Οι απόγονοι του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο

Ιστορικό Πλαίσιο

Το 1825 ο Ιμπραήμ Πασάς αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο με ισχυρό αιγυπτιακό στρατό για να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση. Οι επιχειρήσεις του υπήρξαν σκληρές, με πυρπολήσεις, σφαγές και ερήμωση χωριών.

Μετά τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827) και την άφιξη του γαλλικού «Στρατού του Μοριά» (1828), ο Ιμπραήμ αναγκάστηκε να αποχωρήσει, παίρνοντας μαζί του το μεγαλύτερο μέρος των στρατευμάτων του.

Ωστόσο, μικρός αριθμός στρατιωτών –κυρίως Σουδανοί, Αιγύπτιοι και Αλβανοί– έμεινε πίσω. Άλλοι λιποτάκτησαν, άλλοι αιχμαλωτίστηκαν και μερικοί παντρεύτηκαν Ελληνίδες.

Μέσα σε δύο-τρεις γενιές όλοι αυτοί αφομοιώθηκαν πλήρως στον ντόπιο πληθυσμό, αφήνοντας πίσω μόνο παρατσούκλια, επώνυμα και τοπικές παραδόσεις.

Περιοχές και Παραδόσεις

Μεσσηνία

• Πύλος – Γιάλοβα – Μεθώνη – Κορώνη: Μαρτυρίες για Σουδανούς και Αιγυπτίους που έμειναν ως εργάτες και υπηρέτες.
• Τοπωνύμιο: «του Αράπη το Χάνι» κοντά στη Γιάλοβα.
• Επώνυμα/παρατσούκλια: Αράπης, Μαυράπης.

Λακωνία – Μάνη

• Μερικοί στρατιώτες εγκαταστάθηκαν στη Μάνη, παντρεύτηκαν ντόπιες και αφομοιώθηκαν.
• Οικογένειες με σκούρο δέρμα θεωρούνταν «απόγονοι Αράπηδων του Ιμπραήμ».
• Παρατσούκλια: Μαυράπης, Αραπάκος.

Αρκαδία

• Γύρω από την Τρίπολη αιχμαλωτίστηκαν Σουδανοί, που εργάστηκαν ως γεωργοί.
• Παρατσούκλια/επώνυμα: Αραπάκος, Αραπίτσης.

Αργολίδα

• Στο Ναύπλιο, πρώην πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, υπήρξαν «Μαύροι του Ιμπραήμ» που έγιναν οικιακοί υπηρέτες.
• Επώνυμα: Αράπης, Αραπάκης.

Επώνυμα και Παρατσούκλια

• Αράπης
• Αραπάκος
• Αραπίτσης
• Αραπάκης
• Μαυράπης
• Μαυράκης
• Μαυράκος
• Αραπάτσης
• Αραπογιάννης

⚠️ Δεν σημαίνει ότι κάθε οικογένεια με αυτά τα ονόματα προέρχεται κατ’ ανάγκη από στρατιώτες του Ιμπραήμ. Συχνά χρησιμοποιήθηκαν ως παρατσούκλια για μαυριδερά άτομα. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις η τοπική μνήμη τα συνδέει με εκείνη την περίοδο.

Σημερινή Κατάσταση

Σήμερα δεν υπάρχει καμία οργανωμένη κοινότητα απογόνων του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Οι απόγονοι έχουν πλήρως ενσωματωθεί στον ελληνικό πληθυσμό και ζουν διάσπαρτοι σε χωριά και πόλεις. Το μόνο που μένει ως μνήμη είναι τα επώνυμα, τα παρατσούκλια και οι λαϊκές αφηγήσεις.

Συμπέρασμα

Η παρουσία στρατιωτών του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο άφησε ένα ελάχιστο αλλά διακριτό αποτύπωμα. Παρότι ο στρατός του αποχώρησε το 1828, μεμονωμένοι άνδρες έμειναν πίσω και αφομοιώθηκαν.

Η μνήμη τους διασώθηκε όχι μέσα από κοινότητες, αλλά μέσα από οικογενειακά ονόματα και τοπικές ιστορίες που κρατούν ζωντανή την ανάμνηση μιας σκοτεινής αλλά καθοριστικής περιόδου για την Ελληνική Επανάσταση.