Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας, γνωστός και ως Φάρος του Φάρου, υπήρξε ένα από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου. Χτισμένος στο μικρό νησάκι Φάρος, ακριβώς δίπλα στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, καθοδηγούσε για περισσότερους από 1.500 χρόνια τους ναυτικούς που έπλεαν στη Μεσόγειο. Δεν ήταν μόνο τεχνολογικό και αρχιτεκτονικό κατόρθωμα, αλλά και σύμβολο δύναμης και μεγαλείου της ελληνιστικής Αιγύπτου.
---
Ιστορικό υπόβαθρο
Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.), η Αίγυπτος πέρασε στα χέρια του στρατηγού του, Πτολεμαίου Α΄ Σωτήρος. Ο ίδιος, επιδιώκοντας να καταστήσει την Αλεξάνδρεια πολιτιστικό και εμπορικό κέντρο, ξεκίνησε μεγάλα έργα. Το λιμάνι της πόλης ήταν κομβικό για τη ναυσιπλοΐα, αλλά επικίνδυνο λόγω των ρηχών νερών και των κρυφών βράχων. Έτσι αποφασίστηκε η ανέγερση ενός τεράστιου φάρου.
Η κατασκευή ξεκίνησε γύρω στο 290 π.Χ. και ολοκληρώθηκε περίπου το 280 π.Χ., επί βασιλείας του γιου του, Πτολεμαίου Β΄ Φιλάδελφου.
---
Ο αρχιτέκτονας και η αφιέρωση
Ο αρχιτέκτονας ήταν ο Σώστρατος ο Κνίδιος, ένας διάσημος μηχανικός της εποχής. Σύμφωνα με τον ιστορικό Λουκιανό, ο Σώστρατος αρχικά χάραξε στο μάρμαρο το όνομά του, καλύπτοντάς το με κονίαμα πάνω στο οποίο αναγράφηκε η αφιέρωση στον βασιλιά. Με τα χρόνια το κονίαμα φθάρθηκε και το όνομά του φανερώθηκε, διασφαλίζοντας την αθανασία του δημιουργού.
---
Η αρχιτεκτονική του φάρου
Αν και το μνημείο δεν σώζεται σήμερα, οι περιγραφές του Στράβωνα, του Πλινίου του Πρεσβύτερου και Αράβων περιηγητών μας δίνουν μια εικόνα της δομής του:
Ύψος: 100–120 μέτρα (το τρίτο ψηλότερο κτίσμα της αρχαιότητας μετά τις Πυραμίδες).
Υλικά: Μεγάλοι ασβεστολιθικοί ογκόλιθοι, δεμένοι με λιωμένο μόλυβδο για αντοχή.
Μορφή:
1. Τετράγωνη βάση με εσωτερικά δωμάτια και κλιμακοστάσια.
2. Οκταγωνικό μεσαίο τμήμα, πιο στενό, που οδηγούσε στην κορυφή.
3. Κυκλικός πύργος στην κορυφή, όπου τοποθετούνταν η φωτιά.
Στην κορυφή υπήρχε μεγάλος καθρέφτης από γυαλισμένο μπρούντζο, ο οποίος αντανακλούσε το φως της φωτιάς τη νύχτα και το φως του ήλιου την ημέρα, καθιστώντας τον ορατό έως και 50 χιλιόμετρα μακριά.
---
Σημασία και ρόλος
Ο φάρος ήταν απαραίτητος για τη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο, αλλά η σημασία του ήταν και πολιτική. Συμβόλιζε την ισχύ των Πτολεμαίων και το μεγαλείο της Αλεξάνδρειας, που τότε αποτελούσε:
Κέντρο εμπορίου ανάμεσα σε Αίγυπτο, Ελλάδα, Μέση Ανατολή.
Έδρα της περίφημης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Πόλη-σύμβολο του ελληνιστικού πολιτισμού.
