόγω του τεράστιου όγκου του, στο σημείο αυτό θα έπρεπε -από το υλικό που εναποτέθηκε στον πυθμένα- τα βάθη της θάλασσας να είναι το πολύ 10-20 μέτρα από. Τα 300μ. στην καλδέρα υποδηλώνουν ότι ο υποθαλάσσιος φλοιός της γης στο σημείο που έγινε η έκρηξη, λέπτυνε κατά 200-250 μ!!!
Δηλαδή το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο του κόσμου υπήρξε στην Στρογγύλη, την αρχαία Σαντορίνη, αφού το Μάουνα Λόα της Χαβάης (που συνεχώς ψηλώνει λόγω της εκχεόμενης λάβας) έχει ύψος 4170 μέτρα και διάμετρο κρατήρα περίπου 2000 μ. με βάθος 200μ.
Για την ακρίβεια, το κομμάτι ξηράς της αρχαίας Στρογγύλης που έχει βυθιστεί είναι 74 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ήτοι το 47% της αρχικής επιφάνειας του νησιού τινάχτηκε στον αέρα.
Μάλιστα με τη βοήθεια του AutoCad σχεδίασα σε 3D το νησί και υπολόγισα από περιέργεια, πόσος ήταν ο όγκος του νησιού που εκτινάχτηκε. Το νούμερο που αντίκρισα στον υπολογιστή ήταν ιλιγγιώδες: ~ 350 x109 m3 (ήτοι 350 δις. κυβικά μέτρα ή 350 κυβικά χιλιόμετρα, χωρίς φυσικά να υπολογιστεί ο όγκος της λάβας που εκχύθηκε από το εσωτερικό της γης μέσω του πόρου του ηφαιστείου). Πραγματικά ασύλληπτη έκρηξη, που κανείς ποτέ δεν είχε φανταστεί, αφού δεν είχε μπει στο κόπο να κάνει τους στοιχειώδεις υπολογισμούς που οι σημερινή τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα.
Αν υπήρχε σεισμογράφος την εποχή αυτή, σίγουρα το μέγεθος του σεισμού που προκλήθηκε , η κλίμακα Ρίχτερ θα αδυνατούσε να το καταγράψει.Αν μάλιστα η έκρηξη του ηφαιστείου Κροκατόα της Ινδονησίας τον Αύγουστο του 1883 ισοδυναμούσε με 13.000 ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και εκτοξεύθηκαν 25 κυβικά χιλιόμετρα λιωμένων βράχων, στάχτης και θειαφιού, παράγοντας τον πιο δυνατό ήχο που έχει καταγραφεί ποτέ στη σύγχρονη ιστορία του πλανήτη, τότε η έκρηξη της Στρογγύλης που εκτόξευσε περίπου 15 φορές περισσότερα υλικά ήταν κάτι το ασύλληπτο για τα ανθρώπινα δεδομένα καθ’ όσον η κλίμακα δεν είναι αριθμητική, αλλά γεωμετρική!!!
Θεωρώ ότι από τη σφοδρότητα της έκρηξης, πολύ μικρά κομμάτια θα κατέπεσαν στον βυθό όπου σήμερα υπάρχουν τα νησάκια Νέα και Παλαιά Καμμένη. Μόνο όσα φυσικά εκτοξεύθηκαν κατακόρυφα κατέπεσαν λόγω της βαρύτητας στο αρχικό σημείο. Τα υπόλοιπα εκσφενδονίστηκαν σε αποστάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων.
Γεωλογικά τα νησάκια αυτά είναι πολύ νεώτερα του αρχικού νησιού και εμφανίστηκαν στο σημείο όπου υπήρχε ο αγωγός (πόρος) του ηφαιστειακού κώνου. Η καυτή λάβα που συνέχισε να βγαίνει από τον πυθμένα της θάλασσας (στα 300 περίπου μέτρα βάθος) σιγά-σιγά στερεοποιήθηκε μέχρι σήμερα στα 120 περίπου μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Μάλιστα ο μικρός πορθμός ανάμεσα στα 2 νησάκια έχει μέγιστο βάθος μόνο 30 μέτρα, γεγονός που φανερώνει ότι τα 2 νησάκια είναι ενωμένα μεταξύ τους, μόλις λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στην ουσία έχουν την ίδια ακριβώς ηλικία, απλά η Νέα Καμμένη (εκ του ονόματός της και μόνο) αναδύθηκε πιό πρόσφατα. Φαίνεται λοιπόν ότι το μάγμα βρήκε νέα διέξοδο και αφού σταμάτησε τη δημιουργία της Παλαιάς Καμένης, συνέχισε λίγο ανατολικότερα με πιο πολύ ένταση στη δημιουργία της Νέας Καμένης που είναι σχεδόν 7 φορές μεγαλύτερη από την Παλαιά.
Μελετώντας τους 4 θεμελιώδεις τύπους που κατατάσσονται τα ηφαίστεια ανάλογα με τον τρόπο που εκτονώνουν την ενέργεια (Χαβαϊκός, Στρομπόλιος, Βουλκάνιος και Πελέϊος) κατέληξα στο συμπέρασμα ότι το τρομερό ηφαίστειο της αρχαίας Στρογγυλης ήταν τύπου Βουλκάνιου. Η λάβα ήταν πιό πυκνή και ρευστή ( μεγαλύτερο ιξώδες) με συνέπεια να στερεοποιείται και να φράσσει τον αγωγό. Όμως είχε ξεκινήσει η δραστηριότητα του ηφαιστείου και πυκνός καπνός είχε αρχίσει να βγαίνει από τον κρατήρα του.
Η εναλλαγή στους παροξυσμούς των εκρήξεων και των φάσεων ηφαιστειακής ύφεσης, έδωσαν το χρόνο στους αρχαίους κατοίκους του νησιού να φύγουν άρον-άρον παίρνοντας μαζί τους όλα τα πολύτιμα αγαθά (χρυσάφι, ασήμι, χαλκό κλπ.) και αφήνοντας πίσω τους τις πατρογονικές τους εστίες. Λογικά θα κατέφυγαν στη γειτονική Κρήτη, που ήταν η μητρόπολη της Στρογγύλης ή και σε άλλα κοντινά νησιά.
Θα περίμεναν να περάσει το κακό και θα χρησιμοποιούσαν τους πολύτιμους λίθους για να ξεπεράσουν στην Κρήτη τους πρώτους μήνες της καταστροφής. Θα γύριζαν πίσω μόνο όταν τα πράγματα θα ηρεμούσαν. Αλλά φεύ. Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική: Ένας Παγκόσμιος Κατακλυσμός, ο τελευταίος γνωστός της ιστορίας χτύπησε τη γη με ταυτόχρονη ηφαιστειακή δράση. Τεράστια παλοιρροϊκά κύματα σάρωσαν όχι μόνο την Κρήτη, αλλά και όλη την νησιωτική και παράκτια ζωή σε ολόκληρο τον κόσμο. Μόνο όσοι ζούσαν σε βουνά και δίπλα σε πηγές επιβίωσαν από την τεράστια καταστροφή
Όσοι κάτοικοι της Στρογγύλης κατάφεραν και γύρισαν μετά από χρόνια στο νησί τους, αυτό που αντίκρυσαν τους έκοψε την ανάσα. Το ηφαίστείο τους δεν υπήρχε πιά. Στη θέση του μόνο θάλασσα και αντί για Στρογγύλη, ένα στενόμακρο νέο νησί, η Θήρα και ένα μικρότερο απέναντι του, η Θηρασία. Λογικά η γενιά που βίωσε την καταστροφή –όσοι φυσικά επέζησαν- αποκλείεται να γύρισε ξανά για μόνιμη εγκατάσταση στο νησί, αφού τα πάντα ήταν καλυμμένα με στάχτη και πέτρες. Θα πέρασαν αρκετές γενιές για να επουλώσει η Στρογγύλη, Θήρα πλέον, τις πληγές της. Με το πέρασμα πολλών χρόνων οι σκόνη και οι πέτρες με τις βροχές κατέληξαν στη θάλασσα, που με τη διάβρωση δημιούργησε τις θαυμάσιες παραλίες του νησιού.
Η ηφαιστειακή σκόνη -που είχε καλύψει τα πάντα- αποδείχτηκε σε βάθος χρόνου εξαιρετικά γόνιμη για την εκ νέου ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας του νησιού. Όταν έφτασαν οι νέοι κάτοικοι στο αποκομμένο νησί, είδαν το πράσινο να φυτρώνει σιγά-σιγά. Είχαν ακούσει για την έκρηξη του ηφαιστείου καθώς και τους θρύλους για την τεράστια έκρηξη που συνέβη πριν από εκατοντάδες χρόνια, αλλά ποτέ δεν μπορούσαν ούτε καν να διανοηθούν το μέγεθος της καταστροφής.
Σίγουρα θα τους έλειψε το ηφαίστειο το οποίο είχε μόνιμα παγετώνες στην κορυφή του και τροφοδοτούσε τους προγόνους τους με άφθονο πόσιμο νερό, αφού οι πηγές και τα ρυάκια έτρεχαν όλο το χρόνο. Αναγκάστηκαν να αλλάξουν το τρόπο ζωής τους. Να προσαρμόσουν τις κατοικίες τους στη φύση έτσι ώστε να συλλέγουν το πόσιμο βρόχινο νερό. Έτσι λοιπόν η φύση δημιούργησε ένα από τα σύγχρονα θαύματά της: Την μοναδική και ανεπανάληπτη Σαντορίνη!!!!
Έμαθα πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα κυρίως από ηλικιωμένους ανθρώπους με τους οποίους μίλησα.Μου είπαν για τις ανασκαφές Μαρινάτου στο Ακρωτήρι το 1967. Δυστυχώς δεν το επισκεφτήκαμε γιατί ήταν κλειστό. Ευτυχώς όμως στο τοπικό κανάλι της Σαντορίνης είδα το ντοκυμαντέρ αφιερωμένο στο νησί και εστίασα την προσοχή μου κυρίως στο κομμάτι που αφορούσε τον προϊστορικό οικισμό στο Ακρωτήρι.
Όλες αυτές τις ημέρες μελετούσα πολύ προσεκτικά το ανάγλυφο της Σαντορίνης και κρατούσα σημειώσεις. Την γυρίσα απ’άκρη σε άκρη. Σκέφτηκα να κάνω κάτι που ίσως κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει. Με την βοήθεια της σημερινής τεχνολογίας των δορυφορικών χαρτών και των προγραμμάτων σχεδίασης ( Google Earth, AutoCad 2007, Adobe Photoshop 10) θα επιχειρήσω για πρώτη φορά να αποκαταστήσω το χαμένο κομμάτι του νησιού και να το παρουσιάσω όπως ακριβώς ήταν!!!
Εισάγοντας τον χάρτη της Σαντορίνης 1:50.000 της ΓΥΣ, με την εντολή align θα έχω την Σαντορίνη στον υπολογιστή μου υπό κλίμακα!!!
Με την εντολή polyline θα σχηματίσω το περίγραμμα ολόκληρου του νησιού ακολουθώντας τις ακτογραμμές του εναπομείναντος κομματιού και συνδέοντας τη Σαντορίνη με τη Θηρασιά. Με την εντολή area είναι πανεύκολο να υπολογιστεί πόσο ήταν το νησί πριν την έκρηξη. Το σχήμα του νησιού σύμφωνα με το αρχαίο του όνομα, δηλαδή πριν την έκρηξη του ηφαιστείου, ήταν Στρογγύλη. Άρα με την εντολή polyline θα σχηματίσω ένα κλειστό πολύγωνο κατά το δυνατόν στρογγυλού σχήματος.
Η αρχαία Στρογγύλη. Με κόκκινη γραμμή το περίγραμμα του αρχαίου νησιού που σχεδίασα στο AutoCad .
Αυτό βέβαια είναι πανεύκολο για τους τοπογράφους μηχανικούς αφού η μεθοδολογία αυτή αποτελεί μέρος του γνωστικού μας αντικειμένου Βρήκα λοιπόν (με την εντολή list του AutoCad) ότι η polyline με την οποία περιέγραψα το αρχαίο νησί, έχει εμβαδόν 156 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περίμετρο 50 χιλιόμετρα. Τόσο δηλαδή ήταν αντίστοιχα -με πολύ καλή προσέγγιση- το εμβαδόν της αρχαίας Στρογγύλης και το μήκος των ακτογραμμών της.
Το δύσκολο εγχείρημα στη συγκεκριμμένη περίπτωση ήταν άλλο. Πως θα φαινόταν το νησί όχι σε κάτοψη όπως στους χάρτες, αλλά πως θα ήταν το νησί τριδιάστατο, δηλαδή κάποιος που θα το έβλεπε από μακριά ή θα στεκόταν πάνω σε αυτό τι θα έβλεπε!!!
Έσπασα το μυαλό μου για το πως θα το κατάφερνα αυτό και τότε μιά φαϊνή ιδέα πέρασε από το μυαλό μου και με οδήγησε στη λύση ενός μυστήριου 3600 χρόνων.Στο βιβλίο μου ΟΡΦΕΑΣ & ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ που θα κυκλοφορήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο, είχα μελετήσει το ηφαιστειογενές νησί των Καναρίων, τη νήσο Τενερίφη που μοιάζει εκπληκτικά με την Σαντορίνη και που φιλοξενεί το τρομερό ηφαίστειο TEIDE ύψους 3800μ.
Η φωτό που κατέβασα από το διαδίκτυο με το ηφαιστειο Teide της Τενερίφης, ύψους 3718 μ. Το ψηλότερο βουνό της Ισπανίας βρίσκεται στο μικρό νησί των Καναρίων. Η ομοιότητά του νησιού με την αρχαία Στρογγύλη και το ηφαίστειό της είναι εκπληκτική. Μόνο που αυτός ο γίγαντας κοιμάται ακόμη, ενώ το «θηρίο» της Στρογγύλης σκόρπισε τον όλεθρο πριν από 3622 χρόνια!!!
Η αρχαία Στρογγύλη είχε λοιπόν και αυτή ένα τρομερό ηφαίστειο, ανάλογο με το TEIDE της Τενερίφης!!!Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί η μεγαλύτερη έκρηξη ηφαιστείου της παγκόσμιας ιστορίας.Ένα τεράστιο ηφαίστειο δέσποζε στη μέση ακριβώς της αρχαίας Στρογγύλης!!!
Τεράστιες ποσότητες λάβας, σκόνης και καπνού εκτινάχτηκαν σε ύψος τουλάχιστον 10-15 χιλιομέτρων. Ο ήλιος κρύφτηκε για πολλές ημέρες και ένα είδος πυρηνικού χειμώνα χτύπησε τη γη. Οι ηφαιστειακές στάχτες έκαναν με την βοήθεια των ανέμων το γύρo της γης και κάθισαν στους πάγους της Γροιλανδίας για να αποτελέσουν έτσι και την επίσημη απόδειξη του τρομερού αυτού φαινομένου. Η θεωρία αυτή υποστηρίχτηκε για πρώτη φορά το 1987, όταν ομάδα Δανών ερευνητών που μελετούσαν τμήματα των πάγων της Γροιλανδίας, απεφάνθη ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξερράγη 200 χρόνια νωρίτερα απ’ ότι ήταν μέχρι τότε αποδεκτό, δηλαδή το 1654 π.X. και όχι το 1450 π.Χ.
Όμως η ηφαιστειακή αυτή στάχτη μπορεί να κατέπεσε στη Γροιλανδία μετά από αρκετά χρόνια αιώρησής της στην ατμόσφαιρα. Άρα κατά τη γνώμη μου η ημερομηνία 1654 π.Χ. είναι το άνω χρονικό όριο της έκρηξης. Μπορεί κάλλιστα η στάχτη να μεταφέρθηκε στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας -αφού η έκρηξη ήταν κολοσσιαία- και να περιφέρθ ηκε για αρκετά χρόνια καθώς η απόσταση Σαντορίνης-Γροιλανδίας δεν είναι τόξο 5.000 χλμ. αλλά 50.000 χιλιομέτρων, αφού η γη περιστρέφεται εκ δυσμών προς ανατολάς και συνεπώς η τέφρα δεν κινήθηκε προς τα δυτικά, αλλά προς τα ανατολικά διαγράφοντας μια αργή πορεία στα όρια της τροπόσφαιρας, ώσπου συναντήθηκε με τις ψυχρές μάζες του Βόρειου πόλου που την έριξαν στους παγετώνες της Γροιλανδίας και την εγκλώβισαν μια για πάντα.
Πίστευα πάντοτε με αφορμή τη μελέτη των Δανών ερευνητών, ότι η έκρηξη της Στρογγύλης είχε γίνει 20 με 30 χρόνια πιο νωρίς.
Αυτή μου η πεποίθηση επιβεβαιώθηκε πρόσφατα, όταν έγινε χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα C14 –σαφώς πολύ πιο ακριβής μέθοδος- ενός κλαδιού ελιάς που θάφτηκε από την τέφρα της έκρηξης. Η νέα χρονολόγηση της έκρηξης τοποθετεί την ημερομηνία μεταξύ 1627 και 1600 π.Χ. με πιο πιθανό το διάστημα μεταξύ 1613 με 1614 π.Χ. ανατρέποντας για δεύτερη φορά την αρχική άποψη που είχαν υιοθετήσει οι αρχαιολόγοι ότι η έκρηξη είχε συμβεί το 1450 π.Χ.
Τεράστια κύματα έπληξαν τη νησιωτική και τα παράλια της ηπειρωτικής Ελλάδας, εξαφανίζοντας όχι μόνο τον Μινωϊκό πολιτισμό, αλλά και τους άλλους δύο συνακμάζοντες πολιτισμούς της Πανάρχαιας πατρίδας μας:Του Μυκηναϊκού με πρωτεύουσα τις Μυκήνες αλλά και του Μηνυακού με πρωτεύουσα την Ιωλκό.
Φυσικά το μέγεθός του δεν είναι καταγεγραμμένο σε κάποιο αρχαίο κείμενο, όμως τα αποτελέσματα της έκρηξης το φανερώνουν έμμεσα. Η προσεκτική μελέτη των εναπομείναντων κοματιών της αρχικής νήσου (η αυτοψία κατά κάποιο τρόπο) αλλά και η επεξεργασία των πληροφοριών που άντλησα από τους λεπτομερείς τοπογραφικούς χάρτες (με τις ισουψείς καμπύλες του νησιού και τις ισοβαθείς της υφαλοκρηπίδας που το περιβάλλει) με οδήγησαν σε μερικά εκπληκτικά συμπεράσματα.Αν θεωρήσουμε τα πρανή του ηφαιστείου ότι είχαν μέση κλίση 45ο, τότε η βάση του ηφαιστείου είχε διάμετρο περίπου 10 χιλιόμετρα (όσο δηλαδή κομμάτι ξηράς λείπει σήμερα) και άρα το τρομερό ηφαίστειο της Στρογγύλης είχε ύψος ~4.500-5000 μέτρα!!!
Το τεράστιο λοιπόν ηφαίστειο των ~4.500 μέτρων ύψους, δέσποζε στη μέση σχεδόν της αρχαίας Στρογγύλης. Αν το Teide της Τενερίφης (που βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος 28ο Ν ενώ η Σαντορίνη σε γεωγραφικό πλάτος 35ο Ν) είναι πιο κοντά στο τροπικό κλίμα της Αφρικής, είχε χιόνια και παγετώνες, μπορεί κανείς να φανταστεί το Ηφαίστειο της Στρογγύλης με ύψος περίπου 4.500 μέτρα πόσο χιόνι είχε, αφού ήταν τουλάχιστον 800μ. πιο ψηλό!!!! Πιθανότατα ή ο κρατήρας του ηφαιστείου στην κορυφή ήταν πολύ μικρής διαμέτρου, ή ο πόρος του ηφαιστείου από τη συνεχή ρύση λάβας είχε στενέψει πολύ και για αυτό οι τεράστιες ποσότητες ηφαιστειακής ενέργειας που εκλύθηκαν, δεν βρήκαν διέξοδο μέσω του πόρου του ηφαιστείου, αλλά στην κυριολεξία τίναξαν τον κώνο του ηφαιστείου στον αέρα αλλά και μέρος του υποθαλάσσιου φλοιού.
Έτσι το ηφαίστειο δεν καταστράφηκε ολοσχερώς μόνο στον κώνο του, αλλά στην κυριολεξία «ξεκόλλησε» και από τον πυθμένα της θάλασσας, με συνέπεια τη δημιουργία της καλδέρας με μέσο βάθος 300μ. ενώ η υφαλοκρηπίδα του νησιού που έμεινε ανέπαφη στην ανατολική κυρίως πλευρά δεν έχει βάθος πάνω από 30-40 μ. Να βυθίστηκε το νησί το αποκλείω γιατί τότε λόγω του τεράστιου όγκου του, στο σημείο αυτό θα έπρεπε -από το υλικό που εναποτέθηκε στον πυθμένα- τα βάθη της θάλασσας να είναι το πολύ 10-20 μέτρα από. Τα 300μ. στην καλδέρα υποδηλώνουν ότι ο υποθαλάσσιος φλοιός της γης στο σημείο που έγινε η έκρηξη, λέπτυνε κατά 200-250 μ!!!
Δηλαδή το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο του κόσμου υπήρξε στην Στρογγύλη, την αρχαία Σαντορίνη, αφού το Μάουνα Λόα της Χαβάης (που συνεχώς ψηλώνει λόγω της εκχεόμενης λάβας) έχει ύψος 4170 μέτρα και διάμετρο κρατήρα περίπου 2000 μ. με βάθος 200μ.
Για την ακρίβεια, το κομμάτι ξηράς της αρχαίας Στρογγύλης που έχει βυθιστεί είναι 74 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ήτοι το 47% της αρχικής επιφάνειας του νησιού τινάχτηκε στον αέρα.
Μάλιστα με τη βοήθεια του AutoCad σχεδίασα σε 3D το νησί και υπολόγισα από περιέργεια, πόσος ήταν ο όγκος του νησιού που εκτινάχτηκε. Το νούμερο που αντίκρισα στον υπολογιστή ήταν ιλιγγιώδες: ~ 350 x109 m3 (ήτοι 350 δις. κυβικά μέτρα ή 350 κυβικά χιλιόμετρα, χωρίς φυσικά να υπολογιστεί ο όγκος της λάβας που εκχύθηκε από το εσωτερικό της γης μέσω του πόρου του ηφαιστείου). Πραγματικά ασύλληπτη έκρηξη, που κανείς ποτέ δεν είχε φανταστεί, αφού δεν είχε μπει στο κόπο να κάνει τους στοιχειώδεις υπολογισμούς που οι σημερινή τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα.
Αν υπήρχε σεισμογράφος την εποχή αυτή, σίγουρα το μέγεθος του σεισμού που προκλήθηκε , η κλίμακα Ρίχτερ θα αδυνατούσε να το καταγράψει.Αν μάλιστα η έκρηξη του ηφαιστείου Κροκατόα της Ινδονησίας τον Αύγουστο του 1883 ισοδυναμούσε με 13.000 ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και εκτοξεύθηκαν 25 κυβικά χιλιόμετρα λιωμένων βράχων, στάχτης και θειαφιού, παράγοντας τον πιο δυνατό ήχο που έχει καταγραφεί ποτέ στη σύγχρονη ιστορία του πλανήτη, τότε η έκρηξη της Στρογγύλης που εκτόξευσε περίπου 15 φορές περισσότερα υλικά ήταν κάτι το ασύλληπτο για τα ανθρώπινα δεδομένα καθ’ όσον η κλίμακα δεν είναι αριθμητική, αλλά γεωμετρική!!!
Θεωρώ ότι από τη σφοδρότητα της έκρηξης, πολύ μικρά κομμάτια θα κατέπεσαν στον βυθό όπου σήμερα υπάρχουν τα νησάκια Νέα και Παλαιά Καμμένη. Μόνο όσα φυσικά εκτοξεύθηκαν κατακόρυφα κατέπεσαν λόγω της βαρύτητας στο αρχικό σημείο. Τα υπόλοιπα εκσφενδονίστηκαν σε αποστάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων.
Γεωλογικά τα νησάκια αυτά είναι πολύ νεώτερα του αρχικού νησιού και εμφανίστηκαν στο σημείο όπου υπήρχε ο αγωγός (πόρος) του ηφαιστειακού κώνου. Η καυτή λάβα που συνέχισε να βγαίνει από τον πυθμένα της θάλασσας (στα 300 περίπου μέτρα βάθος) σιγά-σιγά στερεοποιήθηκε μέχρι σήμερα στα 120 περίπου μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Μάλιστα ο μικρός πορθμός ανάμεσα στα 2 νησάκια έχει μέγιστο βάθος μόνο 30 μέτρα, γεγονός που φανερώνει ότι τα 2 νησάκια είναι ενωμένα μεταξύ τους, μόλις λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στην ουσία έχουν την ίδια ακριβώς ηλικία, απλά η Νέα Καμμένη (εκ του ονόματός της και μόνο) αναδύθηκε πιό πρόσφατα. Φαίνεται λοιπόν ότι το μάγμα βρήκε νέα διέξοδο και αφού σταμάτησε τη δημιουργία της Παλαιάς Καμένης, συνέχισε λίγο ανατολικότερα με πιο πολύ ένταση στη δημιουργία της Νέας Καμένης που είναι σχεδόν 7 φορές μεγαλύτερη από την Παλαιά.
Μελετώντας τους 4 θεμελιώδεις τύπους που κατατάσσονται τα ηφαίστεια ανάλογα με τον τρόπο που εκτονώνουν την ενέργεια (Χαβαϊκός, Στρομπόλιος, Βουλκάνιος και Πελέϊος) κατέληξα στο συμπέρασμα ότι το τρομερό ηφαίστειο της αρχαίας Στρογγυλης ήταν τύπου Βουλκάνιου. Η λάβα ήταν πιό πυκνή και ρευστή ( μεγαλύτερο ιξώδες) με συνέπεια να στερεοποιείται και να φράσσει τον αγωγό. Όμως είχε ξεκινήσει η δραστηριότητα του ηφαιστείου και πυκνός καπνός είχε αρχίσει να βγαίνει από τον κρατήρα του.
Η εναλλαγή στους παροξυσμούς των εκρήξεων και των φάσεων ηφαιστειακής ύφεσης, έδωσαν το χρόνο στους αρχαίους κατοίκους του νησιού να φύγουν άρον-άρον παίρνοντας μαζί τους όλα τα πολύτιμα αγαθά (χρυσάφι, ασήμι, χαλκό κλπ.) και αφήνοντας πίσω τους τις πατρογονικές τους εστίες. Λογικά θα κατέφυγαν στη γειτονική Κρήτη, που ήταν η μητρόπολη της Στρογγύλης ή και σε άλλα κοντινά νησιά.
Θα περίμεναν να περάσει το κακό και θα χρησιμοποιούσαν τους πολύτιμους λίθους για να ξεπεράσουν στην Κρήτη τους πρώτους μήνες της καταστροφής. Θα γύριζαν πίσω μόνο όταν τα πράγματα θα ηρεμούσαν. Αλλά φεύ. Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική: Ένας Παγκόσμιος Κατακλυσμός, ο τελευταίος γνωστός της ιστορίας χτύπησε τη γη με ταυτόχρονη ηφαιστειακή δράση. Τεράστια παλοιρροϊκά κύματα σάρωσαν όχι μόνο την Κρήτη, αλλά και όλη την νησιωτική και παράκτια ζωή σε ολόκληρο τον κόσμο. Μόνο όσοι ζούσαν σε βουνά και δίπλα σε πηγές επιβίωσαν από την τεράστια καταστροφή
Όσοι κάτοικοι της Στρογγύλης κατάφεραν και γύρισαν μετά από χρόνια στο νησί τους, αυτό που αντίκρυσαν τους έκοψε την ανάσα. Το ηφαίστείο τους δεν υπήρχε πιά. Στη θέση του μόνο θάλασσα και αντί για Στρογγύλη, ένα στενόμακρο νέο νησί, η Θήρα και ένα μικρότερο απέναντι του, η Θηρασία. Λογικά η γενιά που βίωσε την καταστροφή –όσοι φυσικά επέζησαν- αποκλείεται να γύρισε ξανά για μόνιμη εγκατάσταση στο νησί, αφού τα πάντα ήταν καλυμμένα με στάχτη και πέτρες. Θα πέρασαν αρκετές γενιές για να επουλώσει η Στρογγύλη, Θήρα πλέον, τις πληγές της. Με το πέρασμα πολλών χρόνων οι σκόνη και οι πέτρες με τις βροχές κατέληξαν στη θάλασσα, που με τη διάβρωση δημιούργησε τις θαυμάσιες παραλίες του νησιού.
Η ηφαιστειακή σκόνη -που είχε καλύψει τα πάντα- αποδείχτηκε σε βάθος χρόνου εξαιρετικά γόνιμη για την εκ νέου ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας του νησιού. Όταν έφτασαν οι νέοι κάτοικοι στο αποκομμένο νησί, είδαν το πράσινο να φυτρώνει σιγά-σιγά. Είχαν ακούσει για την έκρηξη του ηφαιστείου καθώς και τους θρύλους για την τεράστια έκρηξη που συνέβη πριν από εκατοντάδες χρόνια, αλλά ποτέ δεν μπορούσαν ούτε καν να διανοηθούν το μέγεθος της καταστροφής.
Σίγουρα θα τους έλειψε το ηφαίστειο το οποίο είχε μόνιμα παγετώνες στην κορυφή του και τροφοδοτούσε τους προγόνους τους με άφθονο πόσιμο νερό, αφού οι πηγές και τα ρυάκια έτρεχαν όλο το χρόνο. Αναγκάστηκαν να αλλάξουν το τρόπο ζωής τους. Να προσαρμόσουν τις κατοικίες τους στη φύση έτσι ώστε να συλλέγουν το πόσιμο βρόχινο νερό. Έτσι λοιπόν η φύση δημιούργησε ένα από τα σύγχρονα θαύματά της: Την μοναδική και ανεπανάληπτη Σαντορίνη!!!!
http://sotirissofias.blogspot.com
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου