Navi Voice

Μετά το πραξικόπημα του στρατηγού Φουλχένσιο Μπατίστα το 1952, ο Φιντέλ Κάστρο, που έφυγε από τη ζωή στις 25 Νοεμβρίου του 2016, οργανώνει τον ένοπλο αγώνα μαζί με τον αδελφό του Ραούλ.

Τον Ιούλιο του 1953, επιχειρεί να επιτεθεί στον στρατώνα Μονκάδα στο Σαντιάγο ντε Κούβα (ανατολικά) αλλά αποτυγχάνει. Ο Φιντέλ πιάνεται αιχμάλωτος κι ασκούμενος δικηγόρος τότε αναλαμβάνει ο ίδιος να υπερασπιστεί τον ευατό του. Η απολογία του ξεδιπλώνει όλο του το όραμα για την επαναστατημένη Κούβα. Θα τελειώσει την ομιλία του με μια φράση που η πορεία του επιβεβαίωσε: «Καταδικάστε με. Η Ιστορία θα με δικαιώσει!».

Ο Κάστρο καταδικάζεται σε κάθειρξη 15 ετών. Αμνηστεύεται και αποφυλακίζεται δύο χρόνια αργότερα. Εξόριστος στο Μεξικό, αποβιβάζεται μαζί με 81 άνδρες -μεταξύ των οποίων ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα -τον Δεκέμβριο του 1959 στη νότια ακτή της χώρας. Η αποστολή αποδεκατίζεται. Καταφεύγει με μια χούφτα αντάρτες στους λόφους της Σιέρα Μαέστρα, καταφέρνει να αναδιοργανωθεί και να πάρει τον έλεγχο ενός τμήματος της επαρχίας Οριέντε.

Τον Αύγουστο του 1958 ξεκινά μια μεγάλη επίθεση η οποία θα καταλήξει στην κατάρρευση του καθεστώτος του Μπατίστα την 1η Ιανουαρίου 1959. Στις 8 Ιανουαρίου, περιβαλλόμενος από τους barbudos του - τον αδελφό του Ραούλ, τον Τσε Γκεβάρα, τον χαρισματικό Καμίλο Σιενφουέγος- ο Φιντέλ Κάστρο εισέρχεται θριαμβευτικά στην Αβάνα.

Ακολουθεί ολόκληρη η ιστορική απολογία του Φιντέλ Κάστρο που ξεδιπλώνει το όραμα του για την επανάσταση:

Αξιότιομοι δικαστές, αν υπάρχει στην καρδιά σας ίχνος αγάπης προς την πατρίδα σας, αγάπης για την ανθρωπότητα, αγάπης για τη δικαιοσύνη, ακούστε προσεκτικά. Γνωρίζω ότι θα φιμωθώ για πολλά χρόνια. Γνωρίζω ότι το καθεστώς θα προσπαθήσει να αποσιωπήσει την αλήθεια με κάθε δυνατό μέσο. Γνωρίζω ότι θα μια συνωμοσία με σκοπό να με θάψει στη λήθη. Αλλά η φωνή μου δεν θα κατασιγασθεί - θα αναδύεται από τα στήθη μου ακόμη και όταν θα νιώθω ολομόναχος, και η καρδιά μου θα της δίνει όλη τη θέρμη που οι άσπλαχνοι δειλοί της αποστερούν.

Από μια καλύβα στα βουνά, τη Δευτέρα 27 Ιουλίου, άκουσα τη φωνή του δικτάτορα στον αέρα, ενόσω δεκαοκτώ ακόμη από τους άντρες μας βρίσκονταν σε ένοπλη σύρραξη με την κυβέρνηση. Εκείνοι που ποτέ δεν βίωσαν παρόμοιες στιγμές δεν θα νιώσουν ποτέ αυτό το είδος πικρίας και αγανάκτησης. Την ώρα που οι ελπίδες που επί μακρόν τρέφαμε για την απελευθέρωση του λαού μας κείτονταν σε ερείπια, ακούσαμε για εκείνες τις κατεστραμμένες ελπίδες να επιχαίρει ένας τύραννος πιο μοχθηρός, πιο αλαζών από ποτέ.

Ο ατελείωτος χείμαρρος ψεμάτων και συκοφαντιών, που ξεχύθηκε με την άξεστη, απεχθή, αποκρουστική του γλώσσα, μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον ατελείωτο χείμαρρο του αγνού νεανικού αίματος που έχει κυλήσει από την νύχτα που πέρασε - εν γνώσει του, με τη συγκατάθεσή του, με τη συνέργιά του και με την έγκρισή του - που χύνεται από την πιο απάνθρωπη συμμορία δολοφόνων που μπορεί κάποιος να φανταστεί.

Θα αρκούσε να τον πιστέψει ένας ενσυνείδητος άνθρωπος για μια στιγμή μόνο για να γεμίσει με τύψεις και ντροπή για την υπόλοιπη ζωή του. Εκείνη την ώρα δεν μπορούσα ούτε να ελπίζω να χαράξω στο άθλιο μέτωπο του το σήμα της αλήθειας, το οποίο θα τον καταδικάζει για την υπόλοιπη ζωή του και για όλες τις ημέρες που θα έρθουν. Ήδη ένας κλοιός από 1.000 και πάνω ανθρώπους, εξοπλισμένους με όπλα πιο ισχυρά από τα δικά μας και με αυστηρές εντολές να φέρουν πίσω τα πτώματά μας, έσφιγγε γύρω μας.

Τώρα που η αλήθεια βγαίνει στην επιφάνεια, τώρα που μιλώντας ενώπιον σας φέρω σε πέρας την αποστολή που όρισα για τον εαυτό μου, μπορώ να πεθάνω ήσυχα και ικανοποιημένος. Θα μιλήσω λοιπόν έξω από τα δόντια για αυτούς τους άγριους δολοφόνους.

Οι στρατιώτες Μονκάδα μετετράπησαν σε κολαστήριο μαρτυρίου και θανάτου. Κάποιοι επαίσχυντοι άνθρωποι μετέτρεψαν τις στολές τους σε ποδιές χασάπηδων. Οι τοίχοι ήταν πιτσιλισμένοι με αίμα. Οι σφαίρες που είχαν σφηνωθεί στους τοίχους ήταν επιστρωμένες με καψαλισμένα κομμάτια δέρματος, μυαλά και ανθρώπινες τρίχες, αποκρουστικά ενθύμια των κατά πρόσωπο πυροβολισμών από τουφέκια. Το γρασίδι γύρω από τους στρατώνες ήταν σκούρο και κολλούσε από το ανθρώπινο αίμα.

Τα εγληματικά χέρια που καθοδηγούν το πεπρωμένο της Κούβας είχαν τοποθετήσει για τους φυλακισμένους στην είσοδο εκείνου του άντρου του θανάτου την επιγραφή που μόνο στην Κόλαση θα μπορούσε να είχε αναρτηθεί :

''Εγκαταλείψτε κάθε ελπίδα''. Ούτε καν αποπειράθηκαν να κουκουλώσουν τα πράγματα. Δεν μπήκαν στον ελάχιστο κόπο να συγκαλύψουν ότι έκαναν. Πίστευαν ότι είχαν εξαπατήσει τους ανθρώπους με τα ψεματά τους και κατέληξαν να εξαπατούν τους εαυτούς τους. Θεωρούσαν τους εαυτους τους αφέντες και άρχοντες του σύμπαντος, με εξουσία επί ζωής και θανάτου.

Ο φόβος που βίωσαν λοιπόν άμα τη επιθέσει μας την αυγή εξανεμίστηκε μέσα σε ένα χορό πτωμάτων, μέσα σε ένα μεθυσμένο όργιο αίματος. Ο Δάντης χώρισε την Κόλαση του σε εννέα κύκλους. Τοποθέτησε τους εγκληματίες στον έβδομο, τους κλέφτες στον όγδοο και τους προδότες στον ένατο. Δύσκολο δίλημμα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι δαίμονες, όταν θα προσπαθήσουν να βρουν ένα κατάλληλο σημείο για την ψυχή αυτού του ανθρώπου - αν αυτός ο άνθρωπος διαθέτει ψυχή. Ο άνθρωπος που υποκίνησε τις βάρβαρες ενέργειες στο Σαντιάγκο της Κούβας δεν έχει καν καρδιά.

Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν άνθρωποι με ποταπά ένστικτα. Οι σαδιστές, οι κτηνάνθρωποι, ατέρμονοι μεταφορείς όλων των προπατορικών αταβισμών κυκλοφορούν με την αμφίεση ανθρώπινων πλασμάτων, είναι όμως τέρατα, χαλιναγωγούμενα μόνο λίγο πολύ από την πειθαρχία και την κοινωνική έξη. Αν τους προσφερθεί ένα ποτό από ένα ποταμό αίματος, δεν θα είναι ικανοποιημένοι ώσπου να στραγγίσουν τον ποταμό.

Ότι χρειάζονταν αυτοί οι άνθρωποι ήταν η διαταγή. Στα χέρια αφανίστηκαν οι καλύτεροι και οι ευγενέστεροι Κουβανοί : οι πιο γενναίοι, οι πιο ειλικρινείς, οι πιο ιδεαλιστές. Ο τύραννος τους αποκάλεσε ιεραποστόλους. Πέθαιναν ως ήρωες στα χέρια ανθρώπων που εισέπρατταν το μισθό τους από τη Δημοκρατία για να την υπερασπίσουν, υπηρετούν τα συμφέροντα μιας κλίκας και δολοφονούν τους καλύτερους πολίτες της.

Στη διάρκεια των βασανιστηρίων των συντρόφων μας, ο στρατός τους προσέφερε την ευκαιρία να σώσουν τις ζωές τους προδίδοντας την ιδεολογία τους και δηλώνοντας ψευδώς ότι ο Πρίο τους είχε δώσει χρήματα. Όταν με αγανάκτηση απέρριπταν αυτή την πρόταση, ο στρατός συνέχιζε με τα φρικτά βασανιστηρία του. Συνέθλιβαν τους όρχεις τους και ξερίζωναν τα μάτια τους. Αλλά κανείς δεν υπέκυψε. Δεν ακούστηκε κανένα παράπονο, ούτε ζητήθκε καμία χάρη. Ακόμη και όταν είχαν στερηθεί τα όργανα του ανδρισμού τους, οι άνδρες μας ήταν ωστόσο χίλιες φορές περισσότερο άνδρες από όλους τους βασανιστές μαζί. Φωτογραφίες οι οποίες δεν λένε ψέματα, δείχνουν τα πτώματα κομματιασμένα. Χρησιμοποιήθηκαν και άλλες μέθοδοι.
Δεν είναι νεκρός, γιατί το να πεθαίνεις για την πατρίδα σου σημαίνει να ζεις παντοτινά

Απογοητευμένοι από τη γενναιότητα των ανδρών, προσπάθησαν να τσακίσουν το πνεύμα των γυναικών μας. Με ένα ματωμένο ανθρώπινο μάτι στα χέρια τους, ένας λοχίας και διάφοροι άλλοι πήγαν στο κελί όπου κρατούνταν οι συντρόφισσές μας, Μέλμπα Χερνάντες και Χαιντέ Σανταμαρία. Απευθυνόμενοι στην τελευταία και δείχνοντας της το μάτι, είπαν ''Αυτό το μάτι άνηκε στον αδελφό σου. Αν δεν μας πεις όσα αυτός αρνήθηκε να πει, θα του ξεριζώσουμε και το άλλο''. Εκείνη, που αγαπούσε το γενναίο αδελφό της περισσότερο από καθετί, αποκρίθηκε γεμάτη μεγαλείο : ''Αν του ξεριζώσατε το ένα μάτι και δεν μίλησε, πολύ λιγότερο θα το πράξω εγώ''.

Αργότερα επέστρεψαν και έκαψαν τα χέρια τους με αναμμένα τσιγάρα ώσπου, τελικά, γεμάτοι μνησικακία, είπαν στη νεαρή Χαιντέ Σανταμαρία : ''Δεν έχεις πια αρραβωνιαστικό, γιατί τον σκοτώσαμε και αυτόν''. Παραμένοντας όμως ατάραχη, εκείνη απάντησε : ''Δεν είναι νεκρός, γιατί το να πεθαίνεις για την πατρίδα σου σημαίνει να ζεις παντοτινά''. Ποτέ ο ηρωισμός και η αξιοπρέπεια των γυναικών της Κούβας δεν είχε αγγίξει τέτοια ύψη.

Είμαστε Κουβανοί και το να είναι κανείς Κουβανός συνεπάγεται ένα καθήκον, η μη εκπλήρωση αυτού του καθήκοντος είναι έγκλημα, είναι εθνική προδοσία. Είμαστε υπερήφανοι για την ιστορία της πατρίδας μας, τη διδαχθήκαμε στο σχολείο και μεγαλώσαμε ακούγοντας για ελευθερία, δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα. Διδαχθήκαμε να τρέφουμε σεβασμό στο λαμπρό παράδειγμα των ηρώων και των μαρτύρων μας. Σεσπεδες, Αγκραμόντε, Μακέο, Γκόμες και Μάρτι ήταν τα πρώτα ονόματα που χαράκτηκαν στο μυαλό μας.

Διδαχθήκαμε ότι για την καθοδήγηση των ελεύθερων πολιτών της Κούβας, ο Απόστολος (ο Μαρτί, συγγραφέας του εν λόγω βιβλίου) έγραψε στο βιβλίο του "Ο χρυσούς αιών": ''O άνθρωπος που συμμορφώνεται με άδικους νόμους και επιτρέπει σε οποιονδήποτε άνθρωπο να κακομεταχειρίζεται την πατρίδα στην οποία γεννήθηκε δεν είναι έντιμος άνθρωπος...

Στον κόσμο πρέπει να υπάρχει ένας ορισμένος βαθμός εντιμότητας όπως πρέπει να υπάρχει μια ορισμένη ποσότητα φωτός. Όταν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι χωρίς εντιμότητα πολλών ανθρώπων. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που επαναστατούν με μεγάλο σθένος ενάντια σε εκείνους που κλέβουν την ίδια την ανθρώπινη εντιμότητα. Μέσω εκείνων των ανθρώπων χιλιάδες ακόμη περιορίζονται, ένας ολόκληρος λαός περιορίζεται, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια περιορίζεται...''.

Διδαχθήκαμε ότι η 10η Οκτωβρίου και η 24η Φεβρουαρίου είναι ένδοξες επέτειοι εθνικής αφύπνισης διότι σηματοδοτούν ημέρες στις οποίες οι Κουβανοί επαναστάτησαν ενάντια στο ζυγό της απάνθρωπης τυραννίας.

Διδαχθήκαμε να αγαπούμε και να υπερασπιζόμαστε τη σημαία με το μοναχικό της άστρο και κάθε απόγευμα να τραγουδούμε τους στίχους του Εθνικού μας Ύμνου : ''Το να ζεις αλυσοδεμένος σημαίνει να ζεις στην ατίμωση'' και ''Το να πεθαίνεις για την πατρίδα σου σημαίνει να ζεις παντοτινά!''.

Όλα αυτά τα μάθαμε και δεν θα τα ξεχάσουμε ποτέ, ακόμη και αν σήμερα στη γη μας επιβάλλεται θάνατος και φυλάκιση στους ανθρώπους που εφαρμόζουν στην πράξη τις ιδέες που διδάχτηκαν από τα γεννοφάσκια τους. Γεννηθήκαμε σε μια ελεύθερη χώρα που μας κληροδότησαν οι γονείς μας και καλύτερα να βυθιστεί το νησί στη θάλασσα παρά να συναινέσουμε να είμαστε σκλάβοι οποιουδήποτε.