Ο φάρος έγινε τόσο διάσημος, ώστε η λέξη "pharos" έγινε συνώνυμο του φάρου σε πολλές γλώσσες (π.χ. στα ισπανικά "faro", στα γαλλικά "phare").
---
Η παρακμή και η καταστροφή
Από τον 8ο έως τον 14ο αιώνα, μια σειρά ισχυρών σεισμών έπληξαν την Αλεξάνδρεια:
796 μ.Χ.: Πρώτη μεγάλη ζημιά.
956 μ.Χ. και 1303 μ.Χ.: Ισχυροί σεισμοί κατέστρεψαν τμήματα του μνημείου.
1323 μ.Χ.: Ο φάρος κατέρρευσε ολοκληρωτικά.
Στα μέσα του 15ου αιώνα, ο σουλτάνος Καϊτμπέη χρησιμοποίησε τα ερείπια για να οικοδομήσει το Φρούριο του Καϊτμπέη, το οποίο στέκεται μέχρι σήμερα στην ίδια θέση.
---
Αρχαιολογικές έρευνες
Το 1994, δύτες εντόπισαν στο βυθό γύρω από το φρούριο τεράστιους ογκόλιθους, αγάλματα Σφιγγών και κολοσσιαίες μορφές του Δία και του Οσιρίδος, που πιστεύεται ότι ανήκαν στον διάκοσμο του φάρου. Σήμερα, η περιοχή θεωρείται υποθαλάσσιο αρχαιολογικό πάρκο και υπάρχουν σχέδια ανάδειξής της.
---
Κληρονομιά
Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας υπήρξε όχι μόνο θαύμα αρχιτεκτονικής και μηχανικής, αλλά και πρότυπο για τους μελλοντικούς φάρους. Η μνήμη του διατηρείται ζωντανή μέσα από τις περιγραφές, τους μύθους και τα ευρήματα, υπενθυμίζοντας πώς η ανθρώπινη ευφυΐα μπορεί να υπερβεί τα όρια της εποχής της.
---
Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας δεν ήταν απλώς ένας πύργος φωτός. Ήταν το σύμβολο μιας αυτοκρατορίας, το όραμα ενός πολιτισμού και το σήμα κατατεθέν μιας πόλης που για αιώνες ήταν η καρδιά της Μεσογείου.
---
Ιστορικό υπόβαθρο
Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.), η Αίγυπτος πέρασε στα χέρια του στρατηγού του, Πτολεμαίου Α΄ Σωτήρος. Ο ίδιος, επιδιώκοντας να καταστήσει την Αλεξάνδρεια πολιτιστικό και εμπορικό κέντρο, ξεκίνησε μεγάλα έργα. Το λιμάνι της πόλης ήταν κομβικό για τη ναυσιπλοΐα, αλλά επικίνδυνο λόγω των ρηχών νερών και των κρυφών βράχων. Έτσι αποφασίστηκε η ανέγερση ενός τεράστιου φάρου.
Η κατασκευή ξεκίνησε γύρω στο 290 π.Χ. και ολοκληρώθηκε περίπου το 280 π.Χ., επί βασιλείας του γιου του, Πτολεμαίου Β΄ Φιλάδελφου.
---
Ο αρχιτέκτονας και η αφιέρωση
Ο αρχιτέκτονας ήταν ο Σώστρατος ο Κνίδιος, ένας διάσημος μηχανικός της εποχής. Σύμφωνα με τον ιστορικό Λουκιανό, ο Σώστρατος αρχικά χάραξε στο μάρμαρο το όνομά του, καλύπτοντάς το με κονίαμα πάνω στο οποίο αναγράφηκε η αφιέρωση στον βασιλιά. Με τα χρόνια το κονίαμα φθάρθηκε και το όνομά του φανερώθηκε, διασφαλίζοντας την αθανασία του δημιουργού.
---
Η αρχιτεκτονική του φάρου
Αν και το μνημείο δεν σώζεται σήμερα, οι περιγραφές του Στράβωνα, του Πλινίου του Πρεσβύτερου και Αράβων περιηγητών μας δίνουν μια εικόνα της δομής του:
Ύψος: 100–120 μέτρα (το τρίτο ψηλότερο κτίσμα της αρχαιότητας μετά τις Πυραμίδες).
Υλικά: Μεγάλοι ασβεστολιθικοί ογκόλιθοι, δεμένοι με λιωμένο μόλυβδο για αντοχή.
Μορφή:
1. Τετράγωνη βάση με εσωτερικά δωμάτια και κλιμακοστάσια.
2. Οκταγωνικό μεσαίο τμήμα, πιο στενό, που οδηγούσε στην κορυφή.
3. Κυκλικός πύργος στην κορυφή, όπου τοποθετούνταν η φωτιά.
Στην κορυφή υπήρχε μεγάλος καθρέφτης από γυαλισμένο μπρούντζο, ο οποίος αντανακλούσε το φως της φωτιάς τη νύχτα και το φως του ήλιου την ημέρα, καθιστώντας τον ορατό έως και 50 χιλιόμετρα μακριά.
---
Σημασία και ρόλος
Ο φάρος ήταν απαραίτητος για τη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο, αλλά η σημασία του ήταν και πολιτική. Συμβόλιζε την ισχύ των Πτολεμαίων και το μεγαλείο της Αλεξάνδρειας, που τότε αποτελούσε:
Κέντρο εμπορίου ανάμεσα σε Αίγυπτο, Ελλάδα, Μέση Ανατολή.
Έδρα της περίφημης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Πόλη-σύμβολο του ελληνιστικού πολιτισμού.
Ο φάρος έγινε τόσο διάσημος, ώστε η λέξη "pharos" έγινε συνώνυμο του φάρου σε πολλές γλώσσες (π.χ. στα ισπανικά "faro", στα γαλλικά "phare").
---
Η παρακμή και η καταστροφή
Από τον 8ο έως τον 14ο αιώνα, μια σειρά ισχυρών σεισμών έπληξαν την Αλεξάνδρεια:
796 μ.Χ.: Πρώτη μεγάλη ζημιά.
956 μ.Χ. και 1303 μ.Χ.: Ισχυροί σεισμοί κατέστρεψαν τμήματα του μνημείου.
1323 μ.Χ.: Ο φάρος κατέρρευσε ολοκληρωτικά.
Στα μέσα του 15ου αιώνα, ο σουλτάνος Καϊτμπέη χρησιμοποίησε τα ερείπια για να οικοδομήσει το Φρούριο του Καϊτμπέη, το οποίο στέκεται μέχρι σήμερα στην ίδια θέση.
---
Αρχαιολογικές έρευνες
Το 1994, δύτες εντόπισαν στο βυθό γύρω από το φρούριο τεράστιους ογκόλιθους, αγάλματα Σφιγγών και κολοσσιαίες μορφές του Δία και του Οσιρίδος, που πιστεύεται ότι ανήκαν στον διάκοσμο του φάρου. Σήμερα, η περιοχή θεωρείται υποθαλάσσιο αρχαιολογικό πάρκο και υπάρχουν σχέδια ανάδειξής της.
---
Κληρονομιά
Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας υπήρξε όχι μόνο θαύμα αρχιτεκτονικής και μηχανικής, αλλά και πρότυπο για τους μελλοντικούς φάρους. Η μνήμη του διατηρείται ζωντανή μέσα από τις περιγραφές, τους μύθους και τα ευρήματα, υπενθυμίζοντας πώς η ανθρώπινη ευφυΐα μπορεί να υπερβεί τα όρια της εποχής της.
---
Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας δεν ήταν απλώς ένας πύργος φωτός. Ήταν το σύμβολο μιας αυτοκρατορίας, το όραμα ενός πολιτισμού και το σήμα κατατεθέν μιας πόλης που για αιώνες ήταν η καρδιά της Μεσογείου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου