Navi Voice

Η Λευκωσία χωρίζεται στα δύο από τη δημιουργία της «Πράσινης Γραμμής», μετά τις διακοινοτικές ταραχές που κορυφώθηκαν με εκατέρωθεν νεκρούς την ημέρα των Χριστουγέννων.

Τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963 σημάδεψαν την ιστορία της Κύπρου και δηλητηρίασαν τις σχέσεις των δύο κοινοτήτων. Το ιστορικό λεύκωμα της «Καθημερινής» παρουσιάζει τα γεγονότα.

Η κρίση που ξέσπασε στην Κύπρο τις 21 Δεκέμβρη του 1963 έχει τις απαρχές της στις 30 Νοέμβρη. Εκείνη τη μέρα ο πρόεδρος Μακάριος διαβιβάζει στον αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Φαζίλ Κιουτσούκ μνημόνιο, που περιέχει 13 σημεία για την αναθεώρηση του συνταγματικού καθεστώτος.

Συνισταμένη των 13 σημείων είναι η κατάργηση της χωριστής πλειοψηφίας (ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής) για τη ψήφιση των νόμων, καθώς επίσης και η θέσπιση ενιαίων Δημοτικών Συμβουλίων στους δήμους. Το πρώτο μάλιστα σημείο προτρέπει στην κατάργηση του δικαιώματος αρνησικυρίας του προέδρου αλλά και του αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η απάντηση ωστόσο του Κιουτσούκ στις προτάσεις του Μακάριου είναι αρνητική, όπως επίσης απορριπτική είναι και η απάντηση του Τούρκου πρεσβευτή στη Λευκωσία. Στα μέσα του Δεκεμβρίου πραγματοποιείται συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας (Σοφοκλής Βενιζέλος), της Κύπρου (Σπύρος Κυπριανού) και της Τουρκίας (Κεμάλ Ερκίν) στην ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι, που όμως δεν κατορθώνει να μειώσει την ένταση που είχε στο μεταξύ δημιουργηθεί στην Κύπρο.

Τα ξημερώματα της 21ης Δεκέμβρη του 1963 ξεσπούν επεισόδια στη Λευκωσία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, τα οποία κορυφώνονται με εκατέρωθεν νεκρούς την ημέρα των Χριστουγέννων. Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων τουρκικά πολεμικά σκάφη εμφανίζονται προ της Κύπρου, ενώ βρετανικά τεθωρακισμένα παρεμβαίνουν μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών στη Λευκωσία.

Στις 29 Δεκέμβρη υπογράφεται συμφωνία κατάπαυσης των εχθροπραξιών και η Λευκωσία χωρίζεται σε ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή από την «Πράσινη Γραμμή». Η διαχωριστική γραμμή που χωρίζει την πόλη ονομάστηκε Πράσινη, από το μελάνι με το οποίο ο υπεύθυνος των Ηνωμένων Εθνών χάραξε πάνω στο χάρτη της πόλης τη γραμμή αντιπαράταξης...

Tο έθιμο της βασιλόπιτας υπάρχει σε όλο τον ελληνικό χώρο. Οι εορταστικοί άρτοι (ευετηρική προσφορά ή απαρχή) παρασκευαζόταν κατά τις αρχαίες ελληνικές γιορτές, όπως και τα μειλίγματα (οι εξευμενιστικές προσφορές) προς τους νεκρούς και τα επίφοβα πνεύματα.

Το μοίρασμα της πίτας γίνεται για το καλό της χρονιάς, για την καλή τύχη του σπιτιού και για την ευλογία του Αγίου Βασιλείου. Υπάρχουν και ιδιαίτερες παραδόσεις, λόγιας προέλευσης, όπως η σχετική με τον Aγιο Βασίλειο. Ό ταν ο Aγιος Βασίλειος ήταν Επίσκοπος στην Καισάρεια, ο τότε Έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε να εισπράξει φόρους.

Οι φοβισμένοι κάτοικοι ακολουθώντας την προτροπή του Αγίου μάζεψαν ό,τι πολύτιμο είχαν και βγήκαν με τον δεσπότη τους να προϋπαντήσουν τον έπαρχο. Ο Aγιος Βασίλειος με την πειθώ του και την εμφάνισή του έπεισε τον έπαρχο να μην πάρει τα τιμαλφή τον κατοίκων. Έτσι ανέκυψε το πρόβλημα της επιστροφής των δώρων στους ιδιοκτήτες τους.

Ο Aγιος σκέφτηκε και προέτρεψε τους κατοίκους να παρασκευάσουν μικρές πίτες και έβαλε μέσα σε κάθε μια ένα αντικείμενο. Με θαυματουργό τρόπο καθένας πήρε ό,τι είχε προσφέρει. Από τότε στη γιορτή του Αγίου φτιάχνουμε πίτες και βάζουμε μέσα νομίσματα. Η παράδοση αυτή αγαπήθηκε πολύ από τους πληθυσμούς της Μικράς Ασίας όπου ο Aγιος ήταν ιδιαίτερα οικείος.

Η βασιλόπιτα (κουλούρα) παρασκευαζόταν παραδοσιακά όπως και σήμερα σε όλη την Ελλάδα. Είτε έφτιαχναν χωριστά τη μαντική πίτα από τον εορταστικό άρτο είτε τα συνδύαζαν. Στη Θεσσαλία για παράδειγμα έφτιαχναν μια πίτα με φύλλα. Έβαζαν μέσα ένα κέρμα, κλήμα, τριφύλλι, καλαμπόκι, σιτάρι, φασόλι και άχυρο σύμβολα της κύριας ασχολίας των μελών της οικογένειας. Π.χ. ο αμπελουργός έβαζε μικρό κομμάτι από κλίμα, ο γεωργός σιτάρι ή άχυρο κ.λπ.

Το μεσημέρι ύστερα από το φαγητό ο πατέρας ή ο μεγαλύτερος της οικογένειας έκοβε την πίτα με τελετουργικό τρόπο. Μερίδιο είχαν όλα τα μέλη, κατά σειράν ηλικίας, καθώς και οι ξενιτεμένοι, οι φιλοξενούμενοι, το σπίτι. Σε πολλές περιοχές κόβεται πρώτο το κομμάτι του Χριστού, δεύτερο της Παναγίας τρίτο του αι Βασίλη και ακολουθούν τα μέλη της οικογένειας. Ο πατέρας γύριζε την πίτα πάνω στο τραπέζι, ώστε το τυχερό του καθενός να έρθει μπροστά του. Όταν έπαιρνε το κομμάτι του το παιδί φιλούσε το χέρι του γονέα. Το κέρμα έφερνε λεφτά, το κλήμα κρασιά, το τριφύλλι πρόβατα κ.ο.κ. Επίσης πίστευαν ότι ανάλογα με το είδος του φυτού που έβρισκε το κάθε μέλος της οικογένειας θα έπρεπε να μεριμνά ιδιαίτερα για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια κατά την διάρκεια της νέας χρονιάς.

Η βασιλόπιτα στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία κ.α. είναι τυρόπιττα ή κρεατόπιτα, ενώ στους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία γλύκισμα ή γλυκό ψωμί ζυμωμένο με διάφορα μυρωδικά. Οι Σαρακατσάνοι έφτιαχναν την πίτα το πρωί της παραμονής ανακατώνοντας μέσα στο ζυμάρι γάλα, βούτυρο και μέλι ή ζάχαρη και την έτρωγαν ανήμερα του Αγίου Βασιλείου για να πάει καλά η χρονιά.

Στο αστικό πλαίσιο η πίτα είναι γλύκισμα, ενώ εμφανίζεται και το κομμάτι του φτωχού. Από τις αρχές του 20ου αιώνα η κοπή της πίτας αρχίζει να γίνεται και στα Σωματεία, τα Ιδρύματα και τους οργανισμούς καθ’ όλη τη διάρκεια του Ιανουαρίου. Σήμερα είναι πλέον μια καθιερωμένη εορταστική εκδήλωση στα πλαίσια της ελληνικής κοινωνίας.

Ποσοι πραγματικα γνωριζουν τι ειναι το Ελληνικο Ποδι?

Η ευκολη και γρηγορη απαντηση ειναι οτι προκειται περι μετρικου συστηματος που χρησιμοποιηθηκε στην...αρχαιοτητα απο τους Ελληνες και κατοπιν υιοθετηθηκε απο τους Αγγλους κλπ.

Ναι, αυτη ειναι μια απαντηση. Σωστη εν μερει. Αλλα στην πραγματικοτητα στην τεχνη και στην ιατρικη, ο ορος Ελληνικο Ποδι σημαινε κατι αλλο τελειως διαφορετικο.

Στην ιατρικη λοιπον ονομαζεται Morton’s toe, στην γλυπτικη ονομαζεται Ελληνικο Ποδι. Ειναι η κατασταση κατα την οποια το δευτερο δαχτυλο του ποδιου μας, αυτο διπλα στο μεγαλο, ειναι μακρυτερο απο το πρωτο, το μεγαλο.

Στα φυσιολογικα ποδια υπαρχουν 3 τυποι:

Το Αιγυπτιακο Ποδι, στο οποιο απο το μεγαλο δαχτυλο μεχρι το μικροτερο υπαρχει μια διαγωνιος ευθεια με το μεγαλο δαχτυλο μακρυτερο απο ολα, το Ρωμαϊκο Ποδι ή και τετραγωνο, οπου ολα τα δαχτυλα ειναι σε μια οριζοντια ευθεια και το Ελληνικο Ποδι οπως περιεγραψα πριν.

Η μεγαλη (70-80%) πλειοψηφια του παγκοσμιου πληθυσμου εχει το Αιγυπτιακο Ποδι, καθως ειναι το «κανονικο» οστεολογικα ποδι, αυτο το οποιο «πρεπει» να εχει ο καθε ανθρωπος με βαση την οστεϊκη κατασκευη του ειδους μας. Υπαρχει ολοκληρο κινημα μαλιστα στις ιατρικες κοινοτητες παγκοσμιως να καταργηθει ο ορος «Αιγυπτιακο» καθως ειναι το ορθο επιστημονικα. Δεν υπαρχει ομως καμμια αμφισβητηση για τον ορο «Ελληνικο», παρα μονο η σιωπηρη αντικατασταση του απο τον ορο Morton’s toe και τον χαρακτηρισμο του ως οστεϊκη δυσμορφια.

Ποια ειναι ομως η διαφορα με τα αλλα εκτος απο το μεγεθος των μεταταρσιων οστων?

Το Ελληνικο Ποδι ειναι κληρονομικο!

Και αυτο ειναι πιθανον το στοιχειο το οποιο γινεται προσπαθεια να καταργηθει, μετατρεποντας το γενετικο αυτο χαρακτηριστικο σε οστεϊκη δυσμορφια.

Στη γλυπτικη, υπαρχουν αμετρητες αποδειξεις για την γνωση της υπαρξης του χαρακτηριστικου αυτου στους Ελληνες απο τα παναρχαια χρονια. ΟΛΑ τα αγαλματα της Ελληνικης αρχαιοτητας τα οποια απεικονιζουν φιγουρες Ελληνων, φερουν αυτο το χαρακτηριστικο καθαρο.

Δεν ειναι τυχαιο οτι οι αρχαιοι ημων προγονοι το απεικονιζαν στα εργα τους.

Γνωριζαν την διαφορετικοτητα τους και το εδειχναν. Αργοτερα οι Ρωμαιοι, καθως δεν ειχαν δικη τους γλυπτικη υποδομη και παιδεια, αντεγραψαν τα Ελληνικα εργα, και μη γνωριζοντας τη λεπτομερεια αυτη, και το Ελληνικο Ποδι μεταφεροντας το στην τεχνη τους, αλλα ταυτοχρονα το διεσωσαν και για τις επομενες γενιες καθως ειναι γνωστο οτι ενα τεραστιο ποσοστο αυθεντικων Ελληνικων εργων καταστραφηκε για πολλους και διαφορους λογους.

Θα ηθελα να σταματησω εδω προς το παρων, καθως υπαρχει τεραστιο υλικο πισω απο αυτες τις πληροφοριες που σας παραθετω και ηδη εχω ξεφυγει. Νομιζω ομως οτι υπαρχει ενα προβλημα στις γνωσεις που κατεχουμε για εμας τους ιδιους και την εθνολογικη μας καταγωγη. Θα σας δωσω λοιπον ενα παραδειγμα προς προβληματισμο και σκεψη.

Καπου μεσα στο μυαλο μου εχω δυο πληροφοριες, φαινομενικα ασχετες μεταξυ τους.

1. Τα παραπανω για το Ελληνικο Ποδι, συν καποιες αλλες λεπτομερειες για αυτο,

2. Τον μυθο των Tuatha de Danaan των Ιρλανδων – Ουαλλων – Κελτων, που ειναι μερος της (επισημης) μυθολογιας τους.

Είναι σαφες οτι ο μυθος αυτος αναφερεται σε Δαναους που σε παναρχαια χρονια εφτασαν, εποικισαν, βασιλεψαν και αναμιχθηκαν με τον τοπικο πληθυσμο της Ιρλανδιας και κατοπιν μετακινηθηκαν προς την κεντρικη Βρετανια και ετσι μυθολογειται η δημιουργια του εθνους των Ουαλλων.

Οι Ιρλανδοι το μνημονευουν εδω και εκατονταδες χρονια, εμεις ουτε που το ξερουμε…

Στο internet για το Ελληνικο Ποδι, διαβάζουμε οτι ο μεγαλυτερος εθνικα πληθυσμος που το φερει ειναι οι Ελληνες και ο δευτερος μεγαλυτερος ειναι οι Κελτικοι πληθυσμοι της Ιρλανδιας και Ουαλλιας…

Το Ημερολόγιο των Μάγια θεωρείται το ακριβέστερο ημερολόγιο που δημιουργήθηκε ποτέ από οποιονδήποτε γνωστό πολιτισμό.

Ούτε οι Αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα τόσο πλήρες ημερολόγιο. Αυτό των Μάγια, του αρχαίου λαού της Νότιας Αμερικής βασίζεται σε τρείς κύκλους: Έναν κεντρικό κύκλο 365 ημερών, έναν  «ιερό» κύκλο 260 ημερών κι έναν Μεγάλο Κύκλο 5.125 ετών.

Σύμφωνα με τη Μυθολογία των Μάγια, οι Μεγάλοι Κύκλοι τελειώνουν με καταστροφή. Είναι, στην ουσία, το τέλος ενός πειράματος που κάνουν οι Θεοί. Αν ο κόσμος που προσπαθούν να φτιάξουν τούς αρέσει, θα τον αφήσουν να ξεκινήσει ένα νέο κύκλο. Αν όχι, θα τον καταστρέψουν και θα ξεκινήσουν από την αρχή. Τέσσερις φορές τον έχουν καταστρέψει ως τώρα. Και στις 12/12/2012 ένας ακόμη κύκλος φτάνει στο τέλος του.

Το περίφημο ημερολόγιο των Μάγια, λοιπόν, ναι μεν μετράει τον χρόνο μέχρι τις 21/12/2012, μέχρι την Παρασκευή που μας έρχεται δηλαδή, αλλά δεν σταματάει εκεί. Αν όλα πάνε καλά, αν οι Θεοί συμωνήσουν ότι ο κόσμος που έφτιαξαν τούς αρέσει, τότε δεν θα τον καταστρέψουν.

Υπεύθυνος για τα σενάρια καταστροφολογίας που τόσο συζητιούνται τις μέρες μας είναι ο Χοσέ Αργκέλες, ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης. Το 1987 ήταν ο πρώτος που δημοσιοποίησε καταστροφολογικές θεωρίες για τις «προφητείες των Μάγια». Οι θεωρίες του άρεσαν στους λάτρεις των συνωμοσιών και των σεναρίων καταστροφής και μέσα στα επόμενα χρόνια -και όσο πλησιάζαμε στο 2012- πολλαπλασιάστηκαν.

Η ακρίβεια του Ημερολογίου των Μάγια βοήθησε σε αυτό. Ένας πανάρχαιος λαός, χωρίς να έχει στην διάθεσή του προηγμένα εργαλεία, κατάφερε να μετρήσει με φοβερή ακρίβεια το χρόνο. Πώς έγινε αυτό χωρίς κάποια μεταφυσική βοήθεια;

Οι μάγια είχαν υπολογίσει με ακρίβεια τους κύκλους της Σελήνης και της Αφροδίτης, πλανητικές συνόδους και διελεύσεις, εκλείψεις, ηλιοστάσια και ισημερίες μέχρι το 2012. Και όλα αυτά με γυμνό μάτι και μόνη βοήθεια τα μαθηματικά τους, μια επιστήμη την οποία είχαν αναπτύξει πολύ.

Επίσης, η τοποθεσία όπου ζούσαν τους βοηθούσε στο να μπορούν να παρατηρήσουν καλά τις κινήσεις του Ηλίου. Οι περισσότερες πόλεις τους ήταν πάνω στον Τροπικό του Καρκίνου και σε αυτά τα γεωγραφικά πλάτη, κατά τη διάρκεια του θερινού και του χειμερινού ηλιοστασίου, ο Ήλιος περνάει ακριβώς πάνω από τα κεφάλια τους το μεσημέρι χωρίς να σχηματίζει σκιά. Οι αστρονόμοι των Μάγια παρατήρησαν ότι το χειμερινό ηλιοστάσιο μετακινείται με πολύ αργό ρυθμό στον ουράνιο θόλο και σε αυτόν τον ρυθμό στήριξαν τον Μεγάλο Κύκλο των 5.125 ετών.

Σύμφωνα με τη Μυθολογία των Μάγια, ο κόσμος μας θα τελειώσει όταν το χειμερινό ηλιοστάσιο, δηλαδή η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου, θα ευθυγραμμιστεί με το Σκοτεινό Ρήγμα του Γαλαξία μας. Αυτό, σύμφωνα με τους Μάγια, είναι η Πύλη του Κάτω Κόσμου, το «κέντρο» του Γαλαξία μας, το οποίο τοποθετείται στις 26 μοίρες του αστερισμού του Τοξότη. Το οποίο μπορεί να μην είναι καν ορατό με τηλεσκόπιο, ωστόσο οι Μάγια είχαν κατορθώσει να υπολογίσουν και το πού βρίσκεται αλλά και το πότε θα πέσει πάνω του το χειμερινό ηλιοστάσιο!

Το 2012 θα έχουν περάσει περίπου 25.800 χρόνια από την τελευταία φορά που το χειμερινό ηλιοστάσιο «έπεσε» πάνω σε αυτό που οι Μάγια αποκαλούσαν Σκοτεινό Ρήγμα...

Στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια λοιπόν,γύρω στα 1946, οι συνεταιρισμοί Αγρινίου και Ηπείρου ζήτησαν από το κράτος την ίδρυση του πορθμείου Ρίου-Αντιρρίου. Και το αίτημά τους έγινε δεκτό, παρά την σφοδρή αντίδραση των Ναυπακτίων, οι οποίοι ήθελαν να διατηρήσουν το πορθμείο στην πόλη τους. Ως αποζημίωση προς τους «πληγέντες πλοιοκτήτες» της Ναυπάκτου τους δόθηκε είτε άδεια δρομολόγησης ferry boat στο Ρίο-Αντίρριο είτε άδεια λεωφορείου.

Το πρώτο F/B που ξεκίνησε την γραμμή ήταν το (πρώην αποβατικό του πολέμου) «ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΙΑΣΕΜΙΔΗΣ» ιδιοκτησίας της συνεταιριστικής ΚΥΔΕΠ (νυν αειμνήστου, λόγω χρεωκοπίας). Το πλοίο ξεκίνησε αρχικά ναυλωμένο από τους συνεταιρισμούς που είχαν την πρωτοβουλία…και στην συνέχεια μετά από πλειοδοτικό διαγωνισμό περιήλθε στην ιδιοκτησία της Ένωσης Εμπόρων Αγρινίου.

Στο διαγωνισμό συμμετείχε χωρίς αποτέλεσμα και ομάδα Ναυπακτίων «πληγέντων πλοιοκτητών», οι οποίοι όμως αργότερα αγόρασαν και δρομολόγησαν, το 1950, το 2ο F/B της γραμμής, το «ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ». Ναυπάκτιοι πάλι πλοιοκτήτες δρομολόγησαν το 1958 το «ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ». Επίσης, 10 χρόνια αργότερα, Ναυπάκτιοι πλοιοκτήτες ναυπήγησαν στα ναυπηγεία Ζέρβα στο Πέραμα το «ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ», το οποίο ήταν το σταθερότερο και ταχύτερο F/B εκείνης της εποχής.

Σύμφωνα με τον Γ.Χαλάτση, μεταπολεμικά στη γραμμή Πατρών-Κρυονερίου ο Σ.ΒΔ.Ε δρομολόγησαν το «ΚΑΛΥΔΩΝ ΙΙΙ» (πρώην κορβέτα του Βρετανικού Ναυτικού) και το πρώην οπλιταγωγό-αποβατικό ΡΟΔΟΣ, ναυπήγησης του 1944, το οποίο αγόρασαν από το Π.Ν. Ο Σ.ΒΔ.Ε μετασκεύασε το ΡΟΔΟΣ σε σιδηροδρομικό πορθμείο, ώστε να μεταφέρονται και βαγόνια μεταξύ Πάτρας και Κρυονερίου.

Το ΡΟΔΟΣ είχε 2 σειρές ράγες και μπορούσε να μεταφέρει 7 φορτηγά βαγόνια ή 2 ατμομηχανές ή αντίστοιχα 10 φορτηγά ή λεωφορεία και 20 ΙΧ. Σύμφωνα με τον Γ.Χ., το ΡΟΔΟΣ είναι το πρώτο και μοναδικό σιδηροδρομικό πορθμείο στην Ελλάδα. Το 1970 -όταν ο Σ.ΒΔ.Ε διέκοψε την λειτουργία του και συγχρόνως σταμάτησε και η γραμμή Πατρών-Κρυονερίου- το ΡΟΔΟΣ δρομολογήθηκε στο Ρίο-Αντίρριο μέχρι «τα τέλη της δεκαετίας του 1970 που βυθίσθηκε κοντά στο Αντίρριο.» Συνεπώς, όσοι έτυχε να θυμούνται κάποιο σιδηροδρομικό ferry boat με ράγες…αυτό ήταν το ΡΟΔΟΣ.

Πριν την αποπεράτωση της γέφυρας ο αριθμός τον πλοίων που εξυπηρετούσαν την γραμμή ήταν περίπου 35.

Σήμερα είναι μόλις 12…

Πηγή: http://www.shipfriends.gr

Τα λιμάνια κρατούν σφιχτά τους μύθους και τα μυστικά τους. Οσοι έχουν γεννηθεί σε λιμάνι, ακόμη και αν έχουν ξενιτευτεί μακριά, δεν σταματούν να προσκυνούν στη μνήμη του.

Τα λιμάνια ασκούν μια περίεργη γοητεία στους συγγραφείς - το γνωρίζουμε και από τον κινηματογράφο.

Το λιμάνι του Πειραιά το έχουν λατρέψει πολλοί λογοτέχνες: ο Λάμπρος Πορφύρας, ο Παύλος Νιρβάνας, ο Σπύρος Μελάς, ο Χρήστος Λεβάντας, ο Δημοσθένης Βουτυράς, αλλά και ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Εμμανουήλ Κριαράς...

Ο νεότερος Διονύσης Χαριτόπουλος καταθέτει με τη σειρά την αγάπη του για τον γενέθλιο τόπο και ξεδιπλώνει την ανθρωπογεωγραφία του Πειραιά με όλες τις πτυχές της σε αυτό το βιβλίο, εν μέρει αυτοβιογραφικό, με τίτλο Εκ Πειραιώς (εκδ. Τόπος).

Είμαστε στο 1955. Ενα αλάνι γυρνάει τον Πειραιά από άκρη σε άκρη, βλέπει, μετέχει και καταγράφει εμπειρίες, άλλοτε σκληρές και άλλοτε γλυκές σαν κουρκουμπίνια. Αναφέρει και γεγονότα που έγιναν αργότερα που τα ενσωματώνει πρωθύστερα στην προσωπική του μυθολογία. Το αγόρι, που είναι ο ίδιος ο συγγραφέας - ως μαθητής Δημοτικού -, χαρτογραφεί τον Πειραιά μαζί με τους ανθρώπους και τις συνήθειές τους. Στο λιμάνι, «ένα ανοιχτό στόμα για να τραφεί η χώρα», εισέρχονται τα καράβια που φέρνουν προϊόντα αλλά και οι άνθρωποι που εκδιώχθηκαν από τα μικρασιατικά παράλια και οι άλλοι φτωχοί από τα νησιά και την επαρχία που ήρθαν εδώ κυνηγώντας την επιβίωση.

Ενα παιδί, λέει ο συγγραφέας, για να ξεκινήσει τη ζωή του στο λιμάνι ήθελε τρία πράγματα: να μπλέξει σε αληθινό καβγά με αίματα, να φιλήσει ένα κορίτσι και να δει τον Ολυμπιακό στη Μάντρα, ένα ποδηλατοδρόμιο που ήταν η έδρα της ομάδας. Ο Χαριτόπουλος ξεκινά την περιήγησή του από τη γειτονιά του, τα σκληρά Μανιάτικα. Μια περιοχή όπου ο θάνατος έπαιζε κρυφτούλι με τους άνδρες και οι γυναίκες το είχαν για καμάρι.

Εκεί, στα Μανιάτικα, το αλάνι του Χαριτόπουλου θα γνωρίσει και τα τρία: θα μπει «τρέχοντας» σε μια πρώιμη ενηλικίωση, αφού θα μπλέξει σε αληθινό καβγά, θα έχει την πρώτη του εμπειρία με κορίτσι και θα καταφέρει να εισχωρήσει στη Μάντρα για να δει τον θρυλικό Μπέμπη, τον Μουράτη, τον Δαρίβα, τον Κοτρίδη και τον Σούλη.

Από τα Μανιάτικα θα κατηφορίσει στην Αγία Σοφία και στην Παλαμηδίου, στα τότε κέντρα του Περιμένη, του Κορδονούρη, του Κοτσιοβόλη του Χαρτοφύλακα και του Νάστου, για συναντήσει έναν κόσμο περίεργο, μυθικό και εσωστρεφή, αυτόν του ρεμπέτικου. Εκεί συχνάζει το «ανφάν γκατέ»: «Ο ψηλέας Παπαϊωάννου, πρώην βαρκάρης και τερματοφύλακας, ο γκραντ κουστουμάκιας Γεννίτσαρης, γέννημα θρέμμα της Αγια-Σοφίας, ο αρβανιτόμαγκας της Κούλουρης Νίκος Μάθεσης ή Τρελλάκιας, που δεν παίζει κανένα όργανο, μόνο γράφει στίχους, ο σένιος και ήμερος Μητσάκης, ο χαμογελαστός Κούλης Σκαρπέλης και ο τσαρλατάνος Μπάτης με το παπιγιόν, που πουλάει γιατροσόφια στις γυναίκες, όπως και ο Κώστας Καπλάνης, που έχει κουρείο».

Το τσίρκο, το σινεμά, τα ρινγκ και τα ρεμπέτικα

Το αγόρι θα συνεχίσει την περιοδεία του στο λιμάνι. Θα περάσει από τα μηχανουργεία, τα καπνεργοστάσια, τις λαμαρίνες, εκεί που είναι οι οξυγονοκολλήσεις, οι τόρνοι, τα τρυπάνια. Θα δουλέψει σε καρφάδικο, μηχανουργείο, χυτήριο. Θα γνωρίσει τον κόσμο του μεροκάματου και της μουντζούρας, αλλά και την παραβατική ζωή.

Μετά θα κατηφορίσει στο λιμάνι με τους χαμάληδες, τους φορτωτές, τους τσεκαδόρους, τα λαμόγια, αλλά και τους αλαφροΐσκιωτους, τους βαρεμένους, τους λειψούς, τους φευγάτους. Το παιδί αφομοιώνει σαν σφουγγάρι αυτόν τον βρώμικο, μάγκικο αλλά και μαγικό κόσμο. Θα συμμετάσχει σε δύσκολες περιπτώσεις, αλλού θα κρυφτεί, θα είναι όμως παρόν σε ό,τι συμβαίνει.

Ομως ο ήρωας του Χαριτόπουλου είναι παιδί, οπότε θα καταγράψει και τα «άλλα» θαύματα: το τσίρκο, τους κινηματογράφους, το θέατρο, το ρινγκ. Το τσίρκο «Apollo», με δέκα λιοντάρια της Αφρικής, έξι ινδικούς ελέφαντες, δώδεκα αραβικά άλογα, οκτώ μαύρα άλογα που χορεύουν βαλς, ινδούς φακίρηδες με φίδια, άσπρες πολικές αρκούδες, ο ατρόμητος Κονμπάνος στο πήδημα του θανάτου, η ακροβάτις Μαργκό, ο διάσημος Τζόλι που στηρίζεται στο ένα του δάχτυλο, οι ξεκαρδιστικοί κλόουν, οι ισορροπιστές, η ακροβάτις Λίλιαν, το περίφημο άλογο Καρούζο που χορεύει... και όλοι αυτοί να παρελαύνουν από το Πασαλιμάνι ως την Καστέλλα και να σέρνουν πίσω τους πιτσιρικάδες με μάτια μεγάλα, γεμάτα θαυμασμό για όσα βλέπουν.

Οι κινηματογράφοι πολλοί σε κάθε γειτονιά, με περίεργα ονόματα: «Καλιφόρνια», «Αλκαζάρ», «Παλλάς», «Εσπερος». Ανάμεσά τους το πιο περίεργο, στη Δραπετσώνα, τα Βαλκάνια. Πάντα σκοτεινό, πάντα ανοιχτό - «οι θεατές μπαίνουν από παντού σαν αρουραίοι». Θα πάει στο ρινγκ να δει κατς, τον Ασημάκη, τον Καρυστινό, τον Ναθαναήλ, τον Καρπόζηλο, τον Παπαλαζάρου...

Στην Κοκκινιά το αγόρι θα ξεναγηθεί στους λαϊκούς ναούς, στον «Περιβόλα», στον «Γάλλο», στον «Εγγλέζο», που βρίσκεται απέναντί του, στον «Αστέρα» όπου τραγουδάει ο Καζαντζίδης, στα «Εξι Αδέλφια». Και θα διηγηθεί για τους διάσημους που κατέβαιναν στα λαϊκά μαγαζιά, τον Λέοναρντ Μπερνστάιν, τον Τενεσί Γουίλιαμς και τον Σόμερσετ Μομ, που ξημερώθηκε στου «Κεφάλα» ακούγοντας δέκα φορές το «Για πρόσεξέ με βλάμισσα / κοίτα με και στη μούρη / κοίτα να δεις αν φαίνομαι / αν μοιάζω για καψούρι», προσπαθώντας να καταλάβει τι είναι το «καψούρι»!

Η μάχη της παράγκας και η «μεγάλη φάκα»

Στη Δραπετσώνα η ζωή είναι κατάρα: η μεγαλύτερη παραγκούπολη της χώρας. Παραπήγματα παντού από παλιοσάνιδα, σκουριασμένους τενεκέδες, τσουβάλια, σκισμένα πισσόχαρτα, λαμαρίνες. Και στην άκρη της οι σπηλιές με τους τεκέδες, ένας περίκλειστος κόσμος, απείθαρχος και απρόσβλητος από κοινωνικές συντεταγμένες. Είναι η χώρα του Μάρκου, του Στράτου, του Μπάτη και του Δελιά ή Αρτέμη - η περίφημη «Τετράς, η ξακουστή του Πειραιώς».

Το 1960 η Αστυνομία θα προσπαθήσει να διαλύσει τις παράγκες, και θα γίνει η μεγάλη μάχη της παράγκας με μπροστάρισσες τις γυναίκες του συνοικισμού. Η Αστυνομία θα καταθέσει τα όπλα. Ο μικρός θα συνεχίσει την περιοδεία του στο Πέραμα - το Χονγκ Κονγκ του Πειραιά, όπου «άνθρωποι και πλεούμενα ζουν ανακατεμένοι μέσα κι έξω από το νερό, η Γη Χαναάν των αστέγων». Θα περιηγηθεί ακόμη στις εξίσου απαγορευμένες γειτονιές, τη Λεύκα και την Πειραϊκή.
Και θα ακολουθήσει η μύηση στην απαγορευμένη ζώνη, στα κέντρα διασκέδασης, στην Τρούμπα και στα μπουρδέλα της.

Τα καμπαρέ, όλα με εξωτικά ονόματα («Κιτ Κατ», «Τζον Μπουλ», «Αρζεντίνα», «Σανγκάι», «Μοκάμπο», «Πουέρτο Ρίκο») και το περίφημο «45 Γιάννηδες», εκεί που η Τζένη Καρέζη γύρισε τη «Λόλα». Μαζί πάνε και τα ξενοδοχεία του έρωτα: «Λουξ», «Μαξίμ», «Αλεξάνδρεια», «Παράδεισος», «Αίγυπτος»... Η Τρούμπα είναι μεγάλη φάκα, το ξέρουν οι μάγκες, τα αλάνια, οι ληστές, οι πορτοφολάδες, οι πόρνες, οι χορεύτριες, αλλά και οι ναύτες των στόλων που καταπλέουν με καράβια όπως το θρυλικό «Εντερπράις», το πολεμικό «Φόρεσταλ», τα καταδρομικά «Αϊόβα», «Μέικον», «Χέιλ» κτλ.

Ο Χαριτόπουλος καταγράφει τα πάντα σε ατελείωτες σειρές: ονόματα εμπορικών και πολεμικών πλοίων, πελαγίσια και του Σαρωνικού, κρουαζιερόπλοιων και γιοτ, πρωταγωνιστές και αυτά στο θέατρο που λέγεται λιμάνι του Πειραιά. Καταγράφει τις ταβέρνες, τα καφέ - από τα απλά με τα 20 είδη ελληνικού ως τα καφέ σαντάν. Ονοματίζει με τη σειρά τους κινηματογράφους, τα θέατρα, τους δρόμους, τα παράνομα στέκια, τις πιο γνωστές πουτάνες, τα ψώνια, τους περίφημους μάγκες, αλλά και τους ανθρώπους που τον βοήθησαν, όπως τον παλαιοβιβλιοπώλη, τον «πιο διαβασμένο και αλεπουδιάρη», τον Θανάση. Αυτός τον μύησε στο χόμπι του διαβάσματος ξεκινώντας από τη

«Γέφυρα των Στεναγμών».

Είναι ένα γοητευτικό βιβλίο μεταξύ λαογραφίας, μυθιστορήματος, βιογραφίας και ντοκουμέντου. Μια κατάβαση του συγγραφέα στην εσωτερική νεότητα. Στα «συν» η ικανότητα του Χαριτόπουλου να περνάει ανάλαφρα από τη μαγκίτικη γλώσσα στην κοινή καθομιλουμένη, να κρατάει σε ισορροπία τον λογοτεχνικό λόγο με τις ιδιορρυθμίες του καθημερινού διαλόγου, χωρίς λαϊκισμούς και ευκολίες.

Η μπέσα της αγοράς

Ο Χαριτόπουλος σκιαγραφώντας τους ανθρώπους της αγοράς διηγείται: «Κάποτε βρήκαν ξυλιασμένο τον Μπαρμπα-Γιάννη, τον Σινάνη, έναν ξυπόλητο, κουρελή χαμάλη. Ειδοποίησαν στο Δημαρχείο να στείλει το κάρο να τον πάρει, μα αυτοί τους ξαπόστειλαν. Οι της αγοράς ζοχαδιάστηκαν. Τραγουδούσαν το "ανοίξετε τα μνήματα τα κόκκαλα σκορπίστε / τον πλούσιο από τον φτωχό να δούμε αν θα γνωρίστε".

Εβαλαν ρεφενέ, του αγόρασαν κουστούμι και λουστρίνια παπούτσια, παράγγειλαν νεκροφόρα με τέσσερα άλογα που τον πήγε στην Αγία Τριάδα μέσα σε πολυτελές δρύινο φέρετρο. Δεκάδες στεφάνια περίμεναν έξω από την εκκλησία ενώ οι της αγοράς νοίκιασαν τη Φιλαρμονική του Δήμου και έφεραν τον δεσπότη να χοροστατήσει στην εξόδιο ακολουθία. Το νέο κυκλοφόρησε από στόμα σε στόμα και υπήρξε τέτοια αυθόρμητη συρροή κόσμου που δεν είχε ξαναδεί σε κηδεία ο Πειραιάς. Αναγκάστηκε τελικά να παραβρεθεί και ο δήμαρχος αναγνωρίζοντας ότι δεν μπορούσε να πάει κόντρα στους ανθρώπους της αγοράς».



Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ" (11/11/12)