Φαινόταν ότι ο Απόστολος θα πέθαινε στη διάρκεια της εκατονταετηρίδας του. Φαινόταν ότι η μνήμη του θα έσβηνε για πάντα. Τόσο μεγάλη ήταν η προσβολή! Εν τούτοις, είναι ζωντανός δεν πέθανε. Ο λαός του είναι ανυπότακτος. Ο λαός του είναι άξιος. Ο λαός του είναι πιστός στη μνήμη του. Υπάρχουν Κουβανοί που έπεσαν υπερασπιζόμενοι τις πεποιθήσεις του. Υπάρχουν νέοι άνδρες που με μεγαλόπρεπη ανιδιοτέλεια ήρθαν να πεθάνουν πλάι στον τάφο του, δίνοντας το αίμα τους και τις ζωές τους ούτως ώστε να εξακολουθήσει να ζει στην καρδιά του έθνους. Κούβα, τι θα είχες απογίνει αν άφηνες τον Αποστολό σου να πεθάνει;

Φτάνω στο τέλος της υπερασπιτικής μου έκκλησης, δεν θα την τελειώσω όμως όπως κάνουν οι δικηγόροι, ζητώντας την απελευθέρωση του κατηγορουμένου. Δεν μπορώ να ζητήσω ελευθερία για τον εαυτό μου τη στιγμή που οι σύντροφοί μου ήδη υποφέρουν στην επονείδιστη φυλακή στο Πευκονήσι. Στείλτε με εκεί να σμίξω μαζί τους και να μοιραστώ το πεπρωμένο τους. Είναι κατανοητό ότι οι ειλικρινείς άνθρωποι θα έπρεπε να είναι νεκροί ή φυλακισμένοι σε μια δημοκρατία όπου ο πρόεδρος είναι εγκληματίας και κλέφτης...

Γνωρίζω ότι ο εγκλεισμός θα είναι για εμένα πιο δύσκολος από ότι για οποιονδήποτε, γεμάτος άνανδρες απειλές και απαίσια απανθρωπιά. Δεν φοβάμαι όμως τη φυλακή, όπως δεν φοβάμαι το μένος του τιποτένιου τυράννου που πήρε τις ζωές εβδομήντα συντρόφων μου.

Καταδικάστε με. Δεν έχει σημασία. Η Ιστορία θα με δικαιώσει.

Εκεί λοιπόν στην καρδιά της δεκαετίας του 1980, ανάμεσα στα φαντεζί χτενίσματα, το κιτσάτο ντύσιμο, τα έντονα βαψίματα, τις φωτεινές επιγραφές, τις ντίσκο και τις βιντεοταινίες, ένα πειραγμένο μηχανάκι βάλθηκε να απαθανατίσει τη νεανική κουλτούρα με την απαραίτητη εξαλλοσύνη της εποχής: το πενηντάρι Honda Super Cub!

Το λατρεμένο «παπάκι» ανέβασε στη σέλα του όλα όσα σήμαινε η ιδιαίτερη δεκαετία του ’80 και με ένα κατοστάρικο βενζίνη τα έφερε γυροβολιά απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ελλάδα, δίνοντας έκφραση αλλά και μορφή στην εφηβική αναστάτωση.

Σε μια εποχή που ο Σταμάτης Γαρδέλης ράγιζε καρδιές και η Ισμήνη Καλέση ήταν το sex symbol στα ελληνικά, το πειραγμένο «παπάκι» μεταμορφωνόταν στο όχημα της πολυπόθητης κοινωνικής αλλαγής που θα έβγαζε την Ελλάδα από την επαρχιώτικη φύση της και θα την άνοιγε στην ξενομανία και τον νεοπλουτισμό.

Κι αν σήμερα πολλοί σπεύδουν να κατηγορήσουν τα ’80s για την αισθητική του κιτς και τις υπερβολές της, το «παπάκι» διασώζεται αναγκαστικά για όλη τη γλυκόπικρη νοσταλγία που προκαλεί…

Η γέννηση του θρύλου

Καμιά εικόνα, ιστορία, κατάσταση ή θέαμα των ’80s δεν θα ήταν πλήρες χωρίς ένα «παπάκι» συνοδευτικό, καθώς πάνω του γαλουχήθηκαν όλα τα νιάτα στις γυροβολιές, τη σούζα και τις νεανικές αποκοτιές. Το προσιτό οικονομικά πενηντάρι «παπάκι», μεταχειρισμένο συνήθως από Ιαπωνία μεριά, το έβαζαν στο χέρι ακόμα τα 16χρονα αποκτώντας την πρώτη «ρόδα» τους, με την οποία θα γίνονταν οι πρώτες κοπάνες αλλά και τα παρθενικά μπασίματα στις ντισκοτέκ και τα καφέ.

Εργαλείο από κάθε άποψη, δεν θα έπαιρνε πολύ στο «παπί» να γίνει μόδα, κι από κει η πορεία του ως σύμβολο κοινωνικής ανυπακοής και επανάστασης των ηθών ήταν εξασφαλισμένη. Με το χαρτζιλίκι προκαταβολή και τα υπόλοιπα γραμμάτια, ο πιτσιρικάς καβάλαγε το «παπάκι» αψηφώντας τις απεγνωσμένες κραυγές της μάνας για τις «σκοτώστρες τα μηχανάκια» και ανοιγόταν σε ένα νέο σύμπαν εμπειριών, χαβαλέ και απαραίτητων δόσεων μαγκιάς.

Όσο για τη σταδιοδρομία της φιγούρας, μία ήταν η υποχρεωτική στάση: το τσαμπουκάλεμα του «παπιού»! Η ποδιά κοβόταν ή αφαιρούνταν τελείως, η μαμίσια εξάτμιση άλλαζε αναγκαστικά σε Sebring και το μοτέρ «πειραζόταν», φτάνοντας από τα ταπεινά 50cc στα 72, τα 80 ή ακόμα περισσότερα κυβικά. Το μυθικό πια Honda Super Cub φορούσε τετράχρονο αερόψυκτο μονοκύλινδρο κινητήρα 50 κυβικών και ημιαυτόματο κιβώτιο τεσσάρων σχέσεων (ή τριών αρχικά), αν και αυτά ήταν για τους φλώρους. Γιατί τα αλάνια της εποχής έψαχναν να ξεζουμίσουν το εύστροφο μοτεράκι φτάνοντάς το στα 72 ή τα 85 κυβικά.

Η τελική τιμή του «παπιού» μετά τις μεταποιήσεις εκτοξευόταν σε διπλάσια ή τριπλάσια νούμερα, καθώς το τσαμπουκάλεμα δεν είχε πρακτικά τέλος: αντικατάσταση κυλίνδρου, αλλαγή καρμπιρατέρ και άλλαγμα εξάτμισης ώστε να γίνει «σεμπρίκι» (Sebring) και να προκαλεί τέτοια βαβούρα ώστε να σε παίρνουν χαμπάρι από χιλιόμετρα. Αν μάλιστα ήσουν ακόμα πιο μάγκας, φόραγες την «κοντή» εξάτμιση ή ακόμα και κοντοκομμένο σωλήνα!

Τα μαρσαρίσματα έξω από τα ουφάδικα έδιναν και έπαιρναν, όπως και τα σπινιαρίσματα στο τσιμέντο με την ταχύτητα πατημένη. Μετά ακολουθούσαν σούζες και «κωλιές» έξω από τις ντισκοτέκ, καθώς με ένα κατοστάρικο (δραχμές!) έφερνες γύρο όλη την Αθήνα. Αν και το «πείραγμα» δεν είχε να κάνει μόνο με τα μηχανικά μέρη, καθώς όλο το ζουμί ήταν στο στιλ και τη φιγούρα: το «παπί» έπρεπε να φυσάει! Γι’ αυτό και ξερίζωνες αμέσως τους καθρέφτες και τη σχάρα, αποσυναρμολογούσες την ποδιά (ή αν την κρατούσες τελικά, τη γέμιζες αυτοκόλλητα) και έκοβες τα φτερά. Αν ήσουν μάλιστα σουζάκιας, πετσόκοβες και την πινακίδα για να μη σε ενοχλεί στις σούζες.

Ο σκοπός ήταν να μη μοιάζει με τίποτα με το εργοστασιακό μοντέλο, κι έτσι οι ρόδες, η σέλα και τα φλασάκια δεν έμεναν στο απυρόβλητο των μεταποιήσεων. Γιατί πέρα από τη μόστρα σε πλατείες και νεολαιίστικα μέρη, στο πίσω μέρος του μυαλού υπήρχε αναγκαστικά το «γκάζι» και οι κόντρες με τους φλώρους της διπλανής συνοικίας. Η εικόνα του παπόβιου συμπληρωνόταν με μαλλάκι-χαίτη και υποχρεωτικά λευκή καλτσούλα, ενώ ολοκληρωνόταν με πινελιές μπουφάν flight ή δερμάτινου perfecto, αν ήσουν αγριόμαγκας και καβαλούσες «αγριόπαπια».

Για να έχεις βέβαια «αγριόπαπια», έπρεπε το μηχανάκι να βγάζει απίστευτα θορύβια κι εσύ να ήσουν μαέστρος όλων των τσαλιμακίων στις δύο ρόδες. Όφειλες ταυτοχρόνως να το λύνεις και να το δένεις με τα μάτια κλειστά και το «παπάκι» σου να είσαι εξίσου πειραγμένο εξωτερικά και εσωτερικά. Μόνο έτσι ήσουν αληθινά περπατημένος και σε σέβονταν όλοι. Είπαμε, η «πάπια» έσερνε μια ολόκληρη κουλτούρα ξοπίσω της και μόνο τηρώντας τη απαρέγκλιτα σε σέβονταν όλοι οι μάγκες του ντουνιά.

«Δεν οδήγησα ποτέ μηχανή, πάντα οδηγούσα παπάκι», εξομολογήθηκε παλιότερα το σύμβολο της εποχής Σταμάτης Γαρδέλης, επιβεβαιώνοντας την απήχηση του «παπιού» στα έξαλλα εκείνα χρόνια. Γιατί το πενηντάρι μηχανάκι ήταν όχημα κοινωνικής αλλαγής, μεταφέροντας με τα ταπεινά αλογάκια του όλους τους πόθους της νιότης: επανάσταση στο κατεστημένο και υπέρβαση των κοινωνικών συμβάσεων.

Αν και η κουλτούρα του «παπιού» δεν πρέπει να εξαντλείται στο Χοντάκι, καθώς εξίσου θρυλικό ήταν το πενηντάρι Town Mate της Yamaha. Η γνωστή σε πολλούς «ταούνα»! Το Town Mate ήταν το μοναδικό «παπάκι» που φορούσε διαφορικό αντί αλυσίδας στη μετάδοση και έζησε εξίσου μεγάλες δόξες με το Honda Super Cub. Όλα τους δηλωμένα πενηντάρια, αν και στην πραγματικότητα ήταν πολύ μεγαλύτερα μετά τις ερασιτεχνικές μεταποιήσεις.

Όσο για τον όρο «παπί», κανείς δεν ξέρει πώς έχει προέλθει. Παρά την τεράστια απήχησή του δηλαδή στην ελληνική κοινωνία, η καταγωγή του παρατσουκλιού αγνοείται. Άλλοι λένε ότι ήταν η εμφάνισή του με την ποδιά που το έκανε να μοιάζει με πάπια, άλλοι πάλι θέλουν τον ήχο της βγαλμένης εξάτμισης να πυροδοτεί αυτό το «παπάκι». Παρά τη νοσταλγική θέση που έχει όμως για μας τους Έλληνες ως σύμβολο μιας άλλης εποχής, το «παπάκι» παραμένει το δημοφιλέστερο μηχανάκι όλων των εποχών!

Το «παπάκι» μπαίνει σουζάτο στην πολιτική

Ακόμα και προεκλογικό σύνθημα έγινε το ιστορικό μηχανάκι όταν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ τραγουδούσαν εν χορώ «Καλύτερα παπάκι παρά τον Μητσοτάκη»! Πριν από τις εκλογές του Ιουνίου 1985, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας υποσχέθηκε μειώσεις στις τιμές των αυτοκινήτων και χαμηλότερη φορολογία στην αυτοκίνηση, αν και οι πασοκτζήδες δήλωσαν την προτίμησή τους στο ταπεινό δίτροχο με το περιβόητο σύνθημα, που όχι μόνο ακουγόταν κατά κόρον στις συγκεντρώσεις και τους κεφενέδες, αλλά γράφτηκε κιόλας σε μαντρότοιχους.

Το «Καλύτερα παπάκι παρά τον Μητσοτάκη» άρεσε μάλιστα τόσο πολύ στους αντιπάλους της Δεξιάς που έμελλε να το τιμήσουν και στις επόμενες προεκλογικές περιόδους, κι ας μην είχε πια καμιά αντιστοιχία με τις νέες εξαγγελίες της ΝΔ…

Η ιστορία της «πάπιας»

Το δημοφιλέστερο μηχανάκι όλων των δίτροχων εποχών, το «πολύ» Honda Super Cub, εμφανίστηκε στην Ιαπωνία το 1958, μετρώντας αδιάλειπτη παρουσία μέχρι και σήμερα στις γραμμές παραγωγής της Honda και έχοντας πουλήσει μέχρι το 2014 περισσότερα από 87 εκατομμύρια κομμάτια! Ο δαιμόνιος μηχανικός Σοϊτσίρο Χόντα συνέλαβε την ιδέα για μια μικρού κυβισμού μηχανή πόλης ήδη από το 1956, όταν βρέθηκε στη Γερμανία και είδε από κοντά τα μοτοποδήλατα του καιρού που αγκομαχούσαν στις ανηφόρες.

Κι έτσι ένα ελαφρύ και κυρίως αξιόπιστο μηχανάκι μικρού κυβισμού μπήκε αμέσως στο δημιουργικό στόχαστρο του μεγάλου πιονέρου της Honda, ο οποίος άλλαζε εν αγνοία του την ιστορία των δίτροχων. Παρά την έμφαση στην ποιότητα παραγωγής, τα πρώτα πενηντάρια «παπάκια» της Honda δεν πήγαν καλά στην Ιαπωνία και έβγαλαν αρκετά προβλήματα, αναγκάζοντας τον τελειομανή Σοϊτσίρο να ξαποστέλνει τους μηχανικούς του στα σπίτια των πελατών για τις απαραίτητες επισκευές!

Ο μακροχρόνιος συνεργάτης του Χόντα μπήκε μια μέρα στο σχεδιαστήριό του και του ζήτησε να φτιάξει το μηχανάκι με τρόπο που να μπορεί να οδηγηθεί με το ένα χέρι, ώστε να μπορούν οι ντελιβεράδες του Τόκιο να κουβαλούν στο άλλο τις παραγγελίες με τα νουντλς! «Αν μπορέσεις να σχεδιάσεις μια μικρή μοτοσικλέτα, ας πούμε 50 κυβικών, με ένα κάλυμμα για να κρύβει τη μηχανή, τους σωλήνες και τα καλώδια στο εσωτερικό, τότε μπορώ να την πουλήσω. Δεν ξέρω πόσα μαγαζιά με νουντλς υπάρχουν στην Ιαπωνία, αλλά σε πάω στοίχημα ότι κάθε κατάστημα θα θελήσει μία για τους ντελιβεράδες του».

Το Super Cub είχε γεννηθεί και λίγο μετά (αρχές δεκαετίας 1970) θα ακολουθούσε η Yamaha με το ανταγωνιστικό Town Mate, δημιουργώντας έναν νέο τρόπο φτηνής δίτροχης μετακίνησης. Το χαρακτηριστικό τους σχήμα, η ευκολία στη χρήση και το χαμηλό κόστος συντήρησης και μετακίνησης τα έστειλαν στα ουράνια, αλλά και η σύνδεσή τους φυσικά με τα εξεγερμένα νιάτα μιας άλλης εποχής…

Το κάστρο της Πάτρας είναι χτισμένο σε χαμηλό λόφο του Παναχαϊκού σε απόσταση περίπου 800 μέτρων από την ακτή. Οικοδομήθηκε από τον Ιουστινιανό περίπου το 551 μ.Χ. για την άμυνα της περιοχής και ανήκει στα λεγόμενα κεφαλόκαστρα της Πελοποννήσου.

Η αρχαία Ακρόπολη των Πατρών είναι το καλύτερο σημείο για να αγναντέψει κανείς από ψηλά την πόλη. Από αυτό το σημείο αγνάντευε ο ιωνικής καταγωγής Εύμηλος, οικιστής και βασιλιάς της πρώτης μικρής πόλης που χτίστηκε εδώ. Τίποτα φυσικά δε σώθηκε απ’ αυτόν, πέρα από το μύθο που αναφέρει ότι αυτός πρώτος έμαθε να καλλιεργεί σιτάρι στον τόπο του, γι’ αυτό και ονόμασε την πόλη του Αρόη (από την λέξη «άροση»).

Τα πρώτα τείχη ήταν μάλλον πλίθινα και γκρεμίστηκαν κατά την κάθοδο των Δωριέων (περίπου 1104 π.Χ.) εναντίον των Αχαιών. Αργότερα, οι Αχαιοί, με βασιλιά των Πρευγένη και το γιό του Πατρέα, από τον οποίο η Αρόη μετονομάστηκε σε Πάτρα, αφού επιτέθηκαν στους Δωριείς, ξαναέγιναν κυρίαρχοι στον τόπο τους.

Στο χώρο της Ακρόπολης (σημερινό Κάστρο) οι κάτοικοι της Αρόης είχαν μνημείο αφιερωμένο στον Ευρύπυλο. Αργότερα έφτιαξαν ναό, στον οποίο λάτρευαν την αρχαιότερη προστάτιδά τους, τη θεά Αθηνά, η οποία μετά το 280 π.Χ., οπότε αναδιοργανώθηκε η Αχαϊκή Συμπολιτεία, ονομάστηκε Παναχαΐδα. Στο ναό της θεάς υπήρχε χρυσελεφάντινο άγαλμά της.

Οι αιώνες που πέρασαν, μαζί και κάποιοι πόλεμοι, κυρίως εκείνος της Αχαϊκής Συμπολιτείας ενάντια στους Ρωμαίους κατακτητές, και οι σεισμοί, ιδιαίτερα ο μεγάλος σεισμός του καλοκαιριού του 551 μ.Χ., αφάνισαν τα τείχη και τα ιερά της Ακρόπολης.

Οι κάτοικοι της Πάτρας δε νοιάζονταν πια να ξαναχτίσουν τα ισοπεδωμένα ιερά της Ακρόπολής τους και της πόλης τους, γιατί προτίμησαν τη νέα θρησκεία του Χριστιανισμού, που τους δίδαξε ο Πρωτόκλητος Απόστολος Ανδρέας.

Αργότερα ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός θα χτίσει στο λόφο της αρχαίας ακρόπολης, στη θέση του επάνω μέρους του σημερινού Κάστρου, μικρό φρούριο (βυζαντινό κάστρο), με υλικά προχριστιανικών οικοδομημάτων.Στο μικρό βυζαντινό κάστρο της Ακρόπολης της Πάτρας που το χτίσιμό του έγινε μετά το σεισμό του 551 μ.Χ., θα κλειστούν το 805 μ.Χ., οι Βυζαντινοί, για να αντισταθούν και να αποκρούσουν την επιδρομή των Σλάβων και των Σαρακηνών, που πολιόρκησαν την πόλη. Τελικά, μετά από αποφασιστική έξοδο ακολούθησε η λαμπρή νίκη των Βυζαντινών.

Όμως το κάστρο της Πάτρας δεν άντεξε αργότερα στο πολιορκητικό χτύπημα των Φράγκων ιπποτών κατά τη διάρκεια της Δ’ Σταυροφορίας. Οι Φράγκοι κατακτητές ανέλαβαν την ενίσχυση και την επέκταση του μισοκατεστραμένου κάστρου. Πιο συγκεκριμένα ο Φράγκος Αρχιεπίσκοπος της Πάτρας Άντελμος ανέλαβε την οχύρωση του φρουρίου και προχώρησε στην ίδρυση πύργων στη δυτική πλευρά. Με τα έργα αυτά, της ανύψωσης και της επέκτασης, το κάστρο πήρε τη σημερινή του, περίπου μορφή.Το φράγκικο Κάστρο της Πάτρας θα περάσει τους δύο επόμενους αιώνες πολλές περιπέτειες. Το διαφεντεύουν οι Φράγκοι και οι παπικοί της Ρώμης.

Στις αρχές του 15ου αιώνα οι Φράγκοι έχουν χάσει τμήματα της Πελοποννήσου. Τα πλούτη, όμως, της Πάτρας και το λιμάνι της, που έσφιζε από κίνηση, τράβηξαν το ενδιαφέρον των Ενετών, οι οποίοι ζήτησαν την εκμίσθωση της βαρωνίας από το λατίνο αρχιεπίσκοπο, που διατήρησε την πνευματική του δικαιοδοσία. Έτσι, το κάστρο της Πάτρας βρέθηκε στα χέρια των Ενετών.Στις 19 Μαρτίου 1429, παραμονή των Βαΐων, οι Παλαιολόγοι που έχουν στρατοπεδεύσει στην Πάτρα, πραγματοποιούν επιτυχημένη έφοδο στο κάστρο. Η πόλη ελευθερώνεται και το κάστρο της Πάτρας ύστερα από 225 χρόνια ανήκει και πάλι στους Έλληνες.

Στα 1446, ο σουλτάνος Μουράτ Β’ κυριεύει την Κόρινθο και κατευθύνεται προς την Πάτρα. Τρία χρόνια αργότερα ο Μουράτ Β’ συνθηκολογεί με τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο με τον όρο ότι η Πελοπόννησος θα πληρώνει ετήσιο φόρο. Το πέσιμο της πρωτεύουσας του Βυζαντίου από το Μωάμεθ Β’ και ο θάνατος του Παλαιολόγου είναι η αρχή του τέλους.

Το Μάϊο του 1460, ο Μοριάς προσαρτήθηκε οριστικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και το κάστρο της Πάτρα θα διατηρηθεί στα τουρκικά χέρια για 66 χρόνια.Το 1532 θα πολιορκηθεί από τα ισπανικά στρατεύματα του ναύαρχου Ανδρέα Doria. Η τούρκικη φρουρά παραδόθηκε και απομακρύνθηκε προς τη Ναύπακτο. Στη συνέχεια ο Doria, αφού εγκατέστησε φρουρά στην Ακρόπολη, ανέθεσε τη φρούρηση στον Ενετό Αντώνιο Βάρβαρο.

Αυτή η κάποια ανάσα για τους Πατρινούς δεν κράτησε πολύ γιατί μετά από έξι μήνες οι Τούρκοι θα διώξουν τους Ισπανούς και θα ξαναπάρουν το Κάστρο.
Στα 1687, 155 χρόνια μετά από εκείνη την ανάσα του Doria, ο Ενετός στρατάρχης Φραγκίσκος Μοροζίνι, ο επικαλούμενος Πελοποννησιακός, κυρίευσε την Πάτρα και το Κάστρο της. Στη διάρκεια της πολιορκίας ο Τούρκος πασάς Μεχμέτ, βλέποντας πως όλα είναι χαμένα, ανατίναξε μέρος του φρουρίου. Σε όλη την περίοδο των 28 χρόνων της Β’ Ενετοκρατίας (1687 – 1715), οι Ενετοί έκαναν τις δυνατές επιδιορθώσεις του Κάστρου.


Το 1714 ένας δυνατός σεισμός προξένησε σοβαρότατες καταστροφές στην πόλη και το κάστρο. Έτσι μισογκρεμισμένο θα το βρουν οι Τούρκοι τον επόμενο χρόνο, που θα το ξανακάνουν δικό τους, αφού η ενετική φρουρά του θα το εγκαταλείψει χωρίς μάχη.
Οι Πατρινοί, που υπέφεραν, όπως και όλοι οι Έλληνες, απ’ το βάρος της τούρκικης σκλαβιάς, μόνο μια φορά σε όλη την υπεραιώνια δεύτερη τουρκοκρατία, ένιωσαν τις καρδιές τους να χτυπούν χαρούμενα. Ήταν το 1770, όταν τα στρατεύματα των Ρώσων αδερφών Ορλώφ, συνεργαζόμενα με τους νησιώτες (Κεφαλλονίτες, Ζακυνθινούς), πολιόρκησαν το Κάστρο τους.

Ήταν Μεγάλη Παρασκευή του 1770, όταν οι Ρώσοι έλυσαν την πολιορκία του Κάστρου της Πάτρας και ταυτόχρονα έδωσαν τέλος στην τούρκικη θηριωδία. Όσοι από τους κατοίκους δεν πρόλαβαν να φύγουν σφάχτηκαν και η πόλη παραδόθηκε στις φλόγες.
Η Πάτρα ήταν ένα σωρός από στάχτες για πολλά χρόνια μέχρι το 1821, οπότε μέσα από τις στάχτες (όχι μόνο της Πάτρας αλλά ολόκληρου του Μοριά) ξεπήδησε η φλόγα της επανάστασης.

Οι Τούρκοι έμειναν στο κάστρο της Πάτρας μέχρι το 1828, οπότε το παρέδωσαν αμαχητί στην πολύ ανώτερη δύναμη του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος υπό το στρατηγό Μαιζόν (ο οποίος έδωσε το όνομά του στην οδό Μαιζώνος, έναν από τους πιο κεντρικούς δρόμους της πόλης).Μετά την αποχώρηση των Τούρκων, οι Γάλλοι με την βοήθεια των Πατρινών επιδιόρθωσαν την τάφρο και τα ετοιμόρροπα μέρη του Κάστρου και έστησαν πολλά πυροβολεία. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Κατοχής οι Γάλλοι άνοιξαν καφενείο, το Café Parisien, στο οποίο προσφερόταν και γαλλικός καφές.

Στις 15 Αυγούστου 1829 οι Γάλλοι παρέδωσαν το Κάστρο της Πάτρας μαζί με αυτό του Ρίου στον Έλληνα φρούραρχο Ράϊκο, ο οποίος ξεκίνησε καινούργιες επισκευές. Από τότε το κάστρο είναι ελληνικό.Στα τέλη του 19ου αιώνα κάποιος Μιλτιάδης Δόξας, ταξίαρχος και τότε υποψήφιος βουλευτής, ζητούσε την κατεδάφισή του, αίτημα που φυσικά δεν πραγματοποιήθηκε.Μάλιστα, είχε και την υποστήριξη τοπικής εφημερίδας.Το Κάστρο είχε λειτουργήσει και ως εγκληματικές φυλακές από το 1880 ως το 1926.

Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς. Ταρακουνήθηκαν τα τείχη, έπεσε το επάνω μέρος του στρογγυλού δυτικού πύργου και καταστράφηκαν τα στρατιωτικά κτίρια που είχαν προστεθεί στο νοτιοδυτικό εσωτερικό χώρο. Κατά τη διάρκεια της κατοχής γκρεμίζεται ένα μέρος της κύριας εισόδου του μαζί με την τοξωτή καστρόπορτα.

Από το 1950 μέχρι το 1973 ο χώρος του Κάστρου ανήκε στο Δήμο, τον οποίο χρησιμοποιούσε ως φυτώριο. Από το 1973 και μετά το Κάστρο βρίσκεται υπό την εποπτεία της ΣΤ’ Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.Το 1950 έγιναν κάποιες ανασκαφές με διάνοιξη τάφρου δίπλα στα ερείπια της λατινικής εκκλησίας, όπου βρέθηκαν διάφορα ευρήματα. Η λεγόμενη λατινική εκκλησία αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα ερείπια στο χώρο του Κάστρου. Είναι τα ερείπια του πρωτοβυζαντινού ναού της Αγίας Σοφίας, ο οποίος μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία και μετά σε τζαμί.

Στα χρόνια 1971 – 73 έγιναν εργασίες στερέωσης των τειχών και των πύργων, κλεισίματος των ρωγμών, ετοιμόρροπων τμημάτων, καθαρισμού των τόξων υπό την εποπτεία του Ευστ. Φεργαδιώτη.Από το 1986 ο Δήμος Πατρών έφτιαξε ένα λυόμενο θέατρο όπου πραγματοποιούνται καλλιτεχνικές παραστάσεις.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

ΤΑΦΡΟΙ

Στο κάστρο υπάρχουν 2 τάφροι. Η μια τάφρος (εξωτερική) περιέβαλλε τις 3 πλευρές του κάστρου. Η δεύτερη είναι εσωτερική και περιέβαλλε τις 2 πλευρές του εσωτερικού περιβόλου. Η επικοινωνία πάνω από τις τάφρους πρέπει αρχικά να γινόταν με ξύλινες γέφυρες, ενώ μεταγενέστερα κατασκευάστηκαν δίτοξες κτιστές γέφυρες όπως αυτή που υπάρχει σήμερα μπροστά από την είσοδο του εσωτερικού περιβόλου. Ιστορικά δεν είναι γνωστό σε ποια εποχή διανοίχτηκαν οι τάφροι, όμως από τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά τους καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι έργο των φράγκων ή των Ενετών.

Η ΚΥΡΙΑ ΠΥΛΗ

Η κεντρική είσοδος του κάστρου βρίσκεται στο μέσο της ανατολικής πλευράς και σήμερα σώζεται μόνο ένα μέρος τη. Ένας πλινθόκτιστος θόλος καλύπτει το πέρασμα προς το εσωτερικό του κάστρου, όπου υπάρχουν 2 τοξωτά ανοίγματα. Το πρώτο είναι οξυκόρυφο και παρόμοιας κατασκευής με την εξωτερική πύλη ενώ προς τα δυτικά υπάρχει λιθόκτιστος θόλος και τοξωτό ημικυκλικό άνοιγμα.

ΤΑ ΤΕΙΧΗ

Τα πρώτα τείχη ήταν μάλλον πλίθινα και γκρεμίστηκαν από τους Δωριείς περίπου το 1100 π.Χ. Η πρώτη οικοδομική φάση χρονολογείται στο 2ο μισό του 6ου αιώνα και χαρακτηρίζεται κυρίως από τη χρήση αρχαίου υλικού. Η εξωτερική όψη των τειχών αυτής της φάσης αποτελείται από τεράστιους δρόμους (πώρινους ή μαρμάρινους) και διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως επιστύλια, τμήματα αγαλμάτων και κιόνων. Η επόμενη οικοδομική φάση ανήκει στην περίοδο της φραγκοκρατίας και η κατασκευή των τειχών αυτής της περιόδου διακρίνεται από τη χρήση μικρών λίθων (προερχόμενων από αρχαία οικοδομήματα), πετρών και κεραμιδιών συνδεδεμένων με κονίαμα. Τα τείχη διατηρούν στο πάνω μέρος τη μορφή που πήραν μετά τις επισκευές των χρόνων της Τουρκοκρατίας.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΕΣ

Στο βορειοδυτικό άκρο του φρουρίου οι Βενετοί κατασκεύασαν επιβλητικό προμαχώνα που δεσπόζει της πόλης. Η θέση του δεν είναι τυχαία. Περιηγητής του 17ου αιώνα αναφέρει για τον προμαχώνα: «καλοχτισμένος, ψηλός και ισχυρός, με πολύ μακριά κανόνια που ελέγχουν το δρόμο και που βρίσκονται τοποθετημένα πολύ ψηλά ώστε να χτυπήσουν με επιτυχία κάποιο πλοίο». Πολυγωνικός προμαχώνας υπάρχει και στη νοτιοανατολική γωνία του κάστρου. Ο προμαχώνας αυτός είναι 7πλευρος, έχει βυζαντινό τρόπο δόμησης και χτίστηκε από τους Τούρκους.

ΠΥΡΓΟΙ

Στο μέσο του νότιου τείχους του κάστρου υπάρχει πύργος της πρώτης οικοδομικής φάσης. Ο πύργος αυτός είναι γνωστός ως πύργος της Πατρινέλλας. Στο μέσο της βόρειας πλευράς προστέθηκε στα χρόνια της Τουρκορατίας κυκλικός πύργος διαμορφωμένος ώστε να εξυπηρετεί πυροβόλα όπλα.

ΤΖΑΜΙ

Το τζαμί έχει ορθογωνική κάτοψη και σε ύψος σώζεται μόνο η νότια πλευρά του. Πρόκειται για τα μόνα σωζόμενα ερείπια στο χώρο του κάστρου. Αρχικά επρόκειτο για τον προβυζαντινό ναό της αγίας Σοφίας, ο οποίος μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία και μετά σε τζαμί.

ΠΑΤΡΙΝΕΛΑ

Πρόκειται για μαρμάρινο άγαλμα ακρωτηριασμένο, με γενειοφόρο κεφάλι, κομμένο στο λαιμό. Ο Θωμόπουλος υποστήριζε ότι μοιάζει στο Δία, ενώ άλλοι στον Πατρέα. Κατά την τουρκοκρατία κάποιοι αφελείς κάτοικοι που από το φόβο των τούρκων δεν μπορούσαν να πλησιάσουν τα τείχη, μεταμόρφωσαν το άγαλμα σε γυναίκα και το ονόμασαν Πατρινέλλα. Σπίτι της θεωρείται το κάστρο και συγκεκριμένα η εξωτερική κόγχη του Νοτίου τείχους, όπου βρίσκεται.

Σύμφωνα με την παράδοση εξασφάλιζε την πόλη από κάθε κακό και κυρίως από τις επιδημίες που τότε ήταν συχνές. Οι γυναίκες που κατοικούσαν κοντά στη δεξαμενή φαντάζονταν ότι τα μεσάνυχτα κατέβαινε στην πόλη. Μάλιστα μετά από το θάνατο κάθε σημαντικού Πατρινού έβγαινε τη νύχτα στους δρόμους της πόλης, σέρνοντας χοντρές αλυσίδες. Θεωρείται ως στοιχειό περπατιάρικο και αγαθοποιό. Μάλιστα οι άνθρωποι έπιναν άφοβα νερό γύρω από την πηγή της.

Τα παιδιά της συνοικίας του Παντοκράτορα, όταν επρόκειτο να δώσουν αγώνα πετροπόλεμου με τα παιδιά άλλης συνοικίας και κυρίως του Αγ. Δημητρίου, πήγαιναν στην Πατρινέλλα και έδιναν όρκο ότι θα νικήσουν.Γύρω στο 1966 έγινε κάποιος θόρυβος για εμφάνιση της Πατρινέλλας στην Πάτρα.

Ένα πάρα πολύ σημαντικό έργο για την Πάτρα παραδίδεται σήμερα 22.09.2018 στις 14:30 στην κυκλοφορία. Πρόκειται για την Μίνι Περιμετρική, που αλλάζει ριζικά τις κυκλοφοριακές συνθήκες της πόλης των Πατρών.

Το συγκεκριμένο έργο η πόλη το περίμενε για πολλά χρόνια έτσι ώστε να "ανασάνει" από τον κυκλοφοριακό φόρτο , να αποφεύγεται πλέον η κίνηση των τροχοφόρων εντός του κέντρου της πόλης και να προχωρήσουν πεζοδρομήσεις και κυκλοφοριακές αλλαγές, για την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία και συνεργασία με την Τροχαία Πατρών, με στόχο τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, ιδιαίτερα τις πρώτες ημέρες λειτουργίας της Μικρής Περιμετρικής.

Παράλληλα, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρακολουθεί στενά την εξέλιξη των κυκλοφοριακών δεδομένων, και θα παρεμβαίνει, όπου και όταν χρειάζεται, ώστε η λειτουργικότητα του έργου να προσαρμόζεται στις πραγματικές ανάγκες.

Στο πλαίσιο αυτό, πολίτες και φορείς που εκτιμούν ότι δημιουργούνται δυσλειτουργίες στην κυκλοφορία, μπορούν να απευθύνουν τις επισημάνσεις τους στην Περιφέρεια, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στη διεύθυνση: miniperimetriki@pde.gov.gr.

Τα μηνύματα θα κατηγοριοποιούνται, θα αποστέλλονται στις συναρμόδιες υπηρεσίες και θα ενημερώνονται οι πολίτες για την εξέλιξη.

Ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Απόστολος Κατσιφάρας στις 14.30 του Σαββάτου (22/9) θα εισέλθει στην Μικρή Περιμετρική από την είσοδο Ταμπαχάνων. Θα περάσει από το τεχνικό εξόδου και θα κατευθυνθεί στον Αρχαιολογικό Χώρο του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου, όπου θα γίνουν δηλώσεις στα ΜΜΕ.

To σύστημα των καστών συνιστά τον τρόπο διάρθρωσης της ινδικής κοινωνίας σε διαφορετικές ομάδες. Αρκετοί κοινωνιολόγοι εκτιμούν πως είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιοριστεί σαφώς το σύστημα των καστών εξαιτίας της πολυπλοκότητάς του.

Έχει μακραίωνες θρησκευτικές ρίζες, ενώ έχει επηρεαστεί από τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις αλλά και τα χρόνια της αποικιοκρατίας.

Ο όρος προέρχεται από τη λατινική λέξη “castus”, που σημαίνει καθαρός, αμόλυντος, χωρίς αναμείξεις. Οι ανισότητες που καθορίζονται από την κοινωνική τάξη ή την καταγωγή εξακολουθούν να υφίστανται στην Ινδία.

Τα δύο είδη των καστών

Στις ινδική κοινωνία οι κάστες διαιρούνται σε εκείνες που βασίζονται στην κοινωνική τάξη γνωστές ως Βάρνα και εκείνες που βασίζονται στην γέννηση και αναφέρονται στα οικογενειακά επαγγέλματα, που είναι γνωστές ως Τζατί. Ωστόσο, και οι δεύτερες συνδέονται με τις κοινωνικές τάξεις.

Οι υπάρχουσες κάστες είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών αλλαγών που ξεκίνησαν στα μέσα του 19ου αιώνα και ενισχύθηκαν από την βρετανική αποικιοκρατία που είχε δώσει ορισμένα προνόμια σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Βάρνα

Η λέξη Βάρνα σημαίνει χρώμα. Το σύστημα βασίζεται στην αρχαία ινδουιστική φιλοσοφία και κατηγοριοποιεί τους Ινδούς σε 4 βασικές κοινωνικές τάξεις.

Οι Βραχμάνοι που είναι οι κληρικοί ή δάσκαλοι με καθήκοντα την ανάγνωση και τη διδασκαλία των ιερών βιβλίων.

Οι Ξατρίγιας που είναι οι άρχοντες και οι πολεμιστές.

Οι Βαϊσίγιας που είναι οι τεχνίτες και οι καλλιτέχνες

Οι Σούντρα που είναι εργάτες και οι υπάλληλοι

Οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί έξω από κάθε κάστα αποκαλούνται Ανέγγιχτοι «Νταλίτ». Είναι εκείνοι που ζουν στο κοινωνικό περιθώριο.

Τζατί

Κάποιοι κοινωνιολόγοι θεωρούν ότι η διαφοροποίηση με γνώμονα το επάγγελμα οδήγησε στη δημιουργία μικρότερων καστών.

Η λέξη Τζατί σημαίνει γέννηση. Σε αυτές τις κάστες η κοινωνική ανέλιξη είναι εφικτή, αν και υπήρχαν αυστηρά μέτρα όπως οι οικογενειακοί περιορισμοί στην αρχαία Ινδία, που δύσκολα κανείς μπορούσε να ξεπεράσει. Ανάλογα με την κοινωνική εξέλιξη διαμορφώθηκαν και οι κάστες Τζατί. Στην εποχή προ της ανεξαρτησία οι φτωχοί μπορούσαν να ανελιχθούν μόνο στις κάστες Τζατί και όχι από στις Βάρνα.

Ποια είναι η επίδραση του συστήματος των καστών

Το σύστημα των καστών καθορίζει την αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών της κοινωνίας, σε ότι αφορά τις διαφορετικές θέσεις που καταλαμβάνουν στην κοινωνική ιεραρχία. Ωστόσο υπάρχουν περιορισμοί.

Κοινωνικοί δεσμοί: Οι ανώτερες κάστες δεν μπορούσαν να έχουν επαφή με τις χαμηλότερες.

Γεωγραφικοί διαχωρισμοί: Οι ανώτερες κάστες ζουν στα αστικά κέντρα, οι χαμηλότερες ζουν στην περιφέρεια.

Οι πλούσιες και ανώτερες ομάδες εκμεταλλεύονται τις φτωχές.

Η Ινδία έχει βιώνει συχνά το φαινόμενο της κοινωνικής βίας που συνδέεται με τις κάστες. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ υπήρξαν περισσότερες από 31.000 πράξεις βίας με θύματα Νταλίτ, ανθρώπους που βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο το 1996.

Οι κάστες στη σύγχρονη Ινδία

Το Σύνταγμα της χώρας προβλέπει πως οι διακρίσεις που στρέφονται ενάντια στις χαμηλές κάστες είναι παράνομες. Μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας υπήρξαν αρκετές κινήσεις από την κυβέρνηση προκειμένου να καταρριφθούν οι διακρίσεις μεταξύ των καστών.

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται κάποια προνόμια που δόθηκαν σε χαμηλότερες κάστες και αφορούν θέσεις εργασίας στο δημόσιο και την πρόσβαση στην εκπαίδευση για ανθρώπους που ανήκουν σε χαμηλότερες κάστες. Οι χαμηλότερες κάστες διαχωρίζονται με βάση τις αποκαλούμενες «Κάστες Εντός Προγράμματος», τις «Φυλές Εντός Προγράμματος» και τις «Υπόλοιπες Χαμηλές Τάξεις» που μπορεί να βρίσκονται σε ελαφρά καλύτερη θέση από τις προηγούμενες δύο, ωστόσο είναι ακόμα φτωχές.

Οι πιο αδύναμοι αδύναμοι ευνοούνται αλλά η χορήγηση των προνομίων προκαλεί και κινητοποιήσεις προκειμένου οι κάστες να διατηρήσουν τα προνόμια που έχουν ή να διεκδικήσουν νέα.

Στις μέρες μας τρανεύει το κακό- θεριεύει θα λέγαμε- και το καλό μικραίνει. Κάποιοι δίνουν στην εποχή μας σημειολογική χροιά. Βρισκόμαστε, λένε, στις μέρες της Αποκάλυψης που περιγράφει ο Ιωάννης.

Υπερβολική, κατά τη γνώμη μας, η εσχατολογική σύνδεση της εποχής μας, στην οποία αναντίρρητα είναι περισσή η αρνητικότητα. Και είναι καλύτερα να μιλάμε για αρνητικότητα και όχι για κακό.

Γιατί ποιος μπορεί να ορίσει το κακό; Δεν υπάρχει απόλυτο κακό, γιατί όπως έλεγαν οι πρόγονοί μας «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Δεν υπάρχουν στεγανά για διάκριση του καλού από το κακό.

Ο Αβδηρίτης σοφός Δημόκριτος έλεγε: «Στους ανθρώπους από τα καλά δημιουργούνται κακά, όταν κάποιος δεν γνωρίζει να οδηγεί τα καλά και να τα κατευθύνει σωστά.» Δυστυχώς, διαπιστώνουμε ότι ο σοφός πρόγονός επαληθεύτηκε εφόσον η «καλή» ζωή της ευμάρειας των τελευταίων χρόνων μας οδήγησε στο «κακό» της οικονομικής κρίσης, της εθνικής υποτέλειας και τον διεθνή διασυρμό της πατρίδας μας. Ο άγιος Μάξιμος συμπληρώνει: «Το απλώς λεγόμενον κακόν, ου πάντως κακόν∙ αλλά προς τι μεν κακόν, προς τι ου κακόν. Ωσαύτως και το απλώς λεγόμενον καλόν, ου πάντως καλόν∙ αλλά προς τι μεν καλόν, προς τι δε ου καλόν».

Είναι, επομένως, σχετικοί οι προσδιορισμοί. Κι αν πάμε ένα βηματάκι πιο πέρα από αυτή την φράση του αγίου Μαξίμου, θα αποτολμούσαμε να πούμε πως το "κακό" είναι ένας πολύ υποκειμενικός ορισμός από κάθε άνθρωπο. Κακό αποτελεί αυτό που τον δυσαρεστεί, που τον πονάει, αυτό που τον ενοχλεί, αυτό που απειλεί την ύπαρξή του.

Δεν θα ορίσουμε, αλλά θα περιγράψουμε εκείνο, που για τον πολύ κόσμο είναι κακό: Κακό είναι μια πράξη ή μία κατάσταση από την οποία προκύπτει, ή τείνει να προκύψει, αποτέλεσμα που αντίκειται σε μια ηθική. Η ηθική αυτή δεν είναι σαφώς καθορισμένη. Η παραβίασή της όμως αφορά σε γενικές γραμμές το μη σεβασμό και τη σπατάλη της φύσης, της δημιουργίας και της ανθρώπινης υπόστασης, είτε άμεσα, είτε με προδιάθεση: η καταστροφικότητα, η περιττή βία, ο μη σεβασμός της ζωής, η συνειδητή και σκόπιμη αδικία, ο σχεδιασμός του εξευτελισμού της αξιοπρέπειας με ταπεινά κίνητρα κλπ. αντανακλούν το κακό. Το κακό συνήθως θεωρείται το εννοιολογικά αντίθετο του καλού.

Για πολλούς Χριστιανούς το καλό και το κακό συνδέονται με το Θεό και το διάβολο αντίστοιχα, και με τη σειρά τους οδηγούν στον παράδεισο και την κόλαση. Μα αυτό που αποσιωπάται είναι ότι ο διάβολος είναι ο μόνος από τους αρχαγγέλους με τον οποίο συνδιαλέγεται ο Θεός! Ο αρχάγγελος Μιχαήλ είναι ο πιστότερος εκτελεστής των εντολών του Θεού. Δεν συνδιαλέγεται όμως, κατά τα βιβλικά κείμενα, με τον Θεό. Απλά υπακούει και εκτελεί πρόθυμα όσα εντέλλεται ο Κύριος. Ο διάβολος όχι μόνο τριγυρνάει στον παράδεισο- εφόσον μέσα στον παράδεισο συνάντησε τους πρωτόπλαστους και τους παρέσυρε στην ανυπακοή κι έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό- αλλά συζητάει με το Θεό.

Στην ιστορία-αλληγορία του Ιώβ ο σατανάς εμφανίζεται ως ένας από τους αγγέλους του Θεού που παρουσιάζεται συχνά ενώπιόν Του για ν' αποδώσει λογαριασμό για τα πεπραγμένα του και να κάνει αναφορά ως προς το τι συμβαίνει πάνω στη γη. Μια από τις αρμοδιότητες του Σατανά είναι να ενοχλεί δίκαιους ανθρώπους, όπως είναι ο Ιώβ, για να δοκιμάσει την πίστη τους στο Θεό. Όμως, πριν επιχειρήσει κάτι τέτοιο, χρειάζεται να πάρει άδεια από το Θεό. Προφανώς δε μπορεί ν' αποφασίσει μόνος του ποιον θα πειράξει ούτε πόσο μακριά θα προχωρήσει με τη δοκιμασία.

Για να μην έχει καμία αμφιβολία ο αναγνώστης παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα:

[[ Μια μέρα που ήρθαν τα ουράνια όντα να παρουσιαστούν μπροστά στον Κύριο, ήρθε ανάμεσά τους κι ο σατανάς. Ο Κύριος τον ρώτησε: «Από πού έρχεσαι εσύ;» Κι εκείνος απάντησε: «Περιπλανήθηκα πάνω σ' όλη τη γη και την περιδιάβηκα». Ο Κύριος του είπε: «Πρόσεξες το δούλο μου, τον Ιώβ; Δεν υπάρχει άλλος σαν αυτόν πάνω στη γη∙ είναι άνθρωπος ακέραιος κι ευθύς∙ με σέβεται κι αποστρέφεται το κακό». Ο σατανάς του απάντησε: «Μήπως με το αζημίωτο σε σέβεται ο Ιώβ; Πάντα τον προστάτευες, αυτόν και το σπίτι του και όλα τα υπάρχοντά του. Ευλόγησες τα έργα του και πληθύνανε τα κοπάδια του στη χώρα. Κάνε, όμως, πως αγγίζεις τα υπάρχοντά του και να δεις αν δημόσια δεν σε βλαστημήσει». Είπε τότε ο Κύριος στο σατανά: «Ορίστε, σου παραδίδω όλα τα υπάρχοντά του∙ μόνο πάνω στον ίδιο να μην απλώσεις χέρι». Κι ο σατανάς έφυγε από τη σύναξη του Θεού. ]] (Ιώβ, α΄, 6- 12)

Κι αφού ο Θεός παραχώρησε το δικαίωμα στον σατανά να κάνει κακό στον Ιώβ, ληστές άρπαξαν τα βόδια και τα γαϊδούρια που όργωναν τα κτήματα του Ιώβ, φωτιά έκαψε τα πρόβατά του, Χαλδαίοι άρπαξαν τις καμήλες του, άνεμος γκρέμισε το σπίτι του μεγάλου γιου του, όπου είχαν συγκεντρωθεί όλα του τα παιδιά , που σκοτώθηκαν στα ερείπια, ενώ όλοι του οι υπηρέτες σκοτώθηκαν από τους ληστές και τις θεομηνίες. Ο Ιώβ όμως δεν αμάρτησε και δεν ξεστόμισε καμιά βλασφημία κατά του Θεού. Απλά, με περισσή πίστη είπε: «Γυμνός απ' την κοιλιά βγήκα της μάνας μου, γυμνός θα γυρίσω πίσω στη μάνα γη. Ο Κύριος όλα τα 'δωσε, ο Κύριος και τα πήρε πίσω. Ευλογημένο να 'ναι τ' όνομά του!» (Ιώβ, α΄, 21)

Η δοκιμασία του Ιώβ έγινε μεγαλύτερη. Η βιβλική ιστορία συνεχίζει:

[[ Μια μέρα που τα ουράνια όντα ήρθαν να παρουσιαστούν μπροστά στον Κύριο, ήρθε κι ο σατανάς ανάμεσά τους. Ο Κύριος τον ρώτησε: «από πού έρχεσαι εσύ;» κι εκείνος του απάντησε: «Περιπλανήθηκα πάνω σ' όλη τη γη και την περιδιάβηκα». Ο Κύριος του είπε: «Πρόσεξες το δούλο μου, τον Ιώβ;. Δεν υπάρχει άλλος σαν αυτόν πάνω στη γη∙ είναι άνθρωπος ακέραιος, ευθύς, με σέβεται κι αποστρέφεται το κακό. Παραμένει σταθερός στην ακεραιότητά του κι άδικα εσύ με παρακίνησες να τον καταστρέψω χωρίς κανένα λόγο». «Δεν έκανες δα κι άσχημη δοσοληψία!» απάντησε ο σατανάς. «Όλα όσα έχει ο άνθρωπος τα δίνει για το πετσί του. Κάνε, λοιπόν, πως αγγίζεις το ίδιο του το σώμα και θα δεις αν δημόσια δεν σε βλαστημήσει». Είπε ι Κύριος στο σατανά: «Ορίστε, σου τον παραδίνω∙ μόνο να μην πειράξεις τη ζωή του». Ο σατανάς έφυγε από τη σύναξη του Θεού κι έκανε να γεμίσει ο Ιώβ πληγές, από την κορυφή ως τα νύχια. Τότε ο Ιώβ πήγε και κάθισε μέσα στις στάχτες και χρησιμοποιούσε ένα κομμάτι κεραμίδι για να ξύνεται. Η γυναίκα του του έλεγε: «Ακόμα επιμένεις στην ευσέβειά σου; Βλαστήμα το Θεό και πέθανε!» Εκείνος όμως της απαντούσε: «Μιλάς σαν ανόητη! Μόνο τα καλά θα δεχόμαστε απ' το Θεό; Δεν πρέπει να δεχτούμε και τα άσχημα;» ]] (Ιώβ, β΄, 1- 10)

Επομένως ο σατανάς όχι μόνο δεν εναντιώθηκε στο Θεό και ξέπεσε, όπως μας φανερώνει το παραπάνω κείμενο, αλλά συνομιλεί με το Θεό και του παραχωρείται το δικαίωμα να «πειράζει», να θέτει δηλαδή δοκιμασίες, τους ανθρώπους. Εδώ, να τονίσουμε ότι η λέξη Satan (με άρθρο) στην Π. Διαθήκη δηλώνει τον άγγελο στον οποίο ο Γιαχβέ ο ίδιος έχει εμπιστευτεί μια αποστολή. Έτσι η σύγχυση που έχει δημιουργηθεί από τα βιβλικά κείμενα έχει μεταφερθεί και στην εκκλησία. Νηφάλια- όσο η πνευματική μας ωριμότητα το επιτρέπει- θα πρέπει να παραμερίσουμε τα πέπλα που κρύβουν την αλήθεια. Κάποιες φορές η συσκότιση γίνεται σκόπιμα για να υπάρχει ο φόβος, που θα οδηγήσει τους φοβισμένους ανίδεους στην σκέπη και την ασφάλεια που ευαγγελίζονται τα θρησκευτικά συστήματα. Ο προφήτης Ησαΐας αναρωτιέται: «Πως έπεσες από τον ουρανό, Εωσφόρε, τέκνο της αυγής! Πάνω στην γη συντρίφτηκες, εσύ που υπέταξες λαούς. Έλεγες μέσα σου: "Στον ουρανό θ' ανέβω, τον θρόνο μου θα υψώσω πάνω από τα άστρα του Θεού. Θα πάρω θέση πάνω στο βουνό, στο μακρινό βορρά που οι Θεοί συνάζονται. Θ' ανέβω πάνω από τα σύννεφα και με τον ύψιστο θα είμαι ίσος." Μα έπεσες μέσα στον Άδη, στης αβύσσου το βυθό» (Ησαΐας, ιδ΄, 12-15) Για να συνεχίσει ο Ιωάννης στην αποκάλυψή του: «Και εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ ο Μιχαήλ και οι άγγελοι αυτού του πολεμήσαι μετά του δράκοντος και ο δράκων επολέμησε και οι άγγελοι αυτού. Και ουκ ίσχυσεν, ουδέ τόπος ευρέθη αυτώ έτι εν τω ουρανώ, και εβλήθη ο δράκων ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος διάβολος και ο σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην, εβλήθη εις την γήν και οι άγγελοι αυτού μετ' αυτού εβλήθησαν». (Ιωάννου Αποκάλυψις, ιβ΄, 17-19) Αν και ο αρχάγγελος Μιχαήλ είναι ο νικητής στη μάχη με τον σατανά, όπως μας λέει στην επιστολή του ο μαθητής του Χριστού Ιούδας, δεν τολμά ούτε να τον επιτιμήσει: «ο δε Μιχαήλ ο αρχάγγελος, ότε των διαβόλω διακρινόμενος διελέγετο περί του Μωυσέως σώματος, ουκ ετόλμησε κρίσιν επενεγκείν βλασφημίας, αλλ' είπεν∙ επιτιμήσαι σοι Κύριος» ( Ιούδα, 9).

Θα πάμε τη σκέψη μας λίγο παρακάτω.Ο προφήτης Ησαΐας είπε κάτι που σκανδαλίζει πολλούς πιστούς. Ας δούμε το σχετικό εδάφιο: «Εγώ είμαι ο Κύριος, και δεν υπάρχει άλλος∙ Θεός εκτός από μένα δεν υπάρχει∙ εγώ σε περίζωσα, αν και δεν με γνώρισες, για να γνωρίσουν από ανατολών του ηλίου μέχρι δυσμών ότι εκτός από μένα δεν υπάρχει κανένας∙ εγώ είμαι ο Κύριος, και δεν υπάρχει άλλος∙ αυτός που κατασκεύασε το φως και έφτιαξε το σκοτάδι∙ αυτός που κάνει ειρήνη και κτίζει το κακό∙ εγώ ο Κύριος τα κάνω όλα αυτά.» (Ησαΐας με΄, 5-7) Το ότι ο Θεός έφτιαξε το σκοτάδι το δεχόμαστε όλοι.

Κανείς δε διανοείται ότι ο Θεός έφτιαξε την ημέρα και ο διάβολος τη νύχτα. Όμως το να δεχτούμε ότι ο Θεός χτίζει το κακό («εγώ ο κατασκευάσας φως και ποιήσας σκότος, ο ποιών ειρήνην και κτίζων κακά») είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο για τους περισσότερους πιστούς. Το νόημα του εδαφίου είναι ότι ο Θεός έφτιαξε τους κυρίαρχους φυσικούς και ηθικούς νόμους, αλλά η καταπάτησή τους συνεπάγεται το κακό. Αν δεν υπήρχαν κυρίαρχοι νόμοι θα είχαμε απόλυτο χάος και η διάκριση μεταξύ καλού και κακού θα ήταν αδύνατη, αφού θα ήταν αδύνατη και η συνειδητότητα ως προς το καλό και το κακό. Με αυτή την έννοια, ο Θεός που κάνει ειρήνη ο ίδιος «χτίζει» σαν συνέπεια και το κακό εκεί που δεν υπάρχει αγάπη.

Ο άνθρωπος, επομένως δεν μπορεί να οριοθετήσει το κακό. Αυτό φαίνεται κι από την ακόλουθη ιστορία:
[[ Κάποτε ζούσε σ' ένα χωριό κάποιος φτωχός γέροντας, ο οποίος είχε ένα όμορφο άλογο που τον βοηθούσε στις γεωργικές του ασχολίες και το οποίο ήταν τόσο όμορφο και δυνατό, ώστε ήταν γνωστό σε όλη τη γύρω περιοχή.
Κάποια μέρα, ένας πρίγκιπας που εντυπωσιάστηκε από τη φήμη και το παρουσιαστικό του αλόγου, θέλησε να το αγοράσει, προσφέροντας στον γέροντα ένα υπέρογκο ποσό. Αυτός, όμως, αρνήθηκε να πουλήσει το αγαπημένο του άλογο, µε το οποίο είχε δεθεί τόσα χρόνια, και επέστρεψε στο χωριό του.
«Μα καλά είσαι ανόητος;» ρωτούσαν οι συγχωριανοί του. «Πούλα το άλογο για το καλό σου, θα πιάσεις πολλά χρήματα και θα είσαι ευτυχισμένος!» «Ααα, εμένα το άλογο με βοηθά στην εργασία μου.. Και ποιος ξέρει τι είναι καλό και τι κακό;» απαντούσε ο γέροντας, «Μόνο ο Θεός το ξέρει!»

 Οι μέρες περνούσαν και το άλογο παρέμενε αχώριστη συντροφιά του γέροντα. Ένα πρωί ξύπνησε και είδε ότι το άλογό του είχε φύγει. Οι συγχωριανοί του μαζεύτηκαν για να του εκφράσουν τη λύπη τους:
«Τι μεγάλο κακό που σε βρήκε, τώρα ποιος θα σε βοηθά στις δουλειές σου; Ήσουν ανόητος που δεν πούλησες το άλογο. Τώρα δεν έχεις ούτε τα χρήματα, ούτε το άλογο.»
Ο γέροντας με τη χαρακτηριστική ηρεμία του απαντούσε: «Και ποιος ξέρει τι είναι καλό και τι κακό; Μόνο Ο Θεός το ξέρει!»
Οι χωριανοί απομακρύνονταν νομίζοντας ότι του γέρου του έχει σαλέψει.. Ύστερα από λίγες μέρες το άλογο επέστρεψε στη μάντρα του γέροντα, μαζί µε μερικά άλλα πανέμορφα άγρια άλογα που είχε συναντήσει στο δάσος. Μαζεύτηκαν ξανά οι συγχωριανοί και του έλεγαν: «Τι τυχερός που είσαι! Σου έτυχε μεγάλο καλό, αφού τώρα έχεις περισσότερα άλογα να σε βοηθούν.»

Ο γέροντας τους απάντησε: «Και ποιος ξέρει τι είναι καλό και τι κακό.. Μόνο ο Κύριος γνωρίζει! Πάντως, είμαι ευχαριστημένος που το άλογό μου γύρισε.» Οι συγχωριανοί του τον κοιτάζανε πάλι περιφρονητικά.
Μετά από λίγες μέρες, ο γιος του, καβαλικεύοντας ένα από τα άλογα, έπεσε κι έσπασε τα πόδια του, μένοντας ανήμπορος. Μαζεύτηκαν πάλι οι χωριανοί λέγοντας: «Τι κακό που σε βρήκε! Με τα άλογα που ήρθαν, έχασες τελικά το δεξί σου χέρι στις δουλειές – τον γιο σου – που υποφέρει τώρα από τους πόνους και ίσως υποφέρει για όλη του τη ζωή.»
Ο γέρος απαντούσε πάλι: «Ποιος ξέρει ... μόνο ο Θεός γνωρίζει τι είναι καλό και τι κακό!» Δεν πέρασε μια βδομάδα από αυτό το ατύχημα και μια γειτονική χώρα κήρυξε τον πόλεμο στη χώρα του. Πέρασε, λοιπόν, και από την πόλη του ο στρατός και επιστράτευσε όλους τους νέους άντρες της πόλης. Δεν πήραν, φυσικά, τον γιο του, που είχε σπασμένα πόδια, κι έτσι δεν έλαβε μέρος στις άγριες μάχες που ακολούθησαν. Ήρθαν πάλι οι συγχωριανοί και έλεγαν:
«Είσαι πολύ τυχερός, αφού οι γιοι όλων μας πάνε να σκοτωθούν στον πόλεμο, ενώ εσύ θα έχεις τον γιο σου πάντα κοντά σου.»
Και ο γέροντας τούς απάντησε με τρυφερότητα:
«Εμείς οι άνθρωποι δεν ξέρουμε ποτέ αρκετά, για να κρίνουμε αν κάτι είναι ευλογία ή συμφορά. Ακόμη αδελφοί μου δεν το καταλάβατε: Μόνο ο Θεός γνωρίζει το καλό και το κακό μας!!» ]

Μπορεί, λοιπόν, να γνωρίζει ο άνθρωπος τι είναι καλό και τι κακό; Όπως πολύ σοφά είπε ο γέροντας της ιστορίας μας: μόνο ο Θεός γνωρίζει το καλό και το κακό μας! Η αδυναμία μας- και η μικρότητά μας θα τολμούσαμε να προσθέσουμε- μας κάνουν να γεμίζουμε με αμφιβολίες και να μην δείχνουμε εμπιστοσύνη στο Θεό. Ό,τι μας δίνει ο Θεός είναι για το καλό μας, άσχετα αν φαίνεται ως κακό. Όπως λένε οι στίχοι:

«Το καλό απ' το κακό απέχει ένα γράμμα,
έχει δάκρυ από χαρά και δάκρυ από κλάμα,
το καλό απ' το κακό απέχει ένα γράμμα.»


Αυτό το γράμμα, όμως, έχει μια δυναμική. Aς δούμε πως εκδηλώνεται:
καλό= κα-λό= κίνηση του "κ" προς το "λ"= εξέλιξη
κακό= κα-κό= επανάληψη του "κ"= στασιμότητα.

Η έμφυτη τάση του ανθρώπου να κάνει το καλό, τον εξελίσσει και τον οδηγεί σταδιακά στη θέωση. Αντίθετα, η έξω από τη φύση, εμμονή του να διαπράττει το κακό, τον κρατάει δέσμιο, στάσιμο ως προς την πνευματική του εξέλιξη. Ο Ιταλός Δομινικανός φιλόσοφος και άγιος της καθολικής εκκλησίας Θωμάς ο Ακινάτης είχε πει: Το Καλό μπορεί να υπάρξει χωρίς το Κακό, ενώ το Κακό δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το Καλό.» Γι' αυτό ο Κρητικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης μας τονίζει: «Υπάρχει στον κόσμο τούτον ένας μυστικός νόμος - αν δεν υπήρχε, ο κόσμος θα 'ταν από χιλιάδες χρόνια χαμένος - σκληρός κι απαραβίαστος: το κακό πάντα στην αρχή θριαμβεύει και πάντα στο τέλος νικάται.»

Για να ξεδιπλώσουμε ακόμη περισσότερο τη σκέψη μας, θα προχωρήσουμε σε μια ακόμη ιστορία:
[[ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας ιερωμένος που έκρινε τις πράξεις των ανθρώπων και τους έβαζε να μετανοούν. Έφτασε να πιστεύει πως ξέρει τι είναι το καλό και το κακό.
Ένα πρωί εμφανίστηκε ένας άγγελος. «Ο Θεός με έστειλε για να σου δείξω κάτι», του είπε. Τον πήρε και τον μετέφερε με θαυμαστό τρόπο πίσω από ένα θάμνο...
«Πες μου τι βλέπεις;» τον ρώτησε. «Βλέπω έναν πλάτανο με παχύ ίσκιο και μια βρύση με δροσερό νερό να ρέει πλάι του» αποκρίθηκε αυτός. «Τώρα θα πρέπει να μου υποσχεθείς πως ό,τι και να δεις να συμβαίνει, δεν θα επέμβεις», του είπε ο άγγελος. Ο ιερέας συμφώνησε. Μετά από λίγο εμφανίστηκε ένας πλούσιος με το άλογό του και σταμάτησε να πιει νερό και να ξαποστάσει. Ήπιε νερό και ξάπλωσε για λίγο κάτω από το δροσερό ίσκιο του πλάτανου, όπου πήρε έναν υπνάκο. Ύστερα ξύπνησε, ανέβηκε στο άλογό του και συνέχισε το δρόμο του, αφήνοντας όμως πίσω του ένα πουγκί παραγεμισμένο με χρυσές λίρες.
Μετά από λίγη ακόμη ώρα ένας δεύτερος άνθρωπος εμφανίστηκε πεζός και σταμάτησε να πιει νερό. Ξαφνικά, είδε το πουγκί με τις λίρες, το σήκωσε και άρχισε να χοροπηδά από χαρά. Έβαλε το πουγκί στην τσέπη του και χωρίς να χάσει καιρό έτρεξε να εξαφανιστεί. Λίγο αργότερα ένας τρίτος άνθρωπος έφτασε κι αυτός στη βρύση. Την ώρα όμως που έπινε νερό επέστρεψε ο πλούσιος, ο οποίος είχε στο μεταξύ αντιληφθεί ότι είχε χάσει το πουγκί του και γύρισε να το αναζητήσει. Μόλις λοιπόν είδε τον άλλο άνθρωπο άρχισε να τον κατηγορεί ότι του έκλεψε το πουγκί με τις λίρες και να του ζητά να του τις επιστρέψει. Άρχισαν να καυγαδίζουν και πάνω στον καυγά, ο πλούσιος έσπρωξε απότομα τον άλλο, εκείνος έπεσε στο έδαφος κι έσπασε το σβέρκο του σε μια απ' τις ρίζες του πλάτανου. Ο πλούσιος πανικόβλητος ανέβηκε στο άλογό του κι εξαφανίστηκε...
«Πες μου τώρα», είπε ο άγγελος στον ιερέα. «Τι πιστεύεις γι' αυτά που είδες, ήταν καλά ή κακά;»
«Καλέ μου άγγελε», απάντησε εκείνος, «η ψυχή μου είναι βαριά από το κακό που είδα να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μου, χωρίς να μπορώ να αντιδράσω. Ο ένας έκλεψε το πουγκί που δεν ήταν δικό του, ο άλλος κατηγόρησε άδικα έναν αθώο άνθρωπο και από πάνω τον σκότωσε χωρίς μάλιστα να τιμωρηθεί.»
«Δεν γνωρίζεις όμως ακριβώς την ιστορία», αποκρίθηκε ο άγγελος. «Ο πλούσιος που ήρθε πρώτος στη βρύση, είχε καταπατήσει τα χωράφια του δεύτερου και τα δικαστήρια τον είχαν δικαιώσει, όπως κάνει πάντοτε η ανθρώπινη δικαιοσύνη, ν' αδικεί τους φτωχούς και να αθωώνει τους πλούσιους. Η θεία δικαιοσύνη όμως απαιτούσε ο πλούσιος να πληρώσει το χρέος του και αυτός ήταν ο τρόπος που επέλεξε ο Θεός για να συμβεί αυτό.
Ο τρίτος άνθρωπος, αυτός που σκοτώθηκε, είχε δολοφονήσει τον αδελφό του, χωρίς να το υποψιαστεί κανείς, ούτε και να τον κατηγορήσει. Οι τύψεις του όμως ήταν τέτοιες, που γονατιστός παρακάλεσε το Θεό να τον απαλλάξει απ' το βάρος που κουβαλούσε. Αυτός ήταν ο τρόπος που βρήκε ο Θεός για ν' ανταποκριθεί στην προσευχή του.
Ο ιερέας κοίταξε τον άγγελο εμβρόντητος, μην ξέροντας τι να πει. «Πήγαινε λοιπόν», τον αποχαιρέτησε ο άγγελος «και να θυμάσαι πόσο λίγα γνωρίζεις, ώστε να μπορείς ν' αποφασίσεις τι είναι καλό και τι κακό.» ]]

Από την παραπάνω ιστορία φαίνεται το πόσο δίκιο είχε ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ όταν είπε: «Δεν υπάρχει τίποτε τόσο καλό ή τόσο κακό, η σκέψη το κάνει έτσι.», ενώ η στάση του ιερωμένου επαληθεύει την άποψη του Αγγλοαυστριακού φιλόσοφου Karl Popper: « Η προσπάθεια να φέρουμε τον παράδεισο στη γη, οδηγεί, χωρίς εξαίρεση, στην κόλαση.» Αρκεί να σκεφτούμε την ιερή εξέταση, τους λεγόμενους ιερούς πολέμους και τα εγκλήματα των Βυζαντινών στο όνομα του Χριστού και της θρησκείας Του.

Η προηγούμενη ιστορία μας φέρνει στη σκέψη τα λόγια του Αποστόλου των Εθνών. Υπάρχει στην Καινή Διαθήκη μια πολύ παράξενη τοποθέτηση του Απ. Παύλου στην προς Ρωμαίους επιστολή του: «Θα μου πεις, λοιπόν: Ο Θεός γιατί πλέον κατηγορεί; Στο θέλημά του ποιος μπορεί να εναντιωθεί; Αλλά, μάλιστα, εσύ, ω άνθρωπε, ποιος είσαι που αντιμιλάς στον Θεό; Μήπως το πλάσμα θα πει σ' αυτόν που το έπλασε: Γιατί με έπλασες έτσι; Ή, δεν έχει εξουσία ο κεραμέας επάνω στον πηλό, από το ίδιο μίγμα να κάνει το ένα μεν σκεύος για χρήση τιμητική, το άλλο δε για χρήση ευτελή;» (Προς Ρωμαίους 9: 18-21)

Είναι χρήσιμο να σκεφτούμε πάνω στο απόσπασμα που αναφέραμε. Εφόσον ο διάβολος είναι κάτω από τον έλεγχο του Θεού, ποιος ευθύνεται για τη σκληρότητα της καρδιάς μερικών ανθρώπων; Μήπως οι σκληροί συνάνθρωποί μας, "τα σκεύη της μη τιμητικής χρήσης", πρέπει να υπάρχουν ώστε με τις σκληρές πράξεις τους να δίνουν την ευκαιρία στους πιστούς, "τα σκεύη τιμητικής χρήσης", να βελτιώνονται, να τους συγχωρούν και έτσι να προχωρούν στην πνευματική τους τελείωση, ή απλούστερα με αυτό τον τρόπο να αγιάζονται; Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αν δηλαδή ο κακός γεννήθηκε κακός, τότε πρέπει να αντιμετωπίζεται με μακροθυμία, κατανόηση και έλεος από τα υποτιθέμενα «σκεύη τιμητικής χρήσης».

Το κακό, επομένως, είναι αναπόφευκτο για να εκδηλωθεί το καλό! Με αυτό, που μας φαίνεται κακό, πολλές φορές αποδίδεται η δικαιοσύνη, την οποία οι ανθρώπινες πράξεις έχουν καταπατήσει! Η μη επιστροφή του πουγκιού με τις λίρες στον ιδιοκτήτη του ήταν η απόδοση δικαιοσύνης σε μια αδικία, που είχε γίνει πριν από καιρό. Η φιλονικία και το θανάσιμο πέσιμο του αδερφοφονιά ήταν πράξη δικαιοσύνης για να βρει αναπαμό η ψυχή του, που φλεγόταν από τις τύψεις. Επομένως, όλα έγιναν με θαυμαστό τρόπο επιφέροντας αρμονία και δικαιοσύνη την διασαλευμένη ηθική τάξη. Φαινομενικά, όμως, για τον ιερέα που δεν γνώριζε, όλα ήσαν κακά. Κι όμως, αυτά τα φαινομενικά κακά έφεραν ισορροπία και δικαιοσύνη.

Ο μεγάλος μας τραγικός ποιητής Αισχύλος, στην τραγωδία του Χοηφόροι, μέσα από τα λόγια του χορού μας λέει: «τοὐφειλόμενον πράσσουσα Δίκη μεγ' αὐτεῖ». Ας δούμε, όμως όλο το χορικό:

«Ω! Μοίρες μεγάλες, ο Δίας
τέτοιο τέλος να δώσει σε τούτα,
καθώς θέλει το δίκιο.
"Η γλώσσα η πικρή να πληρώνει
πρέπει με γλώσσα πικρή". Έτσι η Δίκη
βροντοφωνάζει, τα χρωστούμενα παίρνοντας.
"Σε φόνου πληγή, τιμωρία
πάλι φόνου πληγή.
Ό,τι κάμεις, θα πάθεις",
ο πανάρχαιος μύθος φωνάζει.»

(Αισχύλος, Χοηφόροι, 308- 316)


Το παραπάνω απόσπασμα μας δείχνει το δρόμο της παραδοχής του "κάρμα", δηλαδή «του νόμου της ανταπόδοσης»!
Μπορεί η χριστιανική θρησκεία να έχει απορρίψει το «νόμο του κάρμα», αλλά αυτό δε σημαίνει πως ο νόμος δεν λειτουργεί. Γιατί ο νόμος αυτός είναι νόμος του σύμπαντος και στη φυσική διατυπώνεται ως "ο τρίτος νόμος της μηχανικής", ή "νόμος της δράσης- αντίδρασης", σύμφωνα με τον οποίο «σε κάθε δράση έχουμε μια ίση κατά το μέτρο κι αντίθετης κατεύθυνσης αντίδραση»! Έτσι με βάση το "νόμο της αναλογίας"- άλλος σπουδαίος συμπαντικός νόμος- «ως εν τοις άνω, ούτως και εν τοις κάτω», αφού είναι νόμος της φύσης, θα είναι και νόμος της ζωής!

Εξάλλου ο Χριστός στην επί του Όρους ομιλίαν Του είπε: «και μη κρίνετε, και ου μηκριθήτε∙ μη καταδικάζετε, και ου μη καταδικασθήτε∙ απολύετε, και απολυθήσεσθε∙ δίδοτε, και δοθήσεται υμίν∙ μέτρον καλόν, πεπιεσμένον και σεσαλευμένον και υπερκχυνόμενον δώσουσιν εις τον κόλπον υμών∙ τω γαρ αυτώ μέτρω, ω μετρείτε, αντιμετρηθήσετε υμίν.» (Λουκάς, στ΄, 37- 38) για να προσθέσει αργότερα ο Απόστολος Παύλος: «μη πλανάσθε, Θεός ου μυκτηρίζεται∙ ο γαρ εάν σπείρη άνθρωπος, τούτο και θερίσει» (Απ. Παύλος, επιστολή προς Γαλάτας, στ΄, 7). Εάν, λοιπόν, κάποιος έκανε κάποτε το κακό, όταν γευτεί τους καρπούς του κακού, θα πάρει το μεγάλο μάθημα ότι πρέπει να το διώξει από τη ζωή του!

«Ο Θεός αγάπη εστίν». Κι όμως, αυτό το Φως της Αγάπης, είναι αναγκασμένο να αντιδράσει στις σκοτεινές φάσεις της ζωής μας. Μας φέρνει βίαια και ισχυρά ρήγματα για να σκορπίσει το σκοτάδι μας. Χρησιμοποιεί τραχύτητα, σκληρότητα, πόνο κι απελπισία. Αυτό το ερμηνεύουμε σαν να μας έζωσαν όλα τα κακά του κόσμου. Αυτή σκληρή εκδήλωση της Αγάπης σπάει τα στεγανά που εμποδίζουν να μπει το φως στη ζωή μας. Η γεμάτη τραχύτητα επίθεση που αντιμετωπίζουμε έχει σαν στόχο το αντιδραστικό, το αδρανές και σκοτεινό στοιχείο μέσα μας. Στοχεύει να μας αποκαθάρει από αυτό, που από άγνοια εισάγαμε στη ζωή μας, αλλά είναι αδιαπέραστο και θολό για το Φως. Το κακό, που φαινομενικά επιτίθεται στην αδράνεια και την παθητικότητα της ζωής μας, θα μας κάνει ουσιαστικά καλό, γιατί θα την βάλει και πάλι σε κίνηση. Θα μας ωθήσει να αποχτήσουμε τη γνώση, να γίνουμε ικανοί στη διάκριση, γόνιμοι στην καλλιέργεια των ηθικών αξιών κι επωφελείς στους συνανθρώπους μας.

Στις μέρες μας γευόμαστε τους πικρούς καρπούς της οικονομικής κρίσης. Πολλοί συνάνθρωποί μας ζουν εφιαλτικές μέρες, ενώ καθημερινά κάποιοι δεν αντέχουν και βάζουν τέλος στη θλιβερή ζωή τους. Το δένδρο με τους πικρούς καρπούς, που αναφέραμε, εμείς το φυτέψαμε κι εμείς το καλλιεργήσαμε στο έδαφος της ανοχής, της ηθικής άμβλυνσης και της απαξίωσης των νόμων και της τάξης. Βυθιστήκαμε στις υλικές απολαύσεις αφήνοντας στην άκρη την αρετή και την τιμιότητα. Λησμονήσαμε ότι δεν είμαστε μόνο σώμα, αλλά και πνεύμα. Και το πνεύμα που αφήσαμε κατά μέρος είναι το κυρίαρχο, γιατί αυτό θα διατηρηθεί όταν το σώμα μας «εις χουν απελεύσει». Αναφέραμε παραπάνω για το νόμο δράσης- αντίδρασης. Στην διασάλευση της τάξης (δράση) το σύμπαν ή η ζωή αντέδρασε (αντίδραση). Η αντίδραση φέρνει πόνο γιατί γίνεται βίαια με ανατροπή του λανθασμένου τρόπου ζωής. Κι αυτό το εκλαμβάνουμε ως κακό! Όμως θα αποκατασταθεί και πάλι η ηθική τάξη του αλληλοσεβασμού και της ευταξίας. Με πόνο θα μάθουμε ότι «μέτρον πάντων άνθρωπος» ή όπως το είπε ο Πρωταγόρας: «Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος, των μεν όντων ως έστιν, των δε μη όντων ως ουκ έστιν». Από όλες τις αξίες και ποιότητες, το μέτρο πρέπει να είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος που τώρα έχει υποβαθμιστεί απέναντι στα λογιστικά νούμερα του κέρδους και την υπεραξία των οικονομικών μεγεθών. Κι αυτή τη γνώση: «μέτρον πάντων άνθρωπος», όσο κι αν είναι πικρή θα την αποκτήσουμε.

Ας μη ξεχνάμε ότι για τη γνώση φάγαμε τον απαγορευμένο καρπό: «Και είδε η γυναίκα, ότι το δένδρο ήταν καλό για τροφή, και ότι ήταν αρεστό στους οφθαλμούς, και επιθυμητό δένδρο ως δίδον γνώσιν» (Γένεσις 3: 1-6) Βέβαια ο Λόρδος Μπάυρον έχει αντίρρηση για το δένδρο με τους απαγορευμένους καρπούς, όπως έντεχνα παρουσιάζει μέσα από το θεατρικό τους έργο με τίτλο "Κάιν". Παρουσιάζει το γιο του Αδάμ, τον Κάιν να λέει:

«ΚΑΪΝ: Τότε λοιπόν ο Θεός του πατέρα μου
έπραξε σωστά απαγορεύοντας το μοιραίο Δέντρο.
Αλλά θα 'χε πράξει ακόμη πιο σωστά αν
δεν το είχε φυτέψει ποτέ. Όμως η άγνοια
του κακού δεν προστατεύει από το κακό. Εκείνο
εξακολουθεί να κυλά ανεξάρτητα, όντας
μέρος όλων των πραγμάτων. »

(Λόρδου Βύρωνος, "Κάιν", Πράξη δεύτερη)

Κι όμως, ο απαγορευμένος καρπός έδωσε τη δυνατότητα της γνώσης και ως εκ τούτου την ώθηση για να μπορέσει σταδιακά να φτάσει ο άνθρωπος από το «κατ' εικόνα» στο «καθ' ομόιωσιν». Γιατί πώς αλλιώς μπορεί κάποιος να εξηγήσει το επόμενο εδάφιο: «Και είπε Κύριος ο Θεός, Ιδού, έγινε ο Αδάμ σαν ένας εξ ημών, στο να γνωρίζει το καλό και το κακό»; Επαληθεύεται, λοιπόν, από τον ίδιο το Θεό, σύμφωνα με τη Βίβλο, ότι με την ανυπακοή ο άνθρωπος έγινε συνειδητό ον, γνωρίζοντας το καλό και το κακό. Δηλαδή έγινε κι αυτός σαν θεός! Κι εύλογα γεννιέται το ερώτημα: Πρόκειται άραγε για πτώση ή για εξύψωση με τη βοήθεια του "πειράζοντος", δηλαδή του διαβόλου;

Ο Ν. Καζαντζάκης στο μυθιστόρημά του "Αδερφοφάδες", παρουσιάζει παπα-Γιάνναρο να λέει πως ο σατανάς κάθεται στο κεφάλι μας και βάζει τα ερωτήματα:
[[ Κάθισε στη γωνιά του καναπέ ο παπα-Γιάνναρος, ακούμπησε το βαρύ κεφάλι του στον τοίχο.
«Χριστέ μου», μουρμούρισε, «σ' ευχαριστώ για τις μεγάλες πίκρες που με πότισες και σήμερα∙ δεν ξέρω γιατί φέρνεσαι τόσο σκληρά στους ανθρώπους που σε αγαπούν, μα έχω εμπιστοσύνη πως ό,τι κάνεις το κάνεις για το καλό μας, κι ας μην το καταλαβαίνουμε. Τι αναίδεια να θέμε να καταλάβουμε το έργα σου, Κύριε! συχώρεσέ μας. Όχι εμείς, όχι εμείς, Χριστέ μου, ο Σατανάς κάθεται στο κεφάλι μας και ρωτάει, κι άλλη δουλειά δεν κάνει∙ μα η καρδιά μας δε ρωτάει, έχει εμπιστοσύνη, είναι σίγουρη... ]]

Ο διάβολος δεν έχει καμία εξουσία πάνω στον άνθρωπο χωρίς την άδεια τού Θεού και τη δική μας θέληση. Ο Θεός του επιτρέπει να μας "πειράζει", διότι σέβεται τη δική μας ελευθερία, και θέλει μόνοι μας να διαλέξουμε ή το δρόμο της ζωής και της τήρησης των εντολών Του ή το δρόμο της βίας και της καταστροφής και της απομάκρυνσης από το Θεό. Εδώ ας σκεφτούμε πως ακόμη και ο ενσαρκωθείς Χριστός υποβάλλεται στους τρεις πειρασμούς από τον Σατανά στην έρημο! Κι αφού δεν ενέδωσε και είπε «ύπαγε οπίσω μου σατανά» άρχισε το τρίχρονο έργο του, που τον οδήγησε στο Σταυρό αλλά και στην Ανάσταση!

Εφόσον, λοιπόν, ο Θεός είναι κυρίαρχος, τίποτα δε μπορεί να γίνει χωρίς την έγκρισή του. Και ο "πειράζων" βρίσκεται κάτω από τον έλεγχό του, όντας στην ουσία όργανό του. Ο σατανάς δε μπορεί να κάνει τίποτα εναντίον του ανθρώπου εάν δεν το επιτρέψει ο Θεός. Επομένως, δε χρειάζεται να φοβάται κανείς τον σατανά, ενώ το κακό, που του αποδίδεται, είναι "εργαλείο" για την πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου. Είναι τα διαγωνίσματα, οι δοκιμασίες, για να πάρει η ψυχή το πτυχίο από το πέρασμά της στο κοσμικό σχολείο της γης, αφού απόχτησε τη γνώση του υλικού κοσμου. Το κακό είναι ο δρόμος που οδηγεί στο καλό, όπως λέει σε κάποιο άλλο μέρος του θεατρικού έργου Κάιν ο Λόρδος Μπάυρον και πάλι μέσα από τα λόγια του Κάιν:

« Κι όμως ο πατέρας μου λέει πως εκείνος είναι
Παντοδύναμος∙ τότε γιατί υπάρχει το κακό-
εφόσον αυτός είναι αγαθός; Έκανα αυτή
την ερώτηση στον πατέρα μου∙ και είπε, πως το
κακό αυτό ήταν ο μόνος δρόμος προς το καλό.
Παράξενο καλό που πρέπει να πηγάζει απ' το
μοιραίο του αντίθετο. Πρόσφατα είδα ένα
ερπετό να δαγκώνει ένα αρνί∙ το καημένο
το μικρούλι έπεσε στη γη αφρίζοντας, κάτω
από το μάταιο κι αξιολύπητο βέλασμα
της ανήσυχης μητέρας του∙ τότε ο πατέρας
μου έκοψε μερικά βότανα, και τα έβαλε
στην πληγή∙ σιγά- σιγά το ανήμπορο δύστυχο
ζώο επανήλθε στην ξέγνοιαστη ζωή του, και
σηκώθηκε να ρουφήξει το γάλα της μητέρας
του, που στεκόταν δίπλα του τρεμάμενη κι έγλυφε
τ' αναζωογονημένα μέλη με χαρά. Κοίτα,
γιέ μου! είπε ο Αδάμ, πώς από το κακό βγαίνει το καλό! »

(Λόρδου Βύρωνος, "Κάιν", Πράξη δεύτερη)

Είναι λάθος να είμαστε απόλυτοι στον καθορισμό κάποιου συμβάντος σαν καλό ή κακό. Ο Ινδός βραχμάνος Τσαϊτάνια μας λέει: «Η έννοια του καλού και του κακού είναι μόνο μια ιδέα, ένα νοητικό δημιούργημα. Είναι λάθος να λέμε: αυτό είναι καλό, αυτό είναι κακό». Ουσιαστικά το κακό είναι η απουσία του καλού! Ας παρακολουθήσουμε γι' αυτό τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε ένας φοιτητής σε συζήτηση με έναν καθηγητή του:
[[ Σε ένα Πανεπιστήμιο υπήρχε ένας άθεος καθηγητής, που μιλούσε με μη κολακευτικά λόγια για το Θεό, όπως τον είχαν στη σκέψη τους οι περισσότεροι φοιτητές του. Κάποια μέρα ρώτησε τους φοιτητές:
- Είναι τα πάντα δημιουργήματα του Θεού;
Ένας φοιτητής με βεβαιότητα του απάντησε:
- Μάλιστα, κύριε καθηγητά.
Ο καθηγητής τότε του είπε:
- Αφού τα πάντα τα δημιούργησε ο Θεός, τότε και το Κακό είναι δικό του δημιούργημα και σύμφωνα με την αρχή ότι τα έργα καθορίζουν τι είμαστε, ο Θεός είναι το Κακό.
Ο φοιτητής αυτός αποστομώθηκε και δεν είχε να απαντήσει κάτι. Ο καθηγητής ικανοποιημένος με τον εαυτό του είπε στους φοιτητές πως η πίστη στο Θεό είναι παρά ένας μύθος.
Ένας άλλος φοιτητής στη συνέχεια σήκωσε το χέρι του και τον ρώτησε :
- Κύριε καθηγητά, μπορώ να σας ρωτήσω και εγώ μία ερώτηση ;
- Βεβαίως, απάντησε ο καθηγητής.
- Το κρύο υπάρχει, κύριε καθηγητά;
- Τι ερώτηση είναι αυτή; Βεβαίως και υπάρχει. Ποτέ δεν ένιωσες το κρύο;
Οι υπόλοιποι φοιτητές γέλασαν με την ερώτηση του συμφοιτητή τους.

Όμως αυτός ο φοιτητής συνέχισε απτόητος :
- Στην πραγματικότητα όμως το κρύο δεν υπάρχει. Σύμφωνα με τους νόμους της φυσικής, εκείνο που εμείς θεωρούμε σαν κρύο δεν είναι τίποτε άλλο από την απουσία της θερμότητας. Στο απόλυτο «μηδέν» (-460 βαθμούς Fahrenheit ή -273 Celsius) υπάρχει πλήρης απουσία θερμότητας. Το κρύο αυτό καθαυτό δεν υπάρχει. Εμείς δημιουργήσαμε τη λέξη αυτή για να περιγράψουμε τι νιώθουμε όταν δεν υπάρχει θερμότητα.

Και ο φοιτητής συνέχισε:
- Τι λέτε, κύριε καθηγητά, το σκοτάδι υπάρχει;
- Βεβαίως και υπάρχει, απάντησε ο καθηγητής.
- Όχι κύριε καθηγητά, ούτε το σκοτάδι υπάρχει. Στην πραγματικότητα το σκοτάδι είναι η απουσία του φωτός. Εμείς μπορούμε να ερευνούμε το φως, αλλά δεν μπορούμε να ερευνήσουμε το σκοτάδι. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πρίσμα του Νεύτωνα για να αποσυνθέσουμε το φως σε αλλά χρώματα και να ερευνήσουμε το μήκος κύματος του κάθε χρώματος.

Όμως δεν μπορούμε να μετρήσουμε και να αποσυνθέσουμε το σκοτάδι. Η ακτίνα του φωτός μπορεί να μπει στο σκοτάδι και να το φωτίσει. Πως μπορείτε να μετρήσετε σε πιο βαθμό έχουμε σκοτάδι; Μόνο μετρώντας το ποσοστό του φωτός. Δηλαδή, το σκοτάδι είναι μία έννοια την οποία οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για να περιγράψουν την κατάσταση που υπάρχει όταν απουσιάζει το φως.
Και μετά ο φοιτητής συνέχισε:
- Κύριε καθηγητά, το κακό υπάρχει;
Ο καθηγητής απάντησε με, όχι και μεγάλη, βεβαιότητα:
- Δεν είναι Κακό αυτό που βλέπουμε καθημερινά; Η σκληρότητα μεταξύ των ανθρώπων, τόσα εγκλήματα και βία παντού στον κόσμο, όλα αυτά κατά τη γνώμη μου είναι παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι υπάρχει το Κακό.
- Και όμως, το Κακό δεν υπάρχει, κύριε καθηγητά. Το Κακό είναι απλά η απουσία του Θεού. Είναι μία λέξη που μοιάζει στο κρύο και το σκοτάδι, δηλαδή μία λέξη που οι άνθρωποι επινόησαν για να περιγράψουν την απουσία του Θεού.
Ο Θεός δεν δημιούργησε το Κακό. Το Κακό δεν είναι σαν την αγάπη, που υπάρχει όπως η θερμότητα και το φως. Το Κακό είναι αποτέλεσμα της απουσίας στην καρδιά του ανθρώπου της Θεϊκής Αγάπης. Είναι σαν το κρύο που έρχεται όταν απουσιάζει η θερμότητα, η σαν το σκοτάδι που έρχεται όταν δεν υπάρχει το φως. ]]

Η ζωή μας ταλαντεύεται σαν εκκρεμές μια προς το καλό και μια προς το κακό, δηλαδή μια κατευθυνόμαστε προς το Θεό και μια απομακρυνόμαστε από το Θεό. Το κακό υπάρχει, ή το καλό λείπει, για να καταλάβουμε την έλλειψή του και να το αναζητήσουμε όπως ο διψασμένος το νερό. Και σαν πιούμε και χορτάσουμε, μέχρι να το βάλουμε για πάντα στη ζωή μας και σταθερά να προχωρήσουμε προς την τελείωση, το κακό θα πάψει να υπάρχει.

Μέχρι τότε πολλές φορές θα αμφιβάλουμε. Πολλές φορές θα κιοτέψουμε και θα πισωγυρίσουμε. Κι ο Θεός υπομονετικά θα περιμένει... Και θα σβήνει όπως λέει ο παπα-Γιάνναρος στους "Αδερφοφάδες" του Καζαντζάκη:
[[ Όταν πια αφανίστηκε από τα μάτια του η λοχαγίνα, σήκωσε ο παπα-Γιάνναρος τα χέρια του στον ουρανό:

Ο Θεός ν' απλώσει το χέρι του, μουρμούρισε, απάνω στους καλούς και στους κακούς, απάνω στις τίμιες και στις άτιμες∙ ανθρώποι είμαστε, σερσέμηδες και κακομοίρηδες, ας παραβλέπει∙ δεν ξέρουμε τι μας γίνεται, πόσες φορές δεν παίρνει ο σατανάς το πρόσωπο του Θεού να μας πλανέψει; Χώμα και δάκρυο είναι τα μάτια μας, πηλός, πώς μπορούν να διακρίνουν; Πάρε σφουγγάρι , Κύριε, πάρε σφουγγάρι και σβήνε!
Είπε κι αλάφρωσε∙ σα να 'χε βάλει στο χέρι του Θεού το σφουγγάρι κι είχε αρχίσει ο Θεός να σβήνει τις αμαρτίες των ανθρώπων. ]]

Όσες φορές κι αν γεμίζουμε το τεφτέρι του Θεού παρασυρμένοι από τις αδυναμίες μας, Αυτός θα σβήνει... Μέχρι να γίνουμε «ομοίωσή» Του... οπότε θα σχίσει το τεφτέρι..

Ο Φίλο Τέιλορ Φάρνσγουορθ ήταν μόλις 14 ετών και όργωνε το χωράφι του μπαμπά του όταν είχε την ιδέα που θα άλλαζε για πάντα την υπόλοιπη ζωή του και τελικά και τη δική μας.

Κι αυτό γιατί πρόκειται για τον άνθρωπο που ανέπτυξε το πρώτο ολοκληρωμένο τηλεοπτικό σύστημα. Κοινώς ήταν αυτός που δημιούργησε την τηλεόραση, όπως την ξέρουμε σήμερα.

Ο Φάρνσγουορθ φιλοδοξούσε να γίνει εφευρέτης από την ηλικία των έξι ετών, σύμφωνα με τα όσα γράφει ο Έβαν Σβαρτς, για την τεχνολογική ανασκόπηση του MIT. Και τα κατάφερε αφού μέχρι το τέλος της ζωής του κατείχε περισσότερα από 300 διπλώματα ευρεσιτεχνίας σχετικά με την τηλεόραση αλλά όχι μόνο.

Στις 26 Αυγούστου του 1930 έλαβε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το πρώτο ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό τηλεοπτικό σύστημα, περίπου μια δεκαετία αφού είχε για πρώτη φορά την ιδέα στην οποία βασίστηκε η εφεύρεσή του.Ο Φάρνσγουορθ φυσικά δεν ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ονειρεύτηκε την τηλεόραση, ωστόσο, ήταν ο πρώτος που βρήκε τον τρόπο αυτή να λειτουργεί χωρίς παράλληλα να έχει την όψη μιας μηχανής αλλά της γνωστής σε όλους μας συσκευής.

Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι εφευρέτες έως εκείνη τη στιγμή ήταν ο τρόπος μετάδοσης των δεδομένων εικόνας. Η καινοτομία του Φάρνσγουορθ έγκειται στο γεγονός ότι βρήκε τον τρόπο να το κάνει βασιζόμενος αποκλειστικά στην ηλεκτρονική τεχνολογία και μόνο, χωρίς να μένει στο μηχανικό σύστημα εικόνων που χρησιμοποιούσαν οι προγραμματιστές μέχρι τότε.


«Εύρηκα» στο χωράφι

Σύμφωνα με τον Σβαρτς που γράφει ένα βιβλίο για τον Φάρνσγουορθ και βασίζεται σε μαρτυρίες συγγενών του, ο εφευρέτης ονειρευόταν τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής και όχι μηχανικής τηλεόρασης ενώ οδηγούσε ένα κάρο στο αγρόκτημα της οικογένειάς του, στο Αϊντάχο. Καθώς όργωνε το χωράφι όπου θα έσπερνε πατάτες, είδε στα αυλάκια που σχηματίζονταν τον τρόπο για να υλοποιήσει την ιδέα του.

Οραματίστηκε ένα σύστημα που θα έσπαγε μια εικόνα σε οριζόντιες γραμμές σε ένα άκρο και στη συνέχεια θα τις επανασυναρμολογούσε σε μια ενιαία εικόνα στο άλλο άκρο. Και μόνο τα ηλεκτρόνια θα μπορούσαν να καταγράψουν, να μεταδώσουν και να αναπαράγουν καθαρά μια κινούμενη εικόνα. «Εύρηκα», για τον μόλις 14ετών επίδοξο εφευρέτη.

Από κει και πέρα, ο Φάρνσγουορθ ήρθε αντιμέτωπος με αρκετές δυσκολίες μέχρι να καταφέρει να κατοχυρώσει την πατέντα του. Αυτός και η σύζυγός του Έλμα μετακόμισαν από τη Γιούτα στην Καλιφόρνια για να είναι πιο κοντά στην κινηματογραφική κοινότητα και να εργαστούν πάνω στην καινοτομία τους.

Η πρώτη μετάδοση

Σύμφωνα με τους New York Times, το 1927, ο Φάρνσγουορθ έκανε την πρώτη μετάδοση: Μια οριζόντια γραμμή. Μεταδόθηκε σε έναν δέκτη στο διπλανό δωμάτιο. Ένα χρόνο αργότερα μετέδωσε μια εικόνα της Έλμα, κάνοντάς την έτσι, την πρώτη γυναίκα που βγήκε στην τηλεόραση!

Ο Φάρνσγουορθ, σύμφωνα με τον Σβαρτς, ήταν ένας πρόδρομος των καινοτόμων τεχνολόγων της Silicon Valley. «Στις 3 Σεπτέμβρη του 1928, μια φωτογραφία του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα San Francisco Chronicle, συνοδευόμενη από σχόλια για τον «νεαρή - διάνοια», που «δούλευε ήσυχα στο εργαστήριό του, στο Σαν Φρανσίσκο» για την «επαναστατική μηχανή του», γράφει ο συγγραφέας στο Wired, σημειώνοντας ότι ο εφευρέτης, μόλις 22 χρονών τότε, άφησε μουστάκι για να δείχνει μεγαλύτερος.

Μιλώντας για την εφεύρεσή του στους Times το 1930, ο Φάρνσγουορθ τόνισε ότι θα εργαζόταν με την υπάρχουσα τεχνολογία για τις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, που έκανε την τηλεόραση εμπορικά βιώσιμη.

Δαβίδ εναντίον Γολιάθ

Ωστόσο, αυτό τράβηξε την προσοχή της RCA (Ραδιοφωνική Αμερικανική Εταιρεία), η οποία είχε το μονοπώλιο - σχεδόν - στην τεχνολογία ραδιοφωνικών εκπομπών. Ο Βλαντίμιρ Ζβορίκιν ήταν αυτός που επισκέφθηκε το εργαστήριο του Φάρνσγουορθ για να μάθει τα απαραίτητα. Ακολούθησε η παρουσίαση συσκευών τηλεόρασης από την RCA και μια δεκαετής δικαστική διαμάχη σχετικά με την ιδιοκτησία της εφεύρεσης.

Η RCA μήνυσε τον Φάρνσγουορθ για παραβίαση πατέντας, αφού πρώτα του είχε προσφέρει 100.000 δολάρια για να αγοράσει τις ευρεσιτεχνίες του, κάτι που εκείνος αρνήθηκε. Ο Σβαρτς χαρακτηρίζει την μάχη αυτή «Δαβίδ εναντίον Γολιάθ». Ο Φάρνσγουορθ κέρδισε την αγωγή και την έφεση. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι του καταβλήθηκαν δικαιώματα από την RCA, ποτέ δεν έγινε ιδιαίτερα πλούσιος.

Ο Φάρνσγουορθ όταν οραματίστηκε την εφεύρεσή του έβλεπε μπροστά του μια προοπτική που αποδείχτηκε ουτοπική. «Αν μπορούσαμε να δούμε τους ανθρώπους των άλλων χωρών και να μάθουμε τις διαφορές μας, γιατί θα υπήρχαν παρεξηγήσεις; Ο πόλεμος θα μπορούσε να γίνει παρελθόν», έλεγε, σύμφωνα με το smithsonianmag. Όσο γι’ αυτό παρέμεινε ουτοπία.

Εξάλλου ήταν ακριβώς ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος που διέκοψε την ανάπτυξη της τηλεόρασης. Ο ίδιος ο Φάρνσγουορθ κατά τη διάρκεια του πολέμου δημιουργούσε τεχνολογίες για μικρού μήκους ραδιοκύματα που οι Αμερικανοί στρατιώτες χρησιμοποιούσαν στη μάχη. Όταν πια ο πόλεμος τελείωσε οι πατέντες του είχαν λήξει και ο μεγάλος ανταγωνιστής RCA κατέλαβε πλήρως την αγορά.


Μετά την τηλεόραση

Αν και για τον κόσμο ίσως η πιο εντυπωσιακή εφεύρεσή του, η τηλεόραση δεν ήταν η μεγάλη αγάπη του Φάρνσγουορθ. Αντίθετα, δεν την είχε σε μεγάλη υπόληψη. Φέρεται μάλιστα να έλεγε: «Δεν υπάρχει τίποτα μέσα της που να αξίζει και δεν πρόκειται να τη βρείτε σε αυτό το νοικοκυριό, ούτε τη θέλω στην πνευματική μας διατροφή».

Μετά το διακανονισμό με την RCA, ο Φάρνσγουορθ, συνέχισε τις έρευνές του σε μια σειρά από τομείς που περιελάμβαναν την μεγάλη του αγάπη, την πυρηνική σύντηξη.

Δημιούργησε μάλιστα το δικό του πυρηνικό εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο Μπρίγχαμ Γιανγκ. Η χρηματοδότηση, ωστόσο, δεν ήταν ικανοποιητική, έτσι το οικονομικό βάρος έπεφτε όλο πάνω του, αφού το στήριζε ο ίδιος.

Μέχρι το 1970 ήταν πια βουτηγμένος στα χρέη, κάτι που τον ανάγκασε να διακόψει τις ερευνές του. Πέρασε κατάθλιψη και στράφηκε στο αλκοόλ. Πέθανε πάμφτωχος από πνευμονία στις 11 Μαρτίου του 1971 στο Σολτ Λέικ Σίτι της Γιούτα, αφήνοντας πίσω του πάντως ανεκτίμητη κληρονομιά σε πατέντες και συνεισφορά σε πολλούς τεχνολογικούς τομείς.

Στο τέλος του Αυγούστου του 1842, Μεγάλη Βρετανία και Κίνα υπογράφουν τη Συνθήκη του Νανκίνγκ, η οποία θέτει τέλος στον Α’ Πόλεμο του Οπίου και επιβεβαιώνει την παραχώρηση του Χονγκ Κονγκ στη Βρετανία.

Η απαγόρευση από τις κινεζικές αρχές της εισαγωγής οπίου από τη Βρετανία, ενός από τα πιο ανεκτίμητα εμπορικά προϊόντα του 19ου αιώνα, οδήγησε σε σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών.

Στα μέσα του 18ου αιώνα, το εμπορικό ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών Αγγλίας και Κίνας παρουσίασε έλλειμμα. Οι Βρετανοί εισήγαγαν τσάι, μετάξι και πορσελάνες, ενώ οι Κινέζοι το πολύτιμο γι’ αυτούς ασήμι. Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν το έλλειμμα, οι Βρετανοί αποφάσισαν να εξάγουν τεράστιες ποσότητες οπίου προς τον κινεζικό λαό, καθώς το κάπνισμα είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές στην Ασία εκείνη την περίοδο. Μέχρι το τέλος του 1830, το εμπόριο οπίου με την Κίνα, ήταν μια πηγή μεγάλων εσόδων τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην οικονομία του Βρετανικού νόμου στην Ινδία και ήταν τα θεμέλια του Βρετανικού εμπορίου στην Ανατολή.

Το όπιο έχει εκτιμηθεί ότι είναι ένα από τα πιο ανεκτίμητα προϊόντα του κόσμου στο εμπόριο του 19ου αιώνα. Όπως φάνηκε οι Κινέζοι ανταποκρίθηκαν ενθουσιωδώς θετικά, καθώς από τους 15 τόνους του 1730, οι Βρετανοί διέθεταν ακόμη και λίγο πριν τον πόλεμο 1.400 τόνους οπίου στην Κίνα. Ο δασμός, τον οποίο εισέπρατταν από τις εισαγωγές σε τσάι, πληρωνόταν για το εμπόριο οπίου και ήταν επαρκής για την χρηματοδότηση σημαντικού ποσοστού των εξόδων του βασιλικού ναυτικού κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.

Ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εθίζονταν στο όπιο, γεγονός που ανησυχούσε τον αυτοκράτορα Τζιατζίνγκ και τον οδήγησε στην απαγόρευση εισαγωγής του το 1810 με το ακόλουθο διάταγμα: «Το όπιο είναι βλαβερό. Το όπιο είναι δηλητήριο. Η χρήση του απαγορεύεται από το νόμο. Τώρα ο αστός, Yang, σας προκαλεί να το φέρετε στην απαγορευμένη πόλη. Και όμως ο ίδιος παραβλέπει το νόμο...»

Αποφασισμένοι να σταματήσουν το εμπόριο οπίου, το 1838 οι Κινέζοι πήραν ακόμη πιο δραστικά μέτρα. Αποφάσισαν να απαγορεύσουν δια νόμου την εισαγωγή οπίου μέσω των μεγαλύτερων λιμανιών της χώρας και να καταδικάζουν σε θάνατο τους ντόπιους εμπόρους που δεν συμμορφώνονταν με την απαγόρευση. Η χώρα βρισκόταν ήδη σε παρακμή, καθώς η δυναστεία Τσίνγκ δεν μπορούσε να διοικήσει την αχανή έκτασή της, με αποτέλεσμα να την οδηγήσει σε απομόνωση προς αποφυγή της αλλοίωσης του πολιτισμού της από την είσοδο της ευρωπαϊκής κουλτούρας.

Η απαγόρευση όμως είχε μεγάλο αντίκτυπο στο κινεζικό εμπόριο. Οι ντόπιοι έμποροι άρχισαν τότε να εισάγουν παράνομα όπιο. Την εφαρμογή του νόμου ανέλαβε ο αυτοκράτορας Ζεν Σετσίου, αυστηρός κομφουκιανιστής, του οποίου οι Άγγλοι υποτίμησαν τις προθέσεις του. Ο Ζεν Σετσίου επέβαλε εμπάργκο σε όλα τα βρετανικά προϊόντα, πράξη που η βασίλισσα Ελισάβετ το θεώρησε αιτία πολέμου. Στην επιδείνωση της κατάστασης και των σχέσεων συνέβαλε η κατάσχεση μεγάλου φορτίου οπίου από άντρες του Σετσίου στην Καντώνα, που ισοδυναμούσε με τις εισαγωγές ενός χρόνου και η απέλαση του Βρετανού επιστάτη του εμπορίου, Captain Charles Elliot.

Η κατάσταση ήταν έκρυθμη και μια ασήμαντη αφορμή αρκούσε για να ξεκινήσει ο πόλεμος. Αφορμή στάθηκε η δολοφονία ενός κινεζικού χωρικού στην επαρχία Κοουλούν τον Ιούλιο του 1839 από τρεις μεθυσμένους Άγγλους ναυτικούς. Η Αγγλία αρνήθηκε να παραδώσει τους κατηγορούμενους στις κινεζικές αρχές, γιατί «δεν εμπιστευόταν το νομικό σύστημα της χώρας».

Οι εχθροπραξίες δεν άργησαν να ξεκινήσουν ( 3 Νοεμβρίου 1839) και είχαν ως αποτέλεσμα την κατάληψη της Σανγκάης το 1842. Η βρετανική υπεροχή στον τεχνολογικό εξοπλισμό είχε ως αποτέλεσμα ο Α’ πόλεμος του οπίου να καταλήξει σε σφαγή. Το βρετανικό ναυτικό προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στις παράκτιες πόλεις της Κίνας, παρότι αριθμητικά μικρότερο, συνέτριψε τις δυνάμεις του αυτοκράτορα.

Ο πόλεμος έληξε τυπικά με τη Συνθήκη Νανκίνγκ στις 29 Αυγούστου 1842 και προέβλεπε: την παραχώρηση του Χονγκ - Κονγκ στη Βρετανία, την παραχώρηση πέντε λιμανιών της νοτιανατολικής Κίνας για το εμπόριο και τη διαμονή των Βρετανών, ετεροδικία για τους Βρετανούς υπηκόους και καταβολή μεγάλης αποζημίωσης από την Κίνα.

Η εικόνα του αυτοκράτορα καταποντίστηκε με αποτέλεσμα ο στρατός και η γραφειοκρατία να ξεσηκωθούν και να ανακηρύξουν ξεχωριστό κράτος με το όνομα το Ουράνιο Βασίλειο της Αιώνιας Ειρήνης. Έμενε απλά στους Ευρωπαίους να διαλέξουν στρατόπεδο.

Πηγή: Τhe blood never dried – a people’s history of the british empire- John Newsinger / Wikipedia