Navi Voice

Την 1η Αυγούστου 1895 ιδρύθηκε στην Schweinfurt από τους εφευρέτες Ernst Sachs (1867-1932) και τον Karl Fichtel , η γενική σύμπραξη Schweinfurter Präzisions-Kugellagerwerke Fichtel & Sachs (oHG) για την παραγωγή ρουλεμάν και ποδηλάτων.

Το 1897, η εταιρεία εισήγαγε τον ελεύθερο τροχό της για ποδήλατα, το οποίο έγινε ευρέως δημοφιλές.

Το 1911, ο Fichtel πέθανε, η εταιρεία είχε περίπου 7.000 υπαλλήλους. Το 1923, η εταιρική σχέση oHG μετατράπηκε σε μετοχική εταιρεία και το τμήμα που φέρει ρουλεμάν πωλήθηκε στην SKF , μια σουηδική εταιρία με την προϋπόθεση ότι η παραγωγή θα παραμείνει σταθερή στο Schweinfurt.

Από το 1929 έως το 1996, η F & S παρήγαγε επίσης κινητήρες, πρώτα για ποδήλατα, και αργότερα για μοτοσικλέτες και μικρά αυτοκίνητα.Το 1929, η F & S ξεκίνησε την παραγωγή εξαρτημάτων αυτοκινήτων, κυρίως συμπλεκτών και αμορτισέρ .

Ο Ernst Sachs πέθανε το 1932 και, το 1936, ο γιος του, Willy Sachs, έδωσε την αθλητική αρένα Willy Sachs Stadion στην πόλη Schweinfurt.

Στη δεκαετία του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η F & S αγόρασε πολλές παραδοσιακές εταιρείες ποδηλάτων και μάρκες όπως η Hercules Rabeneick Huret Maillard και Sedis.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Sachs παρήγαγε την επαναστατική μοτοσικλέτα Hercules με κινητήρα Wankel .

Το 1987, η γερμανική Mannesmann AG απέκτησε το μεγαλύτερο μέρος της μετοχής της F & S και το 1997 μετονομάστηκε σε Mannesmann Sachs AG .

Το 2001, η Sachs πωλήθηκε στην ZF Friedrichshafen AG και μετονομάστηκε σε ZF Sachs AG .Το τμήμα ποδηλάτων πωλήθηκε σε μια αμερικανική εταιρεία, την SRAM Corporation που εδρεύει στο Σικάγο , αφήνοντας το τμήμα Sachs της ZF να επικεντρωθεί στην παραγωγή εξαρτημάτων αυτοκινήτων για κινητήρες και σασί .

Το 2003, η ZF Sachs AG είχε 16.511 υπαλλήλους σε 19 χώρες και όγκο πωλήσεων 2,1 δισ. Ευρώ . Ο όγκος των πωλήσεων μειώθηκε έκτοτε σε 1,8 δισ. Ευρώ το 2011.

SACHS RL 50

H ιστορία του μοτοποδηλάτου στην Ελλάδα ανήκει και στη Sachs. Η πορεία της όμως πέρασε μια κρίση όταν οι Ιάπωνες έφτασαν στη χώρα μας. Πρόσφεραν χρώματα, φωτάκια, λαμπάκια, διακόπτες και φλας. Τότε η Sachs φάνηκε προς στιγμή να χάνει το παιχνίδι.


Όταν όμως ξεκίνησε και αυτή να προσφέρει χρώματα, φλας, ζάντες, δισκόφρενα, και κάτι ακόμα… ποιότητα κατασκευής, τότε ξαναγύρισε στις πωλήσεις αν και οι τιμές της ήταν ιδιαίτερα “τσουχτερές”.

Ένα από αυτά τα μοτοποδήλατα που πρόσφεραν τα παραπάνω ήταν και το Sachs RL 50.Ο κινητήρας ήταν δίχρονος, δεν διάθετε καμιά ιδιαίτερη τεχνολογία αλλά ήταν κατασκευασμένος από υλικά πρώτης ποιότητας και η αντοχή του είχε δημιουργήσει θρύλους γύρω από το όνομα της Sachs.


Ο συμπλέκτης ήταν υγρός πολύδισκος και το κιβώτιο ταχυτήτων που εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί άξονες, αξονάκια, και ροδέλες διέθετε πέντε ταχύτητες. Στο RL η κεφαλή και ο κύλινδρος ήταν κατασκευασμένοι από αλουμίνιο και διέθεταν πλούσιες ψύκτρες.

Ο σκελετός αποτελείτο από από μια σωλήνα μεγάλης διαμέτρου και ο κινητήρας κρεμόταν από αυτόν. Οι αναρτήσεις ήταν αρίστης ποιότητας και διέθεταν τα καλύτερα αμορτισέρ που υπήρχαν τότε. Το RL εκτός από τα πίσω αμορτισέρ διέθετε αμορτισέρ και εμπρός, όπου δεν υπήρχε πιρούνι αλλά ένα ψαλίδι.


Στον τομέα του φινιρίσματος όλα ήταν άψογα. Χρώματα καλής ποιότητας, καθρέπτες, στροφόμετρο, ταχύμετρο, φλας, διακόπτες καλής ποιότητας, μεγάλα φωτιστικά σήματα, λάστιχα που πολλοί θα ζήλευαν, σκάρα, πολλά εργαλεία, τρόμπα και ζάντες χυτές μαγνησίου! Η σέλα χωρούσε άνετα δύο άτομα και η ανάφλεξη ήταν ηλεκτονική.

Στον τομέα της οδικής συμπεριφοράς το RL 50 χαρακτηρίστηκε ως το μοτοποδήλατο με την καλύτερη οδική συμπεριφορά από όλα τα αντίστοιχα 50άρια. Μπορούσε κανείς να επιτύχει κλίσεις, απλησίαστες ακόμα και για μοτοσυκλέτες. Η σωστή γεωμετρία, τα καλά ελαστικά και τα αμορτισέρ, παρουσίαζαν μια ενθουσιώση εικόνα.


Η άνεση βρισκόταν σε καλά επίπεδα, χάρη στα σωστά ελατήρια ενώ το ακριβέστατο τιμόνι επέτρεπε στον αναβάτη να ελέγχει με ακρίβεια κάθε ελιγμό. Η τελική του ταχύτητα ήταν λίγο πάνω από την γραμμή των 100χλμ/ώρα καθιστώντας έτσι το RL 50, το πιο γρήγορο 50άρι της εποχής του…

Η πρώτη μοτοσικλέτα ήταν το μοντέλο Z22 το 1921. ένα απλό, αξιόπιστο μηχανάκι που παράγεται σε μεγάλες σειρές.

Από το 1931 ο Ferdinand Porsche και ο Zündapp ανέπτυξαν το πρωτότυπο Auto für Jedermann (αυτοκίνητο για όλους) που ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε το όνομα Volkswagen.  

Η Porsche προτιμούσε τον τετρακύλινδρο κινητήρα, αλλά η Zündapp χρησιμοποίησε έναν υδρόψυκτο 5κύλινδρο ακτινικό κινητήρα .Το 1932 λειτουργούσαν τρία εργοστάσια.Η πρώτη μοτοσυκλέτα μεγάλου κυβισμού κατασκευάζεται το 1933 με την σειρά K με κινητήρες 200cc και 800cc.Η καινοτομία τους ήταν στο σύστημα μετάδοσης της κίνησης με άξονα και όχι με αλυσίδα όπως είχαν οι περισσότερες μοτοσυκλέτες της εποχής.

Και τα τρία εργοστάσια χάθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, το τελευταίο σε επιδρομή βομβιστικής επίθεσης στη Στουτγάρδη το 1945.

Η Zündapp KS600, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1938, είχε 28 hp (21 kW) οριζοντίως αντίθετοι δικύλινδρο κινητήρα με βαλβίδες επικεφαλής . Το KS600 διακόπηκε και αντικαταστάθηκε τελικά από το KS750, ο κινητήρας του ήταν ένα απομεινάρι μετά την καταστροφή του πολέμου.

H Zündapp επέστρεψε στην παραγωγή μοτοσικλετών στα τέλη της δεκαετίας του 1940, επέλεξε να επαναχρησιμοποιήσουν κινητήρα του KS600 το KS601 με μερικές τροποποιήσεις. Από το 1936-1938 παρήγαγε το μοντέλο KKS500. Αυτή ήταν η πρώτη Zündapp με την αλλαγή ταχυτήτων στο πόδι.


Από το 1940 και μετά παράγονται περισσότερες από 18.000 μοτοσυκλέτες.Κατασκεύασε επίσης κινητήρες αεροσκαφών, συμπεριλαμβανομένου του 9-092, το οποίο χρησιμοποιείται σε ελαφρά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένου του Brunswick LF-1 Zaunkönig (1942) ab initio εκπαιδευτικό αεροσκάφος.


Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η εταιρεία μεταπηδά σε μικρότερες μηχανές, κυρίως το «Bella» σκούτερ, το οποίο ήταν ένα σχετικά βαρύ μηχανάκι για τον τύπο του.Το 1951 Zündapp κυκλοφόρησε την τελευταία μεγάλου κυβισμού μοτοσυκλέτα, ένα από τα πιο διάσημα του: το KS601 (τον «πράσινο ελέφαντα”) με 598 cc δικύλινδρο κινητήρα.


Από το 1957 – 1958 η εταιρεία παρήγαγε επίσης το λιλιπούτειο αυτοκινητάκι, microcar Zündapp Janus.Το 1958 η εταιρεία μετακόμισε από τη Νυρεμβέργη στο Μόναχο .Στη συνέχεια, η εταιρεία ανέπτυξε αρκετά νέα μικρότερα μοντέλα, διέκοψε την ανάπτυξη των τετράχρονων κινητήρων και παράγει μόνο δίχρονους. 

H Zündapp παρουσίασε κάποια επιτυχία στα μηχανοκίνητα αθλήματα με τον αμερικανικό αναβάτη Dave Ekins να κερδίζει μια συνολική νίκη στο Enduro του 1967 Greenhorn Enduro με 100cc Zündapp, νικώντας τους ανταγωνιστές σε πολύ μεγαλύτερες μοτοσυκλέτες. O Βέλγος αναβάτης André Malherbe οδήγησε ένα Zündapp για να κερδίσει τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα μοτοσικλετών 125cc το 1973 και πάλι το 1974.

Αρχικά, τα σκούτερ και τα μοτοποδήλατα Zündapp πωλούνταν καλά, αλλά αργότερα οι πωλήσεις μειώθηκαν και το 1984 η εταιρεία χρεοκόπησε και έκλεισε.


Μετά την πτώχευση, ολόκληρη η γραμμή παραγωγής και οι πνευματικές ιδιότητες αγοράστηκαν από την Xunda Motor Co. Tianjin (Κίνα).Παράγουν μικρές μοτοσικλέτες Zündapp από το 1987 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το Zündapp εξακολουθεί να δραστηριοποιείται, αλλά κάνει τις μοτοσικλέτες τετράχρονες και τα ηλεκτρικά μοτοποδήλατα που βασίζονται στην Honda.

Η Zündapp είχε επίσης μια τεχνική συνεργασία με την Royal Enfield (Ινδία) για την κατασκευή μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών. Ένα ειδικό εργοστάσιο κατασκευάστηκε στο Ranipet κοντά στην Chennai στις αρχές της δεκαετίας του 1980 για την κατασκευή μικρών, ελαφρών δίχρονων μοτοσυκλετών που θα προσφέρονται μαζί με τη ναυαρχίδα Royal Enfield Bullet .

Η Enfield ξεκίνησε δύο μοτοσυκλέτες των 50cc πρώτα το Silver Plus και τη μοτοσικλέτα εξερευνητών 3 ταχυτήτων.Αργότερα τo 175cc Enfield Fury (με βάση το Zündapp KS175) εισήχθη ως μοτοσικλέτα επιδόσεων.Είχε κιβώτιο ταχυτήτων 5 ταχυτήτων, ένα υδραυλικό δισκόφρενο Brembo και ένα ατσάλινο βαρέλι με σκληρό χρωματιστό κύλινδρο, όλα ήταν τα πρώτα σε μια μοτοσικλέτα στη χώρα.

Το 1903 ένας έξυπνος Γερμανός ο Άντον Κρέιντλερ (Anton Kreidler), αποφασίζει να ξεκινήσει μια μικρή βιοτεχνία παραγωγής μεταλλικών τηλεγραφικών καλωδίων κοντά στην πόλη της Στουτγάρδης στην Γερμανία.

Φυσικά, ο έξυπνος επιχειρηματίας δεν είχε ιδέα πως μερικά χρόνια αργότερα θα δημιουργούσε ένα εξαιρετικό "κατασκεύασμα" που άφησε ιστoρία.

Θα ήταν η μηχανή Florett-Kreidler, ή αλλιώς γνωστή στην Ελλάδα ως "φλωρέττα", μια μοτοσυκλέτα που αποτέλεσε ένα "φαινόμενο" στους Ευρωπαϊκούς δρόμους μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο το 1960 η 1 στις 3 μοτοσυκλέτες που κυκλοφορούσαν στους γερμανικούς αυτοκινητόδρομους να είναι φλωρέττες.

Anton Kreidler

Η Kreidler είχε αρχικά την έδρα της στο Kornwestheim , μεταξύ του Ludwigsburg και της Στουτγάρδης . Ιδρύθηκε το 1903 ως Kreidlers Metall- und Drahtwerke από το Anton Kreidler και άρχισε να κατασκευάζει μοτοσικλέτες το 1951. 

Ο γιος του Αντόνιου, Alfred, κατάφερε να ανοίξει εκ νέου το εργοστάσιο το 1945. Εκτός από το ότι ήταν καλός επιχειρηματίας, ο Alfred ήταν ένας καλός εργοδότης που φρόντιζε την ευημερία των εργαζομένων του. Είχε επίσης ιδέες πέρα ​​από την κατασκευή καλωδίων. 

Ο Alfred ενδιαφέρθηκε για ελαφρούς κινητήρες και, το 1950, μόλις 5 χρόνια μετά το τέλος του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρχε ανάγκη για οικονομικά δίκυκλα δίκυκλα. Εκείνη την εποχή, μόνο οι πλούσιοι θα μπορούσαν να αντέξουν τα αυτοκίνητα.


Έτσι, ο Alfred, ο οποίος, μαζί με μερικούς φίλους, είχε ήδη κατασκευάσει μερικούς κινητήρες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, αποφάσισε ότι ήρθε η ώρα να εμπλακεί στην κατασκευή μοτοποδηλάτων. 

Το πρωτότυπο Kreidler R50 (R = Roller, Γερμανικά το σκούτερ) απέδειξε ότι το σχέδιο ήταν βιώσιμο. Ο Gunter Markert έφτασε σε ένα χιλιόμετρο ισοδύναμο με μια παγκόσμια περιοδεία στην R50 και ο γερμανικός τύπος ανέφερε την πρόοδό του. Η παραγωγή του Kreidler ξεκίνησε το 1951.

Στα επόμενα χρόνια, τα Kreidlers έγιναν πολύ δημοφιλείς στη Γερμανία, κυρίως λόγω της αξιοπιστίας τους. Άλλοι λόγοι για αυτήν τη δημοτικότητα ήταν τα πολυάριθμα αρχεία ταχύτητας 50cc που είχαν τεθεί από αυτά τα μηχανήματα.


Το 1959 το ένα τρίτο όλων των γερμανικών μοτοσυκλετών ήταν Kreidler.Στη δεκαετία του 1970 η Kreidler είχε πολύ μεγάλη επιτυχία στο μηχανοκίνητο αθλητισμό. Ειδικά στην Ολλανδία οι αναβάτες Jan de Vries και Henk van Kessel ήταν επιτυχείς.

Η Kreidler δραστηριοποιήθηκε στην μοτοσικλέτα Grand Prix με μεγάλη επιτυχία στη δεκαετία του 1970 και τη δεκαετία του 1980, κέρδισε οκτώ τίτλους παγκόσμιου πρωταθλητή σε κατηγορία 50 cc :

• 1971 Jan de Vries 
• 1973 Jan de Vries
• 1974 Henk van Kessel 
• 1975 Ángel Nieto
• 1979 Eugenio Lazzarini
• 1980 Eugenio Lazzarini
• 1982 Stefan Dörflinger
• 1983 Stefan Dörflinger

Οι νέοι της εποχής εκείνης επιθυμούσαν διακαώς και έκαναν τα αδύνατα δυνατά, ώστε να αποκτήσουν ένα από τα πιο δημοφιλή οχήματα.Ένα τέτοιο μοτοποδήλατο ήταν μεταφορικό μέσο, εργαλείο δουλείας και αντικείμενο διασκέδασης.


Ανεβαίνοντας πάνω στην σέλα, ταυτόχρονα απολάμβαναν και μεγαλύτερης εκτίμησης στα μάτια του γυναικείου φίλου. Το θρυλικό αυτό μέσο, άρχισε να χάνει την αίγλη του, μετά από 30 περίπου χρόνια, όταν άρχισαν να κυκλοφορούν τα αυτοκίνητα σε μεγαλύτερο βαθμό.

Η δεκαετία του 1980 έφερε στο τέλος το Kreidler.Οι ιαπωνικοί κατασκευαστές εισήγαγαν καλύτερα εμπορικά, πιο αξιόπιστα και πάνω από όλα πιο μοντέρνα μηχανήματα.

Η Kreidler έπαψε τη δραστηριότητά της το 1982 και τα δικαιώματα επί του εμπορικού σήματος πωλήθηκαν στον επιχειρηματία Rudolf Scheidt ο οποίος είχε κατασκευάσει μέχρι το 1988 τον ιταλικό κατασκευαστή Garelli Motorcycles με το όνομα Kreidler.Τα δικαιώματα για το σήμα Kreidler αποκτήθηκαν στη συνέχεια από τον κατασκευαστή ποδηλάτων Prophete .


Τα μοτοποδήλατα "Flirt-matic" ήταν διαθέσιμα μέχρι το 1988. Αυτά ήταν τα μηχανήματα του Garelli "κατασκευασμένα με σήματα" ως Kreidlers.Υπάρχει επίσης ασιατικό σκούτερ με το όνομα Kreidler Florette.

Πρόσφατα η Kreidler αποφάσισε να επιστρέψει στην παραγωγή μοτοσυκλετών μικρού κυβισμού (αλλά και ηλεκτρικών scooter), με δυνατότερο χαρτί ένα Cafer Racer μοντέλο στα 125 κ.εκ. με το όνομα Dice CR 125.

Το Dice CR 125 έχει ανακοινώσιμη ιπποδύναμη 11,2 hp, η εργοστασιακή ταχύτητα του δηλώνεται λίγο κάτω από τα 100 χλμ/ώρα, ενώ το βάρος βρίσκεται στα 112 κιλά.Η Kreidler ζητά 2.599 ευρώ για το Dice CR 125.

Δίπλα στο Dice CR 125, βρίσκουμε 2 παραλλαγές της μοτοσυκλέτες σε Supermoto και On-Off μορφή, με αντίστοιχα ονόματα Dice SM 125 Dice GS 125 και τιμή ίδια με το CR 125 στα 2.599 ευρώ.

Παράλληλα υπάρχει και ένα πενηντάρι στη γκάμα, το Supermoto Dice SM 50 και αυτό στην ίδια τιμή με τα 125 (2.599 ευρώ).Πέρα από τις παραπάνω μοτοσυκλέτες η Kreidler διαθέτει μια πλειάδα (9 παρακαλώ) rebadged κινέζικα scooter στη γκάμα της αλλά και 2 e-scooters με τα ονόματα E-Florett 1.0 (2.499 ευρώ) E-Florett 3.0 (3.899 ευρώ).

Η συγγραφέας Fawn Weaver ήταν σε διακοπές στη Σιγκαπούρη το περασμένο καλοκαίρι, όταν διάβασε για πρώτη φορά για τον Nearest Green, τον σκλάβο από το Lynchburg του Τενεσί, που δίδαξε στον Jack Daniel πώς να φτιάχνει ουίσκι.

Η ύπαρξη του Green ήταν από καιρό ένα κοινό μυστικό, αλλά το 2016 η Brown-Forman, η εταιρία που κατέχει το αποστακτήριο του Jack Daniel στο Τενεσί, παρουσίασε για πρώτη φορά στον διεθνή τύπο τη συμβολή του Nearest Green στην παρασκευή του διάσημου ουίσκι, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times.

«Ήταν μάλλον κάπως αταίριαστο να ειπωθεί νωρίτερα ότι ένα από τα πιο γνωστά εμπορικά σήματα στον κόσμο δημιουργήθηκε, εν μέρει, από έναν σκλάβο», λέει η Weaver, μια Αφροαμερικανίδα επενδυτής ακινήτων και συγγραφέας. Αποφασισμένη να δει την αλλαγή με τα ίδια της τα μάτια, πήρε το αεροπλάνο από τον Λος Άντζελες και ταξίδεψε στο Νάσβιλ. Αλλά φτάνοντας στο Lynchburg και αφού πραγματοποίησε τρεις διαφορετικές ξεναγήσεις στα αποστακτήρια της περιοχής, δεν άκουσε καμία αναφορά για τον Green.

Αντί να φύγει, η Weaver αποφάσισε να ερευνήσει περαιτέρω την υπόθεση, να ανακαλύψει περισσότερα για τον Green και να πείσει την εταιρεία να τηρήσει την υπόσχεσή της και να αναγνωρίσει το ρόλο του στη δημιουργία του πιο διάσημου ουίσκι της Αμερικής. Έτσι νοίκιασε ένα σπίτι στο κέντρο του Lynchburg και άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους απογόνους του Green, δεκάδες από τους οποίους ζουν ακόμα στην περιοχή.

Ψάχνοντας αρχεία στο Τενεσί, τη Τζόρτζια και την Ουάσινγκτον, δημιούργησε μια χρονολογική σειρά της σχέσης του με τον Daniel, αποδεικνύοντας ότι ο Green όχι μόνο δίδαξε τον «βαρόνο» του ουίσκι πως να κάνει την απόσταξη, αλλά και εργάστηκε γι' αυτόν μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Σύμφωνα με την Weaver ήταν ο πρώτος μαύρος που ασχολήθηκε με την απόσταξη στην Αμερική.

Από την έρευνα της, έχει συλλέξει 10.000 έγγραφα και αντικείμενα σχετικά με τον Daniel και τον Green, πολλά από τα οποία έχει συμφωνήσει να δωρίσει στο νέο Εθνικό Μουσείο Αφροαμερικανικής Ιστορίας και Πολιτισμού στην Ουάσινγκτον. Εκτός αυτού, ανακάλυψε το αγρόκτημα όπου οι δύο άντρες ξεκίνησαν την απόσταξη στο κέντρο της πόλης, το οποίο πρόκειται να μετατραπεί σε μνημειακό πάρκο, όπως επίσης ότι το πραγματικό όνομα του Green ήταν Nathan.

Η μεγαλύτερη επιτυχία της Weaver, όμως, ήρθε τον Μάιο, όταν η εταιρεία αναγνώρισε επίσημα τον Green ως τον πρώτο κύριο εκπρόσωπο απόσταξης στη χώρα, σχεδόν ένα χρόνο μετά τη δέσμευση της εταιρίας να αρχίσει να μοιράζεται με το κοινό την ιστορία του Green. Ο Daniel είναι τώρα καταχωρημένος ως ο δεύτερος κύριος εκπρόσωπος στην απόσταξη. «Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η συμβολή του Nearest προστίθεται στην ιστορία του Jack Daniel», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Mark I. McCallum, πρόεδρος της Brown-Forman.

Σύμφωνα με τους New York Times, η απόφαση της εταιρείας να αναγνωρίσει το χρέος της στον Green είναι μια σημαντική στροφή στην ιστορία.

Ακόμη και αν οι μαύροι πρωτοπόροι στη μαγειρική και τη γεωργία έχουν αρχίσει να παίρνουν τα εύσημα για το έργο τους, η ιστορία του αμερικάνικου ουίσκι εξακολουθεί να είναι γνωστή ως μια υπόθεση λευκών, Σκοτσέζων και Ιρλανδών αποίκων που έφεραν τη τεχνογνωσία στις πολιτείες του Τενεσί και του Κεντάκι.

Η ιστορία του Green αλλάζει όλα τα προηγούμενα δεδομένα, καθώς υπενθυμίζει ότι οι υποδουλωμένοι όχι μόνο παρείχαν το μυαλό, αλλά και τον τρόπο για να διεκπεραιώσουν μία δύσκολη και επικίνδυνη τεχνική λειτουργία.

Σύμφωνα με την Weaver, ο Green νοίκιασε από τους ιδιοκτήτες του, μια εταιρία που ονομαζόταν Landis & Green, σε αγρότες γύρω από το Lynchburg, συμπεριλαμβανομένου του Dan Call, ενός πλούσιου γαιοκτήμονα και ιεροκήρυκα, ο οποίος απασχολούσε τον έφηβο Jack Daniel για να βοηθήσει στην παρασκευή του ουίσκι. Ο Green ήδη έμπειρος στην απόσταξη, πήρε τον Daniel εκπαιδευόμενο στην πτέρυγα του και μετά τον εμφύλιο πόλεμο και το τέλος της δουλείας του, πήγε να δουλέψει γι’ αυτόν στην νεοσύστατη επιχείρηση ουίσκι.

Κατά πάσα πιθανότητα, υπήρχαν πολλοί άλλοι άντρες σαν τον Green, σε όλο το Νότο. Τα αρχεία είναι μπερδεμένα, αν και οι αναφορές σε σκλάβους ειδικευμένους στην απόσταξη και την παραγωγή ουίσκι εμφανίζονται ακόμα και σε καταχωρήσεις διαφυγής σκλάβων από τις αρχές του 19ου αιώνα. Αλλά μόνο ένας από αυτούς βοήθησε να βρεθεί μια μάρκα ουίσκι που σήμερα παράγει περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε έσοδα.

Σύμφωνα με τον McCallum, η εταιρία είχε την πρόθεση να αναγνωρίσει τον ρόλο του Green ως κύριο εκπρόσωπο της απόσταξης πέρυσι στο πλαίσιο της 150ης επετείου, αλλά αποφάσισε να αναβάλει τυχόν αλλαγές λόγω της φόρτισης των εκλογών του 2016 με το ζήτημα του φυλετικού ρατσισμού. «Νόμιζα ότι θα μας κατηγορούσαν ότι κάνουμε ντόρο σχετικά με το θέμα για εμπορικούς λόγους», ανέφερε χαρακτηριστικά. Δε βοήθησε και το γεγονός ότι πολλοί παρερμήνευσαν την ιστορία, θεωρώντας ότι ο Daniel είχε στην ιδιοκτησία του τον Green και έκλεψε τη συνταγή του. Λέγεται όμως ότι ο Daniel δεν είχε ποτέ δούλους και δεν δίστασε να μιλήσει ανοιχτά για το ρόλο του Green ως μέντορα του στην απόσταξη.

Έτσι τα σχέδια της εταιρίας έμειναν στο ράφι. Την ίδια στιγμή, αυτό προοριζόταν για ένα γρήγορο ταξίδι στο Lynchburg μετατράπηκε για την Weaver σε μια εξερεύνηση που κράτησε μήνες, καθώς ανακάλυψε μια άγραφη ιστορία, κρυμμένη σε ξεχασμένα αρχεία και χαραγμένη στη μνήμη των μαύρων κατοίκων της πόλης.

Μέσα από δεκάδες συνομιλίες, οι ντόπιοι, πολλοί από τους οποίους εργάστηκαν ή εξακολουθούν να εργάζονται στην παραγωγή του Jack Daniel's, την ενημέρωσαν ότι γνώριζαν για την ιστορία του Green από τους γονείς και τους παππούδες τους, πολύ πριν αυτή βγει στο φως της δημοσιότητας από την εταιρία. «Είναι κάτι που μας έλεγε πάντα η γιαγιά μας. Το γνωρίζαμε στην οικογένεια μας, ακόμα κι όταν η εταιρία δεν έλεγε τίποτα», δήλωσε η Debbie Ann Eady-Staples, απόγονος του Green που ζει στο Lynchburg και έχει εργαστεί στο αποστακτήριο για πάνω από 40 χρόνια.

Τίποτα δε μπορεί να παραμείνει κρυφό σε μια μικρή πόλη για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, ειδικά όταν εμπλέκεται ο μεγαλύτερος εργοδότης της πόλης. Έτσι το Μάρτιο του 2017, η Weaver συναντήθηκε με τον McCallum και παρέθεσε όλα τα στοιχεία που είχε συλλέξει από την έρευνα της, κάνοντας μια συζήτηση μαζί του που κράτησε πάνω από έξι ώρες.

Ο McCallum μέσα σε λίγες εβδομάδες πραγματοποίησε συνάντηση με 100 υπαλλήλους που δούλευαν στο αποστακτήριο, μεταξύ των οποίων αρκετοί από τους απογόνους του Green, και τους παρουσίασε τον τρόπο με τον οποίο η εταιρία θα ενσωματώσει τον Green στην επίσημη ιστορία, ξεκινώντας εντατική εκπαίδευση σε όλους του ξεναγούς.

Υπάρχει ακόμη η πληροφορία ότι κάποια στιγμή ο Jack Daniel είχε προτείνει την προσθήκη μιας φιάλης για τον Nearest Green στη συλλεκτική σειρά «Master Distiller», αλλά η ιδέα ναυάγησε όταν εκφράστηκαν ανησυχίες από τους εκπροσώπους πωλήσεων της εταιρίας.

Παρόλο αυτά, η Weaver κυκλοφόρησε το δικό της ουίσκι, Uncle Nearest 1856, το οποίο αγόρασε χύμα από άλλο αποστακτήριο.

Σχεδιάζει μάλιστα να παράγει ένα δεύτερο, το οποίο θα μιμείται το ύφος και τις προδιαγραφές του ποτού που παρήγαγαν ο Green και ο Daniel. «Επιδοκιμάζουμε την κυρία Weaver για τις προσπάθειές της να επιτύχει το στόχο της με την κυκλοφορία αυτού του νέου προϊόντος», ανέφερε ένας εκπρόσωπος της Brown-Forman.

Παρόλο που δεν υπάρχει γνωστή φωτογραφία του Green, η εταιρία έδωσε στη δημοσιότητα μια φωτογραφία του Daniel που καθόταν δίπλα σε έναν άγνωστο μαύρο άντρα, ο οποίος μπορεί να είναι ο ίδιος ο Green ή κάποιος από τους γιου του που επίσης εργαζόταν για χρόνια στο αποστακτήριο. «Θέλουμε να παρουσιάσουμε ότι ο Green ήταν ο πραγματικός μέντορας του Τζακ. Αναφέρουμε πολλά πράγματα για αυτόν στις ξεναγήσεις που κάνουμε στο αποστακτήριο μας», δήλωσε ο Steve May, ο οποίος διαχειρίζεται το κέντρο επισκεπτών και τις περιηγήσεις του αποστακτήριου.

«Ο May ανέφερε ότι η μέχρι στιγμής ανταπόκριση των επισκεπτών στις νέες ξεναγήσεις που σχετίζονται με τον Green ήταν θετική και δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε τους λόγους. Η ιστορία των δύο αντρών περνάει ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα σε μια δύσκολη εποχή για τις φυλετικές σχέσεις στην Αμερική, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε η απελευθέρωση των σκλάβων στην εξέλιξη του αμερικανικού ουίσκι», αναφέρουν οι New York Times.

Από την πλευρά της, η Weaver δεν έχει τελειώσει με την αναζήτηση των στοιχείων της υπόθεσης. «Έχω χάσει τα ίχνη του μετά το 1884. Ελπίζω να καταφέρω να βρω τον τάφο του και να ταξιδέψω και σε άλλα μέρη όπου βρίσκονται μέλη της οικογένειας του που μπορεί να έχουν παραπάνω πληροφορίες. Θα μπορούσα να κάνω αυτό για το υπόλοιπο της ζωής μου», πρόσθεσε.

Το Documento βρέθηκε στα δύο χωριά στο Δέλτα του Νέστου όπου ζουν εδώ και σχεδόν 250 χρόνια οικογένειες αφρικανικής καταγωγής.

Είναι πληθυσμός αφρικανικής καταγωγής που δεν έχει προκύψει από πρόσφατες μεταναστεύσεις αλλά έχει παλαιότερη παρουσία στην περιοχή. Τα χαρακτηριστικά των περισσοτέρων όμως έχουν αλλοιωθεί από τις επιμειξίες και τη συμβίωση με άλλους πληθυσμούς της Θράκης εδώ και περίπου 250 χρόνια.

Οι Αφροέλληνες είναι Έλληνες πολίτες και αποτελούν μέρος της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης. Δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός τους. Οι περίπου 50-100 οικογένειες, τα περισσότερα μέλη των οποίων έχουν καθαρά αφρικανικά χαρακτηριστικά, ζουν σε δύο χωριά στην κοιλάδα του Νέστου, στο Παλιό Εράσμιο και το Άβατο.

«Αν θέλετε να πάτε στους μαύρους θα πάρετε τον επόμενο δρόμο και θα προχωρήσετε καμιά πεντακοσαριά μέτρα» μου λέει κάτοικος του Αβατου που με βλέπει να φωτογραφίζω τη ζωγραφιά με τα δύο παιδικά πρόσωπα, ένα λευκό και ένα μαύρο, στον τοίχο του παιδικού σταθμού που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Στο τέλος των 500 μέτρων υπάρχει μια μεγάλη πλατεία, όπου δεσπόζει το κτίριο του σχολείου και η επιγραφή με γράμματα που δεν μπορώ να διαβάσω. Σπίτια χαμηλά, αγροτικά, ελάχιστοι άνθρωποι στον δρόμο. Ρωτάω κάποιον που σκουπίζει έξω από το πέτρινο περίπτερο. «Στο καφενείο· από κει θα περάσουν σιγά σιγά όλοι».

Ο τρόπος με τον οποίο με υποδέχτηκαν εξαφάνισε τις όποιες επιφυλάξεις είχα.Η συζήτηση άρχισε εύκολα. «Ο Σπάρτακος ήταν ένας από μας» μου λέει ο Ολγκιούν (φωτογραφία κάτω) και με σοκάρει.Ο Σπάρτακος ήταν από τη Θράκη αλλά ήταν λευκός. Ο Ολγκιούν ξέρει ότι και ο ίδιος όπως και οι συγχωριανοί του είναι μακρινοί απόγονοι Αφρικανών σκλάβων κι έτσι αναγνωρίζει στον Θρακιώτη Σπάρτακο έναν εμβληματικό πρόγονο.

Ίσως βέβαια και να έχει μπερδευτεί λίγο από το ειδώλιο που έχει δει στο μουσείο των Αβδήρων το οποίο αναπαριστά έναν μαύρο πολεμιστή. Οι αρχαιολόγοι το χρονολογούν στον 5ο π.Χ. αιώνα και θεωρούν ότι βρέθηκε στην περιοχή από την εκστρατεία του Ξέρξη, στον στρατό του οποίου υπήρχαν Αιθίοπες στρατιώτες και σκλάβοι.

Γενικά, πάντως, επικρατεί σύγχυση αναφορικά με την καταγωγή τους. Δεν έχουν εθνολογική σχέση με τους μουσουλμάνους της Κομοτηνής ή τους Πομάκους της Ξάνθης και το λένε και οι ίδιοι. Οι διαφορές στον τρόπο ζωής τους είναι σαφείς. Μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Λωζάνης ο πληθυσμός τους εμπλουτίστηκε με άλλους που ζούσαν στις γύρω περιοχές, οι οποίοι επέλεξαν να μη μεταφερθούν στην Τουρκία αλλά να παραμείνουν σε χωριά ανατολικά της Χρυσούπολης, όπως επέτρεπε η συμφωνία. Εγκαταστάθηκαν στις παρυφές της κοιλάδας του Νέστου για να βρουν γη και να τη μοιραστούν με Έλληνες επίσης εκτοπισμένους από τα εδάφη της Μικράς Ασίας.

«Με την περιοχή ασχολείται ο υπουργός Εξωτερικών, γιατί να είναι έτσι;» λέει με παράπονο ο Ολγκιούν. Είχε παντρευτεί μια Μολδαβή αλλά δεν τη δέχτηκαν στο σπίτι του και η κοπέλα γύρισε στην πατρίδα της. Ούτε το σχολείο τελείωσε: «Ο δάσκαλος με έλεγε Τούρκο, δεν είμαι Τούρκος. Τα τουρκικά τα μιλάμε όλοι. Έλληνας είμαι και Έλληνας νιώθω και είμαι ακτιβιστής, δεν μου πάει πολύ η θρησκεία».

Ο Εμίν θυμάται τον παππού του που ζούσε στο χωριό. Ο ίδιος είναι παντρεμένος με χριστιανή, μου ανέφερε και το ελληνικό επίθετό της. Τη γνώρισε όταν σπούδαζε στην Ξάνθη· κλέφτηκαν. Τα τρία παιδιά τους είναι λευκά με «μαύρα χαρακτηριστικά» είπε γελώντας. «Πολλά παιδιά είναι έτσι, τα χαρακτηριστικά χάνονται και εμφανίζονται πάλι, βλέπεις λευκή γιαγιά με μαύρο εγγόνι». Παρ’ όλη την απόσταση στέλνει τα παιδιά του σε ελληνικό σχολείο στην Ξάνθη. «Εκεί μαθαίνουν καλύτερα γράμματα, τα προσέχουν».

«Είμαστε ένα κομμάτι της ελληνικής ιστορίας που δεν έχει καταγραφεί» μου είπε φεύγοντας ο Εμίν. Η κουβέντα κράτησε πολύ με άλλους που έμπαιναν κι έβγαιναν στο καφενείο: Τον μικρό Σαμπρί που θέλει να πάει να ζήσει στην Τουρκιά διότι εκεί «έχει πιο πολλά παιδάκια σαν εμένα» και την 17χρονη αδελφή του που λέει ότι είναι Ελληνίδα μουσουλμάνα αλλά δεν θα φορέσει ποτέ μαντίλα. Τον Ιγμάν που περιγράφει τις πλάκες που κάνουν σε τουριστικά γραφεία τα οποία οργανώνουν εκδρομές «για να δουν οι τουρίστες τούς μαύρους»! Αυτός οργανώνει τους κατοίκους του χωριού και εξαφανίζονται. «Οι τουρίστες ζητούν πίσω τα λεφτά τους και κάποτε θα σταματήσει αυτό το πράγμα».

Το χρώμα του δέρματος του καθενός δεν έχει σημασία, ούτε τα χαρακτηριστικά του προσώπου του. Άλλωστε ο αδελφός ή ο πατέρας του μπορεί να μην του μοιάζει σε τίποτα. Μόνο ο Ολγκιούν επιμένει: «Θα βάλω υποψηφιότητα στις επόμενες εκλογές, θα είμαι ο πρώτος μαύρος δήμαρχος στην Ελλάδα». Και μου υπενθυμίζει συνεχώς: «Να μην ξεχάσετε ότι εδώ δεν έρχονται εφημερίδες. Οταν το δημοσιεύσεις να μου στείλεις πολλές για να έχω να τις δείχνω. Θα κάνω το άρθρο κορνίζα και θα το πάω σε αυτούς κάτω, στον Πολιτιστικό Σύλλογο».

Η περίπτωση του Ρασίμ
 
Είναι ο ιδιοκτήτης του καφενείου του χωριού στο Αβατο. Μας μίλησε ευχαρίστως αλλά δεν ήθελε ούτε τη φωτογραφική μηχανή ούτε το μαγνητόφωνο ανοιχτό. Η περίπτωσή του είναι ξεχωριστή, όπως τα χαρακτηριστικά του προσώπου του και ο τρόπος σύνταξης των κατά τα άλλα πολύ καλών ελληνικών του.

Εγγόνι μουσουλμάνου από τον Καύκασο που έφθασε στην περιοχή στις αρχές του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν οι Οθωμανοί ήθελαν να πυκνώσουν με μουσουλμάνους τον πληθυσμό της Θράκης. Μετά τη λήξη του πολέμου, στην ανταλλαγή των πληθυσμών, ως Οθωμανός έπρεπε να φύγει από το χωριό. «“Αυτός είναι καλός άνθρωπος, να τον κρατήσουμε” είπαν οι κάτοικοι του χωριού για τον παππού μου» μας μεταφέρει σήμερα ο Ρασίμ.

Ο μόνος τρόπος για να παραμείνει ήταν να κάνει οικογένεια με ντόπια. Και τον πάντρεψαν με μια μαύρη. Ο γιος τους είναι ο πατέρας του Ρασίμ.

«Δεν έχει άλλους σαν εμένα στην περιοχή. Προσπάθησα κάποτε να πάω στην Τουρκία για να ζήσω εκεί, αλλά δεν τα κατάφερα. Δεν μιλάμε τα ίδια τουρκικά, εγώ μιλάω όπως οι μουσουλμάνοι από την Ξάνθη μέχρι την Αδριανούπολη, εμείς τα λέμε θρακιώτικα, αυτά δεν τα καταλαβαίνουν στην Τουρκία. Εδώ γεννήθηκε ο πατέρας μου, εδώ γεννήθηκα εγώ, εδώ θα μείνω. Μόνο που τα παιδιά μου έχουν πάει στη Γερμανία, για δουλειά, ξέρεις, αλλά ούτε εκεί θέλω να πάω. Εδώ θα μείνω».

Όπως σε κάθε καφενείο χωριού

Ιστορίες από τον στρατό, σύγκριση του ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ, παράπονα ότι όλες οι κυβερνήσεις δίνουν υψηλότερα επιδόματα στους Ρομά «που δεν τα κάνουν τίποτα, ενώ εμείς τα χρειαζόμαστε για λιπάσματα στα χωράφια». «Θα ξαναβγεί ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά έχει στον νομό τρεις βουλευτές κι εμείς εδώ δεν έχουμε δει κανέναν», «χρειάζονται τα λεφτά που δίνει η Αλληλεγγύη», «μεγάλη ανεργία, τα παιδιά μας φεύγουν για τη Γερμανία, να δουλέψουν», «αυτοί που έχουν τα μεγάλα χωράφια όταν είναι να μαζέψουν τη σοδειά φέρνουν εργάτες από τη Βουλγαρία με 20 ευρώ τη μέρα, εμείς προσπαθούμε να ζήσουμε με δυο τρία στρέμματα που έχει ο καθένας».

Η προσπάθεια να στραφεί η συζήτηση στα θέματα της δικής τους μειονότητας δεν προχωράει, σκοντάφτει σε φράσεις όπως «μα δεν έχουμε διαφορές, μαζί ζούμε όλα τα χρόνια, στις γιορτές μας έρχονται, στα πανηγύρια τους πηγαίνουμε», «όταν ήμασταν μικροί παίζαμε με τον Αρχοντή μπάλα στην ίδια ομάδα», «από τότε που μπήκε η δορυφορική τηλεόραση βλέπουμε πιο πολύ τουρκικά κανάλια, τα ελληνικά δεν έχουν τίποτα να δεις».

Συνεργάζονται στον αγροτικό συνεταιρισμό, από τους λίγους που παραμένουν ισχυροί στην Ελλάδα. Πολύ λίγες γυναίκες φοράνε μαντίλα, συνήθως οι μεγαλύτερης ηλικίας. Εχουν το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτικών γάμων στη χώρα, ξεπερνά το 80%, όταν στην υπόλοιπη επικράτεια μόλις που υπερβαίνει το 50%: «Για να μην μπλέκουμε με τους παπάδες και τους μουφτήδες και για να παίρνουν και τα κορίτσια κληρονομιά».

Αν υπάρχει κάποια διαφορά, είναι μόνο μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων κι αυτή δεν είναι ορατή. «Εμένα η γιαγιά μου ήταν Βουλγάρα άσπρη, ο γιος μου παντρεύτηκε Πομάκα. Εμείς εδώ είμαστε “κρμα”. Κρμα στη γλώσσα μας θα πει “ανακατεμένος”».

Από συζήτηση σε καφενείο στο Παλιό Εράσμιο, ένα από τα δύο χωριά του νομού Ξάνθης που κατοικείται από Αφροέλληνες.

Ήρθαν τον 18ο και τον 19ο αιώνα

«Η περίπτωση της Ξάνθης δεν είναι καμιά τρομερή ιδιαιτερότητα. Αντίθετα, δεν αποτελεί καν ιδιαιτερότητα. Οι κοινότητες και τα μέλη τους διατηρούν κάποια φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά τέτοιου τύπου. Ξέρουμε ότι ήρθαν στον σημερινό ελλαδικό χώρο τον 18ο και τον 19ο αιώνα» εξηγεί στο Documento ο ιστορικός Λάμπρος Μπαλτσιώτης, εντεταλμένος διδασκαλίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
«Απ’ ό,τι γνωρίζουμε από τις διάφορες πηγές, στο πλαίσιο των μετακινήσεων πληθυσμών που γίνονταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία βρέθηκαν στα Βαλκάνια και στη σημερινή Τουρκία άνθρωποι από το Σουδάν και τη νότια Αίγυπτο. Αυτοί που στα τουρκικά ονομάζονται “αράπ”, δηλαδή “μαύροι”. Οι άνθρωποι αυτοί βρέθηκαν σε διάφορές περιοχές, από το σημερινό Μαυροβούνιο μέχρι τη νότια Τουρκία.

Υπάρχουν ακόμη οι κοινότητες οι οποίες στο παρελθόν ήταν πολυπληθείς αλλά σήμερα για διάφορους λόγους, που σχετίζονται κυρίως με το γεγονός ότι πολλοί μουσουλμάνοι έφυγαν από τα Βαλκάνια στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, έχουν μείνει πολύ λίγες.

Επειδή οι ίδιοι ήταν μουσουλμάνοι, υιοθέτησαν τη γλώσσα της κοντινής σε αυτούς μουσουλμανικής κοινότητας.Για παράδειγμα, στην Ξάνθη τα τουρκικά, στο Μαυροβούνιο τα αλβανικά. Ανάλογα με την κοινότητα, την περιοχή και την οικονομική κατάσταση διατήρησαν, περισσότερο ή λιγότερο, την ενδογαμία.

Η παρουσία τους δεν είναι κάτι παράξενο, διότι υπάρχουν ακόμη πολλές κοινότητες τέτοιου τύπου. Υπήρχαν και στην Κρήτη αλλά τα μέλη τους έφυγαν με την ανταλλαγή πληθυσμών. Μεγάλο μέρος τους, ανεξαρτήτως φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών, αφομοιώθηκε από τον τοπικό πληθυσμό και σήμερα μπορεί να είναι χριστιανοί και να μη γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι την καταγωγή τους.

Αναφερόμαστε, λοιπόν, σε αυτές τις κοινότητες που έχουν παραμείνει μουσουλμανικές και τα μέλη τους έχουν διατηρήσει τα χαρακτηριστικά τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι κοινότητες αυτές ήταν αποκομμένες από την υπόλοιπη κοινωνία, πολλά από τα μέλη τους ήταν αγρότες. Αυτό είναι το γενικό μοντέλο. Στην Ξάνθη ο μουσουλμανικός πληθυσμός είχε και αυτό το στοιχείο, σε ένα μικρό κομμάτι του».

Ρεπορτάζ/φωτογραφία: Νίκος Σερβετά

Ένας Ιταλός επιστήµονας υποστηρίζει ότι κατάφερε να λύσει το περίφημο µυστήριο του τρόπου µε τον οποίο ο Αρχιµήδης χρησιµοποίησε τις ακτίνες του ήλιου προκειµένου να καταστρέψει τον ρωµαϊκό στόλο κατά την πολιορκία των Συρακουσών.

Ο καθηγητής Μηχανολογίας Τσέζαρε Ρόσι του Πανεπιστηµίου Federico ΙΙ της Νάπολης υποστηρίζει ότι ο Αρχιµήδης δεν χρησιµοποίησε κάτοπτρα για να εκµεταλλευτεί τις «φονικές ακτίνες» του ήλιου ώστε να πυρπολήσει τα ρωµαϊκά πλοία τον 3ο π.Χ. αιώνα, όπως αναφέρει ο θρύλος, αλλά απώθησε τους εισβολείς χρησιµοποιώντας... κανόνια ατµού.

Σε µελέτη του µε τίτλο «Τα κανόνια του Αρχιµήδη εναντίον του ρωµαϊκού στόλου;» ο Ρόσι αναπτύσσει τη θεωρία του: ο Αρχιµήδης, ένας από τους σηµαντικότερους µαθηµατικούς, µηχανικούς και φυσικούς της αρχαίας Ελλάδας, αντί να στρέψει µέσω των κατόπτρων το φως του ήλιου στα κινούµενα πλοία, είναι πιθανό να χρησιµοποίησε καθρέφτες προκειµένου να ζεστάνει νερό που βρισκόταν σε ειδικές δεξαµενές. Το νερό έβραζε και ο παγιδευµένος ατµός προκαλούσε την έκρηξη του όπλου, στέλνοντας «οβίδες» στους Ρωµαίους – 1.500 χρόνια πριν γίνει γνωστή στην Ευρώπη η πυρίτιδα – και µάλιστα µε ταχύτητα άνω των 200 χλµ. ανά ώρα και βεληνεκές περίπου 150 µέτρα.

Ο Ρόσι πιστεύει ότι οι «οβίδες» ήταν πήλινες και περιείχαν «υγρό πυρ», µια µάζα από εύφλεκτα υλικά. Ετσι, η βολή προκαλούσε εκρήξεις και τελικά πυρπόληση των στόχων. Η πολιορκία των Συρακουσών έγινε το 214 π.Χ., όταν η πόλη ανήκε ακόµα στην Ελλάδα. Η πόλη καταλήφθηκε έπειτα από 2 χρόνια και ο Αρχιµήδης δολοφονήθηκε. Σύµφωνα µε την παράδοση, κατά την κατάληψη της πόλης, έπειτα από προδοσία, ένας ρωµαίος στρατιώτης σκότωσε τον έλληνα επιστήµονα ενώ αυτός ήταν απασχοληµένος µε κάποιο γεωµετρικό πρόβληµα. «Μη µου τους κύκλους τάραττε», πρόλαβε να του πει ο Αρχιµήδης.

Η αντιµετώπιση των Ρωµαίων µε κάτοπτρα αποτελεί στην πραγµατικότητα έναν θρύλο των µεσαιωνικών χρόνων. Από τις αρχαίες πηγές, ο φυσικός και φιλόσοφος Γαληνός αναφέρει µια συσκευή πυρπόλησης που χρησιµοποιήθηκε εναντίον του ρωµαϊκού στόλου, η λεπτοµέρεια όµως µε τα κάτοπτρα απουσιάζει, όπως και σε όλη την αρχαία γραµµατεία.

Αντίθετα, ο Πλούταρχος κάνει αναφορά σε µια µακρόστενη µηχανή που ανάγκασε τους Ρωµαίους να εγκαταλείψουν την πολιορκία των Συρακουσών, ενώ άλλοι συγγραφείς αναφέρουν ένα κανόνι ατµού. Πολλούς αιώνες αργότερα, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι σχεδίασε ένα παρόµοιο κανόνι χαρακτηρίζοντάς το ως επινόηση του µεγάλου αρχαίου µαθηµατικού. Ετσι, είναι πολύ πιθανό τα κάτοπτρα του θρύλου να ήταν στην πραγµατικότητα κανόνια ατµού.