Navi Voice

Μπορεί τα Χριστούγεννα να είναι μία από τις αγαπημένες γιορτές μας, ωστόσο υπάρχουν αρκετά πράγματα -συγκεκριμένα 6- που πολλοί από εμάς δεν τα γνωρίζουν για τη συγκεκριμένη γιορτή.

Όπως για παράδειγμα ισχύει ότι ο Χριστός γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου;Γιορτάζονταν πάντοτε τα Χριστούγεννα αυτή την ημερομηνία; Πόσοι ήταν οι Μάγοι και που φυλάσσονται σήμερα τα δώρα τους; Τι ήταν το άστρο της Βηθλεέμ;

Διαβάστε τις απαντήσεις.

1. Πότε γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα;

Κάθε χρόνο γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα..Μια σταθερή γιορτή για τη γέννηση του Χριστού που πέφτει στις 25 Δεκεμβρίου..Μα ήταν πάντα έτσι;

Τα Ευαγγέλια (ένα για την ακρίβεια) μας ενημερώνουν για τη γέννηση του Χριστού αλλά φυσικά δεν μας παρέχουν καμία συγκεκριμένη ημερομηνία. Επιπλέον ο Ιησούς ζητούσε από τους μαθητές τους να εορτάζουν την ανάμνηση του θανάτου του.(Λουκ 22:19, 20)

Αυτό μπορεί να οφείλεται στην Εβραϊκή παράδοση, καθώς οι Εβραίοι της εποχής δεν γιόρταζαν γενέθλια,διότι ήταν ταυτισμένα με τις παγανιστικές εορτές των Ρωμαίων. Η ανάπτυξη του εορτασμού των Χριστουγέννων έγινε μετά το τέλος των διωγμών των Χριστιανών περί τον 3ο μ.Χ. αιώνα. Οι πρώτοι Χριστιανοί συνήθιζαν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα μαζί με την Βάπτιση του Ιησού στις 6 Ιανουαρίου, τα περίφημα «Θεοφάνια».

Η απόφαση να μεταφερθεί ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου έγινε για να επικαλείψει την μεγάλη παγανιστική εορτή των Ρωμαίων, που ήταν αφιερωμένη στον «ανίκητο Ήλιο». (Dies Invictis Solis)

Επίσης μεγάλες εορτές ήταν τα Saturnalia (προς τιμήν του Κρόνου) και τα Broumalia. Η εορτές αυτές είχαν περίοπτη θέση στο Ρωμαικό ημερολόγιο αφού σηματοδοτούσαν το τέλος του χειμερινού ηλιοστάσιου.

Η 21η Δεκεμβρίου είναι η μικρότερη μέρα του χρόνου ενώ για τις τρεις επόμενες μέρες ο Ήλιος φαίνεται στάσιμος. Την 25η Δεκεμβρίου οι μέρες αρχίζουν και πάλι να δυναμώνουν, σηματοδοτώντας τη νίκη του φωτός έναντι του σκότους. Έτσι η εορτή των Χριστουγέννων τοποθετήθηκε και συμβολικά αλλά και πολιτικά: σηματοδοτούσε την νίκη των Χριστιανών επί των ειδωλολατρών. Ο Ήλιος της Δικαιοσύνης είναι λοιπόν ο Ιησούς που είναι «το φώς του κόσμου» (Ιωαν 8:12) και όχι ο παγανιστικός θεός Ήλιος των Ρωμαίων.

2. Πόσοι ήταν οι Μάγοι;

Όλοι ξέρουμε τον Βαλτάσαρ, τον Μελχιορ και τον Γκασπάρ, τους Μάγους εξ Ανατολών που ήρθαν να επισκεφθούν το Θείο Βρέφος. Αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό. Τα Ευαγγέλια ΔΕΝ αναφέρουν πόσοι και ποιοί Μάγοι επισκέφθηκαν τον Ιησού, αλλά αναφέρονται σε αριθμό δώρων! Τα ονόματα των μάγων μας είναι γνωστά από απόκρυφα Ευαγγέλια. Σύμφωνα με την παράδοση, οι Μάγοι ήταν Πέρσες, καθώς η Περσία ήταν η μόνη χώρα που συνόρευε με τη Ρωμαική Αυτοκρατορία όπου οι Μάγοι θεωρούντο σημαντικοί επιστήμονες.

3.Τι ήταν το άστρο της Βηθλεέμ;

Πολλοί μελετητές έχουν προσπαθήσει να «αποκρυπτογραφήσουν» το περίφημο Άστρο της Βηθλεέμ. Με βάση αστρονομικές παρατηρήσεις, το «άστρο» δεν ήταν παρά μια σύνοδος Δία-Κρόνου ή Δία-Αφροδίτης. Το άστρο δεν ήταν στην Ανατολή όπως λανθασμένα πιστέυουν κάποιοι. Τα Ευαγγέλια αναφέρουν οτι είδαν το άστρο «εν τη ανατολή» δηλαδή στην ανατολή του, πράγμα που σημαίνει ότι το αστέρι ήταν ψηλά στον Ουρανό όλη τη νύχτα. Ανέτειλε όπως ο ήλιος και στάθηκε όπως ο ήλιος. Αυτό είναι μια από τις πέντε κύριες αστρολογικές θέσεις των Βαβυλωνίων, όταν θεωρήθηκε ότι έτσι συνέβαινε για να έχει ένα ουράνιο σώμα τη μέγιστη επιρροή του στα παγκόσμια γεγονότα.

Σε κάθε περίπτωση, είτε το 7 π.Χ είτε το 2 π.Χ οπότε έγιναν οι σύνοδοι Δία-Κρόνου ή Δία-Αφροδίτης έγιναν δύο θαυμαστά γεγονότα που μπορεί να θεωρήθηκαν σημεία για τους αστρονόμους.

Στην περίπτωση Δία-Κρόνου, βλέπουμε ότι ο Δίας και ο Κρόνος ήρθαν σε στενή επαφή στον Ουρανό τρεις φορές. Στις 27 Μαΐου του 7 π.Χ., σταμάτησαν απέχοντας απόσταση μία μοίρα και δύο μήνες αργότερα ήταν σε απόσταση 3 μοιρών.
Ακολούθως έκαναν σύνοδο δύο περισσότερες φορές, απέχοντας 1 μοίρα στις 6 Οκτωβρίου και στις 1 Δεκεμβρίου του 7 π.Χ. προτού να απομακρυνθούν οριστικά ο ένας από τον άλλον. Ήταν αυτό που οι αστρονόμοι καλούν τριπλή σύνοδος. Ένα αστρονομικό γεγονός που συμβαίνει κάθε 20 χρόνια, έγινε τρεις φορές σε λίγους μήνες. Μάλιστα στις 25 Φεβρουαρίου ο Άρης συμμετείχε στη σύνοδο, σχηματίζοντας ένα ισοσκελές τρίγωνο με τον Δία και τον Κρόνο!

Στην περίπτωση Δία-Αφροδίτης που έγινε το 2π.Χ έγινε κάτι πραγματικά περίεργο! Ο Δίας φάνηκε να περνά μπροστά από την Αφροδίτη, να σταματά και να κινείται ανάδρομα παιρνόντας δεύτερη φορά από την Αφροδίτη και τελικά να ξαναβρίσκει την κανονική του πορεία και να ''προσπερνά'' την Αφροδίτη για τρίτη φορά!

4. Τελικά πότε γεννήθηκε ο Χριστός;

Με βάση τους παραπάνω αστρονομικούς υπολογισμούς και τα ιστορικά δεδομένα μπορούμε να υπολογίσουμε την ημερομηνία γέννησης του Χριστού. Εάν γεννήθηκε το 7 π.Χ., όπως πολλοί θεωρούν σωστό, και εάν η θεωρία συνόδου είναι σωστή τότε αυτό δείχνει τη Γέννηση του Ιησού τον Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο.

Δεν έχουμε κανέναν τρόπο να είμαστε βέβαιοι για την ακριβή ημέρα αλλά θα μπορούσαμε να πάρουμε την ημέρα κατά την οποία ο Δίας και ο Κρόνος όταν ήταν στον ουρανό όλη η νύχτα, την Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου του 7 π.Χ.

Η ημερομηνία αυτή αντιστοιχεί στον εβραϊκό μήνα Τισρί, ο οποίος τοποθετείται από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως στις αρχές του Οκτωβρίου- θυμίζουμε οτι το Εβραικό Ημερολόγιο είναι ΣΕΛΗΝΙΑΚΟ. Σύμφωνα με τις Γραφές ο Ζαχαρίας, πατέρας του Ιωάννη του Πρόδρομου, ήταν ιερέας και συνάντησε τον αρχάγγελο Γαβριήλ τις ημέρες της εφημερίας του στον Ναό. Αυτό συνέβη τον μήνα Ταμμούζ (Ιούνιο-Ιούλιο). Μετά την υπηρεσία του, η στείρα γυναίκα του, η Ελισάβετ, συνέλαβε – όπως προανήγγειλε ο αρχάγγελος – τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Όταν η Ελισάβετ βρισκόταν στον έκτο μήνα κυήσεως, πιθανώς τον μήνα Τεμπέθ (Δεκέμβριος-Ιανουάριος), ο αρχάγγελος Γαβριήλ ανήγγειλε και στην Παρθένο Μαρία ότι πρόκειται να γίνει μητέρα του Υιού του Θεού. Έτσι η γέννηση 9 μήνες αργότερα, τοποθετείται στον μηνά Τισρί, δηλαδή τον Σεπτέμβριο, που ίσως είναι ο μήνας γέννησης του Χριστού.

5. Τι αντιπροσωπεύουν τα δώρα;

Σύμφωνα με την παράδοση, χρυσός, σμύρνα και λιβάνι προσφέρθηκαν από τους Μάγους. Ο χρυσός ήταν δώρο που προσφέροταν σε Βασιλείς και συμβολίζει τη Βασιλεία των Ουρανών. Το λιβάνι, χρησιμοποιείτο σε θρησκευτικές τελετές και συμβολίζει τον Ιησού ώς Ιερέα. Τέλος τα σμύρνα χρησίμευαν στην παραγωγή αρωμάτων και στην περιποίηση των νεκρών. Συμβολίζει την αθανασία του Χριστού. Παρόλα αυτά, το πιο εντυπωσιακό είναι ότι και τα τρία δώρα δεν χάνουν ΠΟΤΕ τις φυσικές τους ιδιότητες παρά το πέρασμα του χρόνου. Σμύρνα, χρυσός και λιβάνι παραμένουν τα ίδια ακριβώς όπως και οι ιδιότητες του Χριστού τις οποίες συμβολίζουν!

6. Τα Δώρα των Μάγων βρίσκονται στην ... Ελλάδα

Δεν αστειευόμαστε! Σύμφωνα με την παράδοση, η Παρθένος Μαρία τα παρέδωσε στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων όπου και φυλάσσονταν μέχρι το 400 μ.Χ. Τότε ο Αυτοκράτορας Αρκάδιος τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Όταν η πόλη κυριεύθηκε από τους Σταυροφόρους το 1204, τα Δώρα μεταφέρθηκαν στην Νικομήδεια (Ιζνίκ). Με την ανακατάληψη της Πόλης τα Δώρα επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη μέχρι την Άλωση. Το 1453 με την Άλωση της Πόλης στους Οθωμανούς, η μητριά του Μωάμεθ του Πορθητή, Σέρβα στην καταγωγή και Χριστιανή, τα μετέφερε στο Άγιον Όρος για να τα προστατεύσει.

Όταν το πλοιάριο έφτασε στο λιμάνι του Αγίου Όρους, η Μάρω συνάντησε ως εκ θαύματος την Παναγία η οποία της είπε να μην προχωρήσει διότι υπήρχε Άβατο στο Άγιο Όρος και δεν έπρεπε να το παραβιάσει. Έτσι τα άφησε να τα παραλάβουν οι μοναχοί.

Σήμερα, τα Δώρα των Μάγων βρίσκονται στην Μονή Αγ. Παύλου στο Άγιο Όρος. Τα Δώρα αποτελούνται από 28 πλακίδια χρυσού και 60 μπάλλες σμύρνων και λιβανιού.


Πηγή: iefimerida.gr

Τα Χριστούγεννα η εορτή της ανάμνησης της γεννήσεως του Ιησού Χριστού δηλαδή, αποτελούν την μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού, αποτελώντας ημέρες χαράς για όλον τον Χριστιανικό κόσμο. Λόγω βέβαια της «οικονομικής εκμετάλλευσης» και του τεράστιου «οικονομικού τζίρου της εορτής» τα Χριστούγεννα εορτάζονται πλέον σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Ιχνηλατώντας την ιστορικότητα της εορτής ανακαλύπτουμε ενδιαφέροντα στοιχεία που αφορούν την ημερομηνία της εορτής, αλλά και συσχετίσεις με συνήθειες στον αρχαίο κόσμο. Αναζητώντας την ακριβή ημερομηνία γενέσεως του Ιησού ανακαλύπτουμε ότι αφενός στην καινή Διαθήκη δεν γίνεται αναφορά για την εορτή Χριστουγέννων και αφετέρου ότι κανείς από τους Αποστόλους δεν τήρησε την 25η Δεκεμβρίου ως γενέθλια ημέρα του.

Στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός, (υπολογίζεται πως γεννήθηκε μεταξύ του 6 - 2 π. X.) Υπάρχουν όμως ενδείξεις που συνηγορούν στην Φθινοπωρινή γέννηση του, και όχι στην χειμερινή.Το εδάφιο από το Ευαγγέλιο του Λουκά παραδείγματος χάριν αναφέρει:

«Οι ποιμένες ήσαν κατά το αυτό μέρος διανυκτερεύοντες εν τοις αγροίς, και φυλάττοντες φύλακας της νυκτός επί το ποίμνιον αυτών» (2: 8). Η φράση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις πρακτικές των βοσκών καθώς τον χειμώνα λόγω του ψύχους οι ποιμένες δεν διανυκτερεύουν στους αγρούς. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η γέννηση του Ιησού δεν έγινε το Δεκέμβριο αλλά το Φθινόπωρο εφόσον τα κοπάδια δεν ήταν στις στάνες.

Γνωρίζουμε επίσης ότι η γέννηση συνέπεσε, με την απογραφή, που συνήθως γινόταν μετά την συγκομιδή, κατά τις αρχές Οκτωβρίου. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης επίσης συσχετίζει την γέννηση του Ιησού Χριστού με την εορτή της «Σκηνοπηγίας», η οποία γινόταν τον Οκτώβρη.

Στην Αγία Γραφή γενέθλιες και ονομαστικές εορτές δεν συνιστούνται. Στην πραγματικότητα τα Χριστούγεννα δεν συμπεριλαμβάνοντα στις αρχαίες γιορτές της Χριστιανικής Εκκλησίας, και μάλιστα η τήρηση των γενεθλίων καταδικάζονταν σαν ένα αρχαίο Ελληνικό "ειδωλολατρικό" έθιμο απεχθές στους Χριστιανούς. Ημέρα μνήμης των αγίων και μαρτύρων όριζαν αυτή του θανάτου. Η Καθολική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρει σχετικά : «Τα Χριστούγεννα δεν ήταν ανάμεσα στις πρώτες εορτές της Εκκλησίας.

Ο Ειρηναίος και ο Τερτυλλιανός την παραλείπουν από τους καταλόγους των εορτών» Έτσι Τα Χριστούγεννα ως εορτή των γενεθλίων του δεν γιορτάζονταν τα πρώτα 300 χρόνια. Η καθιέρωση της 25ης Δεκεμβρίου ως ημέρα των Χριστουγέννων έγινε στη Ρώμη από τον Πάπα Ιούλιο τον Α, τον 4ο μ.χ. αιώνα, μετά από έρευνα που έγινε στα αρχεία της Ρώμης για την χρονιά επί Αυγούστου απογραφής, και κατόπιν υπολογισμών βάση των Ευαγγελίων. Ένα στοιχείο που λήφθηκε υπόψιν είναι το η φράση από το κατ’ Ιωάννη γ’30«Εκέινον δει αυξάνειν, εμέ ελατούσθαι»

Στην πραγματικότητα όμως αυτό συνέβη διότι η συγκεκριμένη ημερομηνία συνέπεφτε με τις αρχαίες εορτές του Χειμερινού Ηλιοστασίου και την «Επιστροφή» του Ηλίου. Έκτοτε ο Χριστός όφειλε να είναι ο Ήλιος ο δίδων το φως εις τον κόσμο. Πριν εορταζόταν στις 6 Ιανουαρίου μαζί με τη βάπτιση του Ιησού (Θεοφάνεια). Αργότερα το έθιμο πιθανολογείται ότι μεταφέρθηκε στην Ανατολή, πιθανόν από τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό το 378-381 περίπου μ.Χ. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος (345-407 μ.Χ.) σε ομιλία του για τη γέννηση του Χριστού, αναφέρει ότι είχε αρχίσει στην Αντιόχεια να γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου. Το σίγουρο είναι ότι την εποχή του Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα, ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου είχε εξαπλωθεί σχεδόν σε όλη την Ανατολή.

Τι εόρταζαν οι Αρχαίοι Έλληνες την περίοδο των Χριστουγέννων;

Οι αρχαίοι Έλληνες κατά την χειμερινή τροπή του ήλιου γιόρταζαν την γέννηση του Διονύσου. Ο Διόνυσος αποκαλούταν «σωτήρ» και θείο «βρέφος», το οποίο γεννήθηκε από την παρθένο Σέμελη. Ήταν ο καλός «Ποιμήν», του οποίου οι ιερείς κρατούν την ποιμενική ράβδο, όπως συνέβαινε και με τον Όσιρη.

Τον χειμώνα θρηνούσαν το σκοτωμό του Διονύσου από τους Τιτάνες, αλλά στις 30 Δεκεμβρίου εόρταζαν την αναγέννησή του. Οι γυναίκες-ιέρειες ανέβαιναν στην κορυφή του ιερού βουνού και κρατώντας ένα νεογέννητο βρέφος φώναζαν «ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε. Ο Διόνυσος ζει» , ενώ σε επιγραφή αφιερωμένη στον Διόνυσο αναγράφεται:«Εγώ είμαι που σε προστατεύω και σε οδηγώ, εγώ είμαι το 'Αλφα και το Ωμέγα».

Αυτή η αρχαία Ελληνική γιορτή, είχε επίσης ταυτιστεί και με την γιορτή του Ηλίου, τον οποίο οι αρχαίοι λαοί είχαν θεοποιήσει. Συγκεκριμένα στους Έλληνες, είχε ταυτιστεί με τον Φωτοφόρο Απόλλωνα του Ηλίου, ο οποίος απεικονιζόταν πάνω στο ιπτάμενο άρμα του να μοιράζει το φως του Ηλίου.

Οι αρχαίοι λαοί αναπαριστούσαν την κίνηση του ήλιου με την ζωή ενός ανθρώπου που γεννιόταν κατά την χειμερινή τροπή του ήλιου που μεγάλωνε βαθμιαία καθώς αυξάνονταν και οι ώρες που ο ήλιος φωταγωγούσε την Γη, και πέθαινε ή ανασταίνονταν τον Μάρτιο την ημέρα της Εαρινής Ισημερίας, συμβολίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αναγέννηση του φυτικού βασιλείου μέσα από την μήτρα της Γης. Το χειμερινό Ηλιοστάσιο 22-25 Δεκεμβρίου σημαίνει την αρχή του χειμώνα, και ο Ηλιος αρχίζει βαθμιαία να αυξάνει την ημέρα έως ότου εξισωθεί με την νύχτα, κατά την Ιση-μερία τον Μάρτιο. Τότε ο Ήλιος νικά το σκοτάδι, και έρχεται η άνοιξη, η εποχή της αναγέννησης για την φύση.

Στην αρχαία Ρώμη, η εορτή άρχιζε στις 17 Δεκεμβρίου και διαρκούσε επτά ήμερες. Στην εορτή αυτή αντάλλασσαν δώρα, συνήθως λαμπάδες και στα παιδία έδιναν πήλινες κούκλες και γλυκά σε σχήμα βρέφους για να θυμίζουν το Κρόνο, που τρώει τα παιδιά του. Σταδιακά λοιπόν τα γενέθλια του θεού Ήλιου μετατράπηκαν σε γενέθλια του Υιού του Θεού. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι «εθνικοί» αποκαλούσαν την Πρώτη Ημέρα της εβδομάδας Ημέρα του θεού-Κυρίου Ήλιου, ορολογία την οποία αργότερα χρησιμοποίησαν και οι εκκλησιαστικοί Πατέρες για λόγους σκοπιμότητας ίσως. Κάτι που διασώζεται έως σήμερα στα Αγγλικά ως SUN-DAY, στα Γερμανικά SONN-TAG.

Η εορτή αυτή πέρασε και στην αρχαία Ρώμη με τις δημοφιλείς γιορτές των Σατουρνάλιων, προς τιμήν του Κρόνου τον Δεκέμβριο αλλά και της θεάς Δήμητρας, γι΄ αυτό και έκαναν θυσίες χοίρων για την ευφορία της γης .

Τα Σατουρνάλια ήταν από τις σημαντικότερες και ονομάζονταν: « DIES INVICTI SOLIS », δηλαδή «Ημέρα του αήττητου ήλιου». Μια γιορτή που φυσικά την είχαν πάρει απο την γιορτή του Φωτοφόρου Απόλλωνα - Ηλίου!

Ο Ιουστίνος ο μάρτυς (114-165 μ.Χ.) γράφει στη 2η απολογία του για τον Ιησού «...σταυρώθηκε, πριν το Σάββατο, ΠΟΥ ΗΤΑΝ Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ "ΚΡΟΝΟΥ" και την επόμενη ημέρα ΠΟΥ ΗΤΑΝ Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ (θεού) "ΗΛΙΟΥ" και η οποία μετονομάσθηκε σε ΚΥΡΙΑΚΗ, αναστήθηκε και εμφανίσθηκε στους μαθητές Του...»

Οι Αιγύπτιοι στις 25 Δεκεμβρίου εόρταζαν την γέννηση του θεού-ήλιου Όσιρη. Μετά την δολοφονία του ένα δένδρο ξεφύτρωσε στο οποίο ο Ίσις,σε κάθε επέτειο της γέννησης του στις 25 Δεκεμβρίου, άφηνε δώρα γύρω από το δένδρο. Οι Βαβυλώνιοι, και οι Φοίνικες ονόμαζαν το θεό-ήλιο Βαάλ , οι Πέρσες λάτρευαν τη γέννηση του Αήττητου-ήλιου και θεού Μίθρα Βασιλιά, ενώ οι Βραχμάνοι στην γέννηση του ψάλλουν: «Εγέρσου ω βασιλιά του κόσμου, έλα σε μας από τις σκηνές σου».

Εκτός όμως της ημέρας της γέννησης και πολλές από τις παραδόσεις που συνδέονται με τα Χριστούγεννα (ανταλλαγή δώρων, στολισμοί, κάλαντα, Χριστουγεννιάτικο δέντρο κλπ.) έχουν τις ρίζες τους σε παλαιότερες θρησκείες. Πιο συγκεκριμένα τα κάλαντα!

Πίσω από τα κάλαντα κρύβεται ένα αρχαίο Ελληνικό έθιμο με το όνομα Ειρεσιώνη, που αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο, ο οποίος ευρισκόμενος στην Σάμο, σκάρωσε διάφορα τραγούδια τα οποία μαζί με μια ομάδα παιδιών τα τραγουδούσαν στα σπίτια των πλουσίων ευχόμενοι πλούτο, χαρά και ειρήνη. Συμβόλιζε την ευφορία και γονιμότητα της γης και εορτάζονταν δυο φορές το χρόνο, μια την άνοιξη με σκοπό την παράκληση των ανθρώπων προς τους θεούς κυρίως του Απόλλωνος-ήλιου και των Ωρών για προστασία της σποράς και μια το φθινόπωρο, για να τους ευχαριστήσουν για την συγκομιδή των καρπών. Ταυτόχρονα με τις ευχαριστίες προς τους θεούς, έδιναν ευχές και στους συνανθρώπους.

Τα παιδιά γύριζαν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας ελιάς ή δάφνης στολισμένα με μαλλί (σύμβολο υγείας και ομορφιάς) και καρπούς κάθε λογής, τραγουδώντας για καλύτερη τύχη και γονιμότητα της γης. Πολλά από τα παιδιά έφεραν τον κλάδο σπίτι τους και τον κρεμούσαν στην πόρτα όπου έμενε όλο το έτος.(κάτι που συνηθίζουμε να κάνουμε σήμερα την Πρωτομαγιά).

Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Αποστόλου Αρβανιτόπουλου, σχετικό με τα έθιμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου και των καλάνδων, μας σώζει ο Φίλιππος Βρετάκος στο βιβλίο του "Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των". Σε αυτό το βιβλίο του ο Φίλιππος Βρετάκος μας λέει: "Το χριστουγεννιάτικον δένδρον συμβολίζει την αιωνιότητα της ζωής, διότι δεν γηράσκει και δεν χάνει, επομένως, την νεότητά του. Το δένδρον όμως των Χριστουγέννων δεν το ευρίσκω, εγώ τουλάχιστον, ως ξενικήν συνήθειαν, ως νομίζεται γενικώς, αλλ' εν μέρει ως αρχαίαν ελληνικήν. Είναι, δηλαδή, υπολείμματα της περιφήμου "ειρεσιώνης", και της "ικετηρίας" των αρχαίων Ελλήνων, και μάλιστα των αρχαίων Αθηναίων.


Ήσαν δε η μεν Ικετηρία κλάδος ελαίας, από του οποίου εκρέμων ποκάρια μαλλιού, και έφερον αυτόν όσοι ήθελον να ικετεύσουν τον Θεόν ομαδικώς, δια την απαλλαγήν του τόπου από δεινού τινός κακού, π.χ. από νοσήματος, πανώλους, χολέρας ή ομοίου. Ως επί το πολύ, όμως, εβάσταζε την Ικετηρίαν άνθρωπος, ο οποίος ήθελε να τεθή υπό την προστασίαν θεού και της ανωτέρας αρχής, για να προβή εις αποκαλύψεις εναντίον ισχυρών ανθρώπων ή αρχόντων." ("Κληρονομία του αρχαίου κόσμου", εφημερίς "Εθνος", 31 Δεκεμ.1937)

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία στο τέλος του 16ου, αλλά έως τις αρχές του 19ου αιώνα δεν ήταν διαδεδομένο ευρέως - τοποθετούνταν μόνο στις εκκλησίες. Το δέντρο ως Χριστιανικό σύμβολο, συμβολίζει την ευτυχία που κρύβει για τον άνθρωπο η γέννηση του Χριστού. Σταδιακά το δένδρο άρχισε να γεμίζει με διάφορα χρήσιμα είδη- κυρίως φαγώσιμα κι αργότερα ρούχα κι άλλα είδη καθημερινής χρήσης, (κάτι που γινόταν στους αρχαίους Ελληνικούς ναούς) συμβολίζοντας την προσφορά των Θείων Δώρων. Στην σύγχρονη Ελλάδα το έθιμο το εισήγαγαν οι Βαυαροί με τον στολισμό στα ανάκτορα του Όθωνα το 1833. Μετά τον το Β’ παγκόσμιο πόλεμο το δέντρο με τις πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια.

Φυσικά μεγάλη εντύπωση προκαλεί και το μυθολογικό γεγονός του "Αγιοβασίλη" με το έλκηθρο του που το κινούν οι ιπτάμενοι τάρανδοι. Ούτε αυτό όπως καταλαβαίνετε, δεν θα μπορούσε να μην παρθεί απο την Αρχαία Ελλάδα. Όπως αναφέραμε πιο πρίν , τον μήνα Δεκέμβριο, οι Έλληνες γιόρταζαν τον Διόνυσο αλλά και τον Φωτοφόρο Απόλλωνα-Ηλίου παριστάνοντας τον πάνω στο ιπτάμενο άρμα του, να μοιράζει το φως. Το άρμα έγινε έλκηθρο, τα άλογα έγιναν τάρανδοι και το "δώρο" του φωτός που μοίραζε στους ανθρώπους ...έγινε κυριολεκτικά "μοίρασμα δώρων".

Τέλος το κόψιμο της βασιλόπιτας αποτελεί εξέλιξη του αρχαιο Ελληνικού εθίμου του εορταστικού άρτου, τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στους θεούς σε μεγάλες αγροτικές γιορτές, όπως τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια.

Ολων των ειδών οι προσωπικότητες θα βρίσκονται σήμερα στο Γουέμπλεϊ. Πανάκριβοι ποδοσφαιριστές. Υπερτιμημένα αστέρια με φουσκωμένα εγώ. Υποτιμημένοι εργάτες της μπάλας. Λησμονημένες παλιές βεντέτες. Παχυλά αμειβόμενοι παράγοντες. Αυταρχικοί πολιτικοί. Ολοι τους πιόνια στο παιχνίδι της προβολής, θα συμμετέχουν στον αγώνα ανάδειξης του κορυφαίου.

Το πλέον αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό στο Ναό του ποδοσφαίρου, όμως, δεν θα είναι ούτε ο Χάινκες, ούτε ο Κλοπε, ούτε ο Λεβαντόφσκι, ούτε ο Ριμπερί. Πόσω μάλλον ο Πλατινί. Το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό του τελικού είναι ο ύμνος. Το τραγούδι του Champions League. Μπορεί να μην έχει ρυθμό χιτ. Μπορεί τους στίχους του να τους γνωρίζουν απειροελάχιστοι. Να μην μπήκε ποτέ στα τσαρτς ή να μην κατέγραψε υψηλές πωλήσεις.

Ο ύμνος, όμως, είναι το ίδιο το Champions League. Ολοι περιμένουν με αξιοπερίεργη προσήλωση ν' ακούσουν τον ήχο του που σε συνδυασμό με την ένταση, την έξαψη της στιγμής σου προκαλεί - ασυναίσθητα - ανατριχίλα. Δίχως αυτόν δεν νοείται Champions League. Είναι το σήμα κατατεθέν της διοργάνωσης.

Ο ύμνος δημιουργήθηκε το 1992 και η επιρροή του ξαφνιάζει ακόμα και τον δημιουργό του, τον Τόνι Μπρίτεν. «Πρέπει να πω ότι εκπλήσσομαι σχετικά με το πόσο έχει αντέξει στο χρόνο και πόσο δημοφιλές έχει γίνει», δηλώνει και συνεχίζει: «Για να είμαι ειλικρινής όταν ανέλαβα τη δημιουργία του ύμνου, ήταν απλώς άλλη μια δουλειά για μένα. Η όλη διαδικασία κράτησε περίπου ένα μήνα».

Ο Μπρίτεν εμπνεύστηκε από ένα κομμάτι ηλικίας 300 ετών, το «Ζάντοκ, ο Παπάς», έναν από τους τέσσερις ύμνους που είχαν γραφτεί για την ενθρόνιση του Αγγλου βασιλιά Γεωργίου του δεύτερου το 1727. Ενός βασιλιά γνωστού για τις πολλές εξωσυζυγικές του σχέσεις και το οξύθυμο του χαρακτήρα του.

Ο επιβλητικός ήχος και τα όργανα ταίριαζαν με την ποιότητα, την κλάση που η UEFA ήθελε να βγάλει προς τα έξω. «Χρειαζόμασταν μουσική κι όλοι πίστευαν ότι θα καταλήξουμε στο We are the champions των Queen, αλλά εμείς θέλαμε κάτι στ' αλήθεια ξεχωριστό», θυμάται ο Γκρεγκ Τόμσον, ο τότε διευθύνων σύμβουλος της ΤΕΑΜ, της εταιρίας που έχει την εμπορική εκμετάλλευση της διοργάνωσης.

Ο Μπρίτεν, πήρε την εισαγωγή του παλιού ύμνου κι άρχισε να δουλεύει προσθέτοντας τους στίχους που - σύμφωνα με τις προσταγές της UEFA - θα... ψάλλονταν από χορωδία. Ο ύμνος έπρεπε να γραφτεί σε τρεις γλώσσες. Αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Αυτό που έκανε ο Μπρίτεν, λοιπόν, ήταν να γράψει μια λίστα με επίθετα, να τα μεταφράσει στις άλλες δύο γλώσσες και να δει αν το αποτέλεσμα ταιριάζει. Επειτα από μελέτη κατέληξε στο ρεφρέν. Το γνωστό πια The Champions. Οι εναλλακτικές λύσεις ήταν The greatest, the finest, the most exciting, the most significant. «Αν το καλοσκεφτείς, αν επιλέγαμε κάποια από αυτές τις εναλλακτικές, ο ύμνος θα ήταν καταστροφή», λέει σήμερα ο Μπρίτεν.

Ο ύμνος ηχογραφήθηκε στο Λονδίνο με τη συμμετοχή της Βασιλικής Φιλαρμονικής Ορχήστρας και έκανε το ντεμπούτο του στην έναρξη της σεζόν 1992-93. «Ο ύμνος αυτός δεν είναι και κανένα... μνημείο τέχνης», παραδέχεται ο δημιουργός του και λέει απενοχοποιημένα: «Δεν ήθελα να κάνω τέχνη. Ηθελα να δημιουργήσω ένα κομμάτι κατάλληλο για τη δουλειά που προοριζόταν να κάνει».

Την έκανε και την κάνει ακόμα και σήμερα με ξεχωριστή επιτυχία. Σύμφωνα με έρευνα της TEAM, ο ύμνος του Champions League είναι αναγνωρίσιμος από το 98% των ευρωπαίων πολιτών και αποτελεί το... φετίχ των ποδοσφαιριστών. Ο Ιταλός τερματοφύλακας Τζιανλουίτζι Μπουφόν σε συνέντευξή του έχει παραδεχτεί πως όταν η Γιουβέντους έμεινε δύο σεζόν εκτός της διοργάνωσης, αυτό που του έλειπε περισσότερο ήταν η ανάκρουση του ύμνου. «Τον άκουγα από τον καναπέ του σπιτιού μου και σκεφτόμουν ότι αυτό δεν είναι δίκαιο», είπε χαρακτηριστικά.

Η δολοφονία του Αλέξανδρου του 1ου, βασιλιά της Γιουγκοσλαβίας, είναι από τις πρώτες που καταγράφηκαν σε φιλμ. Τον μεγαλειότατο – που τριγυρνούσε με το αυτοκίνητό του στους δρόμους της Μασσαλίας – πυροβόλησε ο Βούλγαρος επαναστάτης Βλάντο Τσερνοτσέμσκι στις 9 Οκτωβρίου του 1934.

Εκτός από τον Αλέξανδρο, δολοφονήθηκαν επίσης ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λουί Μπαρτού, ο σοφέρ, αλλά και ο ίδιος ο Τσερνοτσέμσκι που έπεσε νεκρός από πυρά Γάλλων αστυνομικών.

Ο 17χρονος ακροδεξιός εξτρεμιστής Οτόγια Γιαμαγκούτσι δολοφόνησε στις 12 Οκτωβρίου του 1960 τον αρχηγό του Ιαπωνικού Σοσιαλιστικού κόμματος,Ινεχίρο Ασανούμα, καρφώνοντας στα πλευρά του ένα wakizashi (παραδοσιακό γιαπωνέζικο σπαθί), την ώρα που το θύμα εκφωνούσε λόγο στην τηλεόραση. Ο φονιάς αυτοκτόνησε 3 εβδομάδες αργότερα μέσα στη φυλακή.

Ήταν μεσημέρι της 22ης Νοεμβρίου στο Ντάλας του Τέξας, όταν η ανοιχτή λιμουζίνα του JFK δέχτηκε συνδυασμένα πυρά, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του προέδρου των ΗΠΑ.

Το σενάριο του ενός εκτελεστή κατέπεσε ακριβώς λόγω των 27 δευτερολέπτων που απαθανάτισε στην Kodak κάμερά του ο Αβραάμ Ζαπρούντερ, όπου και αποδεικνύεται ότι ο Κένεντι πυροβολήθηκε από διαφορετικές κατευθύνσεις, αποτέλεσμα σχεδιασμού μιας παρακρατικής συνωμοσίας.

Ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, ο άνθρωπος που κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τον JFK, εκτελέστηκε στις 24 Νοεμβρίου του ’63 από τον Τζακ Ρούμπι, τη στιγμή που μεταφερόταν στις φυλακές του Ντάλας. Ο Ρούμπι, μέλος ακροδεξιών οργανώσεων και άνθρωπος του υπόκοσμου, προφανώς δολοφόνησε τον Όσβαλντ για να μη βγει στο φως η συνωμοσία για τον φόνο του Κένεντι.

Πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του JFK, ο Ρόμπερτ Κένεντι (μικρός αδερφός του Τζον) βρισκόταν στο Λος Άντζελες, γιορτάζοντας τη νίκη του στο Συνέδριο των Δημοκρατικών, όπου και έλαβε το χρίσμα από το κόμμα, ως υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ.

Ήταν 5 Ιουνίου του 1968, όταν ο 24χρονος Παλαιστίνιος Σιρχάν Σιρχάν πυροβόλησε τρεις φορές τον Ρόμπερτ μέσα στην κουζίνα του ξενοδοχείου «Ambassador». Ο RFK πέθανε το επόμενο πρωί στο νοσοκομείο «Good Samaritan Hospital». Ο Σιρχάν εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στη φυλακή Pleasant Valley State Prison της Καλιφόρνια.

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Ανουάρ Αλ Σαντάτ, δολοφονήθηκε στις 6 Οκτωβρίου του 1981 στη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης στο Κάιρο, όταν αντιφρονούντες στρατιώτες έριξαν χειροβομβίδες και άνοιξαν πυρ εναντίον της εξέδρας των επισήμων, σκοτώνοντας συνολικά 12 άτομα, ανάμεσά τους τον Σαντάτ και τον Κουβανό πρέσβη.

Ο Χαλίλ Ισλαμπουλί, αρχηγός της ομάδας κρούσης, έδωσε το σύνθημα για την επίθεση φωνάζοντας: «Θάνατος στον Φαραώ», ενώ ανάμεσα στους τραυματίες ήταν και ο Χόσνι Μουμπάρακ, διάδοχος και μέχρι πρότινος (2011) πρόεδρος της Αιγύπτου.

Ο ηγέτης της φιλιππινέζικης αντιπολίτευσης, Μπενίνιο Ακίνο Τζούνιορ, δολοφονήθηκε στις 21 Αυγούστου του 1983 χτυπημένος από έναν πυροβολισμό στο κεφάλι στο διεθνές αεροδρόμιο της Μανίλα, τη μέρα που επέστρεφε στην πατρίδα του μετά από πολύχρονη εξορία στις ΗΠΑ και τη στιγμή ακριβώς που κατέβαινε από το αεροσκάφος.

Για τη δολοφονία κατηγορήθηκε ο κομουνιστής εκτελεστής Ρολάντο Γκαλάν που έπεσε νεκρός από τα πυρά της αστυνομίας επί τόπου, όμως στη συνέχεια αυτή η εκδοχή αμφισβητήθηκε έντονα και αρκετοί από τους στρατιωτικούς συνοδούς του Ακίνο θεωρήθηκαν υπεύθυνοι και καταδικάστηκαν.

Ένα μόλις χρόνο μετά τη βράβευσή του με το Νόμπελ Ειρήνης, ο ειρηνιστής και οραματιστής πρόεδρος του Ισραήλ, Γιτζάκ Ράμπιν, πυροβολήθηκε στο Τελ Αβίβ από τον ακροδεξιό εξτρεμιστή Γιγκάλ Αμίρ.

Ο Ράμπιν ετοιμαζόταν να ταξιδέψει στο Όσλο για ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους, όμως ο ορθόδοξος φανατικός – ο οποίος βρίσκεται μέχρι σήμερα στη φυλακή εκτίοντας ισόβια κάθειρξη – τον σκότωσε με ημιαυτόματο περίστροφο.

Η πρώην πρωθυπουργός του Πακιστάν, Μπεναζίρ Μπούτο, δολοφονήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 2007, δύο μόλις εβδομάδες πριν τις γενικές εκλογές και ενώ ηγείτο της αντιπολίτευσης.

Στο βίντεο προηγείται ένας εκτελεστής που πυροβόλησε την Μπούτο την ώρα που αυτή χαιρετούσε τους οπαδούς της από την οροφή του αυτοκινήτου της, ενώ δευτερόλεπτα αργότερα ένας βομβιστής παγιδευμένος με εκρηκτικά, ανατινάχτηκε πολύ κοντά στο προεδρικό όχημα, σκοτώνοντας 20 άτομα.

Υπάρχει η αντίληψη ότι είναι σταθερή η κατεύθυνση της δίνης του νερού στο νεροχύτη.

Και μάλιστα ότι η κατεύθυνση αυτή είναι αντίθετη στο βόριο από το νότιο ημισφαίριο.

Ισχύει αυτό? Ας δούμε τι λέει η επιστήμη.

Η Γη είναι μία κλασική περίπτωση «περιστρεφόμενου πλαισίου αναφοράς» (rotating frame of reference) κι επειδή περιστρέφεται με σταθερή ταχύτητα, εμφανίζει τις εξής δύο φανταστικές δυνάμεις (fictitious forces):
1) Φυγόκεντρο δύναμη.

2) Τη δύναμη Coriolis.

Εξ αιτίας της δύναμης Coriolis, οι άνεμοι και τα ρεύματα, αντί να κινούνται σε ευθεία από σημεία με υψηλή πίεση προς σημεία με χαμηλή πίεση, τείνουν να κινούνται προς τα δεξιά αυτής της κατεύθυνσης, όταν βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο. Αντίστοιχα τείνουν να κινούνται προς τα αριστερά στο νότιο ημισφαίριο.

Ο αριθμός του Rossby

Ο Αριθμός Rossby καθορίζει την επίδραση της δύναμης Coriolis. Αν ο Rossby είναι μικρός, τότε η δύναμη Coriolis παίζει σημαντικό ρόλο. Αντίθετα ένας μεγάλος αριθμός Rossby σημαίνει ότι η δύναμη Coriolis είναι αμελητέα και το σύστημα επηρεάζεται περισσότερο από τη φυγόκεντρο δύναμη.

Η εξίσωση είναι:

R=U/fL
U : Ταχύτητα του αντικειμένου.
L : Διάστημα που διανύει
f : παράμετρος Coriolis

Άρα λοιπόν, όταν πετάμε μία πέτρα η δύναμη Coriolis είναι αμελητέα (το L είναι πολύ μικρό), ενώ σε έναν διηπειρωτικό πύραυλο επηρεάζει αρκετά την πορεία του (το L είναι πολύ μεγάλο).

Κυκλώνες

Οι κυκλώνες δημιουργούνται από μεγάλες μάζες αέρα που από τη γύρω περιοχή πάνε να γεμίσουνε ένα χαμηλό βαρομετρικό (χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση). Στην περίπτωση αυτή ο αριθμός Rossby είναι μικρός, άρα η δύναμη Coriolis είναι μεγάλη και δημιουργεί κυκλική κίνηση.

Στο βόρειο ημισφαίριο η δύναμη Coriolis είναι πάντα προς τα δεξιά της κίνησης. Έτσι λοιπόν στα χαμηλά βαρομετρικά σχηματίζονται οι ακόλουθες δυνάμεις (με κόκκινο η δύναμη Coriolis, με μπλε η δύναμη λόγω διαφοράς ατμοσφαιρικής πίεσης):

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι κυκλώνες είναι αριστερόστροφοι στο βόρειο ημισφαίριο και δεξιόστροφοι στο νότιο.

Η δίνη του νερού στο νεροχύτη

Για να εξετάσουμε τη δίνη του νερού στο νεροχύτη, εξετάζουμε πρώτα τον αριθμό Rossby. Αν υποθέσουμε ότι το L=1m και το U=60cm/s, τότε Rossby=6000. Αυτό είναι πολύ υψηλό νούμερο και δείχνει ότι στην περίπτωση αυτή η δύναμη Coriolis είναι αμελητέα. Η κίνηση του νερού λοιπόν εξαρτάται από τη γεωμετρία (ή και τα σκουπιδάκια) του νεροχύτη και την αρχική κίνηση του νερού που πέφτει από τη βρύση.

Ο νεροχύτης όμως είναι μία μικρογραφία ενός συστήματος χαμηλής πίεσης. Σε ιδανικές συνθήκες θα ίσχυε ότι και για τους κυκλώνες. Αυτό έχει αποδειχτεί και πειραματικά από τον Ascher Shapiro το 1962.

Παλιότερα οι κάτοικοι του χωριού, όταν ακόμη δεν είχε φτάσει η τηλεόραση και τα άλλα ΜΜΕ, είχαν τον δικό τους μοναδικό τρόπο για να μαντέψουν τον καιρό.

Έτσι πριν κάνουν οτιδήποτε αγροτικές εργασίες κοίταζαν τα σημάδια από τη συμπεριφορά των πουλιών και των ζώων, καθώς και τις αλλαγές στη φύση, σύμφωνα με μαρτυρίες παλιότερων οι προβλέψεις ήταν τις πιο πολλές φορές σωστές.

Ας δούμε μερικά από τα σημάδια που χρησιμοποιούσαν οι παλιότεροι:

Αν τα χελιδόνια πετούσαν χαμηλά ερχόταν βροχή.

Αν τα σύννεφα ήταν έντονα, γκρίζα και μαύρα ερχόταν καταιγίδα.

Άμστερνταμ

Σημαίνει φράγμα του ποταμού Άμστελ – για πρώτη φορά αναφέρθηκε τον 13ο αιώνα, όταν επρόκειτο ακόμη για ένα μικρό ψαροχώρι κοντά στο φράγμα του ποταμού, οι κάτοικοι του οποίου έχτισαν μια γέφυρα, και ο Κόμης της περιοχής τους παρείχε ένα πιστοποιητικό, ότι «οι κάτοικοι κοντά στο φράγμα του Άμστελ (Amestelledamme) εξαιρούνται από την πληρωμή προμήθειας για να περάσουν τη γέφυρα». Η λέξη Amstel με τη σειρά της προέρχεται από την ολλανδική φράση «Aeme stelle», δηλαδή «περιοχή όπου αφθονεί το νερό».

Βαρσοβία

Η πολωνική πρωτεύουσα ονομάζεται από τους ντόπιους Warszawa, και στην κυριολεξία σημαίνει «αυτή που ανήκει στον Warsz». Σύμφωνα με τον θρύλο, ένας ψαράς με το όνομα Wars ερωτεύτηκε μια γοργόνα που ζούσε στον ποταμό Βιστούλα και ονομαζόταν Sawa, και από τον γάμο τους προέκυψε το όνομα της πόλης. Η πιο «πεζή» εκδοχή θέλει τον Warsz να είναι ένας ευγενής του 13ου αιώνα ο οποίος είχε στην ιδιοκτησία του ολόκληρη την περιοχή όπου σήμερα εκτείνεται η συνοικία Mariensztat.

Βελιγράδι

Το όνομα Beograd της σερβικής πρωτεύουσας προέρχεται από τις σλαβικές λέξεις beo και grad, που σημαίνουν αντίστοιχα «λευκή πόλη». Το Βελιγράδι ονομάστηκε «Λευκή Πόλη» εξαιτίας του άσπρου τείχους του φρουρίου μέσα στο οποίο φώλιαζε ο οικισμός.

Βερολίνο

Δύο διαφορετικές εκδοχές υπάρχουν για την ετυμολογία της ονομασίας Berlin, που ωστόσο μοιράζονται την ίδια… αγριότητα. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση των Γερμανών, το όνομα προκύπτει από την γερμανική λέξη Bär, που σημαίνει αρκούδα – εξ ου και η άρκτος έχει γίνει σύμβολο της σημαίας της πόλης. Ωστόσο, η πιο πιθανή εξήγηση είναι αυτή που θέλει την ρίζα «berl» να έχει σλαβική προέλευση. Συγκεκριμένα, σημαίνει «βάλτος» και οι πρώτοι σλάβοι έποικοι της περιοχής έδωσαν στην πόλη αυτό το όνομα επειδή χτίστηκε στο επίπεδο του «βαλτώδους» ποταμού Spree.

Βουδαπέστη

Είναι ευρέως γνωστό ότι η ουγγρική πρωτεύουσα οφείλει το όνομά της στο «πάντρεμα» των δύο της πλευρών, της Βούδας και της Πέστης. Πού οφείλει όμως το όνομά της η καθεμία από αυτές; Οι γλωσσολόγοι και ιστορικοί καταλήγουν ότι η Βούδα ονομάστηκε έτσι εξαιτίας του Bleda ή Buda, αδελφού του γνωστού Ούννου, Αττίλα, ο οποίος ίδρυσε τον οικισμό. Μια άλλη εκδοχή κάνει λόγο για ετυμολογική σύνδεση με την λέξη «voda», ήτοι «νερό». Από την άλλη, η Πέστη ίσως οφείλει το όνομά της στον χαρακτηρισμό «Πέσσιον» που της απέδωσε ο Πτολεμαίος και στην ουσία σημαίνει φρούριο ή και σπηλιά.

Βουκουρέστι

Το όνομα της ρουμανικής πρωτεύουσας (Bucuresti), παρ’ ότι συνδέεται με το αρσενικό όνομα Bucur – που διάφοροι μύθοι τον θέλουν να είναι είτε πρίγκιπας, είτε ληστής, είτε βοσκός/ψαράς/κυνηγός, οι ντόπιοι προτιμούν την πιο «ευχάριστη» ετυμολογική εκδοχή: Αυτή που υποστηρίζει πως Βουκουρέστι σημαίνει «η πόλη της χαράς» – από την λέξη bucur που στα ρουμανικά σημαίνει χαρά, ευτυχία.

Βρυξέλλες

Η πρώτη αναφορά στο όνομα του μικρού τότε οικισμού που θεμελίωσε την πόλη με την κατασκευή ναού σε ένα νησάκι του ποταμού Senne, έγινε από έναν επίσκοπο της περιοχής το 695μ.Χ. Τότε ήταν που ανέφερε έναν οικισμό με το όνομα Brosella, που ετυμολογικά σημαίνει «το σπίτι πάνω στον βάλτο». Πεζό… αλλά ακριβές.

Δουβλίνο

Η ιρλανδική πρωτεύουσα πήρε το όνομά της από τις λέξεις «dubh» και «linn» που σημαίνουν «μαύρη λίμνη». Στην ιρλανδική διάλεκτο μάλιστα το «dubh» διαβάζεται «δουφ», δηλαδή το αρχικό όνομα της πόλης ήταν Δουφλίνο. Παρ’ όλα αυτά, στην συνέχεια επικράτησε αντί για “dubh” να γράφεται “dub” με μια τελεία πάνω από το “b”. Στην συνέχεια η τελεία παραλείφθηκε και το όνομα πήρε την τελική του (γραπτή και ακουστική) μορφή «Dublin».

Ζάγκρεμπ

Ο θρύλος της «βάφτισης» της κροατικής πρωτεύουσας συνοδεύεται από την ιστορία ενός κροάτη αντιβασιλέα, ο οποίος οδηγούσε το στράτευμά του σε μια έρημη, άνυδρη περιοχή, με αποτέλεσμα να έχουν διψάσει όλοι σε επικίνδυνο βαθμό. Κάποια στιγμή, ο αντιβασιλέας έμπηξε το σπαθί του στη γη σε μια κίνηση απόγνωσης, και τότε ανάβλυσε νερό. Διέταξε τους στρατιώτες του να σκάψουν στην περιοχή και εκείνοι βρήκαν ολόκληρη υπόγεια «δεξαμενή» νερού, στο σημείο όπου τελικά θεμελιώθηκε η πόλη Ζάγκρεμπ (“zagrabiti” στα κροατικά σημαίνει «ξεθάβω λαβράκι»).

Κίεβο

Το «Κίεβο» προέρχεται από την αγγλική ονομασία «Kiev», ωστόσο οι αρχές της Ουκρανίας υποστηρίζουν την γραφή «Kyiv», η οποία αντιστοιχεί στην πραγματική ονομασία της πόλης. Αυτή προέρχεται από τον Kyi και τα τρία του αδέρφια, που ίδρυσαν τον Μεσαίωνα την πόλη, της οποίας το όνομα σημαίνει «αυτή που ανήκει στον Kyi».

Κοπεγχάγη

Το όνομα της δανικής πρωτεύουσας προέρχεται από το αρχικό όνομα Køpmannæhafn, που σημαίνει «το λιμάνι των εμπόρων».

Λευκωσία

Στα αρχαία χρόνια, η πόλη ονομαζόταν Λήδρα. Αργότερα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του δήμου, μετονομάστηκε σε Καλλινίκιση και στην συνέχεια σε Λευκοθέα, Λευκουσία και Λευκωσία. Οι Φράγκοι κατακτητές, για ανεξήγητους λόγους, μετά το πέρασμά τους από την περιοχή έγραψαν για την «Civitas Nicosie», δίνοντας στην πόλη το διεθνές της όνομα «Nicosia». Ωστόσο, το Λευκωσία συνδέεται με το προσωνύμιο της αρχαιότητας «η πόλη των Λευκών Θεών» ή με την φράση «Λευκή Περιουσία».

Λισαβόνα

Η επικρατέστερη άποψη για την ετυμολογία της πορτογαλικής πρωτεύουσας αναφέρεται σε μια φοινικική φράση που σημαίνει «ασφαλές λιμάνι». Υπάρχει όμως και μια πιο… ελληνικού ενδιαφέροντος εκδοχή, αυτή που θέλει τον Οδυσσέα να περνά από την περιοχή και να ιδρύει την πόλη που ονόμασε «Ολισσιπόνα», (πόλη του Ulysses, δηλαδή του Οδυσσέα).

Λονδίνο

Υπάρχουν δεκάδες θεωρίες για την «βάφτιση» της αγγλικής πρωτεύουσας, αλλά καμία δεν έχει εδραιωθεί με βεβαιότητα ως η σωστή. Από τις επικρατέστερες πάντως είναι αυτή που κάνει λόγο για τον Βασιλιά Lud που εξουσίασε την πόλη στα προ-ρωμαϊκής εποχής χρόνια.

Λουξεμβούργο

Η ονομασία της πόλης (και κατ’ επέκταση της χώρας) του Λουξεμβούργου προέρχεται από την κέλτικη φράση «lucilem burg», που σημαίνει «μικρό κάστρο».

Μαδρίτη

Κάποτε οι Ρωμαίοι θεμελίωσαν έναν οικισμό στις όχθες του ποταμού Manzanares, τον οποίο ονόμασαν Matrice. Σταδιακά, και με το πέρασμα διαφόρων κατακτητών, κυρίως Αράβων από εκεί, το όνομα εξελίχθηκε σε Mayrit και Majerit, ως αναφορά στον ποταμό που «έδινε ζωή» (από το αραβικό «al-Majrit» – πηγή νερού). Σταδιακά, το Majerit εξελίχθηκε στο σημερινό Madrid. Επιπλέον, κάποιοι υποστηρίζουν πως το όνομα συνδέεται και με την λέξη «madroño», που σημαίνει «φραουλιά» στα ισπανικά. Προφανώς, το συγκεκριμένο φυτό ευδοκιμούσε στην περιοχή, γι’ αυτό αποτέλεσε και μέρος του εμβλήματος της πόλης στα μεσαιωνικά χρόνια.

Μόσχα

Η Μόσχα πήρε το όνομά της από τον ποταμό Moskva που την διασχίζει, του οποίου το όνομα με τη σειρά του σημαίνει «σκοτεινός» και «θολός». Άλλες εκδοχές αναφέρουν πως το όνομα σημαίνει «το ποτάμι των αρκούδων» ή πως συνδέεται με την μογγολική λέξη «mushka», που σημαίνει «απόκρημνος» και αναφέρεται στο τοπίο της αρχικής πόλης.

Μπρατισλάβα

Ο Πρίγκιπας Bräslav έδωσε το όνομά του στην πρωτεύουσα της Σλοβακίας, το όνομα της οποίας στην κυριολεξία σημαίνει «η δόξα του Μπράσλαβ». Ο συγκεκριμένος ευγενής πολέμησε για να εξαπλωθεί προς το Βασίλειο της Ανατολικής Φραγκίας τον 9ο αιώνα μ.Χ. – και τα κατάφερε μέχρι το 900, χρονολογία κατά την οποία οι Ούγγροι τερμάτισαν τη βασιλεία του.

Όσλο

Η νορβηγική πρωτεύουσα ήταν αρχικά γνωστή ως Áslo (και αργότερα ως Óslo). Ως εκ τούτου, θεωρείται πως το όνομά της προέρχεται είτε από την λέξη ås (κορυφή) – και επομένως σημαίνει «το λιβάδι ανάμεσα στις κορυφογραμμές» – είτε από τους θεούς της νορβηγικής παράδοσης Aesir – και επομένως σημαίνει «πόλη των θεών».

Παρίσι

Στην εποχή του χαλκού, στις όχθες του ποταμού Σηκουάνα ζούσαν οι άνθρωποι μιας βελγικής φυλής που ονομαζόταν Parisii, η οποία μάλιστα πρωτοστάτησε στην επανάσταση απέναντι στον Ιούλιο Καίσαρα αργότερα, το 52π.Χ. Η πόλη που αναπτύχθηκε σταδιακά στην περιοχή πήρε το όνομά της από αυτή τη φυλή.

Πράγα

«Πράγα» στα σλαβικά σημαίνει «πέρασμα» και το όνομα της τσεχικής πρωτεύουσας κατά πάσα πιθανότητα αναφέρεται στο «πέρασμα» που αποτελεί για την ευρύτερη περιοχή που διασχίζει ο ποταμός Βλατάβας. Μία πιο «επική» εκδοχή αναφέρει πως το όνομα Praha προέρχεται από την τσέχικη λέξη práh (κατώφλι) και η πόλη ονομάστηκε έτσι όταν η σύζυγος του μυθικού ιδρυτή της δυναστείας των Premyslid, η οποία διέταξε «η πόλη να χτιστεί εκεί που ένας άνδρας μπορεί να λαξεύσει το κατώφλι του σπιτιού του», κάνοντας αναφορά σε κάποιο φυσικό «κατώφλι» από πέτρα, το οποίο όμως δεν έχει βρεθεί ποτέ.

Ρέυκιαβικ

Στα ισλανδικά σημαίνει «καπνισμένος κόλπος», και δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε το γιατί, αν λάβουμε υπόψη τα μπαρουτοκαπνισμένα ηφαίστεια που αναστατώνουν την βόρεια Ευρώπη ανά διαστήματα.

Ρώμη

Μάλλον ευρέως γνωστή, η ιστορία της ονομασίας της αιώνιας πόλης θέλει τον Ρέμο και τον Ρωμύλο να την ιδρύουν. Συγκεκριμένα, η παράδοση αναφέρει πως την ίδρυσε και την βάφτισε ο Ρωμύλος, αφού σκότωσε τον αδερφό του μετά από μια φιλονικία. Πιο σύγχρονες γλωσσολογικές προσπάθειες να εντοπίσουν την ετυμολογία της λέξης, κάνουν λόγο για την ελληνική λέξη «ρώμη» (γενναιότητα).

Σαράγιεβο

Η πρωτεύουσα της Βοσνίας οφείλει το όνομά της στις τουρκικές λέξεις «saray ovasi» που στην κυριολεξία σημαίνουν «το χωράφι γύρω από το σαράι».

Σόφια

Η βουλγαρική πρωτεύουσα πήρε το όνομά της από τον περίφημο αρχαίο ναό της Ιερής Σοφίας που είχε χτιστεί στην πόλη τον 6ο αιώνα – και ως εκ τούτου σχετίζεται με την ελληνική έννοια της σοφίας. Το όνομά της βέβαια το έδωσε στην πόλη αρκετά αργότερα, τον 14ο αιώνα – ως τότε η πόλη ονομαζόταν Sredets.

Στοκχόλμη

Η λέξη stock στα σουηδικά σημαίνει «κορμός» και η λέξη holm «νησάκι». Με άλλα λόγια, το «νησάκι των κορμών» αναφέρεται πιθανότατα στο νησάκι Helgeandsholmen στο κέντρο της σημερινής πόλης, όπου ίδρυσε την Στοκχόλμη ο Birger Jarl για να προστατεύσει την Σουηδία από ξένες επιδρομές.

Τίρανα

Η αλβανική πρωτεύουσα, σύμφωνα με τις επικρατέστερες θεωρίες, πήρε το όνομά της είτε από το οχύρωμα Tirkan στην πλαγιά του Dajti, είτε από την ελληνική λέξη «τύρος» που αναφέρεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, το εμπόριο των οποίων αποτελούσε την κυριότερη πηγή εσόδων της περιοχής

Στις 12 Οκτωβρίου του 1944 -ήταν Πέμπτη- απελευθερώθηκε η Αθήνα. Τα ναζιστικά στρατεύματα αποχώρησαν από το κέντρο της πόλης νωρίς το πρωί, έχοντας υποστείλει πρώτα από την Ακρόπολη τη σημαία του γερμανικού εθνικοσοσιαλιστικού κράτους.

Η υποστολή της ναζιστικής σημαίας θα αναδειχθεί στο συμβολικό χρονικό σημείο της Απελευθέρωσης. Ομως η πραγματική αποχώρηση των Γερμανών από την πρωτεύουσα της Ελλάδας θα γίνει την επόμενη μέρα.

Οι τελευταίες ημέρες της Κατοχής δεν ήταν αναίμακτες. Πολιτική των κατακτητών ήταν η καταστροφή των υποδομών της χώρας. Την παραμονή της αναχώρησής τους και κατ' απαίτηση των δωσίλογων συνεργατών τους, είχαν επιτεθεί στην προσφυγική Καισαριανή, που αποτελούσε εστία της αντιφασιστικής αντίστασης, δολοφονώντας με απαγχονισμό τους αγωνιστές που συνέλαβαν.

Το βράδυ της 12ης προς 13η Οκτωβρίου οι γερμανικές δυνάμεις αποχωρούν από την περίμετρο της πόλης καταστρέφοντας κάθε βασική υποδομή. Την ίδια στιγμή που οι δεκάδες χιλιάδες των κατοίκων βγαίνουν στους δρόμους για να γιορτάσουν την απελευθέρωση, τα γερμανικά στρατεύματα καταστρέφουν κάθε βιομηχανική υποδομή. Από τα εργοστάσια του Πειραιά έως το αεροδρόμιο Τατοΐου.

Γερμανικό σαμποτάζ

Η σημαντικότερη προσπάθεια των Γερμανών θα γίνει στον Πειραιά, το πρωί της 13ης Οκτωβρίου. Θα προσπαθήσουν να ανατινάξουν τις λιμενικές εγκαταστάσεις της Ηλεκτρικής Εταιρείας (Πάουερ). Η Ηλεκτρική Εταιρεία παρήγε την ηλεκτρική ενέργεια για όλον τον αστικό χώρο του Λεκανοπεδίου. Οι Γερμανοί είχαν παγιδεύσει με εκρηκτικές ύλες από πριν τα κυριότερα κτήρια του Πειραιά, ώστε να μπορούν να διαχειριστούν την καταστροφή τους κεντρικά.

Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατάφεραν να κόψουν τα καλώδια, σώζοντας πολλά από τα παγιδευμένα κτήρια. Το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας το προστάτευε το 10ο Τάγμα του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Μόλις οι Γερμανοί έφτασαν στην είσοδο του εργοστασίου δέχτηκαν τα πυρά των ΕΛΑΣιτών. Η μάχη κράτησε δυόμισι ώρες και ήταν σκληρή. Οι Γερμανοί έχασαν εννέα στρατιώτες ενώ άλλοι 45 συνελήφθησαν. Ο ΕΛΑΣ είχε 11 νεκρούς. Το εργοστάσιο σώθηκε.

«Η υπογραφή του κτήνους»

Ετσι επιγράφεται το πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας «Ελευθερία» που κυκλοφόρησε στις 14 Οκτωβρίου. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η περιγραφή της νύκτας από τη 12η έως τη 13η Οκτωβρίου: «Καθ' όλην τη νύκτα της Πέμπτης προς Παρασκευήν εμαίνοντο τα κακούργα ένστικτα των ούνων. Από του πολυπαθούς Πειραιώς μέχρι του Περάματος τίποτε δεν έμεινεν όρθιο. Τίποτε.

»Η καταστροφή είναι απερίγραπτος και είναι η μεγαλυτέρα απ' όσας επέφεραν οι Βάρβαροι εις τον τόπον αυτόν... Συντρίμματα μόχθου εκατό ετών ηπλώθησαν εις του Βασιλειάδου, εις τα "σιλό", εις τα κρηπιδώματα, εις τας αποθήκας "Σελλ" και της "Σοκοπελ" - παντού. Πόσον μεγάλη είναι η καταστροφή και πόσον δίκαια η λύσσα μας και πόσον κολοσσιαίον το αίτημά μας διά μία ολοκληρωτικήν εκδίκησιν μόνον αν αναλογισθή κανείς ότι ο Πειραιεύς ως λιμήν δεν υφίσταται, ότι η οικονομίαν της Χώρας, ο επισιτισμός μας, η ευημερία της Αύριον υπέστησαν τεράστιον πλήγμα υπολογιζόμενα εις εκατομμύρια χρυσών λιρών -αυτά τα οποία γενεαί και γενεαί Ελλήνων εμαζεύαμε δεκάραν δεκάραν- θα ημπορέσει να εννοήσει».

Η επόμενη μέρα

Με την πλήρη αποχώρηση των Γερμανών εγκαταστάθηκε στην Αθήνα μια τριμελής επιτροπή για να προετοιμάσει το έδαφος για την άφιξη της εξόριστης αστικής κυβέρνησης, την οποία είχαν αναγνωρίσει το ΕΑΜ και το ΚΚΕ στο Συνέδριο του Λιβάνου ως τη μοναδική κυβέρνηση του τόπου. Η περίοδος μέχρι την άφιξη της κυβέρνησης δεν ήταν ομαλή και σημαδεύτηκε από τις συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και των οργανωμένων στα Τάγματα Ασφαλείας συνεργατών των κατακτητών. Η πιο έντονη δράση των ακροδεξιών συμμοριών συνέβη την 15η Οκτωβρίου, όταν άνοιξαν πυρ στην περιοχή της Ομόνοιας κατά του πλήθους που πανηγύριζε, σκοτώνοντας επτά άτομα.

Την επαύριο της απελευθέρωσης της Ελλάδας από τους ναζί η μεγαλύτερη οργανωμένη -πολιτικά και στρατιωτικά- δύναμη που είχε υπό τον έλεγχό της σχεδόν το σύνολο της ελλαδικής επικράτειας ήταν η Αριστερά. Ενα ευρύ μέτωπο κομμουνιστών, σοσιαλιστών αλλά και αρκετών φιλελεύθερων είχε συγκροτήσει το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και είχε δημιουργήσει το στρατό του υπό την επωνυμία ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), του οποίου οι δυνάμεις κυμαίνονταν μεταξύ 50.000-100.000. Παράλληλα είχε δημιουργήσει τη νεολαία της ΕΠΟΝ (Εθνική Πανελλήνια Οργάνωση Νέων) με 800.000 μέλη και την Αλληλεγγύη, που ήταν η κοινωνική οργάνωση υποστήριξης και επιμελητείας, της οποίας τα μέλη έφταναν το ένα εκατομμύριο.

Το ΕΑΜ του ΚΚΕ

Κύρια δύναμη του ΕΑΜ ήταν το ΚΚΕ, το οποίο, όπως φάνηκε από τις συμφωνίες που συνήψε στην Καζέρτα και στον Λίβανο, αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας αστικής δημοκρατίας, όπου θα υπήρχε ελευθερία πολιτικής δράσης. Το ΚΚΕ έχοντας απελευθερωθεί από την κυριαρχία της «Κομιντέρν» και αντιδρώντας στην παραδοσιακή πολιτική των βόρειων σλαβικών χωρών για δημιουργία μακεδονικού ζητήματος εντός των ελληνικών συνόρων απέρριψε τις προτάσεις του Τίτο και των Σλάβων κομμουνιστών για συμμαχία μαζί τους και είχε στραφεί προς την αναζήτηση συμμαχιών και νομιμοποίησης στους δυτικούς «συμμάχους».

Φαίνεται όμως ότι η παραδοσιακή βρετανική αποικιοκρατία από πολύ νωρίς είχε οργανώσει τον εγκλωβισμό της Αριστεράς στα γεωπολιτικά της σχέδια. Ο αδίστακτος Ουίνστον Τσόρτσιλ -που 25 χρόνια πριν είχε κρατήσει ανοιχτά ανθελληνική στάση υποστηρίζοντας το κεμαλικό κίνημα και υπονομεύοντας την ελληνική προσπάθεια για ενσωμάτωση του Σαντζακίου Σμύρνης και της Ανατολικής Θράκης- γράφει προς τον Αντονι Ιντεν λίγο πριν από τη διάσκεψη του Λιβάνου (17-20 Μαΐου 1944): «...Προφανώς οδηγούμαστε σε αναμέτρηση με τους Ρώσους, λόγω των κομμουνιστικών συνωμοσιών τους σε Ιταλία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα... Είμαστε στ' αλήθεια διατεθειμένοι να συναινέσουμε στην κομμουνιστικοποίηση των Βαλκανίων και της Ιταλίας;». Ορίζει παράλληλα τη βρετανική στρατηγική: «...Πρέπει να επιτύχουμε ρήξη με το ΕΑΜ, πριν αυτό συνδεθεί πολύ με τους Σοβιετικούς. Θα πρέπει αν είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο χάσμα που να δώσει στους Σοβιετικούς να καταλάβουν ότι θα πρέπει να το σκεφθούν πολύ σοβαρά πριν πάρουν οποιαδήποτε απόφαση».

Στην παγίδα των Βρετανών

Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ θα πέσουν στην παγίδα και θα συναινέσουν στη βρετανική μεθόδευση υποτάσσοντας (ακόμα και) τις στρατιωτικές τους δυνάμεις στον Βρετανό στρατηγό Σκόμπι και ελπίζοντας στις αγαθές προθέσεις των Βρετανών και του Γεωργίου Παπανδρέου. Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε από τη Μέση Ανατολή η κυβέρνηση. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και μετασχηματίστηκε σε «κυβέρνηση εθνικής ενότητας».

Η επιλογή του Γ. Παπανδρέου

Ο Παπανδρέου υπήρξε ο άνθρωπος που επέλεξε να εφαρμόσει τις βρετανικές μεθοδεύσεις και να στηρίξει την πολιτική του κυριαρχία στις βρετανικές λόγχες. Ενα μήνα πριν (22 Σεπτεμβρίου 1944) θα στείλει στον Τσόρτσιλ το παρακάτω τηλεγράφημα ζητώντας την άμεση αποστολή βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων: «Δύναμαι να σας διαβεβαιώσω ότι η σταθερότης της ελληνικής κυβερνήσεως θα διατηρηθεί πλήρως κατά τας επικείμενους κρίσιμους στιγμάς. Δεν γνωρίζω τους λόγους διά την απουσία της Βρετανίας.

Μόνον η άμεσος παρουσία εντυπωσιακών βρετανικών δυνάμεων εις την Ελλάδα και ώς τας τουρκικάς ακτάς θα ήτο δυνατό να μεταβάλει την κατάστασιν. Από την επικοινωνία μου μετά του αρχιστρατήγου των Συμμαχικών Δυνάμεων, γνωρίζω ότι υπάρχουν δυσκολίες επί του θέματος αυτού. Πάντως, αι επιτυχίες εις τον πόλεμον αυτόν εις τόσον πολλάς αποστολάς, τας οποίας άλλοι εθεώρουν απραγματοποιήτους, δικαιολογούν την ελπίδα της μαρτυρικής Ελλάδος πως η άμεσος και αποφασιστική επέμβασις θα διορθώσει την κατάστασιν». Ο δρόμος για τα Δεκεμβριανά και την εμφύλια σύγκρουση είχε ήδη ανοίξει.

Η ρήξη της Κατοχής: ΕΑΜ και Τάγματα Ασφαλείας

Ο πόλεμος και ιδιαίτερα η στρατιωτική κατοχή της χώρας βρήκαν εντελώς απροετοίμαστο και αποδιοργανωμένο το προπολεμικό πολιτικό σύστημα

Η αποσάθρωση του πολιτικού κόσμου, απότοκο τόσο των εσωτερικών εξελίξεων όσο και των ευρύτερων αλλαγών που συντελέστηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη λόγω της οικονομικής κρίσης και του εκφασισμού των ευρωπαϊκών κοινωνιών, έφτασε στην κορύφωσή της κατά την περίοδο της Κατοχής.

Ο πόλεμος και ιδιαίτερα η στρατιωτική κατοχή της χώρας βρήκαν εντελώς απροετοίμαστο και αποδιοργανωμένο το προπολεμικό πολιτικό σύστημα. Η αδυναμία των μεγάλων αστικών κομμάτων να συνδράμουν τον σκληρά δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό ανέτρεψε πλήρως τους πολιτικούς συσχετισμούς στη χώρα. Είναι ενδεικτικό ότι όλες οι σημαντικές αντιστασιακές οργανώσεις που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα προήλθαν από πολιτικούς σχηματισμούς που είτε δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο της Κατοχής είτε προέκυψαν από το μετασχηματισμό κομμάτων που είχαν μικρή εκλογική επιρροή κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.

Το «κόκκινο» σύνορο

Η ανατροπή των προπολεμικών πολιτικών δεδομένων αντανακλάται στη μετατόπιση της κύριας διαχωριστικής γραμμής από το εσωτερικό του αστικού πολιτικού κόσμου, στο σύνορο που τον χώριζε από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ετσι, ενώ προπολεμικά ο κύριος πολιτικός ανταγωνισμός εκδηλωνόταν στο εσωτερικό του αστικού πολιτικού κόσμου ανάμεσα σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς, κατά τη διάρκεια της Κατοχής μετατοπίστηκε προς τα αριστερά και εκφράστηκε από τη διαμάχη ανάμεσα στις ΕΑΜικές και τις αντιΕΑΜικές δυνάμεις.

Αυτός ο μετασχηματισμός δεν είχε συγκυριακό χαρακτήρα, καθώς ήταν αποτέλεσμα των ριζικών αλλαγών που συντελέστηκαν σε επίπεδο αντιλήψεων και νοοτροπιών. Με άλλα λόγια, η αλλαγή της πολιτικής συμπεριφοράς στην κατοχική Αθήνα δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο των μετασχηματισμών που συντελέστηκαν σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής σκηνής, αλλά και των σημαντικών ανατροπών που υλοποιήθηκαν στη βάση της ελληνικής κοινωνίας.

Το ΕΑΜ

Το γεγονός που μετέβαλε την πολιτική συνείδηση και άρα την πολιτική συμπεριφορά των κατοίκων της πρωτεύουσας κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν η εμφάνιση των αντιστασιακών οργανώσεων και ιδιαίτερα του ΕΑΜ. Κάτω από τις σκληρές συνθήκες της στρατιωτικής κατοχής, η πολιτική έκφραση πέρασε από τα πολιτικά κόμματα στις αντιστασιακές οργανώσεις, λαμβάνοντας τη μορφή της αντιστασιακής δράσης. Ανάμεσα σε αυτές, το ΕΑΜ, λόγω του κινηματικού χαρακτήρα του και της τεχνογνωσίας των προπολεμικών κομμουνιστών στην οργάνωση της πολιτικής δράσης σε συνθήκες παρανομίας, μετατράπηκε στο μαζικότερο και δυναμικότερο κομμάτι της ελληνικής Αντίστασης.

Οι πρόσφυγες

Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του ΕΑΜικού αντιστασιακού κινήματος στην πρωτεύουσα. Οι πρόσφυγες ήταν το πλέον πολυπληθές και παράλληλα συμπαγές κομμάτι των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων στην Αθήνα. Εχοντας απολέσει σχεδόν το σύνολο των περιουσιών τους, δεν είχαν προλάβει, στα 18 χρόνια που είχαν μεσολαβήσει από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ν' ανασυγκροτηθούν οικονομικά. Επιπρόσθετα, ένα μεγάλο ποσοστό τους δεν είχε ακόμη ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία, εξακολουθώντας να ζει κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά περιθωριοποιημένο. Οι πρόσφυγες αποτελούσαν συνεπώς ίσως το πιο ευάλωτο τμήμα τής σκληρά δοκιμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Ο λιμός

Οταν λίγους μήνες μετά την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην πόλη ξέσπασε ο εφιαλτικός κατοχικός λιμός, οι πρόσφυγες βρέθηκαν απόλυτα εκτεθειμένοι στις καταστροφικές του συνέπειες. Σε αντίθεση με τους παλαιούς κατοίκους της πόλης, η αδυναμία πώλησης ακίνητης περιουσίας και αναζήτησης τροφίμων στην επαρχία, στους τόπους καταγωγής τους, τους έστρεψε μαζικά στη μοναδική στρατηγική επιβίωσης που μπορούσαν να υλοποιήσουν: τη συμμετοχή στο ΕΑΜικό, κυρίως, αντιστασιακό κίνημα, που με τις συνεχείς και δυναμικές κινητοποιήσεις του διεκδικούσε την επίλυση του επισιτιστικού προβλήματος.

Παράλληλα, οι τρόποι πολιτικής δράσης, που είχαν εισαγάγει οι κομμουνιστικές οργανώσεις στις προσφυγικές συνοικίες τη δεκαετία του 1930, απέκτησαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής άλλο χαρακτήρα και περιεχόμενο. Η συλλογική δράση με στόχο την άμεση επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας, από περιθωριακή πρακτική πολιτικής δράσης, στο Μεσοπόλεμο, μετατράπηκε σε κυρίαρχη μορφή, κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Οι εκατοντάδες λαϊκές επιτροπές, οι επιτροπές διεκδίκησης συσσιτίων, διανομής ενδυμάτων, φαρμάκων, ειδών καθαριότητας, οι διαρκείς παραστάσεις σε υπουργεία και άλλες υπηρεσίες, κατέστησαν τη συλλογική δράση κεντρικό στοιχείο της Αντίστασης και παράλληλα αποτέλεσαν χώρους και τρόπους πολιτικών διεργασιών.

Τάγματα Ασφαλείας

Πέρα από τον αγώνα για την επιβίωση, ακόμη μια από τις βασικές αιτίες που οδήγησαν στη μαζική ένταξη των προσφύγων στο ΕΑΜ ήταν η στοχοποίηση των προσφυγικών συνοικιών από την τελευταία κυβέρνηση δωσιλόγων του Ιωάννη Ράλλη. Οι πρόσφυγες είδαν πίσω από τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας τη συμμαχία προσωπικοτήτων από τα δύο κύρια αντίπαλα προπολεμικά πολιτικά στρατόπεδα, όπως του σφόδρα αντιβασιλικού στρατηγού Θεοδώρου Παγκάλου, του βασιλόφρονα Ιωάννη Ράλλη και του βενιζελικού Στυλιανού Γονατά. Ετσι σε επίπεδο συμβολισμών αλλά και ουσίας, η συμμαχία προσωπικοτήτων του αστικού πολιτικού χώρου στη δημιουργία των προδοτικών Ταγμάτων Ασφαλείας καθιστούσε το ΕΑΜ ως τη μοναδική αξιόλογη πατριωτική επιλογή.

Τα μπλόκα

Οι φόβοι των προσφύγων για τη στοχοποίησή τους από την τριανδρία Παγκάλου-Ράλλη-Γονατά αποδείχτηκαν σωστοί και μάλιστα με τραγικό τρόπο: όλα τα μεγάλα μπλόκα που σχεδιάστηκαν από αξιωματούχους του υπουργείου Εσωτερικών και της Χωροφυλακής και υλοποιήθηκαν από τα Ευζωνικά Τάγματα Ασφαλείας υπό την εποπτεία Γερμανών αξιωματικών, πραγματοποιήθηκαν σε προσφυγικές συνοικίες το καλοκαίρι του 1944: σε Νέα Ιωνία, Γούβα, Περιστέρι, Βύρωνα, Κατσιπόδι, Δουργούτη, Νέα Σμύρνη, Κοκκινιά και Καλλιθέα, σε διάστημα μόλις δύο μηνών θα συλληφθούν περίπου 10.500 και θα εκτελεστούν επί τόπου περίπου 430 άτομα.

Η πολιτισμική γεωγραφία των μπλόκων, η οποία καταδεικνύει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο ότι οι προσφυγικές συνοικίες βρίσκονταν στο επίκεντρο της αντιΕΑΜικής δράσης των Σωμάτων Ασφαλείας, ώθησε τους κατοίκους τους, είτε για λόγους προστασίας είτε για λόγους εκδίκησης, σε μαζική ένταξη στις ΕΑΜικές οργανώσεις.

Πώς με το πέρασμα στον χριστιανικό κόσμο η θεά Αθηνά «αντικαταστάθηκε» στη θρησκευτική συνείδηση από την Παρθένο Μαρία

Στρατηγός, προστάτις και παρθένος. Είναι η θεά Αθηνά ή η Παναγία; Προστάτις των γυναικών, των παιδιών και του τοκετού. Είναι η Αρτεμις Παιδοτρόφος και Λοχεία ή μήπως η Παναγία; Συνετή, κόσμια, καλόβουλη, μειλίχια και πολυεύσπλαχνη, που δοκίμασε αβάσταχτο πόνο και γνώρισε πολλά βάσανα. Είναι η θεά Ισις ή πρόκειται για την Παναγία, μητέρα του Χριστού;

Εκεί, στο γύρισμα του ελληνικού κόσμου από τον πολυθεϊσμό στον χριστιανισμό, όταν ο δεύτερος άρχισε σιγά-σιγά να επικρατεί στη θρησκευτική συνείδηση και στη λατρευτική πρακτική, η μείξη στοιχείων του ειδωλολατρικού παρελθόντος με τη νέα θρησκεία όχι μόνο δεν θα τη μείωνε, αλλά θα συντελούσε σε μεγάλο βαθμό στην εδραίωσή της.

Πρότυπα αιώνων, εξάλλου, ήταν δύσκολο να καταργηθούν. Αντιθέτως, η αφομοίωσή τους από τον χριστιανισμό υπήρξε ο συνδετικός κρίκος που χρειάζονταν οι άνθρωποι για να τον δεχθούν ευκολότερα. Αποτέλεσμα, πολλές από τις αρχαίες θεότητες και τελετουργίες να παραμείνουν στο χριστιανικό εορτολόγιο και να προσαρμοστούν στο τυπικό και στις παραδόσεις της νέας θρησκείας.

Είναι σύμπτωση ότι η μεγάλη γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο συμπίπτει με τα γενέθλια της θεάς Αθηνάς στις 28 του αρχαίου μήνα Εκατομβαιώνα (μέσα Ιουλίου - μέσα Αυγούστου), όταν τελούνταν τα Παναθήναια, η μεγαλύτερη γιορτή της αρχαίας Αθήνας;

Ή μήπως είναι τυχαίο ότι ο ναός της παρθένου Αθηνάς στην Ακρόπολη μετατράπηκε σε ναό της Παναγίας Παρθένου;

Αλλωστε δεν ήταν μόνον ο Παρθενώνας που έγινε χριστιανική εκκλησία, αφού σύμφωνα με το διάταγμα του Ιουστινιανού όλα τα αρχαία ιερά έπρεπε να μετατραπούν σε ναούς προκειμένου να εξαγνιστούν. Σε πολλά δε από αυτά, όπου λατρεύονταν γυναικείες, παγανιστικές θεότητες, χτίστηκαν ναοί αφιερωμένοι στην Παναγία, η οποία πολύ συχνά προσλάμβανε και τις ιδιότητες των αρχαίων θεοτήτων.

Οι ιδιότητες

Οι επαναλαμβανόμενοι εποχικοί κύκλοι του θανάτου και της αναγέννησης και τα λατρευτικά έθιμα που σχετίζονται με τη γη, τη βλάστηση και την καλή σοδειά συνδέθηκαν και με την Παναγία, όπως έχει γράψει ο μεγάλος λαογράφος Γεώργιος Μέγας.

Τα Εισόδια της Θεοτόκου συνδέονται με τη σπορά και η Παναγία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά της θεάς Δήμητρας αποκτώντας άλλοτε το προσωνύμιο Αποσπορίτισσα και άλλοτε Μεσοσπορίτισσα.Παραμένει μάλιστα και το αρχαίο έθιμο της πανσπερμίας, τα πολυσπόρια, όπως το λέμε σήμερα.

Αειπάρθενος, όπως οι αρχαίες θεές Αθηνά και Αρτεμη, ονομάστηκε η Παναγία από τον 6ο αιώνα.

Ταυτόχρονα όμως είναι η προστάτις των εγκύων γυναικών που για να έχουν καλό τοκετό κρατούν ένα φυλαχτό-φυτό, «της Παναγίας το χορτάρι», όπως λέγεται.

Αρχαίες μητρικές θεότητες ήταν και άλλες: η Αστάρτη, η Λητώ, η Γαία, η Ισις, με ρίζες που χάνονται στο βάθος της Νεολιθικής εποχής. Αρχέτυπο όλων όμως θεωρείται η Μεγάλη Μητέρα ή Μητέρα Γη ή Μεγάλη Μητέρα Θεά, που κατά τον Γιουνγκ πρόκειται για ένα μητριαρχικό μοντέλο που ενυπάρχει στον άνθρωπο πριν και από την κύηση.

Η Μεγάλη Μητέρα ήταν άλλωστε η κύρια θεότητα στη Μινωική Κρήτη, από κάποια εποχή μάλιστα παράλληλα με τον «νεαρό θεό» (είτε ως «θείο βρέφος» είτε ως σύζυγό της). Σύμφωνα με τον κύκλο της φύσης για τον θάνατο και την αναγέννηση η Μεγάλη Μητέρα παντρεύεται διαρκώς τον νεαρό θεό που γεννιέται και πεθαίνει κάθε χρόνο.

Προστάτις

Στρατηγός των στρατηγών, η Παναγία προστατεύει τους πιστούς της - όπως και η θεά Αθηνά τους Αθηναίους - σε κάθε δύσκολη στιγμή. Το 626, στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από Αβαρους και Πέρσες, οι πιστοί που έχουν συγκεντρωθεί στη Μεγάλη Εκκλησία θα δουν ξαφνικά μπροστά τους την Παναγία να έχει απλώσει προστατευτικά το πέπλο της πάνω από την πόλη (θυμηθείτε τον πέπλο της Αθηνάς στα Παναθήναια).

Και η μεγαλύτερη απόδειξη: «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια» ψάλλουν οι πολιορκημένοι χριστιανοί στην τελευταία λειτουργία της Αγίας Σοφίας, το 1453.

Ο Ακάθιστος Υμνος ωστόσο μοιάζει κάπως με τις «ισιακές αρεταλογίες», τους ύμνους δηλαδή προς τη θεά Ισιδα, όπως λέει ο καθηγητής Αρχαιολογίας κ. Μιχάλης Τιβέριος. Πολλά από τα χαρακτηριστικά της αιγύπτιας θεάς, που είχε εξελληνιστεί, πέρασαν και στην Παναγία.

«Οπως η Παναγία, έτσι και η θεά αυτή απέκτησε μύριες προσωνυμίες, ήταν δηλαδή μυριώνυμη, όπως "παντοκράτειρα" και "βασίλισσα του ουρανού, της γης και του κάτω κόσμου"» σημειώνει ο κ. Τιβέριος.

Η βασιλική του Παρθενώνα

Είναι άγνωστο πότε ακριβώς μετατράπηκε ο Παρθενώνας σε χριστιανικό ναό, το βέβαιο όμως είναι ότι επί Ιουστινιανού (482-565) καθαγιάστηκε και ορίστηκε ως η «καθολική εκκλησία των Αθηνών». Η λατρεία της ειδωλολατρικής παρθένου έδωσε έτσι τη θέση της στη χριστιανή Παρθένο και ο ναός πήρε το όνομα Παναγία Αθηνιώτισσα. Για τον σκοπό αυτόν μάλιστα και προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της νέας λατρείας ο Παρθενώνας υπέστη πολλές επεμβάσεις και μετατράπηκε σε τρίκλιτη βασιλική.

Το κύρος του ναού ήταν μεγάλο, αφού ακόμη και ο Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος γιόρτασε τη νίκη του κατά των Βουλγάρων στην Παναγία Αθηνιώτισσα. Επρόκειτο άλλωστε για περίλαμπρο ναό, με τη χρυσή εικόνα της Παναγίας και θαυμάσια ψηφιδωτά.

Μόνο 188 ψηφίδες διασώθηκαν από αυτά και μεταφέρθηκαν το 1848 στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ σήμερα διακρίνονται ελάχιστα ίχνη των αρχικών παραστάσεων. Εκείνο όμως που διασώζεται είναι τα εκατοντάδες χαράγματα με ονόματα στρατηγών, επισκόπων κ.λπ., αλλά και απλές αναγραφές ονομάτων, θανάτων, τίτλοι και επαγγέλματα, προσευχές και συμβολικές παραστάσεις που αναγράφηκαν μέσα στους αιώνες στους κίονες του ναού.

Κατά την Αλωση των Αθηνών από τους Λατίνους όμως η εκκλησία συλήθηκε και μετατράπηκε σε καθολική με την ονομασία «Σάντα Μαρία ντι Ατένε», ενώ αργότερα έγινε τζαμί.

Στην υποτιθέμενη ομοιότητα της παράστασης μιας μαρμάρινης μετόπης του Παρθενώνα με τη σκηνή του Ευαγγελισμού οφείλεται εξάλλου η διάσωσή της κατά τον Μεσαίωνα από φανατικούς της νέας θρησκείας που κατέστρεψαν τον αρχαίο διάκοσμο του ναού.Η μετόπη βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Ακρόπολης.

Το αέναον και συνεχές της θρησκείας του Έθνους

Απ όλα τα παραπάνω, εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα για το αέναον της συνεχούς ύπαρξης της ελληνικής θρησκείας, που μετεξελίχθηκε σε αυτό που σήμερα αποκαλούμε Χριστιανισμό. Πάρα πολλά έθιμα, θεότητες της αρχαιότητας, συνήθειες που μας χαρακτηρίζουν ως λαό, όχι μόνο δεν χάθηκαν, αντιθέτως μάλιστα, συνέχισαν την ύπαρξή τους στους αιώνες, αλλάζοντας απλά μορφή. Η Θεά Αθηνά, η αγαπημένη θεά των Ελλήνων, κατά τη μετάβαση στον Χριστιανισμό, σχεδόν πανεύκολα αντικαταστάθηκε απο τη Μητέρα του Ιησού, την Παναγία. Ο Απόλλων, ο θεός του Φωτός, αντικαταστάθηκε στη συνείδηση όλων των Ελλήνων απο τον Ιησού Σωτήρα ημών. Ο Αγιος Νικόλαος, πήρε σχεδόν αβίαστα τη θέση του Ποσειδώνα, θεού της θάλασσας και πάει λέγοντας.

Οι μεγάλες γιορτές των Ελλήνων, συνεχίστηκαν ανα τους αιώνες, με ...απλή μετάβαση σε γεγονότα που αφορούσαν τη νέα θρησκεία του Χριστιανισμού. Είναι λοιπόν ηλίου φαεινότερον, το πως οι Ελληνες είχαν πάντα τη δική τους θρησκεία, μια θρησκεία που εξελίχθηκε ανα τους αιώνες που την πέρασαν και στον υπόλοιπο κόσμο μέσω του πολιτισμού τους.

Η αρχαία ελληνική θρησκεία κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, ήταν η...παγκόσμια θρησκεία. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα με τον Χριστιανισμό. Η Ορθοδοξία (η κατ εξοχήν Ελληνική - αλλά και η ορθή - εκδοχή του Χριστιανισμού), λατρεύεται σε όλη σχεδόν την Ανατολική Ευρώπη (μετά τον εκχριστιανισμό των Σλάβων). Η λατινική εκδοχή του Καθολικισμού (αυτή δηλαδή που προέκυψε μετά το Σχίσμα του 1054), κατέκτησε τον υπόλοιπο κόσμο, λόγω της παρακμής και της πτώσης της Ελληνικής Αυτοκρατορίας του Βυζαντίου.

Ο Ελληνισμός λοιπόν και οι Έλληνες, ήταν η πηγή και η βάση για τη παγκόσμια θρησκεία ανα τους αιώνας και το παν-ανθρώπινο μήνυμα της Σωτηρίας του ανθρώπινου Γένους.

Ηταν 6 Αυγούστου του 1936 όταν ο Γιόσεπ Σουνιόλ, πρόεδρος της Μπαρτσελόνα και βουλευτής της αριστεράς συνελήφθη και εκτελέστηκε από τα στρατεύματα του Φράνκο, στις πρώτες μέρες του ισπανικού εμφυλίου.

Μια σπουδαία προσωπικότητα, ένα τραγικό τέλος και μια ιστορία άρρηκτα συνδεδεμένη με την Μπαρτσελόνα και την πολιτική της “υπόσταση”. Το τελευταίο της κεφάλαιο γράφτηκε στην ανεμοδαρμένη κορυφογραμμή της Γκουανταράμα...

Ηταν 6 Αυγούστου του 1936 όταν ο Γιόσεπ Σουνιόλ, πρόεδρος της Μπαρτσελόνα και βουλευτής της αριστεράς συνελήφθη και εκτελέστηκε από τα στρατεύματα του Φράνκο, στις πρώτες μέρες του ισπανικού εμφυλίου. Το τραγικό τέλος, λένε, ήρθε από μια λανθασμένη κίνηση του Σουνιόλ, καθώς περνώντας ανάμεσα από τα βουνά, θεώρησε πως βρίσκονταν σε φιλικό έδαφος, έκρινε όμως λάθος...

Μέλος της Μπάρσα, πολιτική δήλωση

Το χρονικό ενός... προαναγγελθέντος θανάτου άρχισε πολλά χρόνια νωρίτερα, το 1925 και κατά την διάρκεια της δικτατορίας του Ριβέρα, o νεαρός δικηγόρος, γόνος εύπορης οικογένειας από την Καταλονία, έγινε μέλος του ποδοσφαιρικού κλαμπ της Μπαρτσελόνα, σε μια κίνηση - δήλωση πολιτικών φρονημάτων.

Ο Σουνιόλ επέλεξε την πολιτική του στάση, την ώρα που στους “μπλαουγράνα” απαγορεύονταν να χρησιμοποιούν την σημαία ή τον ύμνο τους ή οτιδήποτε καταλανικό. Προερχόμενος από αριστερή οικογένεια, ο Σουνιόλ ήταν ήδη μέλος της Accio Catalana, ενός αριστερού κινήματος που ζητούσε την ανεξαρτησία της Καταλονίας και η ενασχόλησή του με την Μπαρτσελόνα ήρθε σαν φυσική συνέπεια.

Το τότε γήπεδο των “μπλαουγράνα” έγινε σημείο συνάντησης των πολιτικοποιημένων Καταλανών και “κόκκινο πανί” για τον Ριβάρα. Το 1925 και έπειτα από ένας αγώνα ο οποίος μετατράπηκε σε αντικαθεστωτική διαμαρτυρία, το καθεστώς έβαλε λουκέτο στο γήπεδο για έξι μήνες, ενώ λίγο αργότερα ο πρόεδρος του συλλόγου Ζοάν Γκαμπέρ οδηγήθηκε στην εξορία.

Το 1928, τρία χρόνια μετά την ένταξή του συλλόγου και εν μέσω θερμού πολιτικού κλίματος, ο Σουνιόλ εξελέγη στο διοικητικό συμβούλιο της Μπαρτσελόνα και αργότερα στην θέση του προέδρου της Καταλανικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου.

Παράλληλα, ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την δημοσιογραφία και το 1930 δημιούργησε την δική του, εβδομαδιαία εφημερίδα με την ονομασία “La Rambla”, μέσω της οποίας δημοσίευε αυτούσιες τις πολιτικές του πεποιθήσεις για την εργατική τάξη, την ανεξαρτησία της Καταλονίας αλλά και το ποδόσφαιρο ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας.

«Για τον αθλητισμό και την κοινωνία»

“Το να μιλάς για αθλητισμό σημαίνει να μιλάς για το έθνος, τον ενθουσιασμό για την αισιόδοξη πάλη των νιάτων. Το να μιλάς για εθνικότητα σημαίνει να μιλάς για τον καταλανικό πολιτισμό, τον φιλελευθερισμό, τη δημοκρατία και την πνευματική προσπάθεια”, ήταν η εξήγηση που ο ίδιος έδινε μέσω της αρθρογραφίας του.

Το 1929, η παγκόσμια οικονομική κρίση, παρασύρει και την Ισπανία, η δικτατορία του Ριβέρα καταρρέει και εγκαθιδρύεται η 2η Ισπανική Δημοκρατία (1931). Ο Σουνιόλ, εκτελεστικός διευθυντής τότε στο κλαμπ της Βαρκελώνης, εκλέγεται αντιπρόσωπος του πολιτικού κόμματος Esquerra Republicana de Catalunya, στο κοινοβούλιο της Μαδρίτης, αλλά η κατάσταση στην Μπαρτσελόνα, την οποία έχει επίσης καταρρακώσει η οικονομική κρίση, δεν είναι καθόλου καλή...

Η ομάδα “αποψιλώνεται” και πολλοί ποδοσφαιριστές οδηγούνται στην έξοδο, μεταξύ των οποίων και ο κορυφαίος Πεπ Σαμιτίερ, ο οποίος μεταγράφηκε στην Ρεάλ Μαδρίτης, εξωθούμενος ουσιαστικά από την ίδια του την ομάδα. Την ίδια ώρα, η πολιτική καριέρα του Σουνιόλ απογειωνόταν, με τον πρόεδρο πλέον της Μπαρτσελόνα να εκλέγεται βουλευτής του ERC, σε μια εποχή που το ρεπουμπλικανικό κόμμα λάμβανε μέχρι και 47% σε ποσοστά στην καταλανική βουλή.

Κάπου εκεί ξεκίνησαν και τα προβλήματα για το στέλεχος των “μπλαουγράνα”, που βρίσκει απέναντι του εσωτερικούς αντιπάλους μέσα στην διοίκηση του συλλόγου, οι οποίοι παρόλο που συντάσσονται με την ιδέα της ανεξαρτησίας, δεν συμμερίζονται τις αριστερές του πεποιθήσεις. Η ισχυρή προσωπικότητά του, όμως, όπως και η πολιτική του ηγετική φυσιογνωμία νίκησαν...

Εν τέλει, το 1935 και αφού είχε ήδη αρνηθεί μία φορά, δέχτηκε την πρόταση να αναλάβει χρέη προέδρου στην Μπαρτσελόνα, συμφιλιώθηκε με τον Σαμιτιερ και αφού πέτυχε να ξαναφέρει τον κόσμο στο γήπεδο, οδήγησε τον σύλλογο στην οικονομική ανάταση. Οι “μπλαουγράνα” κατέκτησαν το πρωτάθλημα Καταλονίας και έφτασαν μέχρι τον τελικό Κυπέλλου κόντρα στην ήδη δυνατή Ρεάλ Μαδρίτης, η οποία κατέκτησε το τρόπαιο χάρη στη μεγαλειώδη εμφάνιση του... Καταλανού “θρυλικού” τερματοφύλακά της, Ρικάρντο Θαμόρα.

«Κόκκινο πανί» για τους φασίστες

Ο Γιόσεπ Σουνιόλ έγινε πρόεδρος-μάρτυρας της Μπαρτσελόνα, στο ξεκίνημα μόλις του ισπανικού εμφυλίου. Στις 6 Αυγούστου του 1936. Νωρίτερα, κατάφερε να κρατήσει την ομάδα της Καταλονίας ανεξάρτητη όταν διπλωματικά ανακοίνωσε μέσω του διοικητικού συμβουλίου, πως η Μπαρτσελόνα θα γινόταν η «ομάδα των εργατών».

Ο ίδιος αποτελούσε “κόκκινο πανί” για τους φασίστες του Φράνκο αλλά δεν σταμάτησε την αντιστασιακή του δράση... Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονταν και το μοιραίο ταξίδι, όταν έφυγε από την Βαρκελώνη για τελευταία φορά με προορισμό αρχικά την Βαλένθια και έπειτα την πολιορκημένη Μαδρίτη. Ενα ταξίδι που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ... Οι λόγοι του ταξιδιού ήταν πολιτικοί, ο σκοπός του ήταν να συμμετάσχει σε μια συνάντηση με μέλη αριστερών, αντιστασιακών οργανώσεων, όμως δεν πρόλαβε.

Η εκτέλεση, ο διασυρμός, η αναγνώριση

Το πρωί της 5ης Αυγούστου, ο Σουνιόλ μαζί με δύο ακόμη άτομα, διένυε τον δρόμο που ένωνε την Κορούνια με την Μαδρίτη, κοντά στην Γκουανταράμα. Στο αυτοκίνητο ανέμισε η καταλανική σημαία καθώς είχε την ιδιότητα του βουλευτή. Σύμφωνα με την άποψη που έχει υπερισχύσει, ο πρόεδρος της Μπαρτσελόνα δεν εκτίμησε σωστά στην κατάσταση, θεώρησε ότι βρίσκεται σε φιλικά εδάφη αλλά έπεσε σε μπλόκο των φασιστών του Φράνκο, οι οποίοι τον αναγνώρισαν και συνελήφθη.

Εκτελέστηκε μία ημέρα αργότερα, η εφημερίδα του, η Λα Ράμπλα, δημοσίευσε την είδηση του θανάτου του, τρεις μέρες αργότερα και το τραγικό νέο, επιβεβαιώθηκε μια εβδομάδα μετά, ενώ το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ.

Το καθεστώς του Φράνκο προσπάθησε να διασύρει το όνομα του Σουνιόλ και να σβήσει την ιστορική μνήμη των Καταλανών. Το προσπάθησε, χαρακτηρίζοντάς τον «αντί-Ισπανό», ακόμη και με τον τρόπο που έγραψε το όνομά του στο μνημείο που υπάρχει, στα καστιγιάνικα και όχι τα καταλανικά (σ.σ Sunol και όχι Sunyol). Διεσώθη, όμως, και έμεινε για πάντα στις συνειδήσεις των Καταλανών, ως ο «πρόεδρος – μάρτυρας της Μπαρτσελόνα».

Εστω κι αν χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια ώστε να αναγνωριστεί από την σύγχρονη Μπαρτσελόνα. Προηγήθηκαν οι σφοδρότατες διαμαρτυρίες των οπαδών του συλλόγου, δημοσιογραφικές έρευνες και η δημιουργία της Els Amics de Josep Sunyol (σ.σ σύλλογοι φίλων του Σουνιόλ), μέχρι ο σύλλογος να αναγνωρίσει τον άνθρωπο, αδιαφορώντας για τα πολιτικά πάθη που πιθανότατα να προκαλούσε μια τέτοια κίνηση. Όπως και να χει, ο Γιόσεπ Σουνιόλ αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της Μπαρτσελόνα, άρρηκτα συνδεδεμένο με την πολιτική «υπόσταση» του συλλόγου.

Και αυτό δεν θα αλλάξει.

Έπειτα από τρεις δεκαετίες επιστημονική εξέταση, η Σινδόνη είναι ακόμα το επίκεντρο της αντιλογίας. Ενώ η επιστημονική άποψη και αυτή των ΜΜΕ γενικά το απορρίπτουν ως σάβανο του Χριστού, η επιστημονική και ιστορική απόδειξη συνεχίζει να αφθονεί. Ο Bill Geating συνοψίζει τα τελευταία δεδομένα.

Η Σινδόνη του Τορίνου είναι ένα αρχαίο κίτρινο λινό ύφασμα που φέρει την εικόνα ενός μουσάτου άνδρα καλυμμένου με σταγόνες αίματος, η θέση του οποίου ταιριάζει σε θάνατο από σταύρωση. Φιλοξενείται στο Τουρίνο της Ιταλίας για περισσότερο από 400 χρόνια και πολλοί πιστεύουν ότι είναι η εικόνα του Ιησού.

Το μέγεθός του είναι 4,35 μέτρα μακρύ, 1,1 μέτρα πλατύ, και η Σινδόνη είναι υφασμένη από λινό με ύφανση ψαροκόκαλου από ίνες κοινού λιναριού που χρησιμοποιούνταν την εποχή του Χριστού. Η εικόνα της Σινδόνης είναι η εμπρόσθια και η οπίσθια όψη ενός Καυκάσιου άνδρα, περίπου 30 ετών, γύρω στα 1,80 ύψος και βάρος περίπου 77 κιλά.

Σε όλη την εικόνα υπάρχουν κηλίδες αίματος που ανταποκρίνονται σε θάνατο από σταύρωση. Επίσης φαίνονται τρύπες από καψίματα και μερικές σταγόνες νερού από την πυρκαγιά του 1532.

Ιστορικές μελέτες ανιχνεύουν την Σινδόνη στο 1356 μ.Χ. όταν εκτέθηκε στην Liery της Γαλλίας από τον Geoffrey De Charney. Το 1452 το ύφασμα πουλήθηκε στον Δούκα του Σαβόϋ, και το 1578 μεταφέρθηκε στο Τορίνο της Ιταλίας όπου παραμένει μέχρι σήμερα.

Η ιστορία της Σινδόνης πριν τον Μεσαίωνα είναι νεφελώδης. Ένα πιθανό σενάριο προτείνει ότι μετά τον θάνατο του Χριστού (ή το 70 μ.Χ. που καταστράφηκε η Ιερουσαλήμ) μεταφέρθηκε στην Έδεσσα της Τουρκίας (σύγχρονη Urfa). Γνωστό σαν το Μανδύλιον ή Εικόνα της Έδεσσας ήταν διπλωμένο για να φαίνεται μόνο το πρόσωπο μέσα σε μια ανοιχτή θήκη.

Ο Βυζαντινός Αυτοκρατορικός Στρατός εισέβαλε στην Έδεσσα (944) με το σκοπό να ξανααποκτήσουν το ύφασμα και μετά να το παραδώσουν στην Κωνσταντινούπολη. Η Τέταρτη Σταυροφορία (1204) λεηλάτησε την Κωνσταντινούπολη, και η Σινδόνη του Τορίνου ουσιαστικά εξαφανίστηκε μέχρι τον 14ο αιώνα. Πιθανόν ήταν στην κατοχή των Ναïτών ιπποτών, ένα διεθνές τάγμα σταυροφορίας από πολεμιστές μοναχούς, όταν αυτό επανεμφανίστηκε με τον De Charney το 1353.

Η επιστημονική και εξονυχιστική έρευνα της Σινδόνης επικεντρώθηκε στο κατά πόσον η απεικόνιση είχε δημιουργηθεί φυσικά ή τεχνητά. Πάνω από 500.000 ώρες επιστημονικής εξέτασης από 63 επιστημονικούς κλάδους έχουν εφαρμοστεί στην Σινδόνη. Περισσότερο εκτεταμένη ήταν η ανάλυση του 1978 από 40 επιστήμονες όλο το 24ωρο για 5 μέρες. Αυτοί συμπέραναν ότι η απεικόνιση δεν μπορεί να είναι ζωγραφική!

Δεν υπήρχε κανένα άξιο λόγου ίχνος χρώματος, μπογιάς, βαφής ή σταγόνες πάνω στο ύφασμα. Ούτε η εικόνα έδειχνε την κατεύθυνση που φυσιολογικά δημιουργείται από τα περάσματα της βούρτσας. Ούτε υπήρχε κανένα Περίγραμμα της εικόνας καθώς θα ήταν απαραίτητο για να δημιουργήσουν μια ζωγραφική παράσταση. Ούτε βρέθηκε καμιά απόδειξη «στερέωσης» του υφάσματος που συμβαίνει όταν εφαρμοστεί οποιαδήποτε υγρή ουσία. Η εικόνα φαίνεται να είναι καθαρά επιφανειακή, διαπερνώντας μόνο τις δύο κορυφαίες μικρο-ίνες.

Οι σταγόνες αίματος πάνω στο μέτωπο και τα μαλλιά ταιριάζουν με πληγές από αγκαθωτό στεφάνι. Πάνω από 100 σημάδια μαστιγώματος στην πίσω πλευρά, ταιριάζουν το μαστίγωμα που έκανε το Ρωμαϊκό μαστίγιο (Flagum). Το αίμα που κυλούσε κάτω από τα χέρια και στα πόδια δείχνουν τρύπημα που προέρχεται από καρφιά. Η ροή του αίματος κάτω από τα χέρια ταιριάζει τη ροή της βαρύτητας που συμβαίνει κατά την σταύρωση. Η απουσία απεικονίσεων του αντίχειρα και στα δύο χέρια, δείχνει ότι είχε τρυπηθεί ο καρπός του χεριού και όχι τα χέρια. Ένα καρφί στον καρπό του χεριού θα τρυπούσε το μεσαίο νεύρο, προκαλώντας το σπάσιμο του αντίχειρα στην παλάμη.

Η φωτογράφηση της Σινδόνης το 1898 αποκάλυψε το κρυμμένο «αληθινά θετικό» που έκανε την εικόνα της Σινδόνης ένα φωτογραφικό αρνητικό. Η ανάλυση της εικόνας που έγινε το 1978 αποκάλυψε ότι τα τρισδιάστατα χαρακτηριστικά της Σινδόνης, δείχνουν ότι το ύφασμα έχει πάνω του μια πραγματική τρισδιάστατη ανθρώπινη μορφή, που είναι αδύνατον να δημιουργηθεί με ζωγραφική.

Πρόσφατες μελέτες από τους Ισραηλινούς βοτανολόγους Avinoan Danin και Uri Baruch, μαζί με τους Αμερικανούς Alan και Mary Whanger, αποκάλυψε ισχυρή απόδειξη ότι η προέλευση της Σινδόνης είναι μέσα από την περιοχή της Ιερουσαλήμ. Ακόμη, το ύφασμα περιέχει αναρίθμητους κόκκους γύρης και απεικονίσεις φυτών. Με το μικροσκόπιο, αναγνωρίστηκαν με σιγουριά, τουλάχιστον 30 τύποι κόκκων γύρης.

Απεικονίσεις φυτών, αν και πιο δύσκολο να αναγνωριστούν, περιλαμβάνουν τα Zygophyllum dumosum, Gundelia tournefortii, Cistus creticus και Capparis aegyptia. Όλα μαζί, είναι μοναδικά σε μόνο μια περιοχή πάνω στη γη –τα βουνά της Ιουδαίας και την έρημο του Ισραήλ. Η ταυτόχρονη άνθηση τον Μάρτιο και Απρίλιο των 8 φυτών που αναγνωρίστηκαν πάνω στην Σινδόνη, ανταποκρίνονται στη βιβλική αφήγηση του θανάτου του Χριστού. Ένα από αυτά τα λουλούδια (Capparis aegyptia) αρχίζει να ανοίγει το μεσημέρι και φθάνει σε πλήρες άνοιγμα λίγο πριν την δύση του ήλιου. Στις 3 ή 4 μμ, το άνοιγμα των μπουμπουκιών τους, ταιριάζει με την ώρα του θανάτου του Χριστού.

Το 1988, η Σινδόνη του Τορίνου χρονολογήθηκε με τον άνθρακα 14 από τρία διαφορετικά εργαστήρια. Και τα τρία το χρονολόγησαν μεταξύ του 1260 μ.Χ. και του 1390 μ.Χ. Ακόμη, έχουν εγερθεί ανησυχίες σχετικά με την ακρίβεια των μετρήσεων. Ζωντανοί μύκητες και βακτήρια έχουν ανακαλυφθεί πάνω στο ύφασμα, δημιουργώντας ένα «βιο-πλαστικό στρώμα» το οποίο μπορεί να παροδηγήσει την χρονολόγηση με τον άνθρακα 14. Ο Harry Grove, που διεύθυνε το τεστ με τον άνθρακα 14, δήλωσε ότι το μικρόβιο είναι μια «ανάπτυξη που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά…αυτό αξίζει περισσότερο λεπτομερή έρευνα».

Το τμήμα της Σινδόνης που χρησιμοποιήθηκε για το ραδιομετρικό τεστ, γνωστό σαν «Γωνία του Ραέ», ήρθε από ένα σημείο ευαίσθητο σε μόλυνση, εξαιτίας της μεταχείρισης που υπέστη η Σινδόνη σε όλους τους αιώνες. Είναι επίσης πιθανόν ότι η πυρκαγιά του 1532 δημιούργησε μια σημαντική αύξηση στην συσσώρευση άνθρακα 14, και ως εκ τούτου να αύξησε τον ραδιομετρικό υπολογισμό.

Αν και η επιστήμη δεν έχει ακόμη προσδιορίσει τον μηχανισμό με τον οποίο δημιουργήθηκε η απεικόνιση της Σινδόνης, έχει προταθεί κάποιος τύπος ροής ουδετερονίων από ραδιενέργεια. Επίσης αυτή η διαδικασία θα παράγει πρόσθετο άνθρακα 14, λοξοδρομώντας την χρονολόγησή του.

Οι αλλαγές στο πρωτόκολλο του τεστ με τον άνθρακα 14 το 1988 περιλάμβαναν:

• Εξέταση από ένα τμήμα της Σινδόνης.
• Χρησιμοποίηση μόνο τριών εργαστηρίων, αντί των αρχικών επτά.
• Το τμήμα της Σινδόνης «Γωνία του Ραέ» που ήταν γνωστό πως είχε μολυνθεί από πυρκαγιά και ανθρώπινο άγγιγμα, αντί ενός καθαρότερου τμήματος.

Συγκεντρωμένη μαζί, όλη αυτή η απόδειξη εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την εγκυρότητα του τεστ του 1988.

Εάν η Σινδόνη χρονολογηθεί ακριβώς τον 14ο αιώνα, τότε απαιτείται η γνώση, η ικανότητα και η δεξιοτεχνία πάρα πολλών πεδίων από έναν πλαστογράφο του Μεσαίωνα. Αυτός ο καλλιτέχνης χρειάζονταν εκτεταμένη γνώση στην ανατομία και φυσιολογία μέχρι να μπορεί με ακρίβεια να απεικονίσει τις λεπτομέρειες της σταύρωσης, όπως και γνώση των φωτογραφικών αρνητικών και των τρισδιάστατων εικόνων.

Επίσης θα απαιτούνταν βαθιά γνώση της χημείας του αίματος και των προσθέσεων με μικροσκόπιο ντόπιων ποικιλιών γύρης από συγκεκριμένη τοποθεσία.

Κατά πόσον η Σινδόνη είναι ένα ταφικό ύφασμα της Παλαιστίνης του 1ου αιώνα ή μια πλαστογραφία της μεσαιωνικής Ευρώπης, μελετείται ακόμη. Κατά πόσον είναι το πραγματικό σάβανο του Χριστού είναι πέρα απ’ τον ορίζοντα της επιστήμης.

Ακόμη, η εικόνα της Σινδόνης και οι κηλίδες αίματος, μπορούν να μας βοηθήσουν να φανταστούμε τα τρομερά παθήματα του Χριστού. Ότι είναι άδειο αυτό το σάβανο, μας υπενθυμίζει την ανάστασή Του.

Μια αριστουργηματική αναπαραγωγή ή το πραγματικό σάβανο, αυτό μπορεί να μιλήσει σε όλους όσους έχουν ακουμπήσει την πίστη τους σε Αυτόν. «Δεν είναι εδώ, επειδή αναστήθηκε, όπως το είχε πει. Ελάτε, δείτε τον τόπο όπου ήταν τοποθετημένος ο Κύριος» (Ματθαίος 28:6).