9 Οκτωβρίου, το 1944 διεξήχθη μια συνάντηση κορυφής στη Μόσχα, μεταξύ του Ουίνστων Τσόρτσιλ και Ιωσήφ Στάλιν. Πρόκειται επί της ουσίας για μια σύσκεψη προετοιμασίας εν όψει της Διάσκεψης στη Γιάλτα τον Φεβρουάριο της επόμενης χρονιάς.
Στις μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των ηγετών Βρετανίας και ΕΣΣΔ, που διήρκεσαν δέκα ημέρες, αποφασίστηκαν μια σειρά από ζητήματα για τον μεταπολεμικό κόσμο, ένα από τα οποία ήταν και οι σφαίρες επιρροής των υπερδυνάμεων επί των χωρών της Ευρώπης -μεταξύ αυτών και της Ελλάδας.
Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για το τι διεμήφθη μεταξύ Τσόρτσιλ και Στάλιν, ακόμη λιγότερα έχουν διασταυρωθεί από τα αρχεία των δύο ηγετών ή άλλες ιστορικές πηγές. Για τον λόγο αυτό ακόμη και σήμερα υπάρχει αμφισβήτηση για τη λεγόμενη «συμφωνία των ποσοστών» ή -σε μια πιο λογοτεχνική εκδοχή- «συμφωνία της χαρτοπετσέτας».
Η «συμφωνία της χαρτοπετσέτας»
Ο Ουίνστων Τσόρτσιλ γράφει για τα γεγονότα: "Φτάσαμε στη Μόσχα. Και είπα «ας ρυθμίσουμε τις υποθέσεις μας στα Βαλκάνια. Έχουμε συμφέροντα, αποστολές και πράκτορες εκεί. Οσον αφορά τη Βρετανία και τη Ρωσία, τι θα λέγατε να έχετε 90% κυριαρχίας στη Ρουμανία, 90% κυριαρχίας για εμάς στην Ελλάδα και 50-50% στη Γιουγκοσλαβία;» Ενώ αυτό μεταφραζόταν, το έγραψα σε μισό φύλλο χαρτιού.
Ο Ουίνστων Τσόρτσιλ γράφει για τα γεγονότα: "Φτάσαμε στη Μόσχα. Και είπα «ας ρυθμίσουμε τις υποθέσεις μας στα Βαλκάνια. Έχουμε συμφέροντα, αποστολές και πράκτορες εκεί. Οσον αφορά τη Βρετανία και τη Ρωσία, τι θα λέγατε να έχετε 90% κυριαρχίας στη Ρουμανία, 90% κυριαρχίας για εμάς στην Ελλάδα και 50-50% στη Γιουγκοσλαβία;» Ενώ αυτό μεταφραζόταν, το έγραψα σε μισό φύλλο χαρτιού.
Το προώθησα στον Στάλιν, ο οποίος είχε ακούσει στο μεταξύ τη μετάφραση. Υπήρξε μια μικρή παύση. Εν συνεχεία, πήρε το μπλε στιλό του και έκανε ένα μεγάλο σημείο στίξης στο χαρτί, και μας το επέστρεψε.
Εν τέλει είπα: «Δεν θα θεωρείτο μάλλον κυνικό αν φαινόταν ότι ρυθμίσαμε αυτές τις υποθέσεις, τόσο σημαντικές για τη μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων, με έναν τόσο πρόχειρο τρόπο; Ας κάψουμε το έγγραφο». «Όχι, κρατήστε το» απάντησε ο Στάλιν."
Η μαρτυρία αυτή καθόρισε επί δεκαετίες τη θέαση των ιστορικών επί του ζητήματος, αν και η πολεμική επικέντρωνε στο κατά πόσο τα λεγόμενα του Τσόρτσιλ θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ακριβή ή το έγγραφο που συνόδευει τη μαρτυρία ως γνήσιο.
Το χαρτί, πάνω στο οποίο σημειώθηκαν τα ποσοστά για τις σφαίρες επιρροής των υπερδυνάμεων επί των χωρών της Ευρώπης, ήταν -όπως προκύπτει από το αρχείο του Βρετανού πρωθυπουργού- ένα απλό χαρτί από σημειωματάριο. Ο μύθος γύρω από τη συνάντηση κορυφής ήθελε επί χρόνια να πρόκειται για μια χαρτοπετσέτα πάνω στην οποία γράφτηκε πρόχειρα το μεταπολεμικό μέλλον των ευρωπαϊκών χωρών.
Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, η χαρτοπετσέτα είναι ένας μύθος· αν και το περιεχόμενο της απόφασης, όσο και ο τρόπος που ελήφθη -αν πιστέψει κανείς τα λεγόμενα του Τσόρτσιλ- ταιριάζουν στο αφήγημα της «χαρτοπετσέτας»: Μια συμφωνία που μετέπειτα θεωρήθηκε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ντροπή και από τους δύο πόλους, εξαιτίας των ποσοστών επιρροής που «χάρισαν» η μία πλευρά στην άλλη, όσο και η απαξίωση με την οποία αντιμετωπίζονται σε αυτή την συμφωνία οι ευρωπαϊκές χώρες -κάτι σαν αποικίες μάλλον, παρά ανεξάρτητες (πολιτικές) οντότητες- ταιριάζει γάντι να έχει σημειωθεί πρόχειρα πάνω σε ένα τόσο ευτελές χαρτί όσο μια χαρτοπετσέτα.
Η μαρτυρία αυτή καθόρισε επί δεκαετίες τη θέαση των ιστορικών επί του ζητήματος, αν και η πολεμική επικέντρωνε στο κατά πόσο τα λεγόμενα του Τσόρτσιλ θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ακριβή ή το έγγραφο που συνόδευει τη μαρτυρία ως γνήσιο.
Το χαρτί, πάνω στο οποίο σημειώθηκαν τα ποσοστά για τις σφαίρες επιρροής των υπερδυνάμεων επί των χωρών της Ευρώπης, ήταν -όπως προκύπτει από το αρχείο του Βρετανού πρωθυπουργού- ένα απλό χαρτί από σημειωματάριο. Ο μύθος γύρω από τη συνάντηση κορυφής ήθελε επί χρόνια να πρόκειται για μια χαρτοπετσέτα πάνω στην οποία γράφτηκε πρόχειρα το μεταπολεμικό μέλλον των ευρωπαϊκών χωρών.
Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, η χαρτοπετσέτα είναι ένας μύθος· αν και το περιεχόμενο της απόφασης, όσο και ο τρόπος που ελήφθη -αν πιστέψει κανείς τα λεγόμενα του Τσόρτσιλ- ταιριάζουν στο αφήγημα της «χαρτοπετσέτας»: Μια συμφωνία που μετέπειτα θεωρήθηκε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ντροπή και από τους δύο πόλους, εξαιτίας των ποσοστών επιρροής που «χάρισαν» η μία πλευρά στην άλλη, όσο και η απαξίωση με την οποία αντιμετωπίζονται σε αυτή την συμφωνία οι ευρωπαϊκές χώρες -κάτι σαν αποικίες μάλλον, παρά ανεξάρτητες (πολιτικές) οντότητες- ταιριάζει γάντι να έχει σημειωθεί πρόχειρα πάνω σε ένα τόσο ευτελές χαρτί όσο μια χαρτοπετσέτα.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου