Navi Voice

Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης είναι ένας οχυρωματικός πύργος του 15ου αιώνα, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως κατάλυμα φρουράς Γενιτσάρων και ως φυλακή θανατοποινιτών. Είναι ένα από πιο γνωστά κτίσματα-σύμβολα πόλεων στην Ελλάδα. Έχει 6 ορόφους, 34 μέτρα ύψος και 70 μέτρα περίμετρο.

Στην αρχή ονομαζόταν Πύργος του Λέοντος, όπως αναφέρει τουρκική επιγραφή του 1535-1536, η οποία υπήρχε στην είσοδό του εξωτερικού περιβόλου (τώρα κατεδαφισμένος) και η οποία μάλλον αναφερόταν στη χρονολογία κατασκευής του περιβόλου.

Από τον 17ο αιώνα και μετά ονομαζόταν ανεπίσημα Φρούριο της Καλαμαριάς/Kelemeriye Kal’asi και Πύργος των Γενιτσάρων. Μετά την διάλυση του τάγματος των Γενίτσαρων το 1826 αποκτά το όνομα Kanli-Kule, δηλαδή Πύργος του Αίματος λόγω των σφαγών των Γενιτσάρων. Το όνομα διατηρείται και μετά το 1826 λόγω της λειτουργίας του ως φυλακή μελλοθανάτων και τόπο βασανιστηρίων, τα οποία συχνά εκτελούνταν από τους Γενιτσάρους γεμίζοντας με αίμα τους τοίχους. Το σύγχρονο όνομά του το πήρε όταν ένας εβραίος κατάδικος, ο Nathan Guidili, τον ασβέστωσε με αντάλλαγμα την ελευθερία του, το 1891. Μέχρι το 1912 ο χριστιανικός πληθυσμός συνεχίζει να τον αναφέρει Kanli-Kule , ενώ ο εβραϊκός υιοθετεί το Torre Blanca, που υιοθετούν και οι τούρκοι ως Beyaz-Kule, δηλαδή Λευκός Πύργος.

Κατά την Τουρκοκρατία έγιναν προσθήκες και τροποποιήσεις στα τείχη της πόλης, στις οποίες εντάσσεται και ο Λευκός Πύργος, μαζί με το Επταπύργιο και τον Πύργο Τριγωνίου). Ο τελευταίος χρονολογείται τον 16ο αιώνα.

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς χτίστηκε, στη θέση προϋπάρχοντος βυζαντινού πύργου, ο οποίος συνέδεε το ανατολικό τμήμα της οχύρωσης της Θεσσαλονίκης (που σώζεται και σήμερα), με το θαλάσσιο (το οποίο κατεδαφίστηκε το 1867). Παλιότερα πιστευόταν πως ήταν έργο των Βενετών αλλά αυτό έχει πια απορριφθεί από τη σύγχρονη ιστοριογραφία. Κατά μία εκδοχή, η χρονολογία κατασκευής του μνημείου τοποθετείται περί το 1450-1470, λίγο μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους (1430) και πρόκειται για ένα από τα πρωιμότερα δείγματα οθωμανικής οχυρωματικής που λαμβάνει υπόψη της το πυροβολικό. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση πως αρχιτέκτονας του Πύργου ήταν ο φημισμένος Μιμάρ Σινάν, βάσει της ομοιότητας με ανάλογο πύργο στη Valona (Αυλώνα) της Αλβανίας ο οποίος κτίστηκε τη δεκαετία του 1530. Χρονολόγηση κορμών ξύλου που χρησιμοποιήθηκαν στο Λευκό Πύργο έδειξε ότι κόπηκαν το έτος 1535 αλλά υπάρχει η πιθανότητα οι κορμοί να χρησιμοποιήθηκαν σε εκτεταμένη επισκευή του μνημείου. Όλα αυτά καταδείχνουν τις δυσκολίες στη χρονολόγηση μνημείων της οθωμανικής στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της εποχής της Αναγέννησης. Γύρω από τον πύργο υπήρχε χαμηλός οκταγωνικός περίβολος (προτείχισμα) με τρεις επίσης οκταγωνικούς πύργους, το οποίο κατεδαφίστηκε στις αρχές του 20ου αι. Ο περίβολος αυτός χρησίμευε κυρίως για να προστατεύει τον Πύργο από τη θάλασσα αλλά θεωρείται πιθανή η χρήση του και για την τοποθέτηση βαρέων πυροβόλων τα οποία θα έλεγχαν την ακτογραμμή και το λιμάνι.

Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Λευκός Πύργος στέγαζε το κέντρο διαβιβάσεων των Συμμάχων, ενώ το 1916 χρησιμοποίησαν έναν όροφό του για τη φύλαξη αρχαιοτήτων από αρχαιολογικές εργασίες στη ζώνη ευθύνης του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (1912), το μνημείο περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο και έως το 1983 φιλοξένησε την αεράμυνα της πόλης, το εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου και συστήματα Ναυτοπροσκόπων.Από το 1983 έως το 1985 η Αρχαιολογική Υπηρεσία συντήρησε και αναστήλωσε το μνημείο και το διαμόρφωσε σε εκθεσιακό χώρο. Από το 1985 έως το 1994 λειτούργησε η μόνιμη έκθεση «Θεσσαλονίκη: Ιστορία και Τέχνη». Το 1994 άνοιξε το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και τα εκθέματα άρχισαν να μεταφέρονται σταδιακά σε αυτό. Το 2001 παρουσιάστηκε στο Λευκό Πύργο η έκθεση «Καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο» στο πλαίσιο του δικτύου τριών εκθέσεων με το γενικό τίτλο «Ώρες Βυζαντίου, Έργα και Ημέρες στο Βυζάντιο».Το 2002 παρουσιάστηκε έκθεση έργων του ζωγράφου και συντηρητή αρχαιοτήτων Φώτη Ζαχαρίου με τον τίτλο «Άθως: Αποτυπώσεις και Μνήμες». Ανήκει διοικητικά στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και από το 2006 λειτουργεί μόνιμα ως Μουσείο Πόλης της Θεσσαλονίκης.

Είναι κυλινδρική κατασκευή με ύψος 33,9 μ. και διάμετρο 22,7 μ. Έχει έξι ορόφους, οι οποίοι επικοινωνούν με εσωτερικό κλιμακοστάσιο, το οποίο ελίσσεται κοχλιωτά και σε επαφή με τον εξωτερικό τοίχο. Με αυτό τον τρόπο, σε κάθε όροφο υπάρχει μια κεντρική κυκλική αίθουσα διαμέτρου 8,5 μ, με την οποία επικοινωνούν μικρότερα τετράπλευρα δωμάτια, ανοιγμένα στο πάχος του εξωτερικού τοίχου. Ο 6ος όροφος έχει μόνο κεντρική αίθουσα και έξω από αυτήν ένα δώμα με θέα του τοπίου γύρω από τον πύργο. Η ύπαρξη αφοδευτηρίων, τζακιών και καπναγωγών δείχνει πως ο πύργος προοριζόταν όχι μόνο ως αμυντικό έργο αλλά και για στρατιωτικό κατάλυμα.

Η Ελλάδα, το «μαύρο πρόβατο» της Ευρωζώνης, προκάλεσε και «εγκαινίασε» τον ευρωπαϊκό -με μεγάλη δόση ΔΝΤ- μηχανισμό στήριξης. Η Ιρλανδία, μέχρι πρότινος υπόδειγμα οικονομικής πολιτικής στις Βρυξέλλες, την ακολουθεί στον άχαρο και επίπονο ρόλο του δανειολήπτη.

Τι κοινά έχουν οι περιπτώσεις των δύο χωρών; Αποτελεί κέρδος ή απώλεια για την ελληνική οικονομία η πτώση του «κέλτικου τίγρη»; Ποια είναι τα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον της Ευρωζώνης;

Τέσσερις καθηγητές Οικονομικών μοιράζονται στο tvxs.gr τις απόψεις τους αναφορικά με τον αντίκτυπο της ιρλανδικής ένταξης στο μηχανισμό στήριξης της Ευρωζώνης: Μιχάλης Γκλεζάκος, Νικόλαος Απέργης, Γιάννης Στουρνάρας, Χρήστος Κόλλιας.

Τα προφίλ των «αδύναμων»

Η Ελλάδα και η Ιρλανδία αντιμετωπίζονται από τους οικονομικούς αναλυτές ως δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις.

Η πρώτη (χρέος 144% και έλλειμμα 9,5% του ΑΕΠ -βάσει των προβλέψεων για το τέλος του 2010) φέρεται να πάσχει από δημοσιονομικές αδυναμίες οι οποίες οφείλονται σε ένα συνδυασμό υψηλής κακοδιαχείρισης/διαφθοράς και χαμηλής παραγωγικότητας.

Η δεύτερη (χρέος 100% και έλλειμμα 12% -με την οικονομική βοήθεια προς τις τράπεζες ανέρχεται στο 32%- του ΑΕΠ) περιγράφεται ως θύμα τραπεζικής «φούσκας» (αλόγιστη χρηματοδότηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων) και κατά τα άλλα θεωρείται υπόδειγμα στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, στον παραγωγικό τομέα αλλά και στην (αγαπημένη του νεοφιλελεύθερου δόγματος) ευελιξία της αγοράς εργασίας.

Δεν επηρεάζεται το δάνειο

Άπαντες οι αναλυτές τονίζουν ότι η ένταξη της Ιρλανδίας στο μηχανισμό στήριξης δεν επηρεάζει την αντίστοιχη δανειοδότηση της Ελλάδας, καθώς θα διατεθούν επιπλέον χρήματα για τη δεύτερη χώρα η οποία προσφεύγει στην τρόικα.

Οποιαδήποτε έμμεση επίπτωση θα αφορά στην περίπτωση που η Ελλάδα θα χρειαστεί νέο δάνειο, μετά το τέλος της τριετίας, με την έννοια ότι θα είναι περιορισμένοι οι άμεσα διαθέσιμοι πόροι.

Τα «θετικά»

Στο βαθμό που μπορεί να θεωρηθεί θετική μία ανάλογη εξέλιξη, επισημαίνεται επί της ουσίας η ελπίδα ότι ενδεχομένως βρέθηκε για την Ελλάδα ένας πρώτης τάξης σύμμαχος με στόχο την ενίσχυση ενός είδους μετώπου απέναντι στη γερμανική πολιτική λιτότητας (Χρήστος Κόλλιας).

Επιπλέον, για τους υπέρμαχους της ιδέας του Ευρώ, η ένταξη και της Ιρλανδίας στο μηχανισμό στήριξης μεταφράζεται ως ένδειξη βούλησης και αποφασιστικότητας από τις ισχυρές χώρες - μέλη να στηρίξουν και να προστατέψουν την Ευρωζώνη (Νικόλαος Απέργης).

Άλλωστε, το γεγονός ότι ακόμη και μία χώρα με τα χαρακτηριστικά της Ιρλανδίας (το «καλό παιδί» της Ευρωζώνης) αναγκάστηκε να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο πειστήριο για τη Γερμανία ότι απειλή για την ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική δεν είναι απλώς η κακοδιαχείριση, ή ενίοτε η διαφθορά, στο δημόσιο τομέα ενός κράτους - μέλους, αλλά ευρύτερα οι δομικές αδυναμίες του Ευρώ που έχουν να κάνουν με τα ελλείμματα των δυνάμεων σύγκλισης (Γιάννης Στουρνάρας) και η οικονομική ύφεση την οποία καλείται να αντιμετωπίζει η εκάστοτε -ιδίως ασθενής- χώρα (Μιχάλης Γκλεζάκος).

Τα «αρνητικά»

Κυρίως, όμως, η κατάληξη του «κέλτικου τίγρη» στα «δίχτυα» της τρόικας σηματοδοτεί την «παγίωση» της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων (περικοπές, απολύσεις, κ.ο.κ.) ως αμείλικτου όρου για την οικονομική διάσωση μιας χώρας - μέλους της Ευρωζώνης (Χρήστος Κόλλιας).

Μάλιστα, η εδραίωση της πολιτικής λιτότητας στο όνομα των χρεών και των ελλειμμάτων, ακόμη και στις ισχυρές χώρες, συνεπάγεται πτώση του τουρισμού και των εξαγωγών της Ελλάδας, σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τη χώρα (Μιχάλης Γκλεζάκος).

Παράλληλα, η ένταξη και της Ιρλανδίας στο μηχανισμό στήριξης δημιουργεί περαιτέρω ανασφάλεια στους επενδυτές και επομένως ωθεί τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων σε νέα αύξηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ώρα που η Ελλάδα θα κληθεί να δανειστεί από τις αγορές (Μιχάλης Γκλεζάκος).

Επιπλέον, στο βαθμό που οι εξελίξεις με επίκεντρο την Ελλάδα και την Ιρλανδία προμηνύουν αντίστοιχη μοίρα για την Πορτογαλία ή και την Ισπανία, είναι αμφίβολη η δυνατότητα της Ευρωζώνης να διαχειριστεί αυτή την «υπαρξιακή» κρίση, η οποία συν τοις άλλοις απειλεί την ουσιαστική συμμετοχή των «αδύναμων κρίκων» στη λήψη αποφάσεων (Νικόλαος Απέργης).

Κάπου εδώ «κρύβεται» ακόμη μία εκδοχή: Αναλογιζόμενες το κόστος αποκατάστασης της ισορροπίας ανάμεσα στις ασθενέστερες οικονομίες, οι ισχυρές χώρες της ΕΕ, με «μπροστάρη» τη Γερμανία, ενδέχεται να προωθήσουν μία Ευρώπη «δύο ταχυτήτων», χωρίς από την άλλη πλευρά να διακόψουν τις εμπορικές συναλλαγές με το γκρουπ των «αδύναμων» (Μιχάλης Γκλεζάκος).

Την ίδια ώρα, όσοι προασπίζονται τις γνωστές ως διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, ανησυχούν ότι μετά και την ιρλανδική περίπτωση θα προκληθεί η εντύπωση ότι οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να αφήσουν στη μοίρα τους τις προβληματικές -οικονομικά- χώρες, γεγονός που θα εφησυχάσει την κυβέρνηση και θα καθυστερήσει την εφαρμογή του προγράμματος (Γιάννης Στουρνάρας).

Τα κρίσιμα

Μπροστά στην προοπτική, την Ελλάδα και την Ιρλανδία να ακολουθήσουν η Πορτογαλία και η Ισπανία, αρκετοί παρατηρητές των εξελίξεων εισηγούνται την έκδοση ευρωομολόγων (Χρήστος Κόλλιας).

Άλλοι αξιώνουν αλλαγή γενικής πλεύσης στα πρότυπα των ΗΠΑ, με κύριο στοιχείο τη «χαλάρωση» των ελλειμμάτων, κατηγορώντας την ΕΕ ότι υιοθετεί μονεταριστικές μεθόδους και αναδεικνύει τη μείωση των ελλειμμάτων σε αυτοσκοπό. Οι ίδιοι υπενθυμίζουν ότι στην Ελλάδα, με την κρίση σε έξαρση, και οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις χορήγησαν δισεκατομμύρια ευρώ στις τράπεζες αντί να τα διαθέσουν για τη στήριξη συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων (Νικόλαος Απέργης).

Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα αρχικώς συγκριτικά πλεονεκτήματα της ιρλανδικής οικονομίας έναντι της ελληνικής, το γεγονός ότι η Ελλάδα αποκαλούντο «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης και η Ιρλανδία παρέπεμπε σε οικονομικό «θαύμα», δεδομένων των τελευταίων εξελίξεων, εγείρουν σοβαρά ερωτήματα αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θέτουν ζήτημα αξιοπιστίας για το οικοδόμημα της Ευρωζώνης.

Στις 23 Νοεμβρίου 1889, το πρώτο jukebox κάνει την εμφάνισή του στο σαλούν Palais Royale του Σαν Φρανσίσκο, το οποίο λειτουργούσε με νομίσματα, με τρόπο παρόμοιο με τα μουσικά κουτιά.

Ο πρόγονος του jukebox, γνωστός ως «φωνογράφος με θυρίδα νομισμάτων», αποτέλεσε το πρώτο μέσο ηχογραφημένης μουσικής για το ευρύ κοινό. Τα μηχανήματα αυτά παράγονταν μαζικά το 1889, χρησιμοποιώντας κυλίνδους φωνογράφου για την εγγραφή. Τα πρώτα μηχανήματα έπαιζαν μόλις μια ηχογράφηση 2 λεπτών μουσικής ή άλλου είδους. Σύντομα, όμως, αναπτύχθηκαν άλλες συσκευές που επέτρεπαν στους πελάτες να διαλέγουν τραγούδια μεταξύ πολλών δίσκων.

Ο όρος jukebox άρχισε να χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’30. Θεωρείται ότι προέρχεται είτε από την αφροαμερικανική αργκό λέξη «jook» που σημαίνει χορός και την αμερικανική λέξη «box» που σημαίνει κουτί.

Οι πλάκες γραμμοφώνου 78 στροφών είχαν την πρωτοκαθεδρία μέχρι το 1950, χρονιά κατά την οποία η εταιρεία Seeburg Corporation εισήγαγε στην αγορά τα jukebox που λειτουργούσαν με δίσκους βινιλίου 45 στροφών/λεπτό.

Τα jukebox και οι πρόγονοί τους αποτέλεσαν μια ιδιαίτερα κερδοφόρα βιομηχανία από τη δεκαετία του 1890 κι έπειτα. Κέρδισαν σημαντική δημοφιλία από το 1940 και μέχρι τα μέσα του 1960, ιδιαιτέρως στη διάρκεια του ’50.

Σήμερα, συνδέονται συχνά με την ροκ εντ ρολ μουσική. Ήταν, όμως, εξαιρετικά δημοφιλή και την εποχή του σουίνγκ. Ακόμη και στις ημέρες μας, πολλά εστιατόρια και καταστήματα με ένα περισσότερο ρετρό στιλ, περιλαμβάνουν τα jukebox στη διακόσμησή τους.

Την ιστορία δεν την γράφουν μόνο οι παρέες, αλλά και οι συμπτώσεις! Ο πρίγκιπας Πέτρος της Ελλάδος είναι μια μάλλον άγνωστη προσωπικότητα.

Τον ξέρουν περισσότερο οι ανθρωπολόγοι από τους ιστορικούς. Κι όμως ο εγγονός του Γεωργίου του Α’ και γιος του πρίγκιπα Γεωργίου δύο φορές έφθασε μέχρι τον θρόνο της Ελλάδας. Δεν ανέβηκε σ’ αυτόν και αυτό το πλήρωσε, όχι ο πρίγκιπας, αλλά η Ελλάδα.

• Η πρώτη φορά ήταν το 1917 όταν στη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο εξορίστηκε από την Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Α’ εξ αιτίας της φιλογερμανικής του πολιτικής (η γυναίκα του Σοφία ήταν κόρη του Κάϊζερ).
• Η δεύτερη ήταν το 1941 μέσα στη δίνη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου όταν ο Γεώργιος Β’ αντί να ορίσει διάδοχό του και αντιβασιλέα τον αδελφό του Παύλο, προτίμησε εξάδελφό του.

Κι εδώ αιτία είναι μια γερμανίδα πριγκίπισσα. Η Φρειδερίκη, η γυναίκα του Παύλου. Δεν θα ήταν η καλύτερη επιλογή σε καιρό πολέμου η ελληνίδα βασίλισσα να είναι μέλος της ναζιστικής νεολαίας!

Η ιστορία δεν γράφεται με τα εάν, αλλά εάν το 1917 στο θρόνο ανέβαινε ο Πέτρος κι όχι ο Αλέξανδρος ίσως η μοίρα της χώρας να ήταν διαφορετική. Ο Αλέξανδρος πέθανε από δάγκωμα πιθήκου τη στιγμή που δεν έπρεπε. Ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, επέστρεψε ο Κωνσταντίνος κι ακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή.

Το 1941 πάλι ο Πέτρος έμεινε απλά ένας παρ’ ολίγον βασιλιάς και μάλιστα σε μυστική διαθήκη. Ο Γεώργιος έζησε μόλις έξι χρόνια μετά την βασιλική του διαθήκη. Αλλά στο μεταξύ είχαν αλλάξει πολλά. Την πρωταπριλιά του 1947 ο γερμανικός κίνδυνος δεν υπήρχε κι ο Παύλος έγινε βασιλιάς κι η Φρειδερίκη βασίλισσα. Ακολούθησαν οι κόντρες με τους Κωνσταντίνο Καραμανλή και Γεώργιο Παπανδρέου, η χούντα και όλα τα σχετικά.

Οι συμπτώσεις όμως δεν σταματούν εδώ. Στη πρόταση να γίνει βασιλιάς το 1917 βέτο έβαλε ο Αριστείδης Μπριάν, ο γάλλος πολιτικός που υπήρξε εραστής της μητέρας του.

Και το 1947 θεωρήθηκε πολύ….κόκκινος για βασιλιάς. Περίπου κομμουνιστής από τους νέους ιδιοκτήτες της Ελλάδας, τους Αμερικανούς!

Πως γίνεται να θεωρείται περίπου κομμουνιστής ένας πρίγκιπας είναι μια μεγάλη ιστορία. Κι εδώ αιτία είναι μια γυναίκα. Η Ειρήνη Ορτσινίκοφ, μια εξόριστη Ρωσίδα αριστοκράτισα την οποία γνώρισε στο Παρίσι. Σπούδαζαν συγκριτική μελέτη των θρησκειών και ανθρωπολογία. Μαζί αποφάσισαν να πάνε στην Ινδία και στο Μανδράς παντρεύτηκαν με πολιτικό γάλο στις 9 Σεπτεμβρίου 1939.

Η οικογένεια της Ειρήνης είχε εγκαταλείψει τη Ρωσία με την επανάσταση του ’17. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ξύπνησε μέσα της η φλόγα του πατριωτισμού. Πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις για να συγκεντρωθούν χρήματα για τον δοκιμαζόμενο Σοβιετικό λαό και δεν άργησε να της κολλήσει η ρετσινιά του… συνοδοιπόρου.

Ο Πέτρος πάλι αξιοποίησε τις εμπειρίες του από την περιήγησή του στις χώρες της Εγγύς και Μέσης ανατολής στο βιβλίο του «Από την Αθήνα στη Καλκούτα» που κυκλοφόρησε το 1940.
Με την ιταλική επίθεση ο Πέτρος έρχεται στην Ελλάδα για να υπηρετήσει την πατρίδα του. Η Ειρήνη έμεινε στη Κωνσταντινούπολη.

Τοποθετήθηκε στο Γενικό Στρατηγείο κι οργάνωσε το γραφείο που ερχόταν σε επαφή με τις ξένες στρατιωτικές αποστολές. Όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα ορίστηκε υπασπιστής του βασιλιά Γεώργιου και τον ακολούθησε στη Κρήτη κι από εκεί στη Μέση Ανατολή. Το πώς περιπλανήθηκε ο Γεώργιος στον Ψηλορείτη μέχρι να ξεφύγει από τους Γερμανούς με τη βοήθεια του Πέτρου είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία.

Στη Μέση Ανατολή πολέμησε στον Ιερό Λόχο και έφθασε στον βαθμό του Ταγματάρχη.Την ίδια εποχή ο Παύλος και η Φρειδερίκη βρισκόντουσαν στο Κέϊπ Τάουν όπου ο ηγέτης της Νότιας Αφρικής Γιαν Σμαρτς είχε αναλάβει τη φιλοξενία του ζεύγους. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Τόσο μακριά από τα κέντρα αποφάσεων και το μέτωπο ένα ζευγάρι όχι και τόσο πιστό στους συμμάχους δεν ήταν επικίνδυνο.

Αντίθετα επικίνδυνος έγινε ο Πέτρος όταν μεταπολεμικά κι ενώ είχε ανακοινωθεί το δόγμα Τρούμαν μίλησε στις ΗΠΑ για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Ελλήνων! Αυτό θεωρήθηκε από τους νέους προστάτες της Ελλάδας ως… εχθρική ενέργεια. Τον καταχώρησαν στα αρχεία τους περίπου ως… κομμουνιστή!

Δεν έσκασε και πολύ. Αντιμετωπίζοντας την εχθρότητα της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας εξ αιτίας του γάμου του με μια απλή θνητή συνέχισε το επιστημονικό του έργο. Πήγε σε Θιβέτ και Ινδία επικεφαλής αποστολής του ανθρωπολογικού Μουσείου της Κοπεγχάγης, αλλά ήρθε σε σύγκρουση με την Ινδική κυβέρνηση η οποία τον θεώρησε πράκτορα των Άγγλων. Κομμουνιστής στις ΗΠΑ, Άγγλος κατάσκοπος στην Ινδία η συλλογή κατηγοριών έμοιαζε να μην έχει τέλος.


Το πιγκ πόγκ της διαδοχής

Το 1947 όμως και στην Ελλάδα τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά γιαυτόν. Η κυβέρνηση Διομήδη εξέδωσε νομοθετικό διάταγμα «περί βασιλικής οικογένειας». Τι προέβλεπε αυτό;
«Χωρίς προηγούμενη άδεια του Βασιλέως τελεσθείς γάμος υπό μέλους βασιλικής οικογενείας έστω κι αν έχουν τηρηθεί οι διατάξεις του Αστικού Κώδικος, έστω δηλαδή κι αν έχει ιερολογηθεί, είναι αυτοδικαίως εξ υπαρχής άκυρος. Δεν απαιτείται δικαστική απόφασις προς ακύρωσιν αυτού.
Εκ τούτου του γάμου γεννηθέντα τέκνα λογίζονται εξώγαμα και παύουν να αποτελούν μέλη της Βασιλικής Οικογενείας όσα ε τούτων τελούν γάμον άνευ προηγμένης συναινέσεως του Βασιλέως.»


-Διάδοχος Κωνσταντίνος (ο γιος του Παύλου και τη Φρειδερίκης)
- Πρίγκιψ Γεώργιος (ο γηραιός πατέρας του Πέτρου)
- Πρίγκιψ Πέτρος
- Πρίγκιψ Μιχαήλ,

άλλαξε με την προσθήκη της Φρειδερίκης μιας ερμηνευτικής πρότασης που πρότεινε ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Ντίνος Τσαλαδάρης στις 20 Δεκεμβρίου 1949. Τι έλεγε;«Η αληθής έννοια του άρθρου 45 είναι ότι το Ελληνικόν Στέμμα περιέρχεται κατά προτίμησιν εις τους απογόνους του εκάστοτε Βασιλέως κατά τάξιν πρωτοκίας, προτιμωμένων των αρρέρων».


- Διάδοχος Κωνσταντίνος
- Πριγκίπισσα Σοφία (παραιτήθηκε αργότερα των δικαιωμάτων της για να παντρευτεί τον Χουάν Κάρλος και να γίνει αργότερα βασίλισσα στην Ισπανία)
- Πριγκίπισσα Ειρήνη
- Πρίγκιψ Γεώργιος (πέθανε εννιά χρόνια αργότερα)
- Πρίγκιψ Πέτρος
- Πρίγκιψ Μιχαήλ.

Παράλληλα για να κλείσει οριστικά ο δρόμος προς τον Πέτρο η Φρειδερίκη πέρασε μία ακόμα διάταξη η οποία προέβλεπε σε περίπτωση θανάτου του βασιλιά και ύπαρξης μόνο ανήλικου γιού χρέη αντιβασιλέως αναλάμβανε η βασίλισσα. Έτσι ήταν δεδομένο ότι το Στέμμα δεν θα έφευγε από τη δική της οικογένεια.Ο Πέτρος υποστήριζε ότι παντρεύτηκε με θρησκευτικό γάμο στα Ιεροσόλυμα με τον Πατριάρχη να τον ευλογεί, αλλά πλέον ήταν αργά.


Ο Πέτρος ήρθε στην Ελλάδα με τον θάνατο του πατέρα του (24 Νοεμβρίου 1957). Το 1959 η Φρειδερίκη ανάσανε όταν έμαθε ότι θα πουλούσε το ανάκτορο του πατέρα του στην οδό Ακαδημίας. Την έζωσαν τα φίδια όμως όταν έμαθε ότι με τα χρήματα αγόρασε έπαυλη στη Γλυφάδα.
Το 1961 το Πανεπιστήμιο της Αθήνας κάλεσε τον Πέτρο για κάποιες ομιλίες και του πρότεινε τη κενή θέση της ανθρωπογνωσίας. Μόλις το έμαθε η Φρειδερίκη δόθηκαν οι κατάλληλες οδηγίες και η πρόταση ακυρώθηκε.


Από το 1961 έως το 1964 πολλά άλλαξαν στην Ελλάδα. Η κόντρα της Φρειδερίκης με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η φυγή του στο εξωτερικό, η γκρίνια για τη βασιλική χορηγία που ήταν εξαιρετικά υψηλή, η προίκα της πριγκίπισσας Σοφίας ήταν θέματα που τσαλάκωσαν τον βασιλικό θεσμό. Κι ο θάνατος του Παύλου ήταν η χαριστική βολή.

Ο Πέτρος λοιπόν το μεσημέρι της Κυριακής 4 Οκτωβρίου 1964 κάλεσε τους δημοσιογράφους σε ξενοδοχείο στο Σύνταγμα (διάλεξε το King George) και έριξε τις βόμβες του. Τι είπε;

- Δεν διεκδικεί αυτή τη στιγμή τη διαδοχή, αλλά ,μελετά το θέμα από νομικής απόψεως.
- Δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το μέλλον της Μοναρχίας στην Ελλάδα.
- Η Μοναρχία στην Ελλάδα κοστίζει πολύ. Αυτό το πιστεύουν και στο εξωτερικό. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι δεν εισπράττει τίποτα.
- Στους γάμους του Κωνσταντίνου με την Άννα Μαρία δεν παρέστη εξ αιτίας της 17χρονης διαφοράς που υπάρχει με τη Φρειδερίκη. Θέλει να επικοινωνήσει με τον Κωνσταντίνο και ελπίζει η να βασίλισσα να είναι πιο δημοκρατική από τη προηγούμενη!

Φυσικό ήταν να προκληθεί σάλος από τις δηλώσεις. Μάλιστα ο Κωνσταντίνος με την Αννα Μαρία υποχρεώθηκαν να διακόψουν το μήνα του μέλιτος. Τρεις μέρες αργότερα όμως ο θόρυβος κόπασε. Ο Πέτρος τα πήρε όλα πίσω. Δήλωσε ότι ο Κωνσταντίνος θα εκσυγχρονίσει τον θεσμό και όλα τα σχετικά.


• Ο Πέτρος και η Ειρήνη δεν απέκτησαν παιδιά. Ο Πέτρος πέθανε στο Λονδίνο στις 15 Οκτωβρίου 1980 και θάφτηκε στη Δανία, ενώ δέκα χρόνια αργότερα τον ακολούθησε και η γυναίκα του. Πέθανε στις 12 Μαρτίου 1990.
• Είχε μία αδελφή ο Πέτρος, την Ευγενία, δύο χρόνια μικρότερή του. Πέθανε εννιά χρόνια αργότερα, την ίδια μέρα με αυτόν (15 Οκτωβρίου 1989).
• Η Φρειδερίκη αφού ασχολήθηκε με τη πολιτική στην Ελλάδα «χαντακώνοντας» το γιό της βρήκε κι αυτή καταφύγιο στην Ινδία. Δεν διάλεξε την ανθρωπολογία όπως έκανε το Πέτρος, αλλά τον αποκρυφισμό.

Ο Jaime Rascone δεν διαφέρει απο εμάς στο ότι, έπρεπε να βρει μια περιστασιακή δουλειά για να τα βγάζει πέρα.

Διαφέρει όμως απο εμάς έχοντας εκείνη τη φανταστική δουλειά για την οποία θα λέγαμε “Είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό” : Ποιοτικός έλεγχος σε οίκο ανοχής.

Ο Rascone, περιστασιακά μοντέλο και Dj, δέχτηκε την πρόταση απο την Madam Fiorella η οποία ήθελε κάποιον για να κάνει την “τελευταία συνέντευξη” πριν προσλάβει κάποια κοπέλα.Η διαδικασία έχει ως εξής: τα κορίτσια που ενδιαφέρονται να κάνουν VIP βίζιτες για την Fiorella πρέπει να περάσουν απο συνεντεύξεις, ψυχολογικά τεστ και κάποιες φωτογραφήσεις.

Οι υποψήφιες περνούν τις δοκιμασίες αυτές μέχρι να μείνουν 6 απο αυτές οι οποίες μετά συνουσιάζονται με τον Jaime.Αυτός κρατάει σημειώσεις για τα πάντα και προτείνει ανάλογα στη Madam Fiorella.Αυτό γίνεται περίπου μια φορά το μήνα και πάει με περίπου 70 γυναίκες το χρόνο.

Στα μέσα του 19ου αιώνα άρχισε η εκμετάλλευση του πετρελαίου. Κύριος λόγος ήταν να ικανοποιηθεί η ζήτηση για ένα φτηνό καύσιμο φωτισμού. Το λάδι από φάλαινες ήταν πολύ ακριβό και χρησιμοποιείτο μόνο σε σπίτια πλουσίων, τα κεριά από άλλες ζωικές λιπαρές ύλες (σπαρματσέτα) μύριζαν δυσάρεστα σε κλειστούς χώρους και το δίκτυο φωταερίου ήταν διαθέσιμο μόνο στις κεντρικές συνοικίες των πόλεων.

Το έτος 1852 εξαγόρασε ο Καναδός γιατρός και γεωλόγος Abraham Gessner (Γκέσνερ) μία ευρεσιτεχνία, με βάση την οποία ήταν δυνατή η παραγωγή φθηνού καυσίμου από αργό πετρέλαιο. Αυτό το καύσιμο ονομάστηκε φωτιστικό πετρέλαιο.

Το έτος 1855 πρότεινε ο Αμερικάνος χημικός Benjamin Silliman (Σίλιμαν, 1779-1864) να καθαρίζεται το αργό πετρέλαιο με θειικό οξύ για να αξιοποιηθεί ως καύσιμο. Με την αυξανόμενη ζήτηση άρχισε και η αναζήτηση κοιτασμάτων πετρελαίου με γεωτρήσεις. Διάσημος σ' αυτόν τον τομέα έγινε ο Edwin Drake (Ντρέικ, 1819-1880), ένας τέως εισπράκτορας που έψαχνε επί δύο χρόνια με ανάθεση από τον βιομήχανο George H. Bissell. Προβληματικό ήταν για τον Ντρέικ να βρει συνεργείο γεωτρήσεων, γιατί μέχρι τότε ήταν γνωστές μόνο οι γεωτρήσεις για νερό. Όταν πρότεινε σε μια εταιρία να κάνει για λογαριασμό του γεώτρηση για πετρέλαιο στο Titusville της Πενσυλβανίας πήρε ο Ντρέικ την απάντηση: «Γεωτρήσεις για πετρέλαιο; Εννοείς να κάνουμε τρύπες στη γη για να βρούμε πετρέλαιο; Σίγουρα θα είσαι τρελός ...»

Το έτος 1859, μετά από αποτυχημένες αναζητήσεις δύο ετών, εντοπίστηκε σε βάθος περί τα 21 μέτρα ένα σημαντικό κοίτασμα πετρελαίου! Αυτό αποτέλεσε και την έναρξη όλων των μεταγενέστερων προσπαθειών για έρευνα, γεωτρήσεις και άντληση πετρελαίου. Το Titusville έγινε από το 1860 για το πετρέλαιο, ό,τι ήταν από το 1848 η Καλιφόρνια για τους χρυσοθήρες. Σε ενάμιση χρόνο από την πρώτη επιτυχή γεώτρηση υπήρχαν στην περιοχή 75 άλλες γεωτρήσεις που παρήγαγαν αργό πετρέλαιο και η κωμόπολη έγινε το επίκεντρο εμπορικών συναλλαγών τεράστιου οικονομικού ύψους και τόπος συγκέντρωσης ριψοκίνδυνων κερδοσκόπων.

Συναλλαγές με αντικείμενο τα δικαιώματα γεωτρήσεων, μετοχές εταιριών, αγοραπωλησίες πιθανών πετρελαιοφόρων εκτάσεων, δεσμεύσεις εξειδικευμένου προσωπικού, «μυστικές» πληροφορίες για νέα κοιτάσματα, καινούργια μηχανήματα κ.ά. ήταν στην ημερήσια διάταξη. Στους πρώτους μήνες του 1861 εντοπίστηκε στην ίδια περιοχή κοίτασμα με μεγάλη πίεση και παραγωγή χιλίων βαρελιών (1 barrel = ~159 λίτρα) ημερησίως. περισσότερο από ότι όλες οι άλλες γεωτρήσεις μαζί.

Η παραγωγή στη δυτική Πενσυλβανία έφτασε το 1860 τα 450 χιλιάδες βαρέλια και το 1862 τα 3 εκατομμύρια. Και ενώ η παραγωγή αυξανόταν διαρκώς, οι τιμές ανεβοκατέβαιναν απρόβλεπτα και συχνά καταστροφικά: Τον Ιανουάριο 1851 κόστιζε το βαρέλι 10 δολάρια και στο τέλος του ίδιου έτους μόνο 10 σεντς, αλλά στο τέλος του 1862 η τιμή είχε σταθεροποιηθεί στα 4 δολάρια.

Οι περισσότερες «εταιρίες του ενός ανδρός» εξαφανίστηκαν φυσικά από την αγορά με τέτοια αστάθεια των τιμών. Ο παράλληλα εξελισσόμενος εμφύλιος πόλεμος στις ΗΠΑ έκανε τις επιχειρηματικές και εμπορικές προβλέψεις ακόμα πιο ανασφαλείς, στο βαθμό που ο πρωτοπόρος Ντρέικ έχασε όλα τα κέρδη και τις συμμετοχές του και κατέληξε επαίτης. Αργότερα του απονεμήθηκε από την πολιτεία της Πενσυλβανίας μια τιμητική σύνταξη. Οι συνθήκες μεταφοράς του αργού πετρελαίου ήταν αρχικά τελείως πρωτόγονες: Ξύλινοι αγωγοί (pipelines) αντικατέστησαν τις αλογοάμαξες που μετέφεραν τα αρχικά βαρέλια, των οποίων η χωρητικότητα έμεινε στην Ιστορία ως μονάδα μέτρησης.

Τα πρώτα διϋλιστήρια δημιουργήθηκαν κοντά στις περιοχές των γεωτρήσεων και η επεξεργασία του αργού πετρελαίου ήταν άμεση. Κύριο προϊόν με μεγάλη εμπορική ζήτηση ήταν το φωτιστικό πετρέλαιο για σπίτια και εργοστάσια και ακολουθούσαν τα υλικά για λίπανση μηχανών. Η διανομή πετρελαίου στους καταναλωτές γινόταν με βυτιοφόρες άμαξες. Σχεδόν έξι (6) χρόνια μετά την πρώτη επιτυχή γεώτρηση εμφανίζεται το έτος 1865 στο προσκήνιο ένας νεαρός 26 ετών, ιδιοκτήτης μιας μικρής εμπορικής εταιρίας πετρελαιοειδών, ο οποίος αξιολογώντας τις πιθανές εμπορικές, οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, αγόρασε το μεγαλύτερο διηλιστήριο της Πενσυλβανίας γαι το τεράστιο (τότε) ποσό των 72.500 δολαρίων. Ήταν ο John D. Rockefeller (Ροκφέλερ, 1839-1937) Η χρονική επιλογή του Ροκφέλερ δεν ήταν άσχημη γιατί, με τη λήξη του εμφύλιου πολέμου, άρχισε να κινείται σε εντατικούς ρυθμούς η παραγωγή και η ζήτηση φωτιστικού πετρελαίου.

Μετά από διάφορες επιχειρηματικές κινήσεις, δημιούργησε ο Ροκφέλερ το έτος 1870, μαζί με το στενό φίλο και συνεργάτη του Henry Flagler (Φλάγκλερ, 1830-1913) την εταιρία Standard Oil Company. Αμέσως μετά άρχισε ένας εξοντωτικός εμπορικός πόλεμος αυτής της εταιρίας ενάντια σε όλες τις άλλες, με τεχνητά μεταβαλλόμενες τιμές, παραπλανητικά συμβόλαια και εξαγορά συνειδήσεων. Η Standard Oil αναδείχθηκε ήδη το έτος 1872 σε μονοπωλιακή εταιρία των ΗΠΑ, με έλεγχο στην εξόρυξη, τη μεταφορά, τη διΰλιση και τη διανομή του πετρελαίου στο Cleveland και στη Νέα Υόρκη. Το 1879 είχε ο Ροκφέλερ υπό τον έλεγχό του το 90% της διϋλιζόμενης ποσότητας πετρελαίου στις ΗΠΑ. Το 1872 ιδρύθηκε ένα τραστ (trust) όλων των εταιριών του Ροκφέλερ για να διευθετηθούν προβλήματα ιδιοκτησίας και χρηματικών συναλλαγών.

Αν και όλες αυτές οι διαδικασίες εξελίχθηκαν με βάση τους ισχύοντες νόμους των ΗΠΑ, ο όρος «πετρελαϊκό τραστ» έγινε έκτοτε συνώνυμο με την τεράστια οικονομική και πολιτική δύναμη και την κατάχρησή της. Στα μέσα της δεκαετίας του 1880 παρήγαγαν οι εταιρίες της Standard Oil το 25% της παγκόσμιας ζήτησης σε πετρέλαιο και άλλα παράγωγα (νάφθες, λιπαντικά, παραφίνη, βαζελίνη κ.ά.)
Το 1890 άρχισε ο Ροκφέλερ γεωτρήσεις στην πολιτεία Οχάιο και δημιούργησε εκεί ένα νέο πετρελαϊκό κέντρο. Το πετρέλαιο και τα παράγωγά του έγιναν το τέταρτο σημαντικότερο προϊόν για τις αμερικάνικες εξαγωγές. Στην Ευρώπη καλυπτόταν η ζήτηση πετρελαίου κατά μεγάλο μέρος με εισαγωγές από τις ΗΠΑ. Ο Marcus Samuel (Σάμιουελ) ίδρυσε στο Λονδίνο την εταιρία Shell Company (Σελλ), επιλέγοντας ως όνομα και σήμα μια αχιβάδα, λόγω της αδυναμίας για της αχιβάδες που είχε ο πατέρας Σάμιουελ. Οι αδελφοί Nobel και ο Alphonse Rothschild πραγματοποίησαν γεωτρήσεις και ίδρυσαν διυλιστήρια στο Μπακού (Κασπία) και η εταιρία Royal Dutch Company ανέλαβε τα κοιτάσματα πετρελαίου στην Ινδονησία.

Ο νέος αιώνας άρχισε όμως με μια ισχυρή κρίση για το πετρέλαιο: η εφεύρεση και διάδοση του ηλεκτρικού λαμπτήρα μείωσε σημαντικά τη ζήτηση για φωτιστικό πετρέλαιο και το 1902 υπολογίζεται ότι είχαν εγκατασταθεί στις ΗΠΑ ήδη περί τα 18 εκατομμύρια λάμπες φωτισμού. Κι ενώ οι περισσότερες μικρές εταιρίες που είχαν εναπομείνει στο κύκλωμα του πετρελαίου, προσπαθούσαν να απαγκιστρωθούν από αυτό το προϊόν για να γλυτώσουν την καταστροφή, άρχισε η διάδοση του αυτοκινήτου και η ζήτηση της βενζίνης. Η «άμαξα χωρίς άλογο» απαιτούσε όλο και περισσότερα καύσιμα και καταλληλότερος προμηθευτής ήταν προφανών η Standard Oil του Ροκφέλερ. Μέχρι το 1906 ήταν το αυτοκίνητο ένα ενοχλητικό για τους κατοίκους μέσο μετακίνησης και μεταφοράς.

Όμως, με το μεγάλο σεισμό του Σαν Φρανσίσκο που κόστισε τεράστιο αριθμό νεκρών και πολλές υλικές καταστροφές, αποδείχθηκε το αυτοκίνητο σωτήριο μέσο, γιατί τα περισσότερα άλογα είχαν επίσης σκοτωθεί ή τραυματιστεί, αν δεν είχαν διαφύγει και, όσα ήταν διαθέσιμα, δεν ήταν δυνατόν να αξιοποιηθούν με την άμαξα πάνω στα χαλάσματα. Το αυτοκίνητο χρησιμοποιήθηκε τότε για όλες τις δυνατές εργασίες μεταφοράς και ρυμούλκησης. Για τα έργα αποκατάστασης των καταστροφών στο Σαν Φρανσίσκο πούλησε η Standard Oil 60.000 λίτρα βενζίνης! Στα τέλη του 19ου αιώνα είχαν εντοπιστεί νέα πετρελαϊκά κοιτάσματα στο Κολοράντο, το Κάνσας και την Καλιφόρνια. Το μεγαλύτερο μέρος της άντλησης και διΰλισης πέρασε πάλι στην Standard Oil, αλλά όταν το έτος 1901 εντοπίστηκαν νεότερα κοιτάσματα στο Τέξας, κέρδισε τη συνεργασία με τους ιδιοκτήτες των πετρελαιοπηγών η εταιρία Shell, η οποία εξαγόρασε για 20 χρόνια το δικαίωμα άντλησης και διΰλισης με τουλάχιστον 25 σεντς το βαρέλι.

Η συμφωνία αυτή προκάλεσε σημαντικές πολιτικές αντιδράσεις, γιατί μια ευρωπαϊκή εταιρία αποκτούσε δικαιώματα στην αμερικάνικη αγορά πετρελαίου. Έτσι, το 1903 αναγκάστηκε η εταιρία Shell να εγκαταλείψει το συμβόλαιο και να υποκύψει στα, υποκινούμενα από τις αντίπαλες εταιρίες συνθήματα που ακούστηκαν έκτοτε με παραλλαγές σε διάφορες χώρες: «Τα αμερικάνικα πετρέλαια στους Αμερικάνους! Έξω οι ξένοι!» Τη θέση της Shell πήρε τότε μια νέα εταιρία που ιδρύθηκε, η Gulf Oil Corporation, η οποία έγινε μια από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρίες του κόσμου. Μια άλλη εταιρία που ιδρύθηκε για την εκμετάλλευση των τεξανικών κοιτασμάτων ήταν η Texas Fuel Company που μετωνομάστηκε αργότερα σε Texas Company και Texaco.

Αργότερα επεκτάθηκε η Texaco σε κοιτάσματα της Οκλαχόμα και έγινε με τη σειρά της επίσης μια από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρίες του κόσμου. Η ανάπτυξη της Texaco μείωσε το μερίδιο της Standard Oil στην αμερικάνικη πετρελαϊκή αγορά, αν και σε απόλυτες τιμές η παραγωγή και τα κέρδη αυξήθηκαν κατά πολύ. Έτσι, το 1911 κατείχε η Standard Oil το 60% της αμερικάνικης αγοράς, έναντι του 90% το έτος 1880. Με διάφορους μυθιστορηματικούς τρόπους δημοσιοποιήθηκαν κάποια στιγμή οι μέθοδοι επηρεασμού δημόσιων προσώπων από τον Ροκφέλερ και η εσωτερική πληροφόρηση που υπήρχε μεταξύ των διαφόρων εταιριών του τραστ για έλεγχο των τιμών. Μετά από πολυετείς δίκες αποφασίστηκε το έτος 1911 τελεσίδικα η διάσπαση της εταιρίας Standard Oil σε διάφορες ανεξάρτητες μικρότερες, σύμφωνα με τη νομοθεσία αντιτράστ.

Αν και ο ίδιος ο Ροκφέλερ βρέθηκε αρκετές φορές στα δικαστήρια κατηγορούμενος για διάφορες οικονομικού τύπου μεθοδεύσεις, ουδέποτε καταδικάστηκε επειδή, όπως έλεγαν οι αντίπαλοί του, εξαγόραζε υπαλλήλους, πολιτικούς, δικαστές και αντίπαλους δικηγόρους. Το 1913 ίδρυσε ο πάμπλουτος αυτός επιχειρηματίας το Ίδρυμα «Rockefellers' Foundation», με κεφάλαιο 500 εκατομμ. δολαρίων, με τα οποία χρηματοδοτήθηκαν κοινωνικά, επιστημονικά και καλλιτεχνικα έργα σε πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα. Στις αρχές του 21ου αιώνα διαθέτει αυτό το Ίδρυμα περιουσία περί τα 2 δισεκ. δολάρια